Om de uitdrukking ‘op de kaart zetten’ moet ik altijd vreselijk lachen. Het betekent zoiets als ‘gemaakt tot iets om rekening mee te houden’. Ik vind het een rare uitdrukking. Taalfilosofisch zegt het naar mijn idee het omgekeerde van wat het meent te zeggen.
Iets dat op de kaart is gezet wil zeggen dat het daarvoor nog niet op de kaart was gezet. Dus er eerder geen rekening mee moest worden gehouden.
Iets dat op de kaart is gezet wordt gefixeerd en verliest aan speelruimte. Er moet dan rekening mee worden gehouden, maar tegelijk is het niet langer ongebonden. En vrij. Iets dat op de kaart wordt gezet verliest aan beweeglijkheid. Iets dat op de kaart is gezet is voorgoed bevroren.
Filmproducent Alain de Levita komt aan het woord in het artikel ‘Docudrama over bevrijding van Zeeland: ‘Moet een document voor de provincie worden’‘ van Omroep Zeeland. De journalist legt De Levita de woorden in de mond dat hij Zeeland met een docudrama op de kaart wil zetten. Uit niets blijkt dat De Levita dit werkelijk gezegd heeft:
Zeeland op de kaart zetten? Zeeland staat al sinds eeuwen op de kaart. Na Holland was Zeeland in de 17de eeuw de belangrijkste provincie van de Republiek. Middelburg speelde een grote rol in de West-Indische Compagnie. Hoe kan een Zeeuwse journalist met enig historisch besef en trots op de eigen provincie die uitdrukking over Zeeland gebruiken?
Daarnaast is het belang van de bevrijding van Zeeland in 1944 met felle strijd op Walcheren en bij de Scheldemond rond Breskens, en de cruciale rol van de haven van Antwerpen voor de geallieerde oorlogsinspanning allang bekend bij een breder publiek. Dat hoeft door een docudrama niet opnieuw aangetoond te worden.
Er zijn talloze kaarten waar Zeeland op staat. Met steeds veranderende waterlopen, overstromingen en indijkingen. Als een stop motion film die in het heden aanlandt.
Als De Levita gezegd zou hebben dat hij met zijn filmproject Zeeland op de kaart wil zetten, dan zou hij zijn woorden verkeerd hebben gekozen. Daar heeft Zeeland hem of een filmproject niet voor nodig. Dat zou de journalist van Omroep Zeeland moeten beseffen. Filmproducenten zetten trouwens vooral zichzelf op de kaart. Maar dat is weer een ander verhaal.
George Knight 