Het Rotterdamse Wereldmuseum wil zich heroriënteren. Niet alleen in de herinrichting zoals dat onlangs vorm kreeg, maar ook in inhoud. Directeur Stanley Bremer heeft het plan om zijn Afrika-collectie te verkopen om tot een Azië-museum te komen. De collectie is bezit van de gemeente Rotterdam. Als de NMV hem deze afstoting niet toestaat heeft Bremer gedreigd met het Wereldmuseum uit de museumvereniging te treden.
Bremers plannen konden in september 2011 rekenen op afkeuring van toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra als antwoord op kamervragen van SP-kamerlid Jasper van Dijk. Ze waren immers niet in lijn met de LAMO, de Leidraad voor afstoten van Museale Objecten die de museum- en cultureel erfgoedsector hanteert.
Nu is er een brief van het Rotterdamse college over ontzamelen van gemeentecollecties. Het rolt de rode loper voor Bremer uit. Er wordt weliswaar gezegd dat Rotterdam eigen bestuursruimte houdt om het Wereldmuseum geen verkoopinkomsten te laten inboeken. Feit is dat alle obstakels voor het Wereldmuseum in de brief uit de weg worden geruimd. Onder cynische verwijzing naar zorgvuldigheid kan de Afrika-collectie verkocht worden.
Rotterdam wijkt op twee aspecten van de LAMO af en zegt aan te sluiten bij de VNG-richtlijn uit januari 2012, maar doet dit slechts ten dele. Het maakt de verkoop van objecten uit de collectie makkelijker. Verplicht aanbod aan collega-musea ‘om niet’ wordt beperkt binnen de stadsgrenzen. Verder wil het de opbrengst breed inzetten. Dat hoeft niet direct terug te vloeien naar de collectie. In de Rotterdamse visie wordt dat verbreed tot ‘passieve conservering, ontsluiting en presentatie van belangrijke collectieonderdelen’. Rotterdam wijkt opvallend af van de VNG die inkomsten uit verkoop voor het betrokken museum aan wil wenden. Rotterdam wil het beherende museum hierbij ‘in principe als eerste in aanmerking’ te laten komen.
Na onderhandelingen mocht museumgoudA dat in zomer 2011 The Schoolboys van Marlene Dumas verkocht uiteindelijk met een spijtbetuiging in de branchevereniging NMV blijven. Nu gooit Rotterdam de NMV de deur in het gezicht en zet deze wijd open voor Stanley Bremer en zijn Wereldmuseum. De overlegcultuur van de museumsector staat onder druk als het openbaar bestuur met de marges van het vanzelfsprekende gaat schuiven. Verzamelaars van Afrikaanse kunst zijn gewaarschuwd. Het Wereldmuseum gaat de Afrika-collectie verkopen. De nieuwe tijd stoomt de Rotterdamse museumwereld binnen. Geen woorden, maar objecten.
Foto: Jan-Baptist Bedaux, ‘Art of the Dogon‘. Bedaux Art Editions, Brussels 2012
George Knight 
Wonderlijk kwartetspelletje: ik wil Azië, dan mag jij van mij Afrika.
En wat verkopen betreft: zou teruggeven aan Afrika niet een zuiverder optie zijn?
(De Elgin-marbles etc. indachtig.)
Helaas is het Afrikacentrum (van de missie) in Cadier en Keer gesloten, met z’n mottige opgezette beesten, die op de nieuwe locatie vast niet meer te zien zullen zijn. Maar in Steyl zal het kennelijk geringe aantal Afrika-liefhebbers uit R’dam vast nog wel een maskertje kunnen gaan zien.
LikeLike
Museumwet, museumwet, museumwet.
LikeLike
@Selma
Als bepaalde objecten geroofd zijn, dan zouden ze teruggegeven moeten worden. Geen makkelijke operatie. De andere Volkenkundige musea, zoals Leiden, zouden delen van de collectie van het Wereldmuseum op kunnen nemen. Om een mij onverklaarbare reden is Azië bij museumbestuurders populairder dan Afrika. Steyl is een prima bezoekersmuseum met schitterende vitrines, maar toch niet de plek om al die hoogwaardige kunst op te vangen.
@Ranti
Voormalig staatssecretaris Zijlstra schreef in antwoord op vragen van SP-er Van Dijk: ‘Ik ga ervan uit dat gemeenten, provincies en rijksoverheidsorganen de musea die hun collecties beheren in staat stellen die codes na te leven en zelf die codes als kader hanteren bij het verlenen van volmachten om voorwerpen af te stoten. Ik doe dat als het gaat om de rijkscollectie waarvoor ik verantwoordelijk ben.’ Nu rekt Rotterdam die codes op. Zo wordt het een strijd wie het laatste woord heeft over de collectie: de beheerder (museum) die op eigen voorwaarden wil conserveren of de eigenaar (gemeente) die op eigen voorwaarden wil verkopen en zelfs met inkomsten schuiven.
Verfrissend is in ieder geval dat Rotterdams cultuurwethouder Antoinette Laan in tegenstelling tot al die D66-cultuurwethouders in middelgrote steden niet de schijn ophoudt iets van cultuur te begrijpen en er een lans voor te willen breken. Zij is volstrekt eerlijk over haar onbegrip. Onder bezwerende verwijzingen naar zorgvuldigheid die zij leent van de VNG-richtlijn en ze als dekmantel laat werken voor haar plannen steekt ze een spaak in het wiel van de zelfregulering door de museumsector. En gijzelt de andere Rotterdamse musea met gemeentecollecties die ze klem zet tussen gedragscode en haar eigen nieuw beleid.
VVD’ers volgen wetten het best als het om veiligheid gaat. Dan slaan ze inbrekers het huis uit. Maar als ze zelf indringers in de kunst zijn wordt het lastig. De commissie Asscher-Vonk hamerde niet voor niks op een komende Museumwet. Maar deze is er nog niet. Je hebt gelijk dat de case Rotterdam-Wereldmuseum de urgentie aantoont voor de NMV en de VRM om hard te lobbyen voor zo’n museumwet.
LikeLike
Pingback: Het Wereldmuseum: Rotterdam op zijn smalst? « George Knight
Pingback: Wereldmuseum blijft vertrouwen in de museumsector ondermijnen « George Knight
Pingback: Wereldmuseum: vrijplaats voor welgestelden heeft lak aan regels « George Knight