PvdA’ers hinten op coalitie van communautaire partijen (SP, CDA, PvdA). Het proberen waard?

Oud-fractieleider van de SP Jan Marijnissen verkneukelt zich over een opiniestuk van twee PvdA-ers senator Adri Duivesteijn en hoogleraar economie Rick van der Ploeg in NRC: ‘Zij zeggen dat de ontmanteling van de publieke sector negatief uitpakt. Aankomend weekend is het partijcongres van de PvdA, ik ben benieuwd waar dat toe gaat leiden. Als dit idee gemeengoed gaat worden binnen de partij, en de PvdA hun roots weer opzoekt, dan kan een linkse samenwerking weer mogelijk worden.’ Stoken bij de buren of welgemeend?

Naast het pleidooi van beide PvdA’ers om het uitkleden van de publieke sector te keren -te beginnen met het behoud van de vrije artsenkeuze in de Zorgwet- en de publieke instellingen van het middenveld ‘weer werkelijk te verankeren in de samenleving’ is het tekenend welke politieke samenwerking ze daartoe nodig achten ter realisatie. Een proces van elimineren. Weg van het neo-liberalisme en het individualisme. Weg van privatiseringen en het marktdenken. Weg van klantdenken en verzakelijking. Dus weg van het ik-tijdperk waarin het eigenbelang centraal stond. In de late jaren ’90 steunden ze trouwens als trouwe supporters die carriere konden maken de twee Paarse kabinetten Kok die dat proces dat ze nu veroordelen in gang zette.

Ze komen ‘negatief’ uit bij de volgende partijen: ‘Het cynische is dat het juist de communautaire partijen zijn (CDA, PvdA, SP en GroenLinks) die het in deze tijd ontbreekt aan een gemeenschappelijke opvatting hoe onze publieke taken moeten worden uitgevoerd.’ Daaraan zou nog de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren toegevoegd kunnen worden. De politiek realiteit is dan een zespartijenkabinet dat nu volgens de actuele peilingen rond de 75 zetels schommelt. Met de SP als grootste partij die voor het eerst de minister-president zou kunnen leveren. De samenwerking van communautaire partijen is logisch en in de Nederlandse politiek nog nooit uitgeprobeerd. Kabinetten met PvdA en CDA komen nog het meest in de buurt. Maar de SP met een andere achterban en politieke stijl maakt het verschil. Gemeenschappelijk (communautair) is het nieuwe Paars.

Maar zoals vaker bij PvdA’ers laten ze zich kennen en overspelen ze hun hand door onnodig te verwijzen naar ‘progressieve partijen met een extra opdracht’. Ze kunnen beseffen dat deze ideologische PvdA-kadertaal de verdeelde CDA zal afstoten. Daarnaast lijken ze wensdenken in te wisselen voor politiek realisme. In de parlementaire geschiedenis heeft Nederland op landelijk niveau nog nooit een meerderheid van linkse (of: progressieve) partijen gehad en zal die naar verwachting de komende tijd ook niet krijgen. Dus hoe echt ze het bedoelen en op wie hun betoog is gericht is de vraag. Voor nu op de PvdA, of voor straks op SP en CDA? Waarschijnlijk het eerste, zo vlak voor het PvdA-congres. En dat maakt hun betoog gelijk een stuk minder interessant. Want durven Duivesteijn en Van der Ploeg wel echt te dromen over een samenwerking met de SP?

Foto: ‘Den Uyl sprak werknemer Van Gelder’ in de Verkiezingsstrijd ’81 van fotograaf Paul Babeliowsky, 1981.

VVD en PvdA vervuilen staatsrecht om Zorgwet. Houden zich dom

‘Dit gaan nie oor politiek nie‘ klinkt bij het Voortrekkersmonument in het Zuid-Afrikaanse Pretoria. Honderden Afrikaners komen bij elkaar om zich uit te spreken voor Zuid-Afrika. Het weer zit niet mee, het regent. De vorm waarin het gegoten wordt is een religieuze bijeenkomt. Maar dat wil niet zeggen dat de bijeenkomst niet politiek is. Iets dat eruit ziet als politiek en op een politieke bijeenkomst lijkt is politiek.

Het ontkennen van politiek als politiek is wat vannacht VVD en PvdA in de Tweede Kamer deden in het debat over de Zorgverzekeringswet. In het nauw gebracht vervuilden ze het staatsrecht door hun opzetje dat als de aangepaste Zorgverzekeringswet voor de tweede maal in de Eerste Kamer weggestemd wordt, ze deze met een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) toch zullen redden. Een merkwaardige U-bocht. Want het is van tweeën een. Of het kabinet had zonder behandeling in de Staten-Generaal de AMvB in moeten zetten of het past de AmvB niet toe en volgt eerlijk en open de koninklijke weg zonder vluchtheuvels en zijpaden.

Zo’n constructie doet denken aan het EU-referendum uit 2005 waar een meerderheid van 63% tegen was, waarna tegen de belofte van de politiek in de bevolking lafhartig een tweede referendum onthouden werd. Op een slinkse manier stemde de Nederlandse politiek in met de Europese grondwet zonder deze nog zo te durven noemen. Zo helpt de politiek de democratie en het vertrouwen in zichzelf om zeep. Maar zeg politieke partijen en politici niet dat het ontwijken van politiek ook politiek is. Welnee, ‘Dit gaan nie oor politiek nie’.