Twee prominente berichten die vandaag het nieuws halen hebben op het eerste gezicht niets met elkaar te maken, maar bij nader inzien wel. Ze roepen de vraag op wat een sekte is. Waar gaat sociale dwang, ofwel dwingende machtsuitoefening van de gemeenschap over in een gesloten waardesysteem waaruit geen ontsnappen mogelijk is?
Het eerste bericht gaat erover dat inwoners van het orthodox-christelijke Staphorst zich in het geheim laten vaccineren omdat ze ‘doodsbang’ zijn voor het oordeel van de gemeenschap. Een van oorsprong Afghaanse, niet gelovige huisarts gaat stiekem bij deze inwoners langs. De gemeenschap dwingt de gelovige inwoners zich uit religieuze redenen niet te laten vaccineren voor COVID-19, maar ze willen zich vanwege gezondheidsredenen wel laten vaccineren. dat kan dus alleen in het geheim.
De ironie is dat strijdbare anti-vaxxers de overheid deze dwang verwijten waar ze in praktijk elkaar mee gijzelen. De overheid in Den Haag is de bliksemafleider die verwijten gemaakt wordt die in wezen bedoeld zijn voor de buurman of geloofsgenoot. Maar die door onmacht en sociale druk niet openlijk aan de eigen kring gericht kan worden.
Het tweede bericht gaat over de 72-jarige kungfu-leraar René L. die dertig jaar lang ongeveer vijftig volgelingen manipuleerde en zich opstelde als ‘een soort god’. Twee Volkskrant-journalisten hebben het uitgezocht en er een podcast met die naam over gemaakt. Op maandag 25 oktober 2021 staat René L. voor de rechter in Roermond, op verdenking van zware mishandeling en bedreiging met een vuurwapen.
Veelzeggend is de wending in een bericht van de Linda over deze kwestie. Dat gaat zo: ‘Bij het woord sekte denk je al snel aan een Bhagwan-achtige commune van mensen die in gekleurde gewaden in een kring mediteren. Maar de leerlingen van L. blijken heel gewone, intelligente mensen (…).
Ik weet niet hoe het u vergaat, maar bij het woord sekte denk ik niet aan mensen in gekleurde gewaden. Dat is iets van 40 jaar geleden. Ik denk tegenwoordig vooral aan extreem-rechtse complotdenkers die in een gesloten wereld leven en niet meer voor rede of andere opvattingen vatbaar zijn. Vaak hebben ze in het leven een afslag gemist door een gefnuikte carrière, stukgelopen relatie of een existentieel gevoel van miskenning en zijn verbitterd geraakt. Ze kunnen intelligent zijn of dom. De overeenkomst is dat ze geen nee durven te zeggen tegen de leiders van de gemeenschap waar ze deel van uitmaken.
Denk aan de QAnon-beweging en voormalig president Donald Trump die aanhangers laten geloven in alternatieve theorieën en complotten die aantoonbaar in tegenspraak zijn met de werkelijkheid. Daarnaast worden deze gelovigen door hun leiders bewust afgesloten van de buitenwereld en dagelijks gevoerd met misleidende berichten waardoor ze steeds verder een alternatieve fantasiewereld worden ingetrokken waaruit mentaal bijna geen ontsnappen meer mogelijk is.
Wat is het verschil tussen het gesloten wereldbeeld van de orthodox-christelijke gemeenschap van Staphorst dat strikt verticaal-hiërarchisch is ingericht en de gemeenschap van rechtse complotdenkers die de buitenwereld als bedreiging ziet, de eigen kring als redding en zich afsluit voor informatie van buitenaf? Het gaat in beide gevallen om een gesloten waardesysteem dat de kenmerken van een sekte vertoont. Ze vluchten precies de richting op die ze niet zouden moeten gaan. Alsof iemand die zegt voor een uitslaande brand te vluchten zalig de vlammen inloopt onder de verwensing dat de rest van de wereld in brand staat.
Waarom wordt het maatschappelijk meer aanvaard om over degenen die deel uitmaken van de QAnon-beweging te zeggen dat ze in een sekte zitten en over orthodoxe-christenen die evenzeer lijden aan een gesloten wereldbeeld niet? Dat is onwillekeurig en onverklaarbaar. Het verschil valt louter te beredeneren vanuit een verschil in maatschappelijke acceptatie en niet vanuit de zaak zelf.
George Knight 
@George,
Het zijn niet alleen de leiders die hun volgelingen bewust proberen af te sluiten door onafhankelijke media te verketteren. De leden doen dit toch vooral zelf. Er is geen manier waarop Trump zijn miljoenen aanhangers kan controleren. Ze kiezen er zelf voor om zich af te sluiten van redelijke argumenten. Via internet staan immers alle media ter beschikking en niet alleen media die Trump zelf in het leven roept of andere rechts-extremistische. Ze kunnen zich op een simpele goedkope manier breed oriënteren maar kiezen er bewust voor om dit niet te doen. Ze dachten al lang als Trump voor Trump zich als kandidaat naar voren drong. Ze zijn gewoon extremist en dit al sinds jaar en dag.
LikeLike
@Raymond
Dank voor je reactie. Zie mijn antwoord erop in nieuw commentaar.
LikeGeliked door 1 persoon