Schermafbeelding van petitie ‘Sluit de Basic-Fit sportschool in de kerk op de Bosscherweg‘ van 27 februari 2023 op Petities.nl.
De petitie ‘Sluit de Basic-Fit sportschool in de kerk op de Bosscherweg‘ van Annelies verzoekt om een ‘Basic-Fit sportschool te verplaatsen en geen nieuwe sportscholen toe te staan in gebedshuizen die voor duizenden Nederlanders heilig zijn‘. Dat verzoek is ongelukkig en moet afgeraden worden.
Het gaat om de Sportschool Basic-Fit aan de Bosscherweg 161 in Maastricht die sinds 2020 in het gebouw van de voormalige Sint-Hubertuskerk is gevestigd. Volgens Wikipedia deed de kerk ‘van 1925 tot 2009 dienst als parochiekerk van de rooms-katholieke Sint-Hubertusparochie in Boschpoort (ook wel Bosscherveld genoemd).’ In 2009 stootte het bisdom Roermond de kerk af, nadat het al enige tijd leeg had gestaan. Het is een rijksmonument dat door architect Jules Kayser in 1924-25 werd gebouwd.
Petitionaris Annelies haalt twee zaken door elkaar. Een kerkgebouw is een gebouw als alle andere. Wat ze als een plek ziet ‘om God te ontmoeten‘ wordt een gebouw pas als het gewijd is. Welnu, gewijd is de voormalige Sint-Hubertuskerk allang niet meer. Het is geen geheiligde, maar een ontwijde plek. Een vergelijkbare kwestie ontstond in Utrecht in 2017 toen de katholieke Sint-Willibrordkerk door de gemeente verkocht werd aan de ultra-conservatieve katholieke vereniging Pius X.
Annelies kan vinden dat wat ooit een religieus gebouw was nooit een ander bestemming mag krijgen, maar dat is geen pragmatisch standpunt. Of zij moet zelf een alternatief bieden, maar dat doet ze niet. Ze is alleen tegen. Verwaarlozing of afbraak is het alternatief. Omdat het hier om een rijksmonument gaat, moet het beschermd worden. Vraag is hoe dat het beste kan.
Het is eenzijdig om over een voormalige kerk die een andere bestemming heeft gekregen te zeggen dat het niet is gebouwd ‘om commercieel uitgemolken te worden‘. Als dat klopt, dan treft dat verwijt de Nederlandse katholieke kerk en met name het Bisdom Roermond dat de Sint-Hubertuskerk in 2009 heeft afgestoten. Uiteraard was de kerk ooit gebouwd als kerk, maar die bestemming heeft het gebouw allang niet meer. Zoals vele katholieke kerken die vanwege afgenomen inkomsten en minder gelovige kerkbezoekers zijn afgestoten.
De voormalige Sint-Hubertuskerk in Maastricht wordt beschouwd als belangrijk cultureel erfgoed. Het is een rijksmonument. Dat bepaalt de noodzaak van de herbestemming.
De opdracht van diensten op het gebied van cultureel erfgoed, zoals de RCE en lokale monumentenfondsen, is om belangrijke gebouwen voor de toekomst zo goed mogelijk te bewaren. Dat is schipperen door ontbrekende middelen. Uitgangspunt is hier het gezegde ‘De vijand van goed is beter‘. Hoofdzaak is dat de elementen van het rijksmonument zo goed mogelijk bewaard blijven.
Er zal gezien de eerdere bestemming als gewijde kerk geen nachtclub, bordeel of schietbaan in zo’n voormalig kerkgebouw gevestigd worden, maar een fitnesscentrum annex sportschool is geen controversiële bestemming. Denk aan het citaat van de Latijnse dichter Juvenalis ‘Mens sana in corpore sano‘ dat zoiets betekent als ‘We moeten bidden om een gezonde geest in een gezond lichaam’. Het christendom staat minder haaks op het lichaam dan Annelies vermoedt.
Schermafbeelding van deel petitie ‘Vrijspraak voor Julian Assange‘ van Robert Bos op Petities.nl.
Ik ben het oneens met de petitie Vrijspraak voor Julian Assange. Ik vind dat de onderbouwing niet klopt en het uitgangspunt van de petitie fout is dat Assange een journalist is.
Wat de petitie vergeet is dat Julian Assange een ontwikkeling heeft doorgemaakt. Wat is er sinds 2012 veranderd? Het lijkt er sterk op dat Assange is geradicaliseerd. Wie hem op en gegeven moment hartstochtelijk verdedigden zijn daar een aanwijzing voor: complotdenker Alex Jones van Infowars, Sean Hannity van Fox News, UKIP-voorman en Brexiteer Nigel Farage en de Russische propagandazender RT. Dat is niet een gezelschap dat zweert bij democratie en rechtsstaat, maar juist het standpunt ondersteunt dat ‘media de vijand van de staat’ zijn. Dat roept de vraag op of Assange zelf wel een journalist is zoals hij claimt.
Over Assange bestaat sinds midden 2013 de controverse of hij een agent van Russische inlichtingendiensten is. Op zijn minst bestaat de verdenking dat hij er nauw mee heeft samengewerkt in de presidentscampagne van 2016 die Trump het presidentschap bracht. Roger Stone zou de tussenpersoon tussen het Kremlin en Trumps campagneteam zijn geweest.
Noam Chomsky geloofde in een gesprek met BBC’s Newsnight van mei 2017 niet dat aanklachten tegen Assange wegens een Zweedse verkrachtingszaak hout sneden. Daar heeft hij vermoedelijk gelijk in. In vele commentaren is in de jaren 2012-2014 op dit blog een lans gebroken voor Assange, zoals hier. Mijn toenmalige pro-Assange opstelling resulteerde in 2012 zelfs in kamervragen. Maar toen moest de Trump campagne en de Russische beïnvloeding via sociale media nog komen. Daarom is het perspectief van die Zweedse zaak niet actueel.
De vraag is hoe Assange beoordeeld moet worden. Is hij een journalist, een politieke activist of een ingelijfde medewerker van een ‘buitenlandse’ inlichtingendienst? En wat betekent dat dan voor zijn juridische positie?
Het heeft ermee te maken waar men de grens van de weerbare democratie legt. Bij gebleken of dreigende ondermijning is het aanvaardbaar dat counterintelligence diensten actie ondernemen om dat te beëindigen. Ze zijn immers bezig hun eigen democratie te beschermen. Dus als Assange deel van een operatie is om de Amerikaanse democratie en het electorale systeem te ondermijnen, dan kan hij verwachten dat er tegen hem wordt opgetreden door de zich aangevallen voelende instituties.
Wat als achteraf blijkt dat hij eerst (zeg van 2010 – 2013) binnen de democratische spelregels een rol speelde die toentertijd in de Amerikaanse propaganda verkeerd werd voorgesteld als ondermijnend? De financieel-economische blokkade van WikiLeaks via druk van de regering Obama op PayPal en andere bedrijven maakte Assange afhankelijk van externe steun. Terwijl zijn steun daarvoor van kleine donoren kwam.
Wat als Assange uiteindelijk daadwerkelijk de ondemocratische, ondermijnende rol ging spelen die hem daarvoor abusievelijk door de Amerikaanse regering was toegekend? Waarbij zijn psyche door de omstandigheden pathologische trekjes ging vertonen en de self fulfillingprophecy uitkwam. Kan die omslag nog gereconstrueerd worden?
Wie is er dan het meest schuldig, Assange, de Amerikaanse regering of de Russen die hem tegen de VS hebben opgezet? Of is dat gedeelde schuld?
John Schindler wees er in 2013 in een analyse op dat WikiLeaks via Israel Shamir waarschijnlijk geïnfiltreerd was door de Russische inlichtendienst. Dat verklaarde de opstelling van Wikileaks in de campagne van 2016 die volledig in lijn was met de opstelling van het Kremlin. De ‘progressieve’ Assange kwalificeerde tijdens de campagne de Democratische Hillary Clinton als kwalijker dan de Republikeinse Donald Trump. Daarmee probeerde Assange progressieve Democratische, pro-Bernie Sanders kiezers te ontmoedigen om te gaan stemmen. Achteraf kan dat alleen maar begrepen worden vanuit het idee van een georkestreerde campagne om verschillende doelgroepen in de richting van Trump en weg van de Democraten te laten bewegen.
Verdient Assange juridische bescherming of heeft hij door vanaf 2013/2014 samen te spannen met het Kremlin zijn rechten verspeeld? Hoe dan ook is hij afgelopen 8 jaar door zijn activistische opstelling en handelswijze terechtgekomen in het kruisvuur tussen Kremlin en Witte Huis.
De internationale petitie ‘Defend press freedom, defend Julian Assange‘ uit 2019 heeft drie gebreken. 1) Niet alle steunverklaringen zijn recent en sommige ervan gaan terug tot voor 2013/2014 toen Assange nog opereerde als journalist. Dat gaat voorbij aan zijn latere politieke verandering en radicalisering. 2) De supporters eisen niet allen hetzelfde. De een vraagt erom om Assange niet uit te leveren aan de VS, de ander vraagt om vrijlating. 3) De toon van de meeste steunverklaringen is een anti-Trump sentiment dat een pro-Assange opstelling grotendeels lijkt te bepalen. Acht maanden presidentschap van Joe Biden heeft de opstelling van de VS niet veranderd.
Als Assange in een kerker in Virginia verdwijnt, waar het trouwens nog niet naar uitziet, dan kan op zijn minst worden gezegd dat hij door zijn pro-Kremlin opstelling de Amerikanen alle munitie heeft gegeven om hem in handen te krijgen. Assange verdient het om berecht te worden voor zijn daden, maar een eerlijk proces zit er vermoedelijk niet in. Wie hoog spel speelt en verliest, heeft blijkbaar dat recht verspeeld. Dat is de harde praktijk van de strijd tussen landen. Wie niet oppast wordt daarin vermalen. Assange heeft hoog spel gespeeld en verloren. Dat kan hij alleen zichzelf verwijten.
De petitie ‘Vrijspraak voor Julian Assange’ slaat de plank mis door uit te gaan van de aanname dat Julian Assange een journalist is. Of hij een goede journalist was wat de petitie claimt is een aanname binnen een aanname. Van Assange kan aan de hand van de feiten gezegd worden dat hij tot 2013/2014 functioneerde als journalist, maar daarna niet meer.
Het is ondanks alle bovenstaande overwegingen toch begrijpelijk dat organisaties op het gebied van journalistiek en mensenrechten het opnemen voor Assange. Zeker tegen de achtergrond van boeman Trump die in 2019 het grotere kwaad was. Maar onbegrijpelijk is dat ze daarbij de draai die Assange in 2013/2014 gemaakt heeft niet noemen en zich uitsluitend richten op de eerdere periode. Ze eisen een zorgvuldige en schappelijk behandeling van Assange, maar onderbouwen hun eis zelf niet zorgvuldig en schappelijk. Daarmee beschadigen ze vooral hun eigen geloofwaardigheid en uiteindelijk ook Assange’s zaak door zo aantoonbaar eenzijdig te zijn en niet zijn negatieve kanten te noemen.
Schermafbeelding van deel petitie ‘Maak een einde aan de betrekkingen met Suriname’ van Nathanael Robert Mulder.
Als de suggestie in deze petitie ‘Maak een einde aan de betrekkingen met Suriname’ is dat Duitsland geen zwart koloniaal verleden heeft, dan is dat onjuist. De massamoord door de Duitsers op de Herero’s en Nama’s in Namibië (tot 1919 Duits-Zuidwest-Afrika) is door de Verenigde Naties erkend als de eerste genocide van de 20ste eeuw en kreeg de naam Namibische Genocide. Hitler had de Holocaust niet van een vreemde.
Het is evenmin onjuist dat Duitsland een beter verleden heeft dan Nederland. Zie wat het vanaf 1914 en 1939 aanrichtte door buurlanden binnen te vallen met tientallen miljoenen slachtoffers tot gevolg. Daar kan Nederland ondanks het feit dat het ook een zwart koloniaal verleden heeft niet aan tippen.
Duitsland is geen lichtend voorbeeld om tegen Nederland af te zetten. Daar komen eerder andere landen voor in aanmerking, hoewel bijna alle Europese landen in de 19de en 20ste een koloniaal verleden hebben met ontsporingen en onrecht tot gevolg. Maar juist Duitsland is niet zo’n uitzondering.
Verder bevat deze petitie zoveel onjuiste, onzinnige en niet onderbouwde beweringen dat het de vraag is of hier wordt beoogd om satire te bedrijven. De humor is dan dat het verleden van Duitsland als tolerant en anti-koloniaal wordt voorgesteld. Petitionaris Nathanael Robert Mulder probeert zich te laten kennen als een grappenmaker.
De petitie gaat ook voorbij aan de politieke realiteit van een verbeterde relatie van de regering Santokhi met Nederland. De uiting in een besloten bijeenkomst van minister Blok dat Suriname een mislukte staat is vanwege de etnische opdeling dateert van 2018 en is sindsdien afgedaan als onjuist en te kort door de bocht. Minister Blok is binnen de Nederlandse politiek geen man van grote ideeën en interessante visies, maar een boekhouder die op de winkel past. Nederland heeft afstand genomen van Bloks uitspraken en laat de frustratie aan Blok over voor een mislukte bijeenkomst. Nederland scoort in alle internationale vergelijkingen over de stand van de democratie, de rechtsstaat en het welzijn hoog en weet prima voor de eigen bevolking te zorgen.
Deze petitie is een dieptepunt van feitenvrije schrijverij. De petitionaris neemt de pose aan van de veelweter die niks weet. Als zijn petitie ergens een teken van kan zijn, dan is dat nog niet zo makkelijk uit te maken wat dat dan is. Een roep om aandacht? Liefde voor Duitsland? Anti-Nederlands sentiment? Gebrek aan historisch besef? Een aanval op de regering Santokhi en de verbeterde relatie van Suriname met Nederland? Een poging tot humor? Of is het dat allemaal gecombineerd in een poging om aan de hand van deze elementen de meest onbenullige petitie ooit op petities.nl te plaatsen? Deze poging heeft een goede kans van slagen.
Ik signaleer het omdat de overmoed van en het overschreeuwen van deze petitionaris staat voor veel wat er gebeurt in de publieke opinie. Waar toetsenbordactivisten zich met aplomb een aureool aanmeten van de veldheer die alles overziet en de wereld wel eens zal veranderen. Dat is trouwens iets van alle tijden. Malloten bestaan eeuwig.
Schermafbeelding van deel petitie ‘Stop het herstel van Vanishing Staircase in Utrecht’ op Petities.nl.
Elke actie roept een reactie op. Dat is soms vermoeiend. Overigens ontkom ik er niet aan door dat op te merken. Neem de petitie van Mathijs Cremers die is geschreven naar aanleiding van het onbewust weghalen door een medewerker van de gemeente Utrecht van planten in een stenen trap tussen Centraal Museum en Singel. Het betreft het kunstwerk ‘Vanishing Staircase’ van Berthe Leemeijer.
De gemeente Utrecht heeft intussen toegezegd om de kosten van een nieuwe inrichting voor haar rekening te nemen. In een raadsbrief waaruit de DUIC citeert zegt wethouder Kees Diepeveen: ‘Samen met alle betrokken partijen stellen we zo snel mogelijk een plan op voor de nieuwe, groene inrichting van de trap. Ook kijken we samen met de betrokkenen naar een toevoeging bij het kunstwerk om nog explicieter te maken dat het hier gaat om een kunstwerk met een groen element’.
Het is de laatste toevoeging waartegen de petitie zich verzet als het zegt: ‘Ook vragen we de gemeente om af te zien van hekjes, bordjes en andere vormen van ‘regulering’. Voor je het weet is het bordje ‘Dit is kunst’ het kunstwerk’. Dat is hedendaags meta-denken dat scherts lijkt, maar een diepere waarheid bevat.
Schermafbeelding van deel foto van het kunstwerk ‘Vanishing Staircase’ van Berthe Leemeijer. Credits: Berthe Leemeijer.
Begin 2021 liep ik langs het kunstwerk en moest constateren dat de begroeiing armetierig was. Het zag er niet uit als beginnende wildernis, maar als aarzelend onkruid. Van overwoekering waardoor de trap zou moeten verdwijnen was nog lang geen sprake. Met mijn medewandelaar constateerde ik dat het niet opschoot en vreesden we of het wel ooit goed zou komen. Denk ook aan de warme zomers. Ik verbaasde me erover dat er in ruim twee jaar tijd sinds de realisatie in 2018 zo weinig was gegroeid en waarom niet gekozen was voor een vegetatie die de trap nu al wat meer had bedekt.
De petitionaris heeft gelijk dat er geen bordjes bij de trap gezet worden omdat dat afbreuk doet aan de terloopsheid van het kunstwerk dat alleen in die hoedanigheid zijn waarde kan hebben. De kunstenaar zegt hierover: ‘In de loop der jaren zal de trap steeds verder door de natuur worden overgenomen’. Die ‘loop der jaren’ kent geen limiet en is eindeloos. Een bordje dat zegt dat het een kunstwerk is dat niet als zodanig genoemd wil worden is een onmogelijkheid.
Maar het is een lastige afweging. Men kan zich er alleen maar over verbazen dat de organisatie die verantwoordelijk is voor het onderhoud van de trap, te weten de initiatiefgroep vergroening Singel, en de groenvoorziening van de gemeente Utrecht die er niks had te zoeken geen contact met elkaar hebben gehad die dit misverstand heeft kunnen voorkomen.
Ik voel mee met de petitionaris die geen regulering wil. In de kern is het omgekeerd, de gemeente Utrecht heeft er niks mee te maken en moet zich er niet mee bemoeien. Want juist door dat wel te doen is het misgegaan. De gemeente moet de verleiding weerstaan om de gemaakte incidentele fout te willen herstellen door verdere bemoeienis die wordt gematerialiseerd in een structurele fout en het kunstwerk van karakter verandert. Berthe Leemeijer kan helpen om de overwoekering wat vaart te geven door voor vegetatie te kiezen die sneller groeit en de naam van het kunstwerk eer aandoet. Wellicht kan hovenier en kunstenaar Hans van Lunteren hierbij adviseren.
Het Gergiev Festival dat elk jaar in Rotterdam plaatsvindt wordt in het voortbestaan bedreigd. Het bestaat 25 jaar en dient als platform van de Ossetisch-Russische dirigent Valery Gergiev die verbonden was aan het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Het festival kreeg kritiek vanuit de marge. Opvallend was dat het protest op een festival dat is geconstrueerd rond een propagandist van het Kremlin met reactionaire opvattingen over onder meer homorechten zo goed als uitbleef in Rotterdam. Onder meer op dit blog is er herhaaldelijk tegen zowel het festival als dat uitblijvende protest geageerd. De titels van de commentaren gaven mijn weerzin weer: Gergiev Festival is klassieke porno voor bedrijfsleven, overheid en politiek van Rotterdam en Valery Gergiev is een propagandist voor het Kremlin. Maar wordt verafgood in Rotterdam. Tijd voor bewustwording. En protest. Mede naar aanleiding van dit laatste commentaar stelde raadslid Ruud van der Velden van de Rotterdamse Partij voor de Dieren in mei 2016 raadsvragen. In de antwoorden verschool het college zich achter Buitenlandse Zaken. De politieke toondoofheid bleef voortbestaan in het Rotterdamse establishment.
Waar het op neerkomt omschreef ik in een commentaar over de antwoorden van het college in juni 2016: ‘Valery Gergiev is dus meer dan een neutrale musicus die het alleen om zijn kunst te doen is. Wie Gergiev binnenhaalt, haalt ook zijn politieke voorkeuren binnen. Rotterdam biedt ook die een podium en een stempel van goedkeuring. Dat dient het Rotterdamse culturele, economische en politieke establishment terdege te beseffen. Het kan zichzelf wel voor de gek houden door net te doen alsof Gergiev geen propagandistisch uithangbord is voor het regime van president Putin, maar diep in het hart weet het dat hij dat wel is’.
Op de raadsvragen antwoordde het college bij de vragen 6 en 7 onder meer met een verwijzing naar de artistieke kwaliteiten van het festival. Het schip lijkt nu eindelijk de wal te keren. Als een politieke verwijzing naar het propagandistische karakter van Valery Gergiev en zijn festival niet mogelijk is, dan kan dat alleen met andere middelen. In het Cultuurplanadvies 2021-2024 van juni 2020 oordeelde de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur (RRKC) negatief over het Gergiev Festival: ‘Het vierdaags festival speelt zich grotendeels af in de Doelen, maar heeft volgens de Raad verder nauwelijks inbedding in de stad. De formule van het festival is volgens de Raad uitgekristalliseerd. Door de beperkte innovatie blijft het een traditioneel festival dat nauwelijks nieuwe doelgroepen weet te bereiken.’ De RRKC adviseert de Rotterdamse gemeenteraad om het festival vanwege gebrekkige inbedding en het gebrek aan artistieke vernieuwing niet langer subsidie te geven.
Feit dat de petitie pas na ruim vijf weken na verschijning van het Cultuurplanadvies van de RRKC verschijnt is de bevestiging van de slechte inbedding van het Gergiev Festival. Het onderstreept het gelijk van de motivatie van de RRKC. Hoe anders was dat bij het eveneens negatieve advies over Museum Rotterdam waar gelijk een publieksactie op gang kwam. Het Gergiev Festival staat op zichzelf. Het staat zich er in de marketing op voor relaties een internationaal podium met een eigentijds aanbod van netwerkmogelijkheden te bieden en wordt vanuit de Rotterdamse economische elite gesteund. Het heeft Rotterdams gemeenschapsgeld niet nodig. Al is het vijf jaar te laat, toch kan hiermee de Rotterdamse politiek eindelijk zonder zelf vuile handen te maken afstand nemen van een festival dat een propagandist van het Kremlin met bedenkelijke opvattingen onverdiend in het zonnetje zet. Politiek en artistiek voldoet het Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival niet.
Foto 1: Schermafbeelding van deel petitie ‘Red het Gergiev Festival’ op petities.nl, 27 juli 2020. NB: Petitionaris Gea Plantinga is Manager Gergiev Festival van het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
Foto 2: Schermafbeelding van deel antwoorden op raadsvragen over het Gergiev Festival van Ruud van der Velden (PvdD). In eigen commentaar van 22 juni 2016.
Mijn reactie bij een voordracht op Café Weltschmerz van theatermaker Ab Gietelink waarin hij de petitie ‘Hef coronamaatregelen op’ op petities.nl van hem als petitionaris en Café Weltschmerz als organisatie uitspreekt.
Ab Gietelink wil de coronamaatregelen snel opheffen. Ok. Maar wat dan? Hiermee gaat het virus niet weg. Het blijkt dodelijk.
Ab Gietelink verzoekt om een koerswijziging richting een snelle normalisering van de samenleving door het opheffen van de maatregelen, terwijl het coronavirus nog rondwaart onder de bevolking. Hoe kan de samenleving normaliseren als het virus nog besmettelijk is en mensen blijft besmetten?
Ab Gietelink probeert de bestrijding van het coronacrisis te framen als ‘repressie’. Dus als onderdrukking. Maar onderdrukking van wat? Juist onderdrukking van het coronavirus. Dat is het idee.
Ab Gietelink maakt duidelijk waar hij het niet mee eens is, maar biedt geen alternatief. Wat stelt hij concreet voor aan maatregelen? Dat zegt hij niet.
Ab Gietelink is tegen en laat zijn ongenoegen gelijk opgaan met het gebruik van adjectieven: zware repressie, neerwaartse spiraal, destructieve beleid, astronomische kosten, diepe crisis, desastreuze gevolgen, onaanvaardbare inperking, enzovoort.
Ab Gietelink onderbouwt zijn stelling niet als hij suggereert dat er werkzame medicijnen zijn die onterecht worden verboden. Wat zou het belang van diverse overheden als de Chinese, Amerikaanse, Duitse, Japanse, Canadese, Franse of Nederlandse zijn om werkzame medicijnen tegen het coronavirus te verbieden?
Ab Gietelink gaat voorbij aan het feit dat er tot nu toe weinig bekend is over de werking en de bestrijding van het coronavirus. Op enkele landen na als Zuid-Korea en Taiwan die voorbereid waren vanwege eerdere virus-uitbraken varen wereldwijd alle overheden grotendeels blind bij het bestrijden van het virus. Het is vallen en opstaan.
Ab Gietelink overdrijft als hij suggereert dat het parlement akkoord is gegaan met de ontwrichting van maatschappij, rechtsstaat en economie, maar heeft gelijk dat het parlement het beleid van de regering Rutte inzake de bestrijding van het coronavirus beter moet controleren.
Ab Gietelink mist de kans om boven zichzelf uit te stijgen door zijn visie op de coronacrisis vergezeld te laten gaan met realisme en haalbaarheid. Met zijn overdrijving, wantrouwen en barokke taalgebruik maakt hij een parodie van een complotdenker die als een Don Quichot vanuit zijn studeerkamer de windmolens van de wereld bestrijdt. Ab Gietelink ziet de schimmen van zijn geest aan voor zijn vijanden. Ab Gietelink maakt fictie van de werkelijkheid.
Foto: Schermafbeelding van deel petitie ‘Hef coronamaatregelen op’ op petities.nl van Ab Gietelink (petitionaris) en Café Weltschmerz (organisatie), 23 april 2020.
Er is een relletje ontstaan over bovenstaand carnavalslied ‘Voorkomen is beter dan Chinezen’ van Rotterdamse Toon dat ’s nachts op radio 10 werd uitgezonden. Op zijn Facebook-pagina legt Lex Gaarthuis van Radio 10 uit dat het bedoeld was als satire en niet als discriminatie. Hij zegt het nummer niet meer te zullen draaien en offline te halen. Onderstaande petitie ‘Wij zijn geen virussen, reageer op het discriminerende lied’ roept de regering op afstand te nemen van racisme, Radio 10 zich publiekelijk te laten verontschuldigen en kennis over het coronavirus te verspreiden. Aan de verontschuldiging door Radio 10 is inmiddels al voldaan.
Wat zegt de reactie op dit carnavalslied over het publieke debat in Nederland? Dit doet denken aan een uitspraak over een 63-jarige uit Utrecht die op 23 januari 2020 door de politierechter veroordeeld werd voor het beledigen van koningin Maxima. De man zou haar hebben beledigd door haar uit te maken voor ‘kankerhoer’, ‘dochter van een moordenaar’ en ‘kankerwijf’. De politierechter zei het met de officier van justitie eens te zijn dat deze woorden van de man niet vallen onder de vrijheid van meningsuiting omdat ze niet bijdragen aan het publieke debat. De politierechter: “Deze woorden gaan zodanig ver dat dit niet geaccepteerd hoeft te worden”. Waar de politierechter de aanname op baseert dat de woorden van de man niet vallen onder de vrijheid van meningsuiting ‘omdat ze niet bijdragen aan het publieke debat’ is de vraag.
De politierechter schiet in de kramp en verklaart de vrijheid van meningsuiting buiten werking als er een mening wordt verkondigd die niet uitkomt en controversieel of beledigend. De politierechter voelt zich plaatsvervangend beledigd. Dit geeft aan dat in Nederland de vrijheid van meningsuiting sterk ingeperkt wordt. Het is overigens goed verdedigbaar dat de uitspraak ‘dochter van een moordenaar’ juist wel bijdraagt aan het publieke debat. Jorge Zorreguieta was als representant van de machtige landbouw-lobby een steunpilaar onder het Videla-regime en had weliswaar geen bloed aan zijn handen, maar maakte de moord op meer dan 9000 ‘verdwenen’ personen indirect mogelijk. Dat ter discussie stellen dient het publieke debat.
Over het carnavalslied van Rotterdamse Toon kan men zeggen dat het smakeloos, flauw en weinig fijnzinnig is. Het is beledigend voor Chinezen. Maar om het te benoemen als racistisch, zeer discriminerend of inhumaan en op te roepen het te verbieden is een weg die we beter niet op kunnen gaan. Want dat blokkeert juist het publieke debat. Iedereen kan zich op enig moment gekwetst voelen door een grap of een opmerking.
Dat betekent voor de vrijheid van meningsuiting en het publieke debat dat de uitzonderingen de regel gaan bepalen. Terwijl iedereen in Nederland de mogelijkheid heeft om zelf of via anderen krachtig weerwoord te geven op een belediging door er een andere mening tegenover te zetten. Straks mag niets meer gezegd worden omdat altijd wel iemand zich beledigd voelt. Dan wordt alles als discriminatie ervaren en opgevat als misdrijf tegen de openbare orde. Dat is een heilloze weg die het publieke debat beslissend op slot gooit.
Uiteraard is oproepen tot geweld in combinatie met haatzaaien wettelijk strafbaar. Dat moet hard aangepakt worden. Het is tekenend voor het maatschappelijke klimaat dat de Utrechtse politierechter niet beseft zelf het publieke debat in te perken onder verwijzing naar de bescherming van het publieke debat. Rotterdamse Toon en Radio 10 hebben zich belachelijk gemaakt met dat carnavalslied, maar het is te zwaar om de meningsuiting in te perken onder verwijzing naar begrippen als discriminatie. Bij een open, tolerante, diverse samenleving horen incasseringsvermogen, zelfvertrouwen en beheerste kalmte. Dat pas tekent het volwassen debat.
Foto 1: Schermafbeelding van deel petitie ‘Wij zijn geen virussen, reageer op het discriminerende lied’ van Yeersheng Alafate op Petities.nl.
Foto 2: Schermafbeelding van persverklaring ‘Taakstraf voor beledigen koningin Maxima’, van de Rechtbank Midden-Nederland, 23 januari 2020.
Aldus NRC-columniste Carolien Roelants in haar Dwars-column ‘Pers vogelvrij door Trumps geflikflooi en zwijgen Máxima’. Zij is boos zoals ze dat zelden is. Van boeven of autoritaire leiders kun je boevenstreken verwachten, maar iemand als koningin Máxima wekt hogere verwachtingen. Daarom valt zij dieper als ze boevenstreken vertoont. Dat deed ze in haar ontmoeting met de Saoedische kroonprins Mohammad bin Salman op de G20 in Osaka. Dat was meer dan een beetje dom, dat was oerstom van haar. Maar ook van de regering Rutte die dit onderhoud had goedgekeurd. Er was makkelijk een reden te vinden geweest om het gesprek niet door te laten gaan. Máxima is een amateur-politicus zonder officiële functie in de Nederlandse diplomatie. Maar als ze zich in een politiek wespennest steekt, dan speelt ze per definitie een politieke rol. Die rol past haar echter niet. Zij moet boven de partijen staan en geen partij kiezen in lopende conflicten. Dat heeft ze echter bewust gedaan door het gesprek met de kroonprins aan te gaan en niet af te zeggen.
Het bezwaar tegen het onderonsje met de kroonprins is niet dat Máxima de moord op journalist Jamal Khashoggi niet ter sprake bracht, maar dat dit gesprek nooit had moeten plaatsvinden. Volgens de Amerikaanse inlichtingendienst CIA heeft Mohammad bin Salman opdracht gegeven voor de moord op Khashoggi. Mocht Máxima of het ministerie van Buitenlandse Zaken dit rapport niet gelezen hebben, dan waren er in november 2018 talloze berichten in de media, zoals in The Washington Post die rapporteerden dat volgens de CIA de kroonprins opdracht tot de moord had gegeven. Naast de argumenten die Roelants aanvoert over vrouwenrechten waarvoor Máxima zegt op te komen terwijl die door de kroonprins met voeten worden getreden en het in diskrediet brengen van de vrije pers door met een moordenaar van een journalist van The Washington Post in gesprek te gaan is het de wereldvreemdheid van koningin Máxima die verbaast.
Het is dezelfde wereldvreemdheid die koning Willem-Alexander vertoonde toen hij tijdens de Olympische Spelen van Sochi in 2014 met president Putin een biertje dronk. Een fotomoment dat de media haalde en waar in de Nederlandse publieke opinie veel kritiek op kwam, onder meer van homo-activisten. Zoals Gordon die de kern raakte: ‘Ik schaam me diep als Nederlander dat mijn koning en mijn koningin daar vanavond handen staan te schudden met mensen die bloed aan hun handen hebben’. Op het moment dat in het Kremlin de invasie van de Krim werd voorbereid en vanwege controverses over de mensenrechtensituatie bijna alle Europese landen hun delegaties afwaardeerden, stuurde Nederland de zwaarste delegatie die mogelijk was.
Máxima herhaalt 5 jaar later de fout van Sochi door opnieuw in gesprek te gaan met iemand die bloed aan zijn handen heeft. Daarbij is essentieel dat zij een ceremoniële en geen officiële functie heeft in de Nederlandse diplomatie en niet van belang is voor het openhouden van contacten met autoritaire landen waar nu eenmaal contact mee moet worden onderhouden. Máxima kan gemist worden omdat haar rol niet onmisbaar is, maar slechts toegevoegd. De functie die Máxima uitoefent kan dus eenvoudig geschrapt worden. Professionals zijn minister Blok, premier Rutte of Nederlandse diplomaten die in Saoedi-Arabië of bij de VN zijn gestationeerd.
Of het nou wereldvreemdheid, naïviteit, amateurisme, een verkeerd afgestelde politieke antenne, argeloosheid of zelfoverschatting is van Máxima en koning Willem-Alexander, een beleidswijziging is nodig om te zorgen dat de ezels van Oranje zich niet voor de derde keer aan dezelfde steen stoten. Met goedkeuring van premier Mark Rutte die achteraf de fout die hij feitelijk gemaakt heeft door goedkeuring te geven weg moet lachen. Als Willem-Alexander of Máxima zichzelf belachelijk willen maken door met autoritaire leiders onnodige gesprekken of onderonsjes aan te gaan, dan moeten ze dat zelf weten. Maar Willem-Alexander heeft als staatshoofd van Nederland een rol die afstraalt op Nederland. Door zijn handelen kwam Nederland in 2014 negatief in de publiciteit. Dat is ongewenst. Nu in 2019 doet zijn echtgenote, die uiteraard geen staatshoofd is, maar wel gekoppeld wordt aan Nederland, hetzelfde. De conclusie kan geen andere zijn dan deze: Máxima dient al haar functies op te geven waarmee ze in politiek vaarwater terecht kan komen. Haar gesprek met de Saoedische kroonprins heeft aangetoond dat dit soort functies niet aan haar toevertrouwd kunnen worden.
Foto 1: Schermafbeelding van deel column ‘Pers vogelvrij door Trumps geflikflooi en zwijgen Máxima’ van Carolien Roelants in NRC, 30 juni 2019.
Staat het Speelgoedmuseum Deventer op omvallen? Er wordt vanaf maart 2019 over beslist. Het museum is ondergebracht bij de gemeentelijke erfgoed-organisatie Deventer Verhaal dat in een toelichting zegt: ‘In het Speelgoedmuseum zie je speelgoed waar in Nederland mee gespeeld is. Met ruim 13.000 objecten heeft het Speelgoedmuseum Deventer de grootste openbare collectie speelgoed van Nederland’. In een petitie bepleit directeur Garrelt Verhoeven om het museum niet te sluiten. Hij is tevens directeur van Deventer Verhaal.
Uit een bericht van De Stentor uit augustus 2018 blijken er twee hete hangijzers te zijn: tijdelijke huisvesting van het Speelgoedmuseum plus de investering in een nieuw onderkomen, en niet-structurele financiering van het museum die ten koste van Deventer Verhaal gaat. Verhoeven ‘eist’ van de gemeente Deventer structurele financiering en noemt een bedrag van 300.000 euro per jaar dat daarvoor nodig zou zijn. De gemeente zegt in een bericht van 1 november 2018 dat het ‘een sterk cultureel profiel’ heeft en ‘vele culturele activiteiten’ ondersteunt. In dat laatste lijkt hem het probleem te zitten als cultuurwethouder Carlo Verhaar (GL) beweert: ‘We willen niet zozeer instellingen financieren als wel culturele activiteiten’. Dat project-model wijst op een opvallende visie van een cultuurwethouder die hiermee afstand lijkt te nemen van culturele instellingen. Zoals het Speelgoedmuseum Deventer. In een andere ontwikkeling met de vastgoedwethouder Jaap Kolkman als eindverantwoordelijke omarmt het Deventer college het particuliere Zeromuseum in oprichting dat past in het frame van een vernieuwend initiatief. Het is onmiskenbaar dat er in de Deventer politiek al sinds 2007 veel wordt ‘gesproken’ over het ‘proces om te komen tot een cultuurvisie’ en de cultuurvisie zelf, maar de voorlopige conclusie toch is dat in de Deventer politiek een eensluidende visie op kunst en cultuur ontbreekt.
Op 19 augustus besteedde ik in een commentaar aandacht aan de in Pakistan op gang komende en van bovenaf georkestreerde protesten tegen de Muhammad Cartoon Contest waarvan Geert Wilders en de PVV later dit jaar de resultaten in de eigen ruimte van de Tweede Kamer willen presenteren. Tien dagen later zijn de protesten overgewaaid naar Nederland, zoals de petitie ‘Stop cartoonwedstrijd over profeet Mohammed door Geert Wilders’ verduidelijkt. Hiermee stapt de vermoedelijk Pakistaans-Nederlandse petitionaris Sohail Nawaz in het frame van Geert Wilders en ondersteunt hij diens zaak. De petitie is ongelukkig, ongewenst, overbodig, onlogisch en sterk af te raden. Het protest dient zowel de radicale islam als de radicale anti-islam.
Een godsdienst kan andersdenkenden niet haar wil opleggen. Want wat volgens de leerstellingen van een godsdienst voor de gelovigen van die godsdienst een voorwaarde of voorschrift is, is dat per definitie niet voor andersdenkenden. Dus als in dit geval binnen de islam de profeet Mohammed niet mag worden afgebeeld, dan geldt dat verbod alleen voor moslims of degenen die zich ondergeschikt achten aan de leerstellingen van de betreffende godsdienst islam. Maar voor mensen buiten de islam geldt dat verbod niet.
Evenmin worden moslims verboden opgelegd die gelden binnen andere godsdiensten dan de islam. Zoals de lijst met 613 mitswot (geboden) van het jodendom of de 613 geboden en verboden van het Christendom die in de Bijbel worden genoemd. Die gelden respectievelijk voor joden of christenen, maar niet voor moslims.
Religiekritiek is toegestaan omdat een godsdienst niet boven de wet staat. Religiekritiek helpt godsdiensten zichzelf te verklaren, uit de ivoren toren te komen en te verbinden met anderen. Religiekritiek houdt een godsdienst scherp en geeft het lucht. In Nederland is elke godsdienst of levensovertuiging ondergeschikt aan de nationale rechtsstaat. Oproepen tot geweld mag niet, maar beledigen van een godsdienst in algemene zin is toegestaan. Vooral machtige en invloedrijke wereldgodsdiensten als de islam moeten tegen een stootje kunnen. Daarnaast kennen die hun eigen agressie jegens anderen, zodat wie de bal kaatst die bal verwachten kan. Vaak is het zich beledigd voelen van gelovigen individueel bepaald. Dat is een kwestie van interpretatie. Veel beledigingen aan het adres van godsdiensten komen trouwens van concurrerende godsdiensten.
Het doet er niet toe of Wilders’ cartoonwedstrijd is bedoeld om moslims te beledigen. Dat is dan maar zo. Moslims moeten maar leren daar tegen te kunnen en mee om te gaan. De meeste in Nederland verblijvende moslims zijn overigens wijs genoeg om de provocaties van Geert Wilders, de PVV en alt-rechts te negeren.
Wat ‘de moslims’ vinden is interessant, maar ook niet meer dan dat. Als zoals de petitie stelt moslims worden geacht de integriteit en eer van hun profeet te beschermen en hoog te houden, dan hoeft dat niet door een verbod te eisen. En nogmaals, het is niet meer dan een waardevol advies voor gelovigen die zich door de islam laten inspireren. Ze kunnen daarbij niet buiten de rechtsgeldigheid en invloedssfeer van hun godsdienst gaan.
Moslims kunnen ook met humor en wijsheid reageren op Wilders’ provocaties. Door schouderophalen of door een houding die verder gaat dan het uitventen van misnoegen, de slachtofferrol en het zich beledigd voelen. Door zich als volwassen en geïntegreerde burgers van Nederland te gedragen. De miskenning voorbij.
Foto: Schermafbeelding van deel petitie ‘Stop cartoonwedstrijd over profeet Mohammed door Geert Wilders’ op Petities.nl.
George Knight 