Een conflict dat overgaat in een gewapend conflict -dus oorlog- is nog tot daar aan toe. Het schijnt af en toe nodig te zijn om de overbevolking tegen te gaan. De duizenden of miljoenen doden en gewonden horen bij het spel. Evenals de verwoeste steden en de gebroken levens van degenen die het na kunnen vertellen. Jawel, het is uiterst cynisch om het zo op te schrijven, en dat gaat ook eerder met aarzeling dan genoegen, maar de wetmatigheid van de geschiedenis is nu eenmaal regeneratie. Het gewapend conflict als stamcel van het leven.
Vernietiging en vernieuwing zijn van een andere orde dan het verkrachten van de waarheid. Menselijk is dat onbeduidender, maar in filosofische zin telt het zwaarder. Reken maar na, zonder een samenhangend systeem van overtuigingen verliest iedereen het geloof in het leven. En verliest herleving een bodem om op te groeien.
Zelfs rustige mensen schieten in vuur en vlam als ze een vijand zien die onrecht doet. Vaak omdat anderen vertellen dat dat nou de tegenpartij is. Die anders kijkt. Anders ruikt. Anders praat. In iets anders gelooft. Of iets dierbaars af wil pakken. Een stuk land. Een oliebron. Of het ergste van allemaal: de eer van een natie.
Adverteren voor oorlog is dus kwalijker dan de oorlog zelf. Om de waarheid meer dan een begrip te laten zijn wordt het aangevuld met prediken over gelijk of recht dat om te overtuigen leugens en verzinsels van stal haalt. Als nooit meer in te tomen paarden. Onwaarheid is voorgeschreven voor de oorlog. Meermaals daags.
Buiten de oorlogszone gaat het leven verder in z’n gewone gang. Bij tijd en wijle klinkt er een echo van het strijdtoneel. Een vreemde generaal vertoont beelden. Leiders van strijdende partijen roepen op tot steun. Of begrip. Of hulp. Of welwillendheid. Krijgszuchtig opspelende afdelingen communicatie tonen verschrikkingen, overwinningen en vooral de verderfelijkheid van de tegenstander. Hij is anders, want afwijkender, zwakker of schuldiger. Het zal wel. Het voordeel van buiten de oorlog blijven is niet zozeer niet vernietigd worden, maar afstand te kunnen houden tot de onwaarheid. Niet verplicht te hoeven kiezen voor het een of het ander.
Foto 1: Kobayashi Kiyochika, Een regenachtige dag te Kudan.
Foto 2: Ogle Winston Link, Sometimes the Electricity Fails. Vesuvius, Virginia, 1955-1960.
George Knight 