Bouterse op verlies in verkiezingen. Hoe verder met hem en Suriname?

President Desi Bouterse stevent in de Surinaamse parlementsverkiezingen af op een nederlaag. Het parlement benoemt de president. Oppositiepartij de VHP is de gedoodverfde winnaar. De stemmen worden nog geteld.

Suriname heeft de eer om het eerste land in de rij te zijn dat de overgang van autoritair leiderschap naar democratie maakt. De VS, de Russische Federatie en Brazilië kunnen volgen. Hoewel het gesloten Rusland niet echt in het rijtje thuishoort. De verwachting was niet dat de machtsoverdracht in Suriname zo makkelijk zou gaan en evenmin dat het in die andere landen zo makkelijk als in Suriname zal gaan. De overeenkomst is dat de politieke leiders van deze landen hun ambt van president gebruiken om zich te vrijwaren van een vrijheidsstraf of sancties. Door in functie te blijven kunnen ze dat ontlopen, of voor zich uit schuiven. Maar ooit verkruimelt hun machtsbasis. Voor Bouterse en types als Trump staat er daarom meer op het spel dan de voortzetting van hun ambt alleen. Hoe de machtsoverdracht in Suriname gaat, kan er een aanwijzing voor zijn hoe dat in de VS of Brazilië zal gaan. Ondanks de verschillen. Want Bouterse domineert al zo’n 40 jaar de Surinaamse politiek. Zijn magie is uitgewerkt.

Hoe verder met Suriname? Wellicht vlucht Bouterse naar Cuba. Suriname kan met wederzijds voordeel de banden met Nederland aanhalen voor de wederopbouw. De Surinaamse politiek en maatschappij moet krachtig genoeg worden geacht om zich niet nogmaals te laten koloniseren door het oude moederland. De vele hoogopgeleide Surinamers die in Nederland wonen kunnen het verschil tussen de twee landen helpen overbruggen. Blijft echter het probleem van het aanhoudingsbevel van Bouterse dat als een steentje in de schoen de relatie tussen de twee landen zal blijven belasten. Levert het land waar Bouterse zich straks gevestigd heeft hem uiteindelijk uit aan Nederland?

Kunstenaar Marcel Pinas ondervindt tegenwerking van de Surinaamse regering bij het Moengo Festival

Men kan niet anders dan respect hebben voor kunstenaars als Marcel Pinas die zelf initiatieven nemen omdat de overheid het laat afweten. Eigenlijk is het nog schrijnender, de Surinaamse overheid of liever gezegd de NDP van Desi Bouterse werkt kunstenaars actief tegen. Zo’n initiatief is ook het Art Center Botopasi, een artist in residency van de Surinaams-Nederlandse kunstenaar Isidoor Wens uit Den Bosch. Uit een bericht in NRC blijkt dat het voormalige ziekenhuis dat Pinas voor de initiatieven van zijn Stichting Kibii gebruikt ineens door het ministerie van Onderwijs als school wordt geclaimd. Pinas zegt dat hij het gebouw in bruikleen heeft van bauxietmaatschappij Suralco, maar dat zou niet zijn vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst.

Pinas wijkt met het Moengo Festival nu voor 1 dag uit naar Saint-Laurent du Maroni in Frans Guyana. Hij zegt dat er toch al plannen bestonden om het Moengo Festival -dat het grootste van Suriname is- te verbreden en uit te breiden naar Albertina, de districtshoofdstad van Marowijne en naar grensstad Saint-Laurent. In een column bespeurt columnist Von Zeggen miskenning voor het noordoostelijke grensgebied Moengo – Albertina en Pinas: ‘Maar los eerst het meningsverschil met Marcel Pinas op. Geef hem de waardering die hem toekomt. Of gaan we wachten tot hij besluit dat het genoeg is geweest en naar een land vertrekt dat zijn werk wel op waarde weet te schatten? Ik hoor geen enkel assembleelid. Iedereen zwijgt als het graf. Vraag me af of dat ook het geval was geweest, als het een plek voor kunst in Paramaribo betrof en een kunstenaar uit de hoofdstad’. Politici nemen het alleen op voor kunstenaars als dat hun eigen doel dient. Anders houden ze zich stom.

Deze kwestie geeft aan dat kunst ertoe doet. Veelzeggend is hoe behoedzaam een kunstenaar als Pinas die buiten zijn wil om in een politiek vuurgevecht terechtkomt in een land als Suriname dient te opereren. In een traditie van agitatie zoals we die kennen van de pro-Kremlin organisatie Nashi worden jongeren van de NDP door ouderen opgezet tegen een vrije en onafhankelijke denker en doener als Pinas. Zodat de politici er zelf hun handen niet aan hoeven te branden. In een commentaar ziet Furgill Akoni annexatie van het ziekenhuis en stichting van een school als verkiezingsstunt van de zittende regering om stemmen te winnen. Op 25 mei 2020 zijn er parlementsverkiezingen. De regering van de Megacombinatie die onder leiding van Bouterse’s NDP al 9 jaar aan de macht is kwam al in 2014 met plannen voor een school. Maar nu moeten die er ten koste van Pinas’ initiatief doorgedrukt worden en wordt hij zelfs als tegenstander van de ontwikkeling gezien. Want wie kan er nou tegen de oprichting van een school zijn? Op de achtergrond sluimert een etnisch conflict van de Marrons tegenover de creolen van de stad en het belang van de Ndyuka-cultuur. Kunstenaars als Pinas, Wens en de ook in Moengo geboren Remy Jungerman laten zich sterk inspireren door de Marron-cultuur.

Foto: Flyer van het Moengo Festival 2019 in Saint-Laurent du Maroni.