Maak aftappen duur: vraag Plasterk en Hennis om je gegevens

‘Waarom wordt er zo veel getapt in Nederland? Onder andere omdat afluisteren makkelijker en goedkoper is dan écht politiewerk. De providers moeten het grootste deel van de kosten van het afluisteren zelf dragen en berekenen dat gewoon aan ons door. Afluisteren is voor de overheid zo goedkoop omdat wij zelf de kosten van onze bewakers dragen.‘ Aldus Dirk Poot die de spijker op de kop slaat. Rechercheren kost geld, spioneren nauwelijks. De vlucht van de inlichtingendiensten in techniek is mogelijk omdat het nieuwe mogelijkheden biedt, maar vooral omdat het bezuinigingen oplevert. Waarbij trouwens de VS nog eenduidiger inzetten op techniek dan Nederland dat met de geheime diensten naar verluidt wel eens klusjes voor de Amerikanen verricht omdat het de yankees ontbreekt aan talenkennis of culturele kennis van te bespioneren gebieden.

Beredeneerd vanuit de inlichtingsdiensten is aftappen een ideale wereld zonder nadelen. Het kost geen fluit, het suggereert een idee van hoogste ontwikkeling, de gleufhoeden kunnen in hun kantoren het werk doen en doelmatig ingezet worden, ze krijgen in real time een beeld van wat er leeft in de samenleving, ze kunnen naar eigen goeddunken iedereen bespioneren die ze willen bespioneren en de kans om betrapt te worden is nihil evenals het overheidstoezicht omdat de waakhond CTIVD achterloopt in het begrip van de techniek.

Elke minister die de inlichtingendiensten aanstuurt loopt tegen deze voorwaarden aan en kan zich niet meer onttrekken aan de massale inzet van techniek omdat het zo simpel en goedkoop is. Dit dilemma valt op te vatten als de wet van de stimulerende beperking van de  burgerrechten. Want de keerzijde van de inzet van techniek met als doel om persoonsgegevens van burgers af te tappen is de veronachtzaming van rechten. Overheidsdiensten die aftappen en met elkaar deel uitmaken van de veiligheidsindustrie vatten burgerrechten niet op als voorwaarde voor hun handelen. Maar als belemmering die in het proces geïntegreerd en omzeild wordt omdat burgerrechten het functioneren van de techniek in de weg staan en er niet essentieel voor zijn.

De oplossing voor de wet van de stimulerende beperking van de burgerrechten ligt in de bedrijfsvoering van inlichtingendiensten. Als een minister niet intuïtief aanvoelt dat burgerrechten het leidende principe dienen te zijn voor het functioneren van een overheidsdienst moet dit via een omweg blijken. Burgers kunnen daar actief in zijn. Ze kunnen zorgen dat de voordelen van de techniek in een nadeel verkeren. Alleen via de omweg van het geld kunnen de burgerrechten uit handen van ministers en overheidsdiensten teruggepakt worden.

Dirk Poot geeft een aanzet: ‘Zet Tapsterk en Hennis aan het werk!‘ Opzet is om het aftappen te compliceren en duur te maken. Bijvangst is dat het proces transparanter wordt, maar daarvan moet niet te veel verwacht worden. Poot zegt: ‘Jij kunt vandaag iets doen om het afluisteren een stuk duurder én transparanter te maken, door met behulp van twee brieven jouw data op te vragen bij de AIVD en de MIVD.‘ De voorbeeldbrief aan minister Plasterk staat hierboven. De voorbeeldbrief aan minister Hennis van Defensie staat hier. Schrijf ze. 

Foto: Schermafbeelding van Voorbeeldbrief aan minister Plasterk om persoonsgegevens op te vragen bij de AIVD.