Cultuurfilosoof Rob Riemen van Instituut Nexus steekt zijn nek uit. Da’s moedig. Hij gooit stenen in de vijver van de Nederlandse consensus. Hij volgt het voorbeeld van Franse intellectuelen die niet schromen om het straatgeweld in hun werk toe te laten. Riemen volgt zijn innerlijke noodzaak om te praten. Da’s goed.
Hij wijst de hele politiek naar de prullenmand. VVD, PvdA, CDA, PVV, ze vallen bij hem stuk voor stuk door de mand. Riemen waarschuwt Nederland nog eenmaal. Maar weet Riemen het debat ook op een hoger peil te brengen waar het thuishoort? Of komt-ie niet verder dan de marketing van een congres van zijn instituut?
Riemen schreef het boekje De eeuwige terugkeer van het fascisme. Hierin stelt-ie dat Geert Wilders een fascist is. Desgevraagd weet Riemen in Nieuwsuur of NRC echter niet uit te leggen wat het fascisme inhoudt. Kritiek op Riemen is dat zijn kwalificatie van Wilders uit de lucht is gegrepen, terwijl hij toegeeft dat de vergelijking op sommige punten mank gaat.
Riemen legt uit dat het fascisme veelkleurig is en focust op de begindagen van het historisch fascisme. Toen het ergste nog moest komen. Door Wilders in die beginfase te plaatsen suggereert Riemen dat Wilders dezelfde weg zal gaan als Mussolini of Hitler. Zo’n claim voor de toekomst kan niemand tegenspreken. Alles wat Riemen zegt is hypothetisch en associatief. Wilders is de Charles Lindbergh uit Philip Roth’ roman The Plot Against America.
Bedenkelijk is dat Riemen vragen zet bij Wilders’ motivatie. Hij plaatst Wilders buiten het discours door hem een leugenaar, heerser, anti-democraat, propagandist van geweld, demagoog, opportunist en machtspoliticus om de macht te noemen. Deze diskwalificaties verklaart-ie opnieuw door terug te redeneren vanuit vergezichten die hypothetisch zijn. Hiermee miskent Riemen de Realpolitiker die Wilders ook is.
Riemen maakt fictie en geen non-fictie. Jammer dat-ie zich zo laat afleiden door Wilders. Daarmee trapt-ie in dezelfde valkuil als de politieke klasse. Riemen heeft zinnige punten van kritiek over de dominante rol van de economie en het afgenomen cultuurbesef. Het is jammer dat Riemen geen andere focus en methode heeft gekozen om zijn cultuurkritiek te uiten. Nu blijft-ie hangen in propaganda tegen Wilders.
Foto: Palazzo della Civiltà Italiana, EUR, Roma
George Knight 
Je vraagt je af hoeveel notitie Riemen van het volgende úberhaupt zou hebben WILLEN nemen:
"Wat de met Hitler dwepende Lonsdalejongeren vaak niet beseffen is dat hun grote idool juist erg positief stond tegenover de Islam. Hitler vertelde tegen zijn minister van industrie en bewapening Albert Speer dat hij het jammer vond dat de invallende moslims de slag bij Poitiers in 732 tegen de christelijke ridders verloren hadden. Een Europa gedomineerd door de Islam zou veel krijgshaftiger zijn geweest dan met het christendom dat teveel sprak over liefde en het toekeren van de andere wang. Bovendien werkten de nazi’s samen met de Groot-Moefti van Jeruzalem, die tijdens de oorlog een uit tienduizenden Bosnische moslims bestaande SS-divisie*
samenstelde die ingezet werd bij het vermoorden van tienduizenden Servische partizanen en burgers. " **
Verder te lezen ophttp://ontdekdewaarheid.web-log.nl/ontdekdewaarheid/2006/04/churchill_en_de.html
(De achtergrond van deze site ken ik totaal niet)
Riemens hele pleidooi valt daarom evengoed om te draaien.
==Opapake 08-11-2010 13:15: …….dat de discussie over de fundamentele vragen van deze tijd niet zorgvuldig meer gevoerd wordt, en dat emoties en suggesties de discussie en meningsvorming gaan domineren.==
Precies.
Enige verdere verwijzingen naar al of niet fantasten over fascisme:
http://www.trouw.nl/achtergrond/Dossiers/article1506947.ece/van_doorn___Fantaseren_over_djihad_en_nazisme_.html
(* http://nl.wikipedia.org/wiki/13._Waffen-Gebirgs-Division_der_SS_Handschar)
** (Ik vermoed dat aanverwand citaat nu wel inpasbaar is voor jou?)
LikeLike
Riemen gebruikt in het NRC interview wel een soort basismodel voor facisme."Facisme is lastig te definiëren, want er zit geen idee achter. Het verschijnt altijd in verschillende vormen. Het is herkenbaar aan de techniek, die kan worden omschreven als de politisering van de rancuneuze massamens die geen geestelijke waarden kent"
Vanwege die omschrijving plaats ik Riemen onder de eindeloze reeks van cultuurcritici sinds Plato die onbehagen ventileren in plaats van gedegen analyses. Jij noemt het fictie en dat klopt.
Het ventileren van onbehagen treft altijd een goede voedingsbodem. Een voedingsbodem voor facisme dat orde en rust wil herstellen, desnoods met harde hand.
Onbehagen moet niet worden gevoed. Beter is die te kanaliseren met degelijk beleid dat is gestoeld op rationele analyses en inbedding in basiswaarden van de samenleving.
LikeLike
Als het allemaal waar is wat je zegt, GeorgeK, dan bereikt Riemen precies het omgekeerde van wat hij wil en pretendeert, een fundamentele en kritische beschouwing van de vragen in de samenleving van nu, en de wijze waarop die geadresseerd worden door Wilders. Voor een cultuurfilosoof is dat een gemiste kans en ook een kwalijke zaak. We mogen van hem immers toch een gedegen en uitgebalanceerde beschouwing verwachten, zeker als hij beladen termen als facisme introduceert, en daarbij halfslachtige redenaties als argumentatie hanteert. Het resultaat van dit soort broddelwerk kan zijn dat de discussie over de fundamentele vragen van deze tijd niet zorgvuldig meer gevoerd wordt, en dat emoties en suggesties de discussie en meningsvorming gaan domineren. Dat kan er toe leiden dat gezegd wordt, ach, dat gezever altijd over die Wilders, het zal wel meevallen. Dank dat je daar op gewezen hebt.
LikeLike
@Peter
Mee eens. Het oogt gemakzuchtig om nu tegen het fascisme te waarschuwen. Of het nu wel of niet te definieren valt. Mijn verwijt aan Riemen is dat-ie zijn kritiek op Wilders niet ingebed heeft in omvattende kritiek. Mensen als Riemen die naieviteit en schranderheid combineren blijven me echter fascineren.
@Opapake
Dank. U verwoordt mijn vrees preciezer dan ik het zelf kon. Ik ben bang dat de kritiek van Riemen zijn doel voorbij schiet.
LikeLike
Zit er geen idee achter facisme? Wat krijgen we nou? Is er een dusdanige begripsvervaging aan de gang dat we niet meer weten waar we het over hebben? Ja, natuurlijk, net als godsdienst gaat facisme over alles. Een van de duidelijke wezenstrekken van facisme is dat van de verabsolutering van het eigen gelijk, waarbij alles wat anders is, gelooft, handelt of denkt afgewezen wordt en zelfs wordt bestreden. Dit lijkt me een scherpe definitie te zijn, die ook wordt gestaafd door de geschiedenis van de vorige eeuw. Hieraan getoetst bevat de overtuiging van Wilders zeker facistoide elementen, maar hetzelfde kan gezegd worden van politieke en kerkelijke eindverantwoordelijken van nu. Het is dan ook de ultieme verleiding om de eigen groep te accentueren, te bevoordelen en boven alles te verheffen. Een neiging die zo oud is als de mensheid. Een genuanceerd en gedifferentieerd tegenwicht te bieden is onze opgave.
LikeLike
Wilders zou de focus te veel op de islam leggen, maar zijn critici gebruiken hem even makkelijk als zondebok en bliksemafleider. Riemen doet ook gezellig mee aan het framen en labelen van Wilders.
Overigens blijft hij niet alleen maar hangen in agitprop. Hij erkent dan toch nog wel dat links bepaalde bevolkingsgroepen in de steek heeft gelaten. Hij pleit er dan ook voor dat de elites snel weer het goede voorbeeld gaan geven. Een spoedcursusje verheffing. De vraag is alleen voor wie ;).
Ik heb het pamflut besteld trouwens.. en wie weet schrijf ik er nog wel een recensie over.
LikeLike
@Opapake
Ik vermoed dat Riemen bedoelt dat het fascisme alleen maar een huls, een vehikel is om de macht te besturen. De paradox van Riemen is dat-ie de veranderingen van het fascisme niet als inhoudelijke evolutie wenst te zien. Maar de gevestigde politiek van nu wel oproept om te veranderen. Riemen grossiert in hokjes en etiketten.
@satuka
Zeker wijst Riemen naar vele kanten.
LikeLike
Hij wijst de hele politiek naar de prullenmand en veel meer.
Op blz 59 van zijn essay schrijft hij:
Geert Wilders en zijn beweging zijn het prototype van hedendaags fascisme. En daarmee zijn zij niets anders dan de logische politieke consequentie van een maatschappij waar wij allen verantwoordelijk voor zijn. Dit hedendaags fascisme is opnieuw het gevolg van politieke partijen die hun eigen gedachtegoed verloochenen, intellectuelen die hun gemakzuchtig nihilisme cultiveren, universiteiten die deze naam niet waardig zijn, de geldzucht van de zakenwereld en de massamedia die liever de buikspreker van dan een kritische spiegel voor het volk zijn. Dit zijn gecorrumpeerde elites die de geestelijke leegte cultiveren waarin fascisme weer groot kan worden.
Dit is overigens de enige passage waarin wilders en de PVV benoemd worden. Hieraan vooraf gaat een schets van de historische context aan de hand van o.a Goethe, Alexis de Tocqueville, Nietzsche, Scheler, Camus, Thomas Mann, Menno ter Braak, Ortega y Gasset en een vergelijking met de huidige tijd.
LikeLike
@Opapake,
=Een van de duidelijke wezenstrekken van ‘activistisch links’ is dat van de verabsolutering van het eigen gelijk, waarbij alles wat anders is, gelooft, handelt of denkt afgewezen wordt en zelfs wordt bestreden=
Ik heb een woord uit je omschrijving vervangen door twee woorden. Klopt nu je definitie niet, of moeten we aannemen dat activistisch links inderdaad tottalitaire trekjes heeft…
ook ‘onbehagen in de cultuur’ is een trekje van activistisch links
@Ina, uit dat citaat spreekt inderdaad wel erg veel onbehagen, niets deugt.
Riemen is gewoon een ordinaire (neo-)platonist. Nu nog benieuwd hoe hij ‘de staat’ ziet
LikeLike
@ Peter : Hij zegt in dit essay niets over de staat als zodanig. Hij heeft het over de samenleving.
De laatste zin geeft m.i. haarfijn aan in welke traditie hij staat:
Niet meer van het leven houden. Dat is het gruwelijke geheim van de fascistische politiek en van de nihilistische kitchmaatschappij waarin zij altijd weer tot bloei kan komen. Pas als wij de liefde voor het leven zullen terugvinden en ons leven weer willen wijden aan al wat waarlijk leven geeft – waarheid, goedheid,schoonheid,vriendschap,rechtvaardigheid, compassie en wijsheid-, alleen dan, en niet eerder, zullen we resistent worden tegen de dodelijke bacil die fascisme heet.
LikeLike
Natuurlijk kun je vragen stellen bij Wilders motivatie. Plaats je zijn motieven in een historische context dan valt er weinig af te dingen van het fascistische spoor wat hij trekt. Dat kan ook niet anders want Wilders is psychotisch en dat is gevaarlijker dan zijn haat retoriek en zijn voorliefde voor het vaderland. Helaas laat de staatspsychiatrie het afweten. Zij jagen liever op enkelingen die dergelijke bewegingen onderkennen en er gestoort door raken. Maar daarmee is Wilders nog niet genezen.
LikeLike
==Henk van Leuken 08-11-2010 14:12:..Wilders is psychotisch…
….Helaas laat de staatspsychiatrie het afweten….==
Dus Wilders verbannen naar Siberië, Henk, naar oud Sovjet gebruik?
LikeLike
@Ina, =Niet meer van het leven houden. Dat is het gruwelijke geheim van de fascistische politiek en van de nihilistische kitchmaatschappij waarin zij altijd weer tot bloei kan komen. Pas als wij de liefde voor het leven zullen terugvinden en ons leven weer willen wijden aan al wat waarlijk leven geeft – waarheid, goedheid,schoonheid,vriendschap,rechtvaardigheid, compassie en wijsheid-, alleen dan, en niet eerder, zullen we resistent worden tegen de dodelijke bacil die fascisme heet. =
Bijna zuiver ( essentialistisch) platonisme dat de bacil van fascisme in de wereld heeft losgelaten. Ken je Popper!
LikeLike
Ik zie trouwens net dat het moed vergt om Wilders een fascist te noemen.
Zullen we de AIVD vast bellen om bescherming voor die durfallen aan te vragen?
Want die kunnen morgen natuurlijk niet meer veilig over straat..
LikeLike
@Peter : een conservatief liberaal noemde Joke Mizee hem, daar kan ik mij wel in vinden.
LikeLike
@ Katja
Gewoon in een isoleercel opsluiten net zoals ze dat met mijn vriend en Nijmeegs kunstenaar gedaan hebben nadat hij zijn mening uitte. Hij werd sufgespoten. Dat moeten ze Wilders ook doen. Kost minder geld. En het overgrote deel van Nederland is van zijn gezanik af.
LikeLike
@Ina, wie, Wilders of Plato 🙂
Als het Wilders is, kan ik me in die gedachtegang wel inleven. Zelf heb ik er niet echt een naam voor. Ik bewonder hem vooral vanwege zijn moed, onverstoorbaarheid en uithoudingsvermogen bij het aan de orde stellen van verweesde onderwerpen.
Hij betaalt daar een hele hoge prijs voor en zo langzamerhand is die veel te hoog opgelopen.
Ik moet altijd weer uitleggen dat ik geen echte ‘wilderiaan’ ben en na deze tekst zal dat wel helemaal moeilijk worden 🙂
Wilders is vooral een consequentialist, terwijl veel linksen meer deontologisch denken.
Consequentialisme is sterk verwant met het liberalisme, inzoverre zou Joke er dan ook niet zo ver van af zitten.
LikeLike
== Henk van Leuken 08-11-2010 14:54
@ Katja
Gewoon in een isoleercel opsluiten net zoals ze dat met mijn vriend en Nijmeegs kunstenaar gedaan hebben nadat hij zijn mening uitte. Hij werd sufgespoten. Dat moeten ze Wilders ook doen. Kost minder geld. En het overgrote deel van Nederland is van zijn gezanik af. ==
Tamelijk totalitair..
LikeLike
@ Peter : Nee, Riemen. Wilders is een nationaal-conservatief en gebruikt als instrument populisme. En daar win je stemmen mee. Ook het martelaarschap draagt daar natuurlijk aan bij.
LikeLike
In VN ook een aardige recensie van het essay: http://www.vn.nl/De-Republiek-der-Letteren/Literaire-kroniek/Artikel-literaire-kroniek/Waarin-in-een-pamflet-van-Rob-Riemen-hedendaags-fascisme-wordt-gesignaleerd.htm
LikeLike
@Ina
Mijn stukje over Riemen werd eerder ingegeven door zijn optreden in de pers naar aanleiding van zijn boekje dan door het boekje zelf. In de pers vond ik Riemen weinig overtuigend. Het is juist dat-ie iedereen en alles afwijst. Da’s zijn goed recht. Maar hierdoor komt-ie op mij wereldvreemd over en verlies ik mijn aandacht. Eigen kaders bepalen is best, maar het meest doelmatig werkt dat in mijn ogen door net naast de waarheid en er niet haaks op te gaan staan. Waarschijnlijk wil Riemen helemaal niet doelmatig zijn in zijn kritiek. Zo wordt het een intellectueel spel. Wat we overigens in Nederland nauwelijks kennen. Dus alleen daarom al vind ik Riemen een prettige toevoeging. Maar effectief?
Je opmerking over het zogenaamde martelaarschap van Wilders vind ik ongelukkig. Ik vind het een schande voor ons allen dat een volksvertegenwoordiger dag en nacht beveiligd moet worden tegen bedreigingen met geweld. Frits Bolkestein die zo nu en dan subtiel afstand neemt van Wilders wees er op dat de niet-zelfgekozen maatschappelijke isolatie van Wilders deze heeft geradicaliseerd. Dat snijdt denk ik hout. Op die manier hebben degenen die Wilders bedreigen het omgekeerde bereikt van wat ze nastreven.
@Henk van Leuken
Men kan het politiek-inhoudelijk niet met Wilders eens zijn. Iemand die volgens u psychotisch is bouwt echter uit het niets een krachtige beweging op. Vraagt dat niet meer kwaliteiten? De achilleshiel van Wilders’ opponenten blijft dat ze hem niet begrijpen, onderschatten en niet weten te antwoorden. Behalve hem psychotisch of fascistisch te verklaren.
Ik vind dat je niet meer vragen bij Wilders’ motivatie kunt stellen dan je bij andere pollitici doet. Daarmee betwist je zijn bestaansrecht als politicus. Terwijl hij een partij vertegenwoordigt die democratisch is goedgekeurd. Hoe vervelend iemand dat ook vindt. Maar zo heeft iedereen wel een partij die hij graag buiten de orde zou willen verklaren. Goed dat dat niet kan. SGP, CDA, GL, SP? We moeten niet ons onbehagen over een politieke richting van een partij verwarren met de legitimiteit van die partij binnen het politieke systeem.
@katja
Wil je aub reageren op het onderwerp? Als je zo doorgaat voel ik me genoodzaakt je citaten te verwijderen.
LikeLike
@George : Nee, effectief niet. Beetje dominee achtig zoals Carel Peeters in VN ook constateert. Wellicht te wijten aan zijn theologie studie.
Het martelaarschap is dat wat anderen er aan toekennen en de wijze waarop het wordt uitgespeeld. Het omvat meer dan de feitelijke bedreiging van Wilders. Het best komt dit to uiting in de wijze waarop met kritiek wordt omgegaan. Bolkenstein zei het inderdaad heel scherp.
LikeLike
@Ina
Nog bedankt voor de verwijzing naar Carel Peeters in VN. In de kritiek kan ik me vinden. Peeters laat duidelijk uitkomen dat Riemen de lat hoog legt. Te hoog voor het politieke discours, maar geschikt voor cultuurkritiek. In die breuk verdwijnt jammergenoeg zijn boekje.
Martelaarschap van Wilders ligt gecompliceerd. Hij kan niet volledig sturen wat anderen erin leggen. Dat de PVV het voor politieke marketing uitbuit is iets wat alle partijen in dergelijke omstandigheden zouden doen. Waarmee het nog niet toelaatbaar is. Daarbij komt inderdaad een zekere Alleingang van de PVV. Deels eigen keuze, deels reactie op een vijandelijke omgeving. Ik vind dat we onze kritiek op misbruik door de PVV van Wilders’ positie vanwege de bedreigingen telkens vergezeld moeten laten gaan van ons ongenoegen over en ongewenstheid van deze bedreiging. Een lastige genuanceerde positie die naar mijn idee te weinig wordt geuit.
LikeLike
==@katja
Wil je aub reageren op het onderwerp? Als je zo doorgaat voel ik me genoodzaakt je citaten te verwijderen. ==
Als ik in, ongetwijfeld al mijn hoogmoed, meen dat Riemens iets gemist heeft, is dat dan off topic? Nee, echt snappen doe ik dit niet. Maar als je een hekel hebt aan citaten: zeg dat dan.
Henk: Jouw reactie doet behoorlijk eng aan en ik sluit me aan bij Satuka en George’s antwoord. Verder raad ik je aan Solzhenitsyn te lezen als dat vanwege je geloof tenminste niet verboden wordt.
LikeLike
@ Satuka
Nog niet in de gaten dat als totalitair te sprake komt, dat alcohol het ver wint in de wereld.
over t hoofd gezien zeker?
LikeLike
Henk: je hebt gelijk hoor. Geheelonthouders zijn geheel wars van totalitaire trekjes.
Daar ben jij het levende bewijs van..
LikeLike
@katja
Ik heb geen hekel aan citaten. Maar ik vind wel dat je ze niet te lang moet maken en van een persoonlijke toelichting moet voorzien. Anders worden het bommetjes zonder afzender.
LikeLike
Ik heb Rob Riemen een conservatief-liberaal genoemd omdat sommige mensen schenen te denken dat hij links was. Wat hij dus beslist niet is.
Verder: zijn boekje – dat ik, evenals George, niet ken – gaat kennelijk helemaal niet over Wilders. Zoals Ina hierboven zegt: "Dit is overigens de enige passage waarin wilders en de PVV benoemd worden." Dat zie je wel vaker, dat publicaties gepromoot worden met lokkertjes die weinig met het eigenlijke onderwerp van doen hebben. (Zo werd Mark Bovens’ De Diplomademocratie overal gelanceerd als een pleidooi voor populisme, terwijl hooguit 1 procent van het rapport daarover gaat. De andere 99% handelt over de politieke ondervertegenwoordiging van laagopgeleiden.)
LikeLike
Dus veel lijkt meestal op het spelletje dat we vroeger op partijtjes deden met het influisteren van een woord, dat vervolgens geheel vervormd a/d andere kant van de kring uitkwam.
Maar dan anders.
O.K. George, boodschap begrepen.
LikeLike
@George : Spreken over het onacceptabele van bedreiging vanwege een mening is één ding. Meerdere politieke figuren van verschillend signatuur hebben onder deze dreiging gestaan. Tot de moord op Fortuin werd dit zorgvuldig uit het nieuws gehouden en waren de beveiligingsmaatregelen veel minder drastisch dan nu. De vraag is of het nog wel in balans is? Daar hebben we totaal geen zicht op. Hoe vaak heeft de beveiliging al iets weten te voorkomen? Het is gissen.
Ik ben er van overtuigd dat de alleingang onderdeel is van de strategie, alleen het taalgebruik al is voldoende om iedereen in de defensie te laten schieten.
@ Joke : het boekje gaat over het altijd aanwezig zijnde fascisme, sluimerend sinds de tweede wereld oorlog maar nu weer in zijn kop op steekt. Geert Wilders is daar één van de meest uitgesproken exponenten van, maar het is een fenomeen dat in het door Riemen geschetste in mijn ogen existentialistisch kader breder manifesteert. De oorzaak is gelegen in het verloren gaan van het eendrachtig streven naar de oude normen en waarden van onze joods/chr/humanistische traditie. Je proeft de heimwee naar Spinoza, de verbittering van Schopenhauer en een vleugje Maarten Luther..Riemen is een ware cultuurpessimist.
LikeLike
Ik las net in NRC-handelsblad een citaat met een treffende definitie van het fascisme door Robert Paxton: ‘Fascisme is een van oorsprong Europese politieke ideologie die retoriek tegen minderheden combineert met een rebelse weerzin tegen de burgerlijke macht’ (The anatomy of fascism). Deze definitie zou heel toepasbaar kunnen zijn binnen het betoog van Riemen. Dan zou hij klaar kunnen zijn met zijn stellingname. Ik denk echter dat hij zich waarschijnlijk inderdaad zich niet wil laten verleiden tot een, zeer beperkend, politiek debat maar eerder een cultuur-filosofisch discours probeert op te zetten met het begrip fascisme als inzet voor een mentaliteit-omschrijving. Zijn zogenaamde zwakke stellingname (het niet willen formuleren van een definitie) is in mijn ogen simpelweg zijn strategie om het gesprek aan te wakkeren, om tot een verheldering van de hedendaagse morele verwarring te komen. Dat blijkt ook enigszins uit zijn essay Adel van de Geest.
LikeLike
@jjplan. : Riemen verwijst in zijn essay ook naar Paxton en dit boek en gebruikt het min of meer als samenvatting van de historische context van het hedendaags fascisme.
ëen paar citaten van blz. 57 en 58:
"Hij [Paxton] wijst er op dat in de eenentwintigste geen fascist zich het predikaat ‘fascist’ zal toe-eigenen. Zo dom zijn de fascisten ook weer niet en het past bij hun meesterschap in de kunst van het liegen."
"….constateert ook Paxton dat het fascisme , juist doordat het een schrijnend gebrek aan gedachtegoed heeft en geen universele waarden kent, altijd de vorm en kleur van zijn tijd en cultuur zal aannemen."
"…de techniek die wordt gebruikt is wel overal identiek: er is een charismatisch leider of leidster; hij of zij zal populistisch zijn….;de eigen groep is slachtoffer; en al het ressentiment wordt gericht tegen een ‘vijand’.
De slotzin van deze paragraaf getuigt m.i. opnieuw van een diep cultuurpessimisme.
"De context waarin deze politiek kan domineren is die van een door crisis geteisterde maatschappij die de lessen van de twintigste eeuw niet heeft geleerd."
Niet echt uitnodigend om tot gesprek te komen.
LikeLike
Het lijkt me alles behalve wenselijk om (je in) de discussie te laten gijzelen door etikettering zoals hedendaags fascisme e.d. Een verbale loopgravenoorlog is als zingen voor eigen parochie en daarvan zijn er genoeg blogs te vinden als je vindt dat je op die manier je wilt vermaken.
Daarom ook aanbeveling voor dit blog.
LikeLike
@Knight
(reacties niet gelezen)
Riemen heeft zijn eigen agenda. En doet precies wat Wilders doet: benoemen. Dat wil zeggen: kleren afrukken, aanranden.
Maar ondertussen heeft Riemen wel het fascisme van Wilders ‘salonfahig’ gemaakt. Zo werkt dat dus. De botte bijl erin en hup.
Het gaat hier niet om inhoud, wat speelt is het gevecht tussen elite en massa. Allebei gevaarlijk wat mij betreft. Wij (jij en ik) zitten daar tussenin. We worden tussen het populisme van Wilders en het elitaire denken van Riemen vermalen.
Dat laten we toch niet gebeuren?!
De enige uitweg is het ontmaskeren van Wilders, het ontmaskeren van Riemen. Wat zijn hun drijfveren? Waarom handelen ze zoals ze handelen? Wat zijn de doelstellingen?
En vervolgens moeten we de vraag stellen: wat willen wij -tussen de molenstenen- eigenlijk?
Helaas is die laatste vraag voor velen pindakaas.
En eenmaal pindakaas is het te laat.
De pot is snel leeg.
LikeLike
Zoals Ina opmerkt: "Dit is overigens de enige passage waarin wilders en de PVV benoemd worden."
Iedereen staart zich weer blind op een label. Bah. Lees in godsnaam eerst zijn pamflet, voordat je je stukjes en reacties op het scherm plempt.
Riemen is op zoek naar hoe we de huidige crises te boven komen vanuit humanistische waarden en wat die waarden betekenen in deze tijd. Ik volg hem al een aantal jaar, maar ik zie hem nog niet echt doorbreken naar een nieuw en bruikbaar vocabulair voor deze tijd. Toch deel ik een deel van zijn analyse, vooral over de tekortkomingen van de gevestigde orde en zijn pleidooi voor herbronning. En daar kun je van vinden wat je wilt, tot aan een cynisch belangenonderzoek aan toe. Feit is wel dat hij in staat is te discussieren zonder (politieke of ideologische) kinnesinne en dat hij een podium biedt voor denkers van divers pluimage (een beetje zoals George hier! :-). Misschien iets om van te leren?
LikeLike
@Joke
Je kwalificatie van Rob Riemen als conservatief-liberaal is door velen met dankbaarheid overgenomen. Wat Peter opmerkte dat-ie een cultuurcriticus is die zich onbehagelijk in zijn tid voelt, ofwel onze eigenste Oswald Spengler, neem ik ooki met dankbaarheid aan.http://de.wikipedia.org/wiki/Der_Untergang_des_Abendlandes
Of Riemen rechts of links is lijkt me ondergeschikt. Wat telt is dat-ie in de publieke debat taal spreekt die links aanspreekt en munitie geeft. Roemer staat haaks op politicologisch onderzoek van het rechts-populisme en benadrukt selectief met abstracties alleen de duistere kanten ervan.
@Katja
Ok, ik zeg aan het begin van de rij Napoleon en de laatste zegt Madonna.
@Ina
Je hebt gelijk dat de bedreigingen en de beveiliging van personen een zwarte doos is. We weten het niet en kunnen het slecht beoordelen. Nogmaals, Wilders is een meester in politieke marketing en hij gebruikt daarvoor als het nodig is de duivel en zijn oude moer, maar de bedreigingen aan zijn adres zijn wel degelijk reeël Dat hoort in een democratie niet thuis. Zeker niet omdat Wilders’ maatschappelijke isolatie medeoorzaak van zijn radicalisering is.
@jjplan
Dank voor het plausibele nieuwe inzicht.
@Cees Groninger
Dank.
@Alib
Dank. Ik ben het met je eens dat de valse profeten, de onheilsprofeten en de querulanten ontmaskerd moeten worden. Om een open debat mogelijk te maken. Maar het is omcirkelen en aftasten om daarin de goede argumenten te vinden en de goeden van de slechten te onderscheiden. Al lukt het ons maar een klein beetje om mee te werken aan de realisering van een open debat, dan is het niet voor niets geweest.
@buitendijks
Dank voor de pittig gekraakte noten en de aardige woorden. Velen hier hebben gemengde gevoelens geuit over Rob Riemen. Bij mijn weten is niemand 100% negatief of positief. ik weet in elk geval zijn pogingen te waarderen die voor Nederland precies dat is waar altijd om gevraagd wordt. Namelijk, de intellectuelen hoor je niet zoals Balkenende ooit opmerkte. Ik focuste juist op de persoptredens van Riemen omdat-ie daar buiten zijn eigen domein treedt. Omdat daar de cultuurkritiek de actuele politieke raakt. Ofwel, waar de lange lijn van de theorie de opwinding van de praktijk raakt. Door dat treffen is Riemen denk ik wat overvallen.
@ZR en anderen
Ik haal alle persoonlijke aanvallen over en weer weg. Vanaf het begin heb ik gevraagd om hier niet te gaan hakketakken op elkaar. Ik heb dus al eerder verzocht om bij het onderwerp te blijven. Off topic is geen probleem als het een interessant dwarsverband oplevert.
LikeLike
@ George: natuurlijk zie ik ook de gemengde reacties wel, maar op een of andere manier wordt het beeld vooral bepaald door de ‘ongemengde’ meningen. Of is dat mijn onbewuste focus? En eens dat Riemen overvalen lijkt door ‘de praktijk’. Ook daar zie je de focus van vooral de media op de (vaak negatieve) details en opwindende elementen uit een betoog. Er valt prima doorheen te prikken, maar toch baart het me zorgen dat we als samenleving over de hele linie nogal passief en reactief aan de oppervlakte blijven hangen. Daar ligt een opgave.
LikeLike
==Ina met citaat van Riemen: "De context waarin deze politiek kan domineren is die van een door crisis geteisterde maatschappij die de lessen van de twintigste eeuw niet heeft geleerd."==
Een waarheid als een koe. Vertel mij wanneer er ooit van de geschiedenis is geleerd. Dit blijft een eeuwig probleem en moet Riemen toch ook weten. Maar mss noemt ie dat elders ook wel?
15 jaar na het einde v/d oorlog (WOII) meende een deel van een generatie (ik zat daar ook even bij, hoor) zo nodig van de spruitjeslucht te moeten worden verlost met alle heibel van dien. Welke les had men toen geleerd?
De praktijk blijkt altijd harder dan de leer. En het leven IS hard.
LikeLike
@buitendijks
Het zou kunnen dat ongemengde meningen het meest in het oog springen en ons het beste bijblijven. Je boort materiaal voor vele postings aan met je opmerking dat we als samenleving passief en reactief aan de oppervlakte blijven. Ik zou zeggen, is dat niet te ongemengd? Maar het is denk ik niet onwaar.
@katja
De tegelindustrie draait op volle toeren. De wijsheden worden uit de lucht geplukt. Probleem met kritiek op open deuren is dat door de tocht andere deuren open kunnen schieten. En da’s er ook weer een.
LikeLike
@George Knight
Ook bij jou een selectieve vrijheids van meningsuiting. Jij die vond dat Wilders geen enkele belemmering opgelegd mocht worden.
Oke, je krijgt het via een andere weg terug waar jij niemand de mond kan snoeren.
LikeLike
@ZR
Ik nodig je uit om hier inhoudelijk te reageren. Dan mag je alles zeggen wat je wenst. Vanaf het begin heb ik duidelijk gemaakt dat persoonlijke aanvallen ongewenst zijn en zullen worden verwijderd. Het is denk ik tot nu toe een vijftal mensen van uiteenlopende politieke kleur overkomen. De overigen namen daar geen aanstoot aan omdat ze vooraf wisten wat hier de spelregels waren. Ik hoop dat je ook tot dat besef komt. Aan jezelf de keuze of je hier in het vervolg iets constructiefs wenst toe te voegen.
LikeLike
"Aan jezelf de keuze of je hier in het vervolg iets constructiefs wenst toe te voegen. "
Erg verheffend (halfvol) voor jezelf geformuleerd.
Natuurlijk aan jouw oordeel overgelaten :-). Het begin van alle censuur.
(en dit dan de haflege versie)
LikeLike
"Cultuurfilosoof Rob Riemen van Instituut Nexus steekt zijn nek uit. Da’s moedig. Hij gooit stenen in de vijver van de Nederlandse consensus"
Hoe kun je dit nu zeggen ?
Riemen volgt gewoon het voetspoor van vrijwel de gehele MSM
Een kloon van de lege clown Pechtold
Stenen in een vijver ?
Kom op zeg er zit geen water meer in die vijver vanwege al die stenen.
Hij is gewoon nummer 6.879.321 van het rijtje die braaf effe komt blaffen
LikeLike
@Amberling
Rob Riemen sprak zich duidelijk uit. Daarom noemde ik hem moedig. Maar wat-ie zie vond ik flauwekul. De anderen denken wellicht hetzelfde, maar duiken meer of spelen het indirect.
LikeLike
Dan wil ik ook nog wel een verlate duit in het zakje doen. Het is een lang artikel, maar de moeite waard. Over Riemen, Bolkestein, van Reybrouck en Wilders: http://flexmens.org/drupal/?q=Jan_Blommaert_-_Wilders_fascisme_en_de_erfenis_van_de_Verlichting. Een fragment daaruit:
"Riemen is overigens gul met definities en argumenten in z’n boekje, dat hebben we boven al gemeld, en wat hem betreft is fascisme de politieke uitkomst van een ruimer probleem van waardenverlies en vervlakking, economische uitbuiting en egoïsme, chauvinisme en korte-termijn denken. Vanuit deze definitie is er inderdaad een continuïteit (of herhaling) met het interbellum. Lees de diagnose van de cultuurindustrie uit Dialectiek van de Verlichting van Horkheimer en Adorno (geschreven in 1947), de analyse van Hannah Arendt in The Origins of Totalitarianism (uitgegeven tussen 1948 en1968), de kritiek op de universalisering van de kleinburgerlijke cultuur in Roland Barthes’ Myhologies (1957), het gelijklopende argument van Marcuse in One-Dimensional Man (1964) of de snijdende kritieken op de vervlakkende en depoliserende werking van televisie van achtereenvolgens Raymond Williams (1974) en Pierre Bourdieu (1996).4 Men ziet telkens hetzelfde motief opduiken: we leven in een cultuur die telkens weer, of permanent, zichzelf naar beneden toe nivelleert, en dit heeft allerhande politieke en maatschappelijke gevolgen: politieke apathie, het verlies van een besef van waarden, van kwaliteit, van morele en ideologische onderscheiden, concentratie op vermaak en consumptie – kortom, het verlies van de Grote Verhalen, het Grote Verhaal van de Liberale Democratie. En het is deze bredere beweging die haast ongemerkt – omdat het ons niets kan schelen – een politiek toelaat en mogelijk maakt die zich niets meer gelegen laat aan de Grote Verhalen, maar alleen nog bestaat uit faits divers – dingen waarvan Bourdieu zei qui font la diversion, ze leveren ons vermaak op, entertainment."
LikeLike
@Joke
Bedankt. De a-historische toevoegingen van Jan Blommaert vind ik geen verrijking voor het debat. Jan Blommaert vindt gewoon alles en iedereen rechts. Da’s geen perspectief dat verklaart.
LikeLike
Wat bedoel je in dit verband met "a-historische toevoegingen"?
Blommaert en ook Riemen beschrijven het algehele vervlakkende en anti-intellectuele klimaat dat heerst, en waarvan Wilders slechts een symptoom is.
Blommaert vindt helemaal niet ‘alles en iedereen rechts’ – hij ziet dat in het hele politieke spectrum dezelfde malaise heerst.
En als ze al rechts zijn, zoals Rob Riemen, vindt hij daar in dit geval een medestander, zonder zich daarover te verbazen. Zij houden nl. beiden een humanistisch pleidooi voor verheffing en democratie, waar ook echte liberalen zich in kunnen vinden.
In een andere lezing, Redelijk Links, over welk kind er met het badwater is weggegooid toen in 1989 het marxisme ‘uit’ raakte, formuleert hij de democratische opdracht aldus:
"Ten derde: het is via dit besef dat we een connectie zien tussen links, democratie en humanisme. Het Marxistische mensbeeld is een fundamenteel humanisme dat uitgaat van de menselijke bekwaamheid om zichzelf te bevrijden, en om dan als vrij mens mee een echte en totale democratie gestalte te geven. Die bevrijding gebeurt via het gebruik van redelijkheid, via autonoom denken, onderzoek en analyse door mensen die daartoe de bekwaamheden hebben aangeleerd en zodoende hun eigen toestand begrijpen en onder controle hebben. De band tussen links, democratie en humanisme is hier niet intuïtief, en evenmin is het een pure lifestyle keuze, het is geen voluntarisme. Het is een element dat voortkomt uit de logica van een Marxistische analyse; het is vanuit die analyse met andere woorden een dwingende band. Wanneer links redelijk is, dan moet het de bevrijding van alle mensen voorstaan, moet het dit doen door de aliënatie aan te pakken die de arbeidsverhoudingen karakteriseert, en moet het dit doen met een totale democratie als finaliteit. Het moet met andere woorden humanistisch zijn, omdat het anders niet democratisch kan zijn. Noteer echter dat ik ‘humanistisch’ hier niet gebruik in de verzuilde levensbeschouwelijke zin die in dit land haar betekenis domineert; ik gebruik het in de algemene zin: links moet een bevrijdend mensbeeld hebben als onderdeel van een Groot Verhaal over democratie."
(http://www.flexmens.org/drupal/?q=Jan_Blommaert_-_Redelijk_Links)
LikeLike
@Joke
A-historische toevoegingen: geklets. Het is in mijn ogen werkelijk te zot voor woorden om de band tussen links, marxisme en humanisme als logisch te zien. Toegegeven, Wilders volgt de tijdgeest en staat haaks op de democratie, maar voor Blommaert geldt niet veel anders. Alleen vanuit een andere hoek. Eigenlijk heb ik Wilders liever vanuit zijn eendimensionaliteit en ontsporende maar oprechte bezorgdheid, dan de modieuze prietpraat die rechtpraat wat krom is van Jan Blommaert. Zulke mensen effenen de weg voor Wilders.
LikeLike
Pingback: New York Times over Geert Wilders « George Knight
Pingback: Rob Riemen als half-intellectueel « George Knight
Pingback: Vijandbeeld van Geert Wilders is niet uniek. Waarom de ophef? « George Knight
Pingback: Cesare Pietroiusti vermengt historisch en hedendaags fascisme « George Knight
Pingback: Obama bezorgt ons met de ‘War on Terror’ permanente kopzorgen « George Knight
Pingback: Rob Riemen over Geert Wilders in ‘Hillary Clinton Email Archive’ (2012) | George Knight