Vorige week 10 januari 2024 bezocht ik voor het eerst sinds tientallen jaren een dierentuin, Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Met het gezelschap waarmee ik was gekomen liep ik verrast rond. Publiekstrekker is het Chinese paviljoen met twee panda’s die door de Chinese regering worden geleased. Ze zijn apart gehuisvest. De ene panda sliep en de ander luierde vadsig, knabbelend op bamboe. Het zijn de enige panda’s in Nederland.
De traditionele dierentuin is van de educatie opgeschoven in de richting van de beleving. Zien is niet genoeg meer, er moet een avontuur beleefd worden. Alsof men in de jungle of op de savanna is. De zeeleeuwenshow ‘Koester‘ van 14.00 uur volgde het format van het Dolfinarium. De zeeleeuwen vertoonden tegen beloning van visjes hun kunstjes.
Hoe verrast ik ook was, het blijft een dubbel gevoel. De dieren zitten gevangen voor ons plezier en vertier. Vooral de twee giraffes en de vijf olifanten toonden triest.
Daartegenover is er het berenbos waar oude en getraumatiseerde beren zijn opgevangen. Een beer stond bovenop een heuveltje met een poot eindeloos dwangmatige bewegingen te maken. Alsof hij nog in het circus de kunstjes stond te vertonen die hij ooit geleerd had en die zijn kop niet meer konden verlaten.
De aardige medewerkers zeiden collectief dat de dieren de vrije keuze hebben. Om aan de zeeleuwenshow mee te doen of zich wel of niet in hun hok te verschuilen. Dat wil zeggen dat ze binnen de beperking van hun opsluiting kunnen bepalen wat ze doen. Hoewel er zo te zien goed voor de dieren gezorgd wordt, toont zo’n uiteenzetting toch onwaarachtig. Eveneens de verwijzingen naar ecologie en dierendiversiteit die iets willen goedpraten dat niet goed te praten valt. Dieren hebben niet de vrije keuze.
Nog in de vorige eeuw werden mensen getoond in dierentuinen. Zoals in Tierpark Hagenbeck in Hamburg die naast dieren ook volkeren tentoonstelde. Zoals de Afrikaanse familie op de foto. Dat wordt allang als ethisch onaanvaardbaar gezien. Die praktijk is gestopt. Nu de dieren nog.
George Knight 