Commentaar uit 2011:
Verkoop van The Schoolboys van Marlene Dumas door museumgoudA is afgekeurd op een extra ledenvergadering op 7 september van de Nederlandse Museumvereniging (NMV). Voorzitter Hans Kamps stelt: De leden zijn principieel van mening dat een museum nooit collectiestukken mag verkopen om haar financiële nood te lenigen. Zeker in deze tijd van bezuinigingen, waarin musea onder druk staan, is het belangrijk dit principe te onderstrepen.
Dit cultuurpolitieke argument speelt in heel Europa. In haar kamervragen aan staatssecretaris Zijlstra van OCW vraagt PvdA-woordvoerder Cultuur Jetta Klijnsma of de gemeenteraad Gouda besloten heeft tot verkoop van het werk van Dumas: Is de collectie van het betreffende museum eigendom van de gemeente Gouda? Zo ja, heeft de gemeenteraad besloten tot de verkoop van het werk van Dumas? De vraag impliceert dat de afweging nooit verder is gekomen dan het college waar de PvdA de grootste partij is in een gemeente met de PvdA-burgemeester Cornelis. Die zich naar verluidt afgelopen jaren actief beziggehouden heeft met museumgoudA. Hij kondigde overigens eind juni zijn vervroegde afscheid per medio 2012 aan.
De vragen van mw. Klijnsma lijken op zijn minst te wijzen op een accentverschil tussen landelijke en lokale cultuurpolitiek. De oppositiepartijen PvdA, GroenLinks, D66 en SP ageren op landelijk niveau tegen het korten van de cultuurbegroting zoals onlangs bleek op de manifestatie op het binnenplein van museum Boijmans. Maar op lokaal niveau volgen dezelfde partijen een andere koers. Zoals in Gouda waar museumgouda met 25% bovengemiddeld wordt gekort door een college met PvdA, de VVD, het CDA, D66 en GroenLinks.
Indirect mengt staatssecretaris Zijlstra zich in de discussie met zijn beantwoording van de kamervragen van SP’er Jasper van Dijk over het Wereldmuseum. Directeur Stanley Bremer heeft geopperd zijn Afrika-collectie te verkopen om tot een Azië-museum te komen. Hij kreeg hierop volop kritiek. In een commentaar op de dreigende schorsing van museumgoudA heeft Bremer gesuggereerd de Nederlandse Museumvereniging (NMV) te verlaten omdat de voorwaarden van afstoting te streng zouden zijn.
Met name vraag 4 van Van Dijk over de beweegredenen van Bremer is relevant: Is dit plan in overeenstemming met de ethische code van de musea, de LAMO (Leidraad voor afstoten van Museale Objecten)? Zo ja, worden de objecten in eerste instantie voor (bijna) niets aan andere musea aangeboden en komt de opbrengst ten goede van de collectie? Zo nee, wat gaat u hiertegen ondernemen?
Zijlstra antwoordt hierop: De ethische ICOM-code en de LAMO zijn instrumenten van zelfregulering, waaraan musea als beheerders van collecties zich gebonden achten en die zij zelf onderhouden. Ik ga ervan uit dat gemeenten, provincies en rijksoverheidsorganen de musea die hun collecties beheren in staat stellen die codes na te leven en zelf die codes als kader hanteren bij het verlenen van volmachten om voorwerpen af te stoten. Ik doe dat als het gaat om de rijkscollectie waarvoor ik verantwoordelijk ben. De beoordeling van de vraag of een voorstel van het Wereldmuseum binnen deze codes past ligt bij de Gemeente Rotterdam. Er is contact met de Gemeente Rotterdam. Rotterdam geeft aan nog geen concrete voorstellen ter besluitvorming te hebben ontvangen.
De volgende zinsnede is een bevestiging van de gedragscode: Ik ga ervan uit dat gemeenten, provincies en rijksoverheidsorganen de musea die hun collecties beheren in staat stellen die codes na te leven en zelf die codes als kader hanteren bij het verlenen van volmachten om voorwerpen af te stoten. Zijlstra wijst indirect gemeente Gouda terecht. Het had museumgoudA nooit in de positie moeten brengen waarin het tot het besluit kwam om een topwerk te verkopen. Hopelijk geeft dit antwoord van de staatssecretaris en de opstelling van de NMV tegen verkoop uit budgettaire redenen weifelende museumdirecteuren voortaan wat zelfvertrouwen en een steun in de rug. Tegenover de politiek die met dubbele tong spreekt.
Foto: Vaste opstelling Wereldmuseum, Rotterdam
George Knight 
Op haar website geeft museumgoudA op 8 september een toelichting van zes punten op de verkoop:
1. Het schilderij was geen schenking. Als het een schenking was geweest, zouden we het niet zo verkocht hebben. Het museum heeft het werk zelf aangeschaft in een galerie.
2. Het museum heeft geen korting gekregen. Het museum heeft gewoon de galerieprijs betaald.
3. Het museum heeft niet het duurste werk uit de collectie verkocht, maar het werk dat niet past in de collectie.
4. Het was geen solo actie van het museum. Dat kon ook niet, want het schilderij was eigendom van de gemeente Gouda, terwijl het museum een zelfstandige stichting is. Het werk is verkocht met toestemming van het gemeentebestuur.
5. Het werk is niet stiekem verkocht. Het museum heeft zelf de openbaarheid gezocht en is zelf naar de museumverenging gestapt om het voornemen te melden, inclusief een uitgebreide verantwoording.
6. Het is geen kwestie van smaak. Het is een noodgreep, onderdeel van een heel pakket maatregelen om museumgoudA (sinds 1874) te redden.
http://www.museumgouda.nl/nl/nieuws/
Een en ander oogt merkwaardig.
1) Dit is irrelevant, want in de museumsector worden schenkingen nooit doorverkocht.
2) Galeriehouder Paul Andriesse die The Schoolboys verkocht heeft in de publiciteit duidelijk gemaakt dat er in 1988 wel degelijk korting is verleend aan het toenmalige Catharina Gasthuis. Wellicht zijn er bij museumgoudA nog werknemers die zich de bijzonderheden van de aankoop in 1988 herinneren of er zelfs persoonlijk bij betrokken waren.
3) Dit is irrelevant. Er bestaat consensus over dat The Schoolboys een topstuk is in de Collectie Nederland. MuseumgoudA heeft in de aanloop naar de veiling bij Christie’s zelf naar buiten gebracht dat het hier een topstuk betreft.
4) Het klopt dat gemeenten bij geprivatiseerde musea doorgaans de eigenaar van gebouwen en collectie blijven. Van een museum kan echter verwacht worden dat het de gedragscode volgt van de sector waarin het opereert. Dat heeft museumgoudA nagelaten. Maar het is correct dat gemeente Gouda ook een verantwoordelijkheid heeft. Zoals hierboven staatssecretaris Zijlstra stelt in zijn antwoord aan Van Dijk had een gemeente als Gouda het museum in staat moeten stellen de code na te leven. Het lijkt erop dat de gemeente Gouda dat nagelaten heeft.
Een toelichting door middel van een reconstructie met medewerking van zowel museumgouda als de Goudse wethouder Cultuur Bergman kan verduidelijken wie waar voor verantwoordelijk is en hoe de besluitvorming over de verkoop van The Schoolboys bij Christie’s precies is gelopen.
5) Het werk is niet aangeboden aan collega-musea terwijl dat wel had gemoeten. De kunstenaar Marlene Dumas en galeriehouder Paul Andriesse zijn naar eigen zeggen nooit benaderd terwijl ze goede contacten bij verzamelaars en musea hebben. Anders gezegd, museumgoudA heeft niet alle inspanning gedaan om het werk voor Nederland te behouden. Liefst voor opname in de collectie van een ander musea en als second best in de collectie van een grotere Nederlandse verzamelaar zodat het werk in de semi-openbaarheid had kunnen blijven.
6) Dit is irrelevant. Over smaak valt niet te twisten. Het gaat om gemaakte afspraken en regels binnen de museum- en erfgoedsector die museumgoudA niet heeft gevolgd. De veronderstelling van museumgoudA dat indien de regels van verkoop wel correct toegepast waren de netto opbrengst lager zou zijn geweest is onaantoonbaar en niet bewezen.
LikeLike
Pingback: MuseumgoudA kiest voor politiek conservatisme « George Knight
Pingback: Zijlstra verwerpt uitverkoop kunst door Gouda en museumgoudA « George Knight
Pingback: MuseumgoudA ongeloofwaardig over verkoop The Schoolboys « George Knight
Pingback: NMV zet museumgoudA vanwege handelswijze niet uit vereniging « George Knight
Pingback: Rotterdam bereidt verkoop Afrika-collectie Wereldmuseum voor « George Knight
Pingback: Rotterdam toetst ontzamelplannen Wereldmuseum onzorgvuldig | George Knight
Pingback: Wereldmuseum maakt nieuwe start met AFRIKA 010. Geen doorstart zonder investering. Een terugblik | George Knight
Pingback: De Kleijn geeft aanbod Kreuk toe om The Schoolboys te kopen en Museum Gouda in bruikleen te geven. Waarom ging het niet door? | George Knight
Waarin een Kleijn land groot kan zijn.
LikeLike