Gedachten bij de foto ‘Moses Marx (seated on far right) with three fellow soldiers and a couple in Poland in World War I’

Als het geen foto, maar een tekening was, had dit een werk van Cedric ter Bals kunnen zijn. Hij geeft met felle kleuren en met teksten in zijn Schevenings-Duits op geheel eigen wijze commentaar op de Eerste Wereldoorlog.

De toelichting zegt dat het hier gaat om Moses Marx (uiterst rechts gezeten) met drie kameraden en een echtpaar in Polen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Tot november 1918 stond het zogenaamde Regentschaftskönigreich Polen onder controle van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Het is precies die sfeer die Arnold Zweig in zijn roman ‘Der Streit um den Sergeanten Grischa (1927) beschrijft. In Nederland in vertaling verschenen bij Uitgeverij Cossee. Grijstinten in de sneeuw.

Het bord links naast de deur geeft aan dat er wodka en schnaps gedronken kan worden. Hier lijkt sprake van kleine nering die wordt uitgebaat door de plaatselijke bevolking. De zo te zien Joodse uitbater zoekt de symbiose met de bezettende macht die ook een zekere mate van stabiliteit en bescherming geeft.

Het gaat volgens de toelichting om een of meer Duitssprekende, Joodse militairen. Een verschil met het Hitleriaanse Duitsland van 20 jaar later. Het Leo Beck Research Institute dat zich richt op Duitssprekende Joden zegt hierover: ‘During the First World War, 100,000 Jews served in the German Army, and another 320,000 served in the Austro-Hungarian Army.‘ De geschiedenis herhaalt zich niet.

Nagekomen bericht 21 februari 2022: Cedric ter Bals stuurde me per e-mail onderstaande tekening (klein formaat) die is gebaseerd op bovenstaande foto. Katten heeft hij zo te zien in zijn hart gesloten. Wie geïnteresseerd is in deze tekening kan hem een e-mail sturen: cedricterbals4@gmail.com.

Cedric ter Bals, ‘Eine Familie’ (tekening), 2022.