Kunst, subsidie, markt, terugtredende overheid en voorzieningen

izis-israelis-bidermanas-le-clown-grock-1295021745896493

Een deelnemer aan de discussie antwoordde op m’n stukje ‘Kwadratuur van de culturele cirkel: subsidie, markt en politiek‘ over Zweedse cultuurpolitiek met een pleidooi voor een terugtredende overheid en particuliere subsidiëring van de kunstsector. Omdat ik zijn reactie serieus neem en het een principieel verschil van mening aan de oppervlakte legt, reageer ik in een aparte posting. We zijn het meer eens dan het lijkt:

Onaardig om kritiek gezever te noemen. Mijn stukje was onderdeel van de zoektocht naar de afstemming tussen voorzieningen en de rol van de overheid. En hoe kunstenaars daar hun houding in moeten bepalen.

Overheden herverdelen geld dat door belastingen en heffingen opgebracht wordt. Ondersteuning gaat naar uiteenlopende sectoren: landbouw, industrie, banken, koningshuis, defensie, onderwijs, zorg, Bulgaren, sport, omroep, kunst en noem maar op. Omdat burgers sterk uiteenlopende gedachten over die verdeling hebben wordt dat in een uitruil van belangen en politieke programma’s beslist. Kunst heeft daar een plek in omdat het meer is dan franje, maar een overstijgend doel heeft. Da’s een ander aspect dat ik nu laat voor wat het is.

Het rijk besteedt zo’n 0,25% van de collectieve uitgaven aan kunst. In 2010 nog 0,4%. Kritiek klinkt over het voorzieningenniveau. Er zouden teveel opleidingen, kunstenaars en instellingen zijn. Toch besteden andere West-Europese landen procentueel meer aan kunst. Is dan het ‘probleem‘ van de Nederlandse kunstsector die te veel leunt op overheidssubsidie dat het relatief verstandig en zuinig omgaat met de middelen? Veel waar voor weinig geld biedt? Onderbetaling in de sector is daar een aanwijzing van. Beeldende kunstenaars die tentoonstellen vangen vaak niet eens een fee. Geld wordt wellicht verspild aan onnodige projecten, maar niemand wordt er rijk van. Da’s in andere sectoren zoals onderwijs, zorg of woningcorporaties wel anders.

Kunsten zijn divers. Concerten van populaire muziek of films kunnen zich bedruipen vanwege de sterke verwevenheid met de commercie en de volksgunst. Kamermuziek, ballet of experimentele beeldende kunst kunnen dat niet. Toch wordt het eerste ook gevoed door overheidssteun. Zo ontstaat een ‘cultureel’ klimaat en infrastructuur als voorwaarde voor functioneren, en kruisbestuiving en overloop tussen disciplines. Ook een filmacteur is immers opgeleid aan een academie of een musicus in het orkest van André Rieu aan het conservatorium. Daarom pleitte de Raad voor Cultuur in haar advies over de basisinfrastructuur voor behoud van talentontwikkeling. Dat deed het trouwens zo halfhartig omdat het bovenmatig sneed in experiment en talentontwikkeling als groei voor de toekomst, dat het de morele steun van het culturele veld verloor.

25-04-1992-inner-landscape

Er valt veel te zeggen voor een kleine, compacte overheid zoals Singapore die kent. Dat lijkt beter dan het hybride Nederlandse systeem. Want alle sinds Balkenende II opeenvolgende regeringen pleitten met hun mond voor een terugtredende overheid, maar deden vervolgens het omgekeerde. Da’s van een verregaande misleiding. Concreet gaat de miljardensteun voor de ING, SNS, ABN ten koste van het onderwijs of de kunst.

Ook ik ben voor een terugtredende overheid. Nederland kiest daar niet consequent voor, het blijft hangen in voornemens en beeldvorming. De bezuinigingen die premier Rutte in de mond neemt zijn lastenverzwaringen waarmee het volume van de rijksbegroting eerder toe- dan afneemt. De recente kabinetten van VVD met CDA of PvdA sneden het hardst in kwetsbare en slecht georganiseerde sectoren zoals de kunsten. Dat eenzijdig en selectief snijden wordt als onevenwichtig en onterecht ervaren. Ook omdat flankerend overheidsbeleid voor culturele instellingen richting markt zo goed als ontbreekt. Kortom, het slechtste van 2 werelden.

De kunstsector kan best een stapje terug in voorzieningenniveau. Nederland kan toe met minder orkesten. Of met 15% minder musea, zodat de musea die overblijven beter bediend kunnen worden. Maar hier rijden de lokale en regionale politiek de landelijke politiek in de wielen. Cultuurwethouders en gedeputeerden cultuur willen in hun rijkjes gloriëren, vaak om futiele redenen zoals een Culturele Hoofdstad of een bezoek van het staatshoofd.  Niet altijd staat in de besluitvorming kwaliteit voorop, maar wordt cultuurpolitiek ondergeschikt aan partijpolitieke, electorale of regionale belangen. Het idee dat de markt en particuliere subsidiëring de kunstsector kunnen schragen is aantoonbaar onjuist. Het leidt tot verschraling die ons op termijn opbreekt.

Foto 1: De clown Grock, jaren 1930-40. Credits:Izis Bidermanas

Foto 2: Han Bierman, Inner Landscape. 1992.

32 gedachten over “Kunst, subsidie, markt, terugtredende overheid en voorzieningen

  1. Een goed stuk en het is duidelijk dat iedereen zijn koninkrijk in volle glorie wil houden.
    Maar een verstandige overheid zal snijden waar het de mensen het minst raakt. Ik weet niet of dat met deze overheid wel het geval is.

    Like

  2. @rinus
    Dank je. Mooie woordspeling: ‘zijn koninkrijk in volle glorie houden’. We twijfelen verder over de intenties van de regering-Rutte die zo ontzettend tevreden met zichzelf is.

    Like

  3. “Maar hier rijden de lokale en regionale politiek de landelijke politiek in de wielen.”
    Dan ga je ervan uit dat er nog steeds sprake is van landelijke politiek. Het BIS is niet meer dan een stoelendans-constructie waar zo nu en dan nog wat uitgeknikkerd wordt. Al sinds 2008 is het leeuwendeel van kunst en cultuur een taak van de gemeenten, dus dan krijg je logischerwijs zo’n ‘creative city’-model.

    Like

  4. @Joke
    Kan zijn. Maar toch is de regionale spreiding van orkesten, musea en gezelschappen beslissend in de besluitvorming. Evenals het feit hoe Nederland zich internationaal wil presenteren. Dat vraagt overkoepeling. En is van meer invloed dan een rekening die doorgeschoven wordt. Toch? Wat je zegt klopt ook.

    Like

  5. Op dit moment is er hoegenaamd geen overkoepelend beleid. Hooguit zal het Rijk, bij het verzinnen van een nieuw criterium om zich van nog een top-orkest of -toneelgezelschap te kunnen ontdoen, bedenken dat het zo lullig staat als grote delen van het land daardoor zonder komen te zitten. Een voorwaarde om tot de BIS te mogen behoren is sowieso dat je internationale uitstraling hebt. Alle instellingen met een kleinere actieradius zijn al 5 jaar geleden naar lagere overheden overgeheveld, zonder bijbehorend budget. Op zich is het best redelijk om, als grotere stad, dit soort zaken vanuit het Gemeentefonds te financieren – ware het niet dat dit ook al bijna leeggeplunderd is en er nog veel meer taken (dan alleen K&C) budgetloos worden gedecentraliseerd.

    Like

  6. @Joke
    We verschillen niet van mening over ons misnoegen van het cultuurbeleid. Maar slecht overkoepelend beleid is ook overkoepelend beleid. De Raad voor Cultuur geeft de minister advies en niet de lokale bestuurders.

    Je zet het scherp aan. Er maken nog wel degelijk -steeds minder- kleinere presentatie-instellingen en gezelschappen deel uit van de BIS. Hoewel de tendens klopt die je aangeeft van afschuiven door de rijksoverheid en over de schutting bij de lagere overheden gooien. Ja, de tactiek van de Zijlstra’s of Bussemakers om te verwijzen naar fondsen waarop steeds meer instellingen een beroep moeten doen werkt politiek als bliksemafleider, verdovingsmiddel en vertragingstactiek. Maar komt op het veld ergerlijk, demotiverend en lafhartig over.

    Like

  7. @George: Misschien is het per discipline een ander verhaal, ik ken het vanuit de muziekwereld. Tot 2008 ontvingen ontelbare organisaties geld uit het FPPM-fonds, mits ze een goed marketingplan indienden. Bij diens opvolger NFPK+ kon je alleen aankloppen als je minimaal van nationale, en liefst internationale, betekenis was. Daarmee vielen in 1 klap alle kleinere podia buiten de boot, al heeft de Regeling Kleinschalige Podia nog enige tijd voortbestaan.

    De gemeente Leiden bezuinigt als een van de weinige gemeenten niet op cultuur, maar heeft ook weinig van de verweesde initiatieven geadopteerd. Toen ze een cultuurfonds in gingen stellen hadden ze eerst een hele tijd geen idee wat dan de criteria zouden moeten zijn. Voorheen gingen ze immers vooral over de faciliteiten, niet over de programmering. Met de komst van een cultuurmakelaar is er toen wel wat verbeterd, met name omdat die sectorvorming heeft bevorderd. Ze (die makelaar) heeft meermaals tegen de gemeente gezegd dat deze bereid moest zijn bestaande initiatieven op te nemen, omdat het fonds er was voor nieuwe initiatieven.

    Maar de gemeente ziet het meer als haar taak om te bemiddelen tussen ‘makers’ (culturele producenten) en ondernemers. Inmiddels zit er een andere makelaar op die post en zijn de jaarlijkse Cultuurweken innig verstrengeld geraakt met het fenomeen Verrassend Winkelweekend… Die combinatie leent zich voor sommige disciplines wonderwel o.k., voor andere stukken minder.

    Like

  8. Net terug van een maand Singapore. Kunst, prima. Concert, ja hoor, topniveau geen probleem. Ow, belasting…, nee dat dan weer niet. Zaal, 99% bezet. Kosten voor de liefhebber, ongeveer een kwart van wat hij in Nederland betaalt. Waarom, wel omdat de belasting zo laag ligt, lees de toneelknecht betaalt in het geheel geen belasting.
    Gesubsidieerde kunst? Moewaahhhhh!!!

    Like

  9. @toetssteen: “Waarom, wel omdat de belasting zo laag ligt, lees de toneelknecht betaalt in het geheel geen belasting.”
    Ah, kijk, daar zou ik ook voor tekenen. En het zou zomaar kunnen dat dat theater geen marktconforme huur hoeft te betalen.

    Like

  10. @Joke Mizée
    Yep. In een vrije markt (en ik hoop echt dat het daar zo blijft) zijn er de exploitatiekosten en de salarissen van de artiesten, maar dat spreekt vanzelf en de mensen die een uitvoering mogelijk maken.
    Ik bedoel een type koffieconcert kostte me 50 sing dollar. Wat voor mij momenteel (natte vinger) zo’n 30 euro kost.
    Maar omdat de zaal afgeladen zit, weet ik vrij zeker dat het uit kan. Dat stimuleert!
    De overheid is in feite een storende factor.

    Want wist u dat zorg goedkoop is in Singapore? Dat omdat er zoveel tandartsen zijn de kwaliteit geweldig is en de prijs ver beneden het Nederlandse niveau ligt. Maakt niet uit voor hun inkomen omdat de max belasting laag ligt.
    Kortom, het netto te besteden loon ten opzichte van de producten die men wil kopen, of genieten (kunst), is moeilijk in en grafiek te vatten. Is ook niet noodzakelijk lijkt me, de burger kijkt immers toch naar zijn beurs en wat daar inzit.

    Like

  11. @toetssteen: Raar is dat eigenlijk, want vóór de marktwerking haar intrede deed was dat hier min of meer de situatie: de eploitatie was tegen kostprijs (ipv met winstoogmerk door de overheid) en artiesten (in het lichtere segment althans) ontvingen een gage (neveninkomsten ipv volledige verloning).

    Like

  12. Joke Mizée
    U bent zo gewoon geraakt aan een door de overheid geleide markt dat u niet meet begrijpt dat de realiteit ligt in de vrije markt.
    In feite is de markt erg simpel. Tandartsen. In Singapore zijner erg veel tandartsen, maar zij die geen waar leren, hebben geen klanten, hoe laag de prijs ook kan zakken. Kortom, presteren, of anders maar een mall schrobben. Er zin dus prima tandartsen in Singapore en voor de prijs waar u hier 1 kroon kunt laten zetten, krijgt u er daar 2 was vroeger 3, maar de euro is behoorlijk geduikeld.
    Wordt er in Singapore iets gesubsidieerd ? Nee, maar ze hebben wel een aardig systeem bedacht om hoog opgeleiden en naar men aan mag nemen redelijk bijdragend in tax aan te zetten om kindjes te maken. Jaar geen belasting betalen.
    Vrije markt betekent intekenen en binnen het budget blijven, anders faillissement . Ja dat betekent erg letterlijk ehhh totale armoede. En?
    Aangaande projectaanname kiest men is Singapore, maar ook in wat andere leefgemeenschappen er voor om niet de laagst biedende te kiezen. Daar zit een strikte logica achter. Niemand wil de laagste zijn.
    Kijk dat is marktwerking.

    Like

  13. Kunst beoefenen en tanden trekken naast elkaar zetten is toch echt appels met peren vergelijken hoor.
    Waar maakt u uit op dat ik “zo gewoon ben geraakt aan een door de overheid geleide markt dat ik niet meet begrijp dat de realiteit ligt in de vrije markt”? Ik ben het juist ontwend geraakt. Singapore heeft nl. een planeconomie, wist u dat niet? (Van de pagina van het ministerie geplukt: “Are you an arts organisation seeking an affordable facility for your activities? Participate in this scheme to subsidise your rental costs.”)

    Like

  14. @Joke en Toetssteen
    Wat er in Singapore gebeurt is relevant voor de bewoners daar, maar nauwelijks voor de Nederlandse situatie. Die is anders gegroeid en de verschillen met Singapore zijn te groot om het als voorbeeld te kunnen gebruiken. Wellicht hoogstens op onderdelen. Dus laten we het over Nederland hebben.

    In mijn stukje schreef ik: ‘Omdat burgers sterk uiteenlopende gedachten over die verdeling hebben wordt dat in een uitruil van belangen en politieke programma’s beslist. Kunst heeft daar een plek in omdat het meer is dan franje, maar een overstijgend doel heeft. Da’s een ander aspect dat ik nu laat voor wat het is.’

    Kortom, ik stel de vraag welke invloed betrokkenen op de cultuurpolitiek moeten hebben. Producenten, consumenten, bemiddelaars, politici en allen die onderdeel uitmaken van het culturele veld. Passief of actief. De fundamentele verandering die onder voormalig staatssecretaris Zijlstra vorm heeft gekregen is naar mijn idee dat de zeggenschap van deze uiteenlopende stakeholders is verstoord, zo niet afgebroken. Terwijl in de culturele polder een fijnmazig overlegmodel bestond.

    Nu heeft de Raad voor Cultuur-voorzitter Joop Daalmeijer als burgemeester in oorlogstijd het hoogste woord omdat-ie zich aan de top van de piramide heeft kunnen parachuteren. Naast de bovenmatige korting op kunst is het gedrag van de zelfbenoemde managers ook iets wat steekt omdat de vakmensen op afstand worden gezet. De altijd al zwak bestuurde cultuursector heeft het mogelijk aan zichzelf te wijten maar plukt nu de wrange vruchten van de omgang met middelmatige managers die hun gram halen en hun toptijd beleven. Omhooggevallen in een vacuum. Hoe kunnen zij weer verdreven worden?

    Like

  15. @George: Het was al onder Plasterk dat de RvC onder water verdween. Met wat meer afstand tot het ministerie zou er al heel wat gered zijn. Verder zijn er nog diverse brancheorganisaties met een verenigingsstructuur, zoals VNPF (poppodia) en VSCD (schouwburgen & concertgebouwen). De vroegere directeur van het FPPM, Martin van Ginkel, zit nu in het bestuur van de VSCD. Ook op het jaarlijkse Paradisodebat krijg je niet de indruk dat de sector zwak is. Misschien is dat bij beeldende kunst anders.

    Like

  16. Swaab was de eerste die brak met het gebruik om afwijzingen wel degelijk van een lovend oordeel te voorzien. Dat was de manier waarop de RvC dwars lag sinds dat ze met quota moesten werken. Uiteindelijk trok zij het ook niet meer en stapte op.

    Waarom ken je zoveel waarde toe aan die CG-code, dat hoeft toch niet te betekenen dat een organisatie niet goed geleid wordt? Het zorgt voor veel overhead, ik kan me bv. herinneren dat het ineens bezwaarlijk werd gevonden dat een poppodium een ‘eenkoppige directie’ had. Heel vaak zijn het politieke beslissingen waardoor professionalisering in die zin niet tot stand kan komen, omdat er bij het planproces niet over is nagedacht.

    Poppodia en podia voor lichte muziek hebben natuurlijk helemáál een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. In 2007 verscheen het geruchtmakende artikel ‘Wankele tempels’ in de VK, over al die poptempels die overal uit de grond gestampt werden en die vaak vrijwel meteen omvielen. In het artikel krijgen zowel de podia als de politici een veeg uit de pan, met als gevolg dat vrijwel iedereen boos was op het duo Zwaans & Van Oort. Ik heb daar toen ook nog een vrij uitgebreid artikel aan gewijd: http://nl.scribd.com/doc/36076265/Tempelvrees.

    Natuurlijk had men daar in Leiden ook lucht van gekregen en toen moest er ineens een aparte beheersstichting komen voor de nieuwe ‘poptempel’ (tja, je krijgt zo’n term er niet uit). D.m.v. een maffe cirkelredenering wordt zo onnodig veel overhead gecreëerd. Ter illustratie van wat er gebeurde volgt hieronder een verslagje (van mijn hand):
    Het LVC krijgt zo’n 250.000 subsidie, zuiver voor personeelskosten en de afgelopen 15 jaar met geen cent verhoogd.. In december vroeg Marc Witteman (als interim-wethouder) aan Ruud Visser (directeur LVC) of dat bedrag in de nieuwe situatie nog steeds genoeg zou zijn. Dat hangt er vanaf, antwoordde deze: je laat het nu aan de marktwerking over – oftewel dancemuziek. En de markt, dat is precies waar de raad ons (nog meer) heen wil hebben. Komt dat de kwaliteit ten goede?

    Steeds weer wil men de commerciële variant onderzocht hebben. Maar die is al onderzocht, vorig jaar, en de conclusie was dat een commerciële en een culturele doelstelling elkaar bijten. Het exploitatie-onderzoek is in het memootje van wethouder de Haan echter geheel buiten beschouwing gelaten. Wij willen een organisatie met zo min mogelijk overhead. Dhr. Witteman zei destijds dat hij, als oud-bestuurder van een jongerencentrum in Hillegom (‘77), wilde weten wat ons gevoel erbij is. Want het moet ook professionaliseren, omdat de beheerskosten zullen stijgen. Even later stelt hij net zo makkelijk dat de beheerskosten stijgen als gevolg van professionalisering. Wow, het college weet ook overal een zwart gat van te maken! Zo kom je wel aan astronomische bedragen.

    […]
    Een gezonde financiële basis is een absolute vereiste voor een goed functionerend podium. Dat aspect wordt door de gemeente uiteindelijk maar half-half afgeraffeld en er steekt geen visie achter. Of zoals Frank Elkhuizen van Stampod (de kleine podia) het in december om en nabij verwoordde: Als dhr. Witteman ervan overtuigd is dat het beheer niet te bekostigen valt binnen de huidige subsidie … laat hij daar dan een punt van maken, met als kanttekening dat beleid meer is dan alleen subsidie. De crux of the biscuit is dat we in staat blijven om nieuwe ontwikkelingen op muziekgebied op de voet te volgen. De Stadsgehoorzaal krijgt de grote namen – plus nog 1 miljoen op de koop toe.

    (http://www.leiden.pvda.nl/nieuws/nieuws_item/i/3483/t/akkoord_met_kleiner_poppodium#r_21560)

    Like

  17. @Joke
    Je hebt gelijk dat GC-codes een eigen leven kunnen gaan leiden vanwege belangen. Zoals het integreren van het kleine in het grote. Met adviesbureaus en de Herman Wijffels-en of Pieter Winsemius-en die met de grotere organisaties waar ze deel van uitmaken hun stempel op het kleine willen zetten. En inderdaad, een organisatie die er op papier slechtgeleid uitziet kan in de praktijk gesmeerd lopen.

    Like

  18. Joke Mizée
    Tanden trekken? Huh? Ik had het over lui die kunstwerkjes in uw mond kunnen bewerkstelligen tegen een schappelijke prijs. Net zoals ik voor een schappelijke prijs naar een concert van Sayaka Shoji kan luisteren.
    Cultuur moet zijn eigen broek ophouden, met wel de aantekening dat dat mogelijk gemaakt moet worden.

    Like

  19. @George Knight
    Dat er een lagen structuur boven zit in de kunst, maar ook in de gezondheidszorg, waar letterlijk miljarden in verdwijnen, is krankzinnig. Het gaat om vraag en aanbod en daar moet geen dikke laag banenschuivers tussen zitten.

    Like

  20. Wat mij in de reacties van mensen als Toetssteen en andere subsidiehaters steeds opvalt, is dat zij, onder het mom van objectiviteit, smaak verwarren met kwaliteit. Het zal ongetwijfeld zo zijn dat het orkest in het concert dat Toetssteen in Singfapore bezocht de sterren van de hemel speelde, maar daarnaast, waardeerde Toetssteen het niet vooral omdat het aan zijn verwachtingspatroon voldeed? Zoals een goede tandarts aan je verwachtingspatroon voldoet? Goede tandartsen doen in principe in gelijke gevallen dezelfde ingrepen. Hun kwaliteit, vorm en inhoud van hun werk, is dus objectief te benoemen. Bij kunst ligt dat anders. En dat is niet iets van de laatste decennia, dat is al eeuwen zo. Zulks wil overigens nog niet zeggen dat subsidiëring daarbij perse dé manier is om artistieke zaken in stand te houden en te bevorderen.

    Like

  21. @Toetssteen
    Ik probeer juist aan te tonen dat kunst meer is dan vraag en aanbod. Het moet gevoed blijven worden vanaf de basis buiten de commercie om. Hoogstens voor kunstuitingen als film, popmuziek of het topsegment ‘topkunst’ geldt dat marktmechanisme.

    We zijn het erover eens dat ambtelijke managers in de kunst gemist kunnen worden. Hoewel de goede managers nodig blijven. Maar het is meer de irritatie van hun overbodigheid en het naar zich toetrekken van mandaat dat anderen toebehoort dat irriteert. Het gaat niet in eerste instantie om de verdiensten van deze overbodigen die in de zorg of de woningcorporaties groter zijn. Vanuit een maatschappelijk doel kent de kunstsector veel onbezoldigde functies.

    @Villa
    Juist, zou kunnen. Subsidie moet zeker niet in alle gevallen in de kunst. Naar mijn idee wel onmisbaar bij talentontwikkeling en experiment.

    Like

  22. @toetssteen (2:21 u.): Ik zei dus dat u appels met peren vergelijkt, omdat het onzinnig en simplistisch is om orkesten met tandartsen te vergelijken. Bovendien liet ik u zien dat kunst in Singapore wel degelijk gesubsidieerd wordt, t.w. gefaciliteerd. In Nederland echter legt men aan stichtingen zonder winstoogmerk marktconforme huurtarieven op, in welk geval men zich kan afvragen wie wie nou eigenlijk subsidieert. Waarom windt u zich toch zo op over die kunstsubsidies, die slechts 0.25% van de begroting bedragen, ipv over de onnodige subsidies aan het bedrijfsleven, profvoetbal etc. waar heel wat meer aan de strijkstok blijft hangen.

    @George (10:36): Popmuziek?? Misschien het gedeelte dat in stadions optreedt, maar voor de rest niet hoor.

    Like

  23. @Joke
    Sorry als ik onduidelijk was. Ik bedoelde inderdaad populaire muziek met grote namen in stadions of grote zalen. Niet alternatieve muziek.

    Like

  24. @Villa la Repubblica
    Vanzelfsprekend moet voorkomen worden dat de klant oordeelt over de kwaliteit waar hij voor wil betalen, de overheid weet dat véél beter!

    Artisticiteit houdt u instant door kwaliteit, maar dat ontgaat u. U redeneert de bakker verkoopt brood en ik moet niet oordelen naar de kwaliteit. Als zit er zand in en met een mooie subsidie, dan moet men dat nou ja, brood kopen.
    Dat is toch volkomen onzin!

    Nogmaals, met een belasting van zeer laag, kost een artiest inhuren relatief weinig. Ik zal het duidelijker maken, ik heb ooit omdat ik lid ben van het leukemiefonds kaarten gekocht voor de tenor José Carreras, Dat kostte me 450 euro voor twee personen. Helemaal niet erg. Maar als ik dan zie hoeveel er aan de belastingstrijkstok blijft hangen, maak ik me wel erg boos.
    In Singapore kostte me een concert van Carreras nog niet de helft. Dus hoe bedoelt u?

    Like

  25. @Joke Mizée
    U heeft overduidelijk niet in de gaten wat de vrije marktwerking behelst. Ja daar kunnen bedrijven investeren ineen theater, in een artiest, om het even, staat hen volkomen vrij.

    De tandarts is een ander vlak. Die man/ vrouw moet presteren voor het dagelijkse brood, hij/ zij krijgt niet zomaar geld. Als hij/zij een beroerd product levert, heeft hij/ zij stomweg geen klanten en moet of een ander beroep kiezen of zorgen dat het geleverde werk verbetert.

    Het is niet echt zo moeilijk.

    Like

  26. Nogmaals: Toetssteen verwart kwaliteit met zijn eigen smaak. En: heb ik ergens gezegd dat de overheid moet bepalen wat kwaliteit heeft? Nou? Nee dus. Toetssteen leest niet of leest slechts fantoomargumenten om zijn eigen argumenten kracht bij te zetten. Welnu, da’s dan duidelijk, wij spreken langs elkaar heen. Alles wat buiten de tandartsenkwaliteit-en-Singapore-mantra van Toetssteen valt is voor Toetssteen onjuist en verkeerd, etc. Daar laat ik het bij, anders wordt dit zo’n reaguurdersblog.

    Like

  27. @toetssteen 0:56: Nee, ik had het over de enorme overheidssubsidies aan het bedrijfsleven en aan profvoetbal. Hoor je nooit iemand over.
    Nogmaals, ik zou ervoor tekenen als we geen loonheffing hoefden op te brengen en weer de schappelijke vaste lasten hadden van vroeger. Dan hoeft er in principe geen subsidie bij. De halfgedoogde situatie waar wij uit voortkomen was een zegen vergeleken bij dit.

    Like

  28. @Joke
    Mee eens. Kortom: het huidige Nederlandse cultuurbeleid is op weg het slechte van twee werelden te worden vanwege de innerlijke tegenstrijdigheden. Instellingen worden op het moment dat de goede doelen markt inzakt daarheen gejaagd. Ook nog eens zonder dat er door de overheid fiscale maatregelen zijn genomen om die instellingen werkelijk marktgericht te laten zijn. Ze mogen concurreren met de bureaucratie die steeds meer macht naar zich trekt. Vanwege de andere uitgangspositie verduidelijken vergelijkingen met de VS of Singapore niets.

    Like

  29. Eens met Joke Mizée.
    Iemand zei eens tegen me: in Singapore draag je niet verplicht af, dus is er geen vrijwilligerswerk. Fout. Dat is er vele malen meer dan hier. Katholieken, moslims, de boeddhisten die daar de hoofdstroom vormen tot aan het leger des heils. Er wordt ruim gedoneerd. En de persoonlijke inzet is groot.
    Maar goed, dat is zorg echter dat gaat ook op voor kunst en dat is opmerkelijk. Immers vaak wordt gesteld dat als het niet wordt gesubsidieerd, de kunst om hals zal worden geholpen. Maar dat is niet mijn ervaring.

    Like

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.