Waarom is de Nederlandse monarchie zo duur?

Update 24 april 2018: Onderzoeker René Zwaap heeft voor ‘De Republikein, tijdschrift voor de betrokken burger’, uitgevoerd in opdracht van het Republikeins Genootschap uitgezocht wat de werkelijke kosten van het Nederlands koningshuis zijn. Hij komt in een rapport tot een bedrag van 345,5 miljoen euro. Zwaap beredeneert dat de Nederlandse monarchie relatief de duurste van Europa is. Ter vergelijking: De Zwitserse president kost minder dan een half miljoen euro per jaar. De overgang naar het Zwitserse systeem zou de Nederlandse belastingbetaler volgens Zwaap een bezuiniging van 345 miljoen euro opleveren. 

In het Verenigd Koninkrijk klinkt kritiek op de uitgaven van het koninklijk huis en het handhaven van pracht en praal –‘pomp and circumstance‘- dat bij een voorbije periode hoort. En bij een wereldrijk dat niet meer bestaat. Terwijl iedereen moet inleveren om het tekort beneden de 3% te brengen krijgt de koningin een 15% opslag van 5 miljoen pond. Zo’n 6 miljoen euro. Dit is in conflict met de uitspraak van koningin Elisabeth in haar troonrede dat de regering Cameron-Clegg werkt aan de bevordering van een rechtvaardige samenleving om de hard werkenden te belonen. Naast de beveiligingskosten en gederfde belastinginkomsten wegens vrijstellingen kost het koninklijk huis de Britse belastingbetaler 36,1 miljoen pond. Zo’n 43 miljoen euro.

Het commentaar slaat de plank mis als het suggereert dat de Britse situatie uniek is en dat elders in Europa de ‘Royals‘ onder druk van de publieke opinie hebben ingeleverd. Zoals in Spanje. Hierbij vergeet het Nederland. Uit berekeningen blijkt dat het Nederlandse koningshuis de belastingbetaler min of meer hetzelfde kost als het al zo als verkwistend bevonden Britse koningshuis. De totale overheidssteun voor de Oranjes bedraagt 40 miljoen euro per jaar. Ook in Nederland nemen de uitgaven voor het koninklijk huis toe. Het ontworstelt zich aan de verplichting om de broekriem aan te halen. Daarnaast is het Verenigd Koninkrijk diverser, groter en belangrijker dan Nederland en telt het meer dan 3,5 keer zoveel inwoners (17 tegenover 62,5 miljoen).

In het interview van Mariëlle Tweebeeke en Rick Nieman dat toen nog prins Willem-Alexander samen met zijn vrouw gaf merkte hij op dat-ie wil inleveren op zijn persoonlijk inkomen als hem dat gevraagd wordt, maar dat-ie dan mogelijk personeel moet ontslaan. Hiermee gaf Willem-Alexander een verkeerde voorstelling van zaken omdat personeelskosten onder een andere post vallen. Het staat buiten zijn persoonlijk inkomen.

Voor de Britse situatie kan nog beredeneerd worden dat de pracht en praal van de paleizen, muziekkorpsen en de aflossing van de wacht het toerisme bevorderen. Zodat er wat pence terugstromen naar de schatkist. Dat effect ontbreekt in Nederland waar het koninklijk huis veel minder zichtbaar is. Op een koningsdag na die een averechts effect heeft omdat op die dag de economie stilvalt. En de Windsors onderhouden vakantiewoningen binnen en niet buiten hun landsgrenzen. Een en ander roept de vraag op waarom het ‘egalitaire‘ en zichzelf maatschappelijk betrokken noemende Nederlandse koningshuis de belastingbetaler hetzelfde moet kosten als het als verspillend bevonden Britse koningshuis. In het neutraliseren van kritiek zijn de Oranjes onbetaalbaar.

Foto: Koning Willem-Alexander met echtgenote: als droom voor ons land.