De petitie ‘Neem de mindfulness-training op in het onderwijscurriculum‘ van Joyce Berwald van SensZenjoy dient ernstig afgeraden te worden. De claim om mindfulness ‘op te nemen in het curriculum van het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs, hogescholen en universiteiten‘ is zowel wetenschappelijk als praktisch onverstandig.
Joyce Berwald zou er verstandig aan doen om de claims over de positieve werking van mindfulness af te zwakken en te preciseren. Ze gooit nu alles op een hoop. Dat schept eerder verwarring dan duidelijkheid. Dat geeft de Tweede Kamer aan wie ze haar petitie richt geen handvaten.
Berwald dicht aan een mindfulness-training veel toe dat door wetenschappelijke onderzoeken niet (meer) ondersteund wordt. Wat zegt de wetenschap precies over mindfulness? Het artikel ‘De hype mag stilaan overwaaien: wat zegt de wetenschap nu echt over mindfulness?‘ van mei 2023 van VRT NWS geeft voor de Vlaamse situatie duidelijkheid die vergelijkbaar is met Nederland.
Er bestaat wetenschappelijke overeenstemming over dat mindfulness effectief kan zijn bij pijn, verslaving en depressie. Het is verstandig om daar een programma op te ontwikkelen en niet de onwetenschappelijke breedte in te gaan met algemeenheden als ‘emotionele regulatie te verbeteren, concentratie te vergroten, algemeen welzijn te bevorderen (positiever zelfbeeld en een dieper gevoel van welzijn) en conflictbeheersing te verbeteren‘, zoals Berwald zegt.
Daarbij komt dat mindfulness niet in alle gevallen werkt. Het kan negatieve bijwerkingen hebben. In het VRT NWS artikel zegt Mark Williams: ‘Tussen 3 en 10% van de mensen die in therapie gaan, rapporteert bijwerkingen. Bij mindfulness gaat het waarschijnlijk om een gelijkaardig percentage‘.
Daarom is het onverstandig om mindfulness in het onderwijs verplicht te stellen. Het misverstand dat mindfulness in het onderwijs werkt is gebaseerd op een niet goed opgezette studie uit of vlak voor 2019. Mindfulness kan wel als vrije keuze op scholen aangeboden worden. Zoals allerlei keuzevakken. Mindfulness verplicht stellen is een brug te ver.
Mindfulness kan positieve effecten hebben, maar niet voor alles. Het kan ingezet worden voor pijn, verslaving en depressie. Maar per geval moet bekeken worden of andere behandelingen niet beter bij een specifiek individu passen dan mindfulness. Dat is maatwerk.
Dit artikel concludeert: ‘Mindfulness verplichten op school blijkt geen goed idee, want veel kinderen vinden het maar saai. Het kan werken, maar niet als je het opdringt. Dat laatste geldt ook voor volwassenen: mindfulness heeft een brede waaier aan positieve effecten, maar niemand moet zich verplicht voelen om te mediteren‘. En: ‘Het is ondertussen wel duidelijk dat mindfulness geen quick fix is die voor iedereen werkt‘.
George Knight 