NRC reageert op kritiek over berichtje Trump en islamitische kunst. Maar wil niet toegeven dat het feitenvrije journalistiek bedreef

Op 30 december besteedde ik aandacht aan bovenstaand berichtje in NRC. Mede naar aanleiding van een FB-posting van Olphaert den Otter. Hij vond het een maf bericht, ik vond het een bericht dat politiek ontspoorde. Ik schreef er een kritisch commentaar over en attendeerde met een tweet NRC-ombudsman Sjoerd de Jong.

Hij zorgde dat m’n kritiek bij de reactie belandde. In een lezersbrief naast de rubriek van De Jong laat de redactie vandaag weten dat het berichtje van Gretha Parma niet zo bedoeld was. De redactie van NRC geeft toe dat het anders dan bedoeld uitpakte. De uitleg is deels verhelderend, maar deels onnodig defensief. Want de redactie verschuilt zich achter de bron The Art Newspaper en neemt geen verantwoordelijkheid voor de eigen journalistieke afwegingen. Daarbij interpreteert het het bericht van The Art Newspaper verkeerd.

In het berichtje heeft NRC het verband dat The Art Newspaper impliciet legde tussen de politiek van Trump (‘US prepares to inaugurate a president who once proposed banning Muslims from entering the country’) en de tentoonstelling in Dallas (‘the museum is reaffirming its commitment to Islamic art’) expliciet gemaakt. NRC suggereert een causaal verband waar The Art Newspaper de feiten alleen nevengeschikte. Ook nog eens met een beroep op die bron. Het woord ‘ondanks’ maakt het verschil tussen causaliteit en nevenschikking en is dus meer dan een vormverschil. De redactie gaat hieraan voorbij en accepteert de kritiek niet dat het om feitenvrije journalistiek gaat. Die feitenvrijheid bestaat er echter uit dat NRC een verband tussen feiten suggereert die zowel het Dallas Museum of Modern Art als The Art Newspaper niet voor hun rekening nemen.

Daarnaast is de actualisering van Gretha Pama nog om een andere reden ongepast en niet relevant. Het gaat voorbij aan de langdurige bruiklenen van de van oorsprong Europese Keir Collectie die niets met Trump te maken hebben. De erfgenamen kregen ruzie met een Berlijns museum en haalden ze daarom weg. Als Hillary Clinton de verkiezingen gewonnen had, was de tentoonstelling op exact dezelfde wijze gepresenteerd.

Foto 1: Schermafbeelding van bericht ‘Islamitische kunst Te zien in Dallas, ondanks Trump’ in NRC, 29 december 2016.

Foto 2: Schermafbeelding van lezersbrief George Knight en reactie van de redactie NRC, 7 januari 2017. (achter betaalmuur).

NRC ontspoort met bericht over islamitische kunst en Trump

Olphaert den Otter besteedt op Facebook kritische aandacht aan dit bericht in NRC: ‘Wat is dit nu voor maf nieuws, vandaag in NRC? Gaan we NU AL de werkelijkheid zo vormgeven dat hij niet tegen het vreemde haar van Trump instrijkt?’ Den Otter heeft volkomen gelijk. NRC ontspoort grandioos met dit bericht.

Wat vooral stoort is het gebruik van het voorzetsel ‘ondanks’ in kop en bericht. Het betekent volgens een toelichting van Taaladvies ‘tegen de wil van‘ of ‘in weerwil van’. NRC suggereert dat de islamitische kunst in het Dallas Museum of Art tegen de wil van Trump te zien is. Trouwens niet vanaf 16 maar vanaf 18 april 2017. Maar het is onwaarschijnlijk dat de president-elect zich over deze tentoonstelling heeft uitgesproken of over het tentoonstellen van islamitische kunst in het algemeen. Wat zou hij tegen 16de eeuwse islamitische kunst hebben? NRC maakt zich met dit bericht dus tot een fact-free medium. In de campagne was Trump kritisch op de islam en de toestroom van moslims naar de VS, maar dat is wat anders dan het tentoonstellen van kunst.

Gretha Pama en een eindredacteur van de NRC voeden met deze kop het rechts-populisme. En begrijpen de complexiteit van de VS niet. De kop suggereert dat Trump de hele samenleving naar zijn hand kan zetten. Maar dat is exact de vraag die zich aandient en nog niet beantwoord is. Het te kort door de bocht om zoiets te veronderstellen. Het gaat voorbij aan allerlei progressieve en traditioneel-conservatieve groepen die zich nu al wapenen om Trump en z’n regering van generaals, bestuurders van bedrijven en multimiljonairs te weerstaan.

De hoofdredactie van NRC moet eens goed nadenken waar haar verantwoordelijkheid uit bestaat en hoe het de democratie kan dienen. En de populisten de pas af te snijden. Door dit soort ondoordachte koppen maakt het populisten als Trump, Wilders, Putin of Farage alleen maar belangrijker en groter dan ze zijn. Hiermee dient NRC de democratie niet. De hoofdredactie moet Gretha Pama maar op een cursus logica, argumentatie en politieke oriëntatie sturen. De slijpsteen van de geest hapert en is sleets geworden. De NRC doet steeds meer aan lui denken. Dat moet scherper, doordachter en directer om als nieuwsmedium relevant te zijn.

Foto: Schermafbeelding van bericht ‘Islamitische kunst Te zien in Dallas, ondanks Trump’ in NRC, 29 december 2016.