Maakt Putin dezelfde fout als Hitler door het Westen te onderschatten? Wordt Aleppo de omslag?

Heeft de Russische president Vladimir Putin zijn hand overspeeld door zijn buitenlandse avonturen in Georgië, Oekraïne en Syrië? Paul Goble trekt in een analyse een vergelijking met Adolf Hitler die in 1938 de reactie van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk op het Verdrag van München verkeerd inschatte. Hitler vermoedde dat hij met zwakke leiders van zwakke landen te maken had waartegen hij een oorlog nooit zou kunnen verliezen. De geschiedenis leert anders. De inschattingsfout van Hitler was dat hij uit het feit dat leiders van democratische landen steeds meer toegaven om geweld te voorkomen, mensenlevens te sparen en geen onnodige risico’s te lopen, constateerde dat er geen grens (‘rode lijn’) was die hij niet mocht overschrijden. Maar die grens was er uiteindelijk wel. Vraag is waar de Westerse landen nu de grens trekken voor de agressie van Vladimir Putin.

Druk om in actie te komen is afhankelijk van onder meer de publieke opinie. Tekenend is de petitie ‘Stop the Slaughter in Aleppo’ van voornamelijk Nederlandse academici. Ze roepen op om de slachting van de bevolking van Aleppo te stoppen en wijzen naar de Russische luchtmacht: ‘The Syrian government together with the Russian Air Force has implemented a campaign of intense, continuous and indiscriminate aerial bombardment, spreading death and despair among the 250,000 inhabitants of the besieged neighborhoods of Aleppo.’ Zulke geluiden klonken niet op Westerse universiteiten toen het Kremlin Zuid-Ossetië, Abchazië, de Krim en delen van Oost-Oekraïne bezette. Beelden van Syrische kinderen die het slachtoffer zijn van Russische bombardementen lijken voor een omslag in de beeldvorming te zorgen. Dat gaat voorbij aan de Russische propaganda. Zoals het Amerikaanse leger vanaf 1968 ook niet meer wegkwam met de oorlog in Vietnam en het aflegde tegen de binnenlandse publieke opinie over onder meer het Bloedbad van Mỹ Lai.

Politici zoeken altijd een geschikte aanleiding. Ze willen breken op een geschikt onderwerp. Leiders van Westerse landen zijn al sinds het voorjaar van 2014 geïrriteerd door de Russische houding in de buitenlandse politiek en de ontkenning in de Russische media van agressie jegens andere landen. Die onvrede heeft zich in Parijs, Londen, Washington en andere Westerse hoofdsteden in 2,5 jaar opgebouwd. In een bericht meldt The Washington Post vandaag dat de CIA en de top van het Amerikaanse leger geheime luchtaanvallen willen tegen het leger van Assad. De inschatting is dat president Obama daarvoor geen toestemming geeft. Wellicht is het bericht een schot voor de boeg. Maar niet valt in te zien hoe Assad en Putin nog ooit straffeloos kunnen wegkomen met de vernietiging van de grootste Syrische stad en haar burgers. Vraag is niet of Putin een inschattingsfout heeft gemaakt, maar wanneer de Westerse landen hun economische en militaire overmacht tegen de Russische Federatie in willen zetten. Dat moment komt nader. Misschien wordt Aleppo de aanleiding.

Foto:Schermafbeelding van deel petitie ‘Stop the Slaughter in Aleppo’.

Russische troepenbewegingen op de Krim. Wat is Putin van plan?

Is Putin uit op een volledige oorlog met Oekraïne? Het lijkt er sterk op. Russische troepen op de Krim bewegen in de richting van het Oekraïense vasteland, zoals deze video van 8 augustus toont. Een dramaregel van Anton Tsjechov luidt: ‘als een geladen geweer aan de wand hangt, dan moet het afgaan’. De reden die Putin geeft om de besprekingen in het kader van de Minsk-akkoorden op te schorten zijn vergezocht. Het past niet bij het geweldsniveau van de laatste maanden. Elke dag sterven Oekraïense militairen in Oost-Oekraïne in de strijd met het hybride Russische leger. Ook aan die kant vallen dagelijks doden. Hoe kunnen dan twee gedode Russische militairen een reden voor de invasie van Zuid-Oekraïne zijn? De Olympische Spelen als dekmantel, wie weet. Door het in de openbaarheid te brengen ziet Putin er hopelijk van af. Want de oorlog gaat bloedig en meedogenloos worden. Met als ergste uitkomst een volledig uit elkaar spatten van de Russische Federatie.

Vice News: De Russen komen eraan en bezetten delen van Georgië

Simon Ostrovsky reist voor Vice News naar Georgië. Niet alleen hebben Russische separatisten in Abchazië en Zuid-Ossetië grote delen van Georgië onrechtmatig ingenomen, in juli 2015 hebben ze zelfs uit strategische overwegingen nog meer gebied bezet. Het leven van gewone mensen wordt verstoord. Niemand die er iets aan doet. Het Westen steekt geen poot voor de Georgiërs uit. Waarom dat zo is? Ach, zo werkt rechtvaardigheid.

Antwoord aan Michiel Klinkhamer over claim uitbreiding NAVO oostwaarts

Reactie op Michiel Klinkhamer die gisteren in NRC het artikel ‘Hoe denkt Poetin; Leer de Wolfowitz-doctrine’ plaatste. Omdat reacties bij dat artikel niet mogelijk waren plaatste ik onderstaande reactie bij het artikel ‘De uitbreiding van de NAVO naar het Oosten’ op zijn blog. Ik verschil met hem van mening. Ook over de feiten.

‘In oktober 2014 had Michail Gorbatsjov een gesprek met Maxim Korshunov. Op een vraag over de uitbreiding van de NAVO oostwaarts verklaart Gorbatsjov dat dit onderwerp niet besproken werd: ‘The topic of “NATO expansion” was not discussed at all, and it wasn’t brought up in those years.’ Hij doelt hiermee op de periode 1989-1992. De enige afspraak die wel gemaakt werd was het verbod om NAVO-troepen in de voormalige DDR te stationeren.

In bovengenoemd artikel en ook in dat wat op 15 oktober in de NRC verscheen stelt u dat Amerikaanse leiders aan de Sovjet-leiding op enig moment mondelinge beloften zouden hebben gedaan om niet uit te breiden richting Russische grens. Het probleem met uw stellingname is dat u zich niet baseert op verdragsteksten, maar op gesprekken of notulen waarvan de status onduidelijk is. Anders gezegd, het kunnen intenties in de marge van een conferentie zijn die geen formele betekenis hebben. Daar kan men geen verregaande conclusies aan verbinden.

Daarnaast is de soevereiniteit van landen aan de orde. Zoals u weet zijn in Helsinki 1975 afspraken gemaakt over het zelfbeschikkingsrecht van landen en respect voor het recht dat inherent is aan de soevereiniteit. De paradox was dat de Sovjet-Unie een actieve mede-opsteller van die Helsinki-akkoorden was. Niet wetend wat er 15 jaar later zou gebeuren.

Het denken in machtsblokken, machtsevenwicht en invloedssferen dat zo inherent was aan de Koude Oorlog schiet tekort om de periode vanaf 1989 te verklaren. Olifanten als Henry Kissinger denken nog steeds dat het 1975 is en stellen dat oude machtsevenwicht uit hun glorietijd centraal in hun denken. Nadeel is dat het de stabiliteit van het kerkhof heeft en daarmee geen ruimte laat voor nieuwe ontwikkelingen. De wereld van 2015 fragmenteert in diversiteit en draait allang niet meer om Europa.

Anders gezegd, de keuze was na 1989 aan Polen, Hongarije, Bulgarije, Tsjechië, Roemenië, de Baltische landen en ook Oekraïne om voor zichzelf te kiezen. Dat de VS daarin een overwegend belang hebben en er alles aan zullen hebben gedaan om die landen los te weken van de Russische wereld staat wel vast, maar is niet de hoofdzaak.

De praktijk van de regering-Obama leert trouwens dat oude doctrines over omsingeling en inperking van de Sovjet-Unie of de Russische Federatie helemaal geen praktijk zijn. Daarvoor is de buitenlandse politiek van de regering Obama veel te terughoudend en onvast. Kritiek die uit zowel Syrië als Oekraïne klinkt is juist dat men zich in de steek gelaten voelt door de Amerikanen. Dat kan tactiek zijn, maar zeker in het geval van Oekraïne zijn de VS nalatig geweest in hun steun zoals het niet nakomen van de garanties uit het Boedapester Memorandum 1994 bij de bezetting door de Russische Federatie van de Krim aantoont.

Landen hebben uiteindelijk zelf de beslissing genomen om zich bij EU of NAVO aan te sluiten. Dat recht op zelfbeschikking hebben ze. En de volkeren van betreffende landen wilden zich vanuit hun eigen keuze en bang voor de toekomst maar al te graag uit de schaduw van de Russen bevrijden omdat ze meer dan 40 jaar Sovjet-bezetting achter de rug hadden. En dat niet nog een keer wilden meemaken.

Kortom, het denken in machtsblokken en invloedssferen zoals de neorealisten dat doen oogt niet alleen gedateerd, maar geeft ook onvoldoende verklaringen voor de huidige tijd. Dat denken stelt pragmatiek en geopolitiek boven recht en moraal. Als daarnaast ook de feiten niet geheel correct worden voorgesteld en allerlei suggesties van onduidelijke status uit allerlei hoeken naar voren worden gehaald neemt de verwarring nog verder toe.

Al helemaal als Putin als voorbeeld wordt gesteld van een politiek leider die het op lijkt te nemen voor ‘werkelijk onafhankelijke staten’. Maar Putin is precies de leider die op dit moment de Europese veiligheidspolitiek door de annexatie van de Krim en de oorlog in Oost-Oekraïne zo onder druk heeft gezet. U dicht hem recht van spreken toe waarvan ik niet zie dat hij dat vanwege zijn Europese buitenlandpolitiek verdient.

Foto: Schermafbeelding van deel interview ‘Mikhail Gorbachev: I am against all walls’ van Maxim Korshunov met Michail Gorbatsjov, oktober 2014.

Ruslandpolitiek van de VVD is knieval voor Putin. Handelspolitiek?

Er is iets opvallends aan de hand in de hoogste gelederen van de VVD. Gebrek aan ruggengraat tegenover dictators zoals president Putin. Afgelopen week pleitte fractievoorzitter Halbe Zijlstra er al voor om in gesprek te gaan met dictators. En ze zo legitimiteit te geven die ze feitelijk niet verdienen. Nu is er oud-partijleider Frits Bolkestein die in Elsevier pleit voor een tweede Jalta. Die min of meer geheime conferentie in 1945 waar de puntjes op de i werden gezet over de verdeling van Europa. Waar de grote landen de soevereiniteit van kleinere landen weggaven. Zoals Polen dat aan geallieerde kant vocht in de Tweede Wereldoorlog en werd verraden door Churchill en Roosevelt. Bolkestein wil met een Jalta-II geregeld zien dat de Krim weggeven wordt aan Rusland. Hij denkt dat te kunnen verantwoorden. Bolkestein praat dus een criminele daad van Rusland goed. Hij zegt ook dat de Westerse sancties niet volgehouden kunnen worden. Waarom zegt hij dat?

Wat is er met de buitenlandpolitiek van de VVD? Wil het dat Nederlandse bedrijven winst maken in Rusland en zet het belangen van het Nederlandse bedrijfsleven voorop? Zet het principes en eigenwaarde bij het vuilnis, zoals verwoord door de oud-manager van Shell Frits Bolkestein? De koopman boven de dominee. Hiermee voegt de VVD zich bij de Europese rechts-extremistische partijen die in de zak van Putin zetten en sociaal-democraten als oud-kanselier Schröder die op de loonlijst van Gazprom staan en daarom voortdurend een goed woordje voor Rusland doen. Nu blijkt dus ook de VVD geen standvastigheid, maar slappe knieën en ruggengraat te hebben. De VVD ondermijnt de Westerse eensgezindheid tegenover Rusland door eigen korte termijn denken. Zo kennen we de VVD met Kissinger-achtig neorealistisch denken dat anderen opoffert.

Foto: Schermafbeelding uit opinieartikel van Frits Bolkstein, ’Vierentwintig jaar later: Frits Bolkestein over zijn ideeën van toen’ in Elsevier.

Garry Kasparov waarschuwt in Buitenhof voor Vladimir Putin

Voormalig Russisch oppositieleider en wereldkampioen schaken Garry Kasparov schat de Russische president Putin in als gevaarlijker dan Adolf Hitler. Want Putin heeft kernwapens. Kasparov meent dat Putin geïsoleerd moet worden door westerse landen omdat de logica van Putin de logica van de dictator is. Hij heeft geen rekening te houden met verkiezingen, kritische media of binnenlandse oppositie. Volgens Kasparov bepaalt de zwakte van het Westen de sterkte van Putin. Europa ziet naar zijn idee de urgentie van Putins dreiging niet.

Opvallend en jammerlijk, maar niet toevallig is dat het sterkste verzet tegen Putin van conservatieve krachten in het Westen komt. Zoals de Zweedse oud-minister van Buitenlandse Zaken Carl Bildt die zegt samen met de Poolse minister Radoslaw Sikorski de EU al in 2013 voor Putins bedoelingen gewaarschuwd te hebben. Maar Brussel sliep. De in het conservatieve kamp terechtgekomen Kasparov zegt hetzelfde. Het is de tragiek van Europa en de VS dat de middenpartijen onvoldoende optreden tegen de agressie van Putin. Wrang is trouwens dat Europese rechts-extremisten, neo-nazi’s, racisten en neo-fascisten zich in het kamp van Putin bevinden. Op dit moment zijn ze bijeen in Sint Petersburg, Max Seddon doet er voor BuzzFeed verslag van. De retoriek van het fascisme is deel van de informatieoorlog en leidt af van Putins intenties zoals Kasparov die schetst.

Oekraïne: collectief gesukkel, gedraai en geknoei. Identificatie?

Achteraf geeft president Putin toe dat hij in 2014 met geplande inzet van Russische militairen de Krim heeft bezet. Dat zegt hij in een trailer voor een documentaire van Andrei Kondrashov die op staatszender Rusland 1 zal worden uitgezonden. De paradox is dat het Kremlin de rechtvaardiging voor de annexatie in de Westerse agressie vond, terwijl in realiteit juist het omgekeerde gebeurde. Het Westen liet Oekraïne in de steek.

Dat bracht me een jaar geleden op 1 maart 2014 tot een verzuchting: ‘Iedere politieke commentator vult het rijtje aan: Boedapest 1956, Praag 1968, Zuid-Ossetië 2008 en Krim 2014. Te opzichtig om het niet te zien. Iedereen ziet het behalve de EU en president Obama. Deze laatste omschreef gisteren in een persconferentie de Russische agressie slapjes als ‘uncontested arrival‘ (onbetwiste aankomst). Niet als een invasie vanwege de schending van het internationaal recht omdat Russische troepen een deel van Oekraïne bezetten. (..) Europa dreigt aan de Oostflank in brand te vliegen, maar Brussel zwijgt. Het geeft geen signaal aan Rusland af. Dat hoeft niet agressief of oorlogszuchtig te zijn, als het maar krachtig en eensgezind is. Het is werkelijk onvoorstelbaar dat de VS en de EU geen draaiboek in de kast hebben liggen dat nu in werking wordt gezet.’

Het conflict in Oekraïne is een tragedie van gemiste kansen met uitsluitend verliezers die hun rol wispelturig en onvast invullen. De Oekraïense president Porosjenko twijfelt tussen een harde en een toegevende opstelling en durft zich niet alleen niet teweer te stellen tegen de Russische agressie, maar bereidt dat door hervormingen voor de toekomst evenmin voor. Rusland wordt een Oekraïens moeras ingetrokken en is door een lage olieprijs, slecht economisch beleid, corruptie en sancties in een recessie beland. Putin vlucht als afleiding in nationalisme, militarisme  en isolationisme. Het Westen opereert aarzelend, chaotisch en verdeeld en komt de in een nabij verleden gedane afspraken over de territoriale integriteit van Oekraïne niet na.

De nieuwsconsument die vanuit z’n leunstoel verder kijkt dan de eigen neus lang is heeft het nakijken. Die kan zich in een Russisch-Oekraïense oorlog zonder good guys met geen enkele partij identificeren. Gesukkel, gedraai en geknoei zijn de kenmerken van deze oorlog geworden. Zonder uitzondering beschamen alle partijen ons door hun leugens, falsificaties en gebrek aan verantwoordelijkheid. Het valt inmiddels niet meer aan te zien. Een revanchistische Putin, een schipperende Porosjenko en ontwijkende Westerse leiders. Geef ons een ouderwetse oorlog met ten minste een standvastige partij waarmee we ons kunnen vereenzelvigen. Nu kijken we al een jaar naar een miserabele korfbalwedstrijd tussen Bhutan en Nepal. Wat moeten we ermee?

Tussen expansie en agressie van VS en Rusland. Hoe kleuren we onze geschiedenis in?

De wetenschappelijk discussie over de moderne geschiedenis van Rusland is een debat tussen doven. Zeker als wetenschappers zich in de politieke arena begeven en stelling nemen. Er lijken maar 2 posities mogelijk: veroordeling van Russische agressie of veroordeling van Amerikaanse expansie. Complicatie is dat er nog een andere scheidslijn door het debat loopt, namelijk een neorealistische invalshoek die alle terugbrengt tot een gevecht om de macht en ethiek zoals deze is vastgelegd in verdragen en handvesten als secundair ziet.

De Russische positie verdient begrip omdat in te zien valt dat het land zich omcirkeld voelt. Of dat nou een realiteit of een hersenschim is. Gezien de relatieve onbelangrijkheid van de Russische economie en de stokkende ontwikkeling van een staat die nog niet eens alle gebieden van het eigen territorium ontwikkeld heeft is dat trouwens een merkwaardig uitgangspunt. Zowel van de vermeende omcirkelaar die uit niets een vijandbeeld creëert en daarmee Rusland groter maakt dan het is. Als van de vermeende omcirkelde die om binnenlandse redenen de oorlogsretoriek opklopt om de positie van een machtscentrum te vestigen.

In terugblikken op de oorzaak van de Russisch-Oekraïense oorlog van 2014-2015 geeft de bronvermelding uitsluitsel over de stellingname. Als iemand verwijst naar de ‘offensieve neorealist’ John Mearsheimer dan houdt dat een veroordeling van de Amerikaanse buitenlandse politiek sinds president Clinton in en een veroordeling van de expansie van de NAVO in Europa sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie. Iemand die verwijst naar het Handvest van de VN 1945, de Helsinki Final Act 1975 of het Boedapester Memorandum 1994 trekt de ethische kaart en maakt verdragen en afspraken geen afgeleide van het machtsspel tussen landen vanwege het idee dat in de geopolitiek tussen landen een evenwicht vooral tot stand komt als gevolg van de botsing van de macht. Zo iemand gaat uit van soevereiniteit en internationale grenzen van staten.

Zowel de agressie in de Amerikaanse buitenlandse politiek van de laatste 25 jaar als het zelfbeeld van de VS dat het exceptioneel is verdienen kritiek. ‘It is extremely dangerous to encourage people to see themselves as exceptional, whatever the motivation’, schreef de Russische president Putin in september 2013 in een ingezonden brief in de New York Times. Putin heeft gelijk over de VS, maar poetst weg dat hij niet anders doet dan Rusland als exceptioneel voor te stellen. Sprekend in de Duma in maart 2014 over het Westen en vooral de VS: ‘They have come to believe in their exclusivity and exceptionalism, that they can decide the destinies of the world, that only they can ever be right. They act as they please: here and there, they use force against sovereign states, building coalitions based on the principle “If you are not with us, you are against us.”’

De slotsom? Rusland en de VS claimen dat ze exceptioneel zijn, maar zijn dat vooral in grofheid en arrogantie jegens andere landen. Russische agressie tegenover kleinere landen in de eigen achtertuin vanwege een claim op deze landen is ongewenst. Het gooit internationale verdragen van 1945 tot 1994 uit het raam, en trekt Europa daarmee op onbekend terrein. Over de uitbreiding van de NAVO zijn rond 1990 nooit afspraken in verdragsvorm gemaakt tussen de toenmalige leiders van het Westen en de Sovjet-Unie. Volgens Helsinki 1975 kan het ene land de soevereiniteit van een ander land niet weggeven. Centraal-Europese landen hebben vanuit hun ervaring met de Sovjet-Unie vaak tegen de zin van West-Europa en de VS aangedrongen op opname in de NAVO. Dat gaf verzwakt Rusland het excuus in handen dat het omcirkeld en bedreigd werd en zich wapenen moest. Dit aan Russische leiders gegeven voorwendsel is de grote fout van de recente Europese geschiedenis.

Foto: Opschrift in de middelste toren van het Amerikaanse slagschip USS New Jersey dat operationeel was van 1942 tot 1991: ‘Those who oppose will meet me; Democracy at any cost’.

Trendbreuk van Rusland in internationale politiek is het probleem

De positie van de VS is merkwaardig in Oekraïne. Voor de publieke tribune zegt het het als een zaak voor de Europeanen te beschouwen, maar achter de schermen is het al jaren bezig om de eigen positie in Oekraïne te verstevigen. Het zou wereldvreemd zijn om te vermoeden dat landen anders opereren. Het is ook logisch dat de Russische Federatie buiten de eigen grenzen de strategische belangen verdedigt. Dat recht heeft het evenzeer als de VS of de EU. Rusland claimt zelfs meer recht omdat Oekraïne de eigen achtertuin zou zijn.

Geopolitiek is een realiteit. Grote landen sturen, manipuleren en trachten direct of liefst indirect -zodat het het meest onzichtbaar is- hun belangen te behartigen. Via omkoping, spionage, invloed, druk of chantage.

Die vrije ruimte van manipulatie, beïnvloeding en vestiging van belangen door Rusland, de VS of China is wat de voormalige Amerikaanse defensieminister Donald Rumsfeld de known unknowns noemde. We weten dat het bestaat, het kan alleen niet gespecificeerd worden. Belangen werken binnen kaders die landen min of meer van elkaar aanvaarden. En die historisch gegroeid zijn. Dat kan een luisterpost in Polen of op Cuba zijn. Of een spionagesysteem. Of een black budget. Immers alle grote landen hebben een eigen veiligheidsindustrie waarin politiek, bedrijfsleven, media, wetenschappers en inlichtingendiensten hecht samenwerken.

Landen met tegengestelde belangen handelen met een zekere consensus en onderlinge verstandhouding binnen contouren. Als bedriegers onder elkaar die elkaar een poot uit willen draaien, maar waarvan iedereen wel dezelfde spelregels onderschrijft. Geopolitiek als psychologie van de boevenbende. Zelfs als het gaat om illegale acties zoals het met ondemocratische middelen omverwerpen van een vijandig staatshoofd wordt gepoogd dit te maskeren en op een oneigenlijke manier te legaliseren. Het overtredende land beseft dat dat verstandiger is. Een land wenst binnen de interne creditering van het onderlinge systeem van overtredingen er zo licht mogelijk voor aangeslagen worden. Op weg naar de volgende brandhaard of illegale actie.

Acties door de Russische Federatie van de afgelopen 7 jaar in Zuid-Ossetië, Abchazië, Moldavië, Transnistria, de Krim en Oost-Oekraïne kunnen als een trendbreuk gezien worden van deze schets. Door de contouren van de internationale rechtsorde in woord of handeling ter discussie te stellen geeft het de subversieve acties een andere inhoud. Het uitgangspunt ‘agree to disagree’ van tegenstanders die ondanks tegengestelde belangen volgens identieke patronen handelen binnen een stilzwijgend overeengekomen en historisch gegroeid handelingskader wordt doorbroken. Rusland ontkent wat het doet, wat het is en waarheen het naar op weg is. Dat maakt dat het gemeenschappelijke gesprek dat zelfs in de Koude Oorlog nog altijd een ondergrens van verstandhouding bood niet meer mogelijk is. In postmoderne non-communicatie. Daarom dienen de acties van Rusland en de VS die geen haartje van elkaar in doortraptheid verschillen, anders beoordeeld te worden.

Foto: Toenmalig vice-president Richard Nixon en de toenmalige leider van de Sovjet-Unie Nikita Chroetsjov tijdens diens bezoek aan de VS, 1962.

Obama lijdt aan ‘Munichitis’. Gevaarlijke ziekte in de diplomatie

President Barack Obama wordt door velen steeds meer gezien als de Britse premier Neville Chamberlain die in 1938 in München in gesprekken met Duitsland, Italië en Frankrijk het Sudetenland, een deel van Tsjecho-Slowakije weggaf aan Hitler. Vandaar dat de term ‘Munichitis’ de laatste dagen steeds harder klinkt. De grootste analogie is dat de VS en Rusland zonder Oekraïne over Oekraïne praten. Zoals in München Tsjecho-Slowakije niet aan tafel zat. De opstelling van de VS accepteert feitelijk de annexatie van de Krim door Rusland. Een buiging voor deze schending van het internationaal recht met verstrekkende gevolgen, aldus Andrey Illarionov. Paul Goble zet het op z’n blog ‘Window on Eurasia‘ op een rijtje.

President Obama trekt in zijn buitenlandse politiek telkens ‘rode lijnen’ die door z’n tegenstanders worden overschreden zonder dat-ie daar consequenties aan verbindt. Zoals in Syrië gebeurde. Dat ondergraaft de geloofwaardigheid in z’n standvastigheid en het vertrouwen in de toezegging van president Obama dat-ie daadwerkelijk z’n partners steunt. Het schept ook onzekerheid. Georgië maakt zich ongerust, maar ook Oekraïne. Wordt dat in een onderonsje met de Russen weggeven? Andrey Illarionov verklaart het opvallende niet-handelen van Oekraïne op de Krim dat de legeronderdelen zonder aansturing liet uit Amerikaanse druk. De regering-Obama drong er bij de Oekraïense autoriteiten op aan om niets te doen op de Krim.

Er is veel voor te zeggen om de zaken niet op de spits te drijven. Zo onverstandig is het niet om de Krim bij Rusland te voegen. Alleen de methode die de Russen kozen met snelheid voor degelijkheid kan voor de internationale gemeenschap niet aanvaardbaar zijn. Annexatie loopt niet via een vervalst referendum en het ontbreken van overleg waarin de diverse niet-Russische (Oekraïners en Krim-Tataren) inwoners hun belangen konden bepleiten. Maar de Amerikanen komen telkens met ferme taal en geven daarna de posities op die daar bij zouden horen. Dat voedt niet de rust, maar de onrust in Europa, en is dus gevaarlijk. De VS blijken geen idee te hebben hoe het met Putin en de Russen zaken moet doen.

Paul Goble citeert Andrey Illarionov die zeven stappen geeft die nodig zou zijn om de wereld te onttrekken uit deze recente infectie met ‘Munichitis’. Ik geef ze weer: 1) Geen Russisch-Amerikaanse gesprekken over Oekraïne zonder Oekraïne; 2) Russische militaire troepen moeten van de Oekraïense grens worden teruggetrokken; 3) alle Russische acties over de annexatie van de Krim moeten worden vernietigd; 4) er moet een evacuatie komen van alle inwoners van de Krim die in Rusland wensen te leven; 5) de Russische troepen op de Krim, ook op marinebasis in Sebastopol, moeten worden teruggetrokken; 6) Oekraïense burgers moet worden aangemoedigd om na te denken over constitutionele hervormingen en 7) Oekraïne moet worden opgenomen in een nieuw systeem van collectieve veiligheid voor de landen van Midden-en Oost-Europa.

Ligt de waarheid in het midden? Andrey Illarionov loopt wel erg hard van stapel. Zo gaan de stappen 4 en 5 voorbij aan de rechten van de Russen op de Krim. Een omvattend kader dat beter de belangen van Oekraïne dient is snel nodig. Maar het echte nieuws is dat het failliet van de Amerikaanse buitenlandse Ruslandpolitiek onderdeel van de discussie over de Krim en Oekraïne is geworden. En dat verzwakt weer de positie van Oekraïne. Het wordt op min of meer dezelfde manier in de steek gelaten zoals Tsjecho-Slowakije in 1938 in de steek werd gelaten. Alleen gelaten met garanties die achteraf niet meer dan een vodje papier waren.

Foto: ‘Demonstration of the Rudolfinum on September 22 1938‘ op het Wenceslausplein te Praag.