Wat is hervorming? Kan dat ook progressief opgevat worden?

IMF-bewindvoerder Menno Snel namens 15 landen schiet de bal in die Buitenhof-presentator Kees Driehuis hem dienstbaar voorzet: ‘Denkt u in dat kader dat er genoeg hervormd wordt. Dat er plannen zijn die op de lange termijn voor een andere economie zorgen?‘ Snel schiet voor open doel de bal in het net: ‘Nederland is nog niet klaar met de hervormingsagenda. Met de huizenmarkt moeten we gefaseerd verdergaan, en de arbeidsmarkt. Als groei en werkgelegenheid je kernen zijn dan moet je daar actief beleid op voeren’.

Waar gaat dit in hemelsnaam over? Wat is die hervorming waar Driehuis over praat? Waarom laat de redactie hem sowieso zulke open en vage vragen stellen die eerder uitblinken in raadselachtigheid dan scherpte. Hans de Geus geeft in z’n column voor FollowTheMoney het antwoord. Over dat ‘hervormen’ waar Driehuis zo de mond vol van heeft is in Nederland nooit een inhoudelijke discussie gevoerd. Zodat onduidelijk is wat er met ‘hervormingen‘ bedoeld wordt, wat ze inhouden, hoe ze onderbouwd zijn en of ze effectief zijn. Of juist niet.

Welke vraag had Driehuis beter kunnen stellen dan mee te gaan in de ideologie van zijn gesprekspartner? Opnieuw geeft De Geus het antwoord. Hij verwijst naar Theodore Roosevelt die van 1901 tot 1909 Amerikaans president was. Hij verstond onder hervormingen het volgende: ‘een sterke overheid, marktregulering (tot en met de drooglegging aan toe), de financiële sector aan banden, actieve industriepolitiek en het breken van de monopoliemacht. Gezinnen en boeren met schulden werden beschermd tegen bankiers – die hadden hen niet zelden een lening toegestopt louter om het onderpand te kunnen afpakken.’

De vergelijking met 100 jaar geleden is vaak gemaakt. Ook toen was er een fase van Wildwest-kapitalisme dat boven de overheidsmacht uitging. Verschil is dat overheden nu door samenwerking het grootbedrijf proberen in te kapselen. In de praktijk werkt dat echter andersom doordat het grootbedrijf politici omkoopt of eigen mensen in de regering neerzet om toezicht af te zwakken. En onaantastbaar het hervormingsbeleid bepaalt.

Het is dus maar wat je ‘hervorming‘ noemt en wat het doel ervan is. In de variant van Driehuis betekent het snijden in voorzieningen, miljardensteun voor de financieel-economische sector, snijden in de hoogte van de lonen, afbreken van het pensioenstelsel, verplaatsen van industrie naar lageloonlanden en open grenzen voor immigratie die de lonen nog verder drukt. Alles in het belang van het grootbedrijf dat wereldwijd opereert en werknemer en belastingbetaler het nakijken geeft. Dat ‘hervorming‘ ook iets anders kan betekenen is tot Driehuis en de gevestigde media nog niet echt doorgedrongen. Het grootbedrijf ziet het goedkeurend aan.

VVD misleidend over eigen standpunten Economie en Financiën

Opvallend in de standpunten over ‘Economie en Financiën‘ op de site van de VVD is de formulering. De partij is niet onbescheiden in haar pretenties en houdt de handen vrij door zich nergens harde eisen op te leggen. Het blijft bij intenties met formuleringen die neerkomen op: ‘wil’, ‘heeft prioriteit’, ‘is voor’, ‘is overtuigd van‘ en ‘steunt‘. Bij de VVD kan het vriezen of dooien, maar is het toch altijd mooi weer. Maar zelfs die pretentie van verplichtende vrijblijvendheid kan de partij niet waarmaken. De standpunten zijn achterhaald door de financieel-economische werkelijkheid zonder dat ze opnieuw geformuleerd werden. Gedateerde beeldvorming en ‘willen‘ gaan bij de VVD voor de werkelijkheid. Bij andere gevestigde politieke partijen is dat niet anders.

VVD is voor belastingverlaging, maar verhoogt de belastingen. VVD steunt de doelstellingen van het Europese stabiliteits- en groeipact, maar overtreedt de regels ervan. VVD geeft ondernemers de ruimte, maar legt ze meer regels op dan Chili of Panama. VVD wil voor straks een duurzaam en betaalbaar pensioenstelsel, maar maakt het onbetaalbaar. VVD is overtuigd van innovatie, maar zorgt niet dat er kapitaal in geïnvesteerd wordt. VVD is voor beloning van hard werken, maar laat de koopkracht al vijf jaar dalen. VVD wil problemen nu aanpakken, maar realiseert onvoldoende hervormingen bij de overheid en op de arbeids- en woningmarkt. VVD is voor het wegwerken van het begrotingstekort, maar laat dat begrotingstekort van jaar tot jaar oplopen.

In de jaarlijkse ranglijst van het World Economic Forum (WEF) van meest concurrerende economieën is ons land van de 5de naar de 8ste plaats gezakt. Wat doelmatigheid van de overheid betreft staat Nederland op de 11de plaats. De verklaring voor de daling zit ‘m volgens het WEF in de financiële markten en de stabiliteit van de banken: ‘The drop mainly reflects weakening financial markets and, in particular, rising concerns regarding the stability of banks.’ Dat het kabinet-Rutte het lastig heeft en op financieel-economisch gebied ongunstig afsteekt bij vergelijkbare landen die het beter doen is een ding, maar het voorspiegelen zoals de VVD doet dat ons land nog steeds op koers ligt en volop opties heeft doet pijn aan de ogen. Er is ’n woord voor: misleiding.

Foto’s: Schermafbeelding van de standpunten van de VVD over Economie en Financiën. 4 september 2013.

Misleidende berichtgeving over herstel van de woningmarkt

De huizenverkoop blijft dalen, zegt Waarheidzoeker: ‘In het tweede kwartaal van dit jaar werden 8,4% minder woningen verkocht dan in het tweede kwartaal van 2012. Ook de prijzen zijn verder gedaald; die lagen het afgelopen kwartaal 5,3% lager dan dezelfde periode vorig jaar. ‘  Banken, media en makelaars zien het anders: ‘We gaan vrolijk verder met de hoopgevende berichtgeving over de woningmarkt. Ditmaal kunnen we melden dat aantal verkochte woningen in het tweede kwartaal van 2013 het aantal van het eerste kwartaal ruim overtrof. In totaal wisselden 27.900 koopwoningen van eigenaar, 19,8% meer dan in het eerste kwartaal.’

Kan de huizenverkoop tegelijk dalen en stijgen? In Nederland blijkbaar wel. Media nemen persberichten van de belanghebbenden in de woningmarkt over. En hun halve waarheden. Zo ontstaat journalistiek die niet van feiten uitgaat, maar eraan meehelpt een façade van onwaarheden te fabriceren. Waarheidzoeker heeft gelijk, maar de NVM drukt die waarheid elk kwartaal weg met formuleringen als ‘herstel lijkt in zicht’. Met speculatie, positivisme en hoop op betere tijden worden onwelgevallige feiten verdrongen. En de media nemen het over.

De belanghebbenden in de woningmarkt proberen door een combinatie van wensdenken, marktmanipulatie en foutief statistisch denken hoop te forceren. Om zo een stijging af te dwingen. Dat werkt niet omdat het verschil met de werkelijkheid te opzichtig is. Iedereen ziet de borden ‘Te Koop‘ en de nog steeds zakkende huizenprijzen. Econoom Lex Hoogduin zegt het zo: ‘En inmiddels dalen de huizenprijzen. De bodem lijkt nog niet bereikt. Er heerst nog steeds onzekerheid over het toekomstige belastingregiem voor de huizenmarkt. Het is logisch dat buitenlanders niet meer staan te springen om Nederlandse hypotheken in portefeuille te nemen. In ieder geval moet de compensatie voor het risico aanmerkelijk hoger zijn dan voor de crisis.‘

Foto 1: Schermafbeelding van Waarheidzoeker.

Foto 2: Schermafbeelding van Koopwoningen.nl.

NOS-Journaal concludeert dat bodem van woningmarkt in zicht is. Hoe journalistiek is dat?

Woede, verontwaardiging en onmacht worden vertaald in de toevoeging ‘Staatsjournaal‘. Op het YouTube-kanaal ‘vastgoedzeepbel‘. Met de omschrijving: ‘Een verzameling video’s over de vastgoedzeepbel. Het grootste legale piramidespel van Nederland, de huizenmarkt, staat nu echt op instorten!’ De uiteenlopende visies zijn duidelijk. Een criticus als ‘vastgoedzeepbel’ probeert aan te tonen dat de huizenmarkt op instorten staat. Banken, rijksoverheid en andere belanghebbenden proberen aan te tonen dat de huizenmarkt uit het dal klimt. Is het NOS-Journaal een onpartijdig nieuwsmedium dat verslag doet of kiest het partij? Wie heeft gelijk?

Het bericht van het NOS-Journaal zit zo vol onzekere feiten, projecties en voorbehouden dat het de vraag is of ze nieuwswaardig genoeg zijn om tot een item te maken. Ze lijken geen onderbouwing voor ‘hard nieuws’ te geven. Komen speculatie en het wensdenken van het NOS-Journaal niet voor de journalistiek te staan?

Het NOS-Journaal houdt slagen om de arm: ‘er is nog veel onzekerheid’. Volgens de Rabobank zou ‘de bodem van de woningmarkt in zicht zijn’. Maar wat houdt dat in? Komt dat over 1 maand, 1 jaar of 10 jaar in zicht? Strikt genomen is ‘de bodem van de woningmarkt’ altijd in zicht omdat iedereen beseft dat de huizenprijzen niet tot in eeuwigheid kunnen blijven dalen. Hoe ziet concreet de ‘bodem van de woningmarkt’ eruit? Moeten we ons de curve van een dalende grafiek voorstellen die weer naar boven krult? Maar zo’n grafiek kan na een korte stijging weer opnieuw gaan dalen. Dus dan ligt er onder de ‘bodem van de woningmarkt’ nog een diepere bodem. Dan is ‘de bodem van de woningmarkt’ die in zicht komt slechts een tussenverdieping. Het is onduidelijk wat bedoeld wordt met het beeld ‘de bodem van de woningmarkt’. Daarom is het onbruikbaar.

Het commentaar houdt slagen om de arm en onderbouwt de eigen bewering met het tegendeel. Het zegt dat ‘de daling van de woningverkopen ‘vrijwel‘ tot stilstand is gekomen’, dat ‘de prijzen nog wel omlaag gaan’, ‘maar niet meer zo hard’. En als een donderslag bij heldere hemel: ‘Dus is er reden voor optimisme‘. Hoezo optimisme? De huizenmarkt is namelijk in volume al zo sterk gekrompen dat daar ook ‘een bodem’ in zicht is gekomen. Maar ondanks dat lage volume neemt het aantal transacties nog steeds af en dalen de prijzen nog steeds. Door de prijselasticiteit is het voorspelbaar dat de prijzen niet meer hard omlaag gaan, ze zijn de afgelopen jaren al sterk gedaald. Maar ondanks dat alles komt de marktwerking nog steeds niet op gang.

Hans Stegeman van de Rabobank vindt de economisch omgeving niet heel positief, ‘om het maar heel voorzichtig uit te drukken’. Hij beweert dat huizen betaalbaar zijn in lange termijn-perspectief. Zonder zijn plicht te verzaken lijkt-ie door zijn laconieke houding aan te geven hoe vrijblijvend deze uitspraak is. Want is dat in 2015, 2017 of 2020? Het NOS-Journaal pakt het cynisme van Stegeman niet op. Hij verwacht dat ‘in de loop van volgend jaar’ het aantal transacties weer gaat toenemen en dat daarna ‘de prijzen weer zullen gaan stijgen’. Nietszeggend, zo’n verwachting toont niks aan. De woorden van Stegeman zijn geen onderbouwing voor de conclusie die het NOS-Journaal trekt, namelijk dat ‘de bodem van de woningmarkt’ in zicht is.

Foto: Woningbouw halveert in Rhenen. Credits: De Gelderlander/ANP. Maart 2013.

Hoe lang kunnen burgers het wantrouwen van de VVD nog aan?

Hoe groot moet de legitimiteit van een regering zijn om niet door de vloer te zakken? Kritiek lijkt altijd feller dan voorheen. Tegengeluiden klinken altijd. Toch stapelt de kritiek op met name de VVD zich op. Venijnige en steeds wanhopiger wordende uitspraken fileren het beleid van het kabinet Rutte op belangrijke deelterreinen: economie, veiligheid, zorg, bestuur, onderwijs, wetenschap en cultuur. Paradox van de koers is dat een partij die het begrip ‘Vrijheid‘ in haar naam draagt de vrije ruimte van de burger steeds meer inperkt. Vanuit het wantrouwen jegens de burger. Overdreven overheidsbemoeiienis en zelfgerichtheid worden zo het motto van het kabinet Rutte-Asscher. NRC-commentator Marc Chavannes merkt op: ‘De VVD is als het zo uitkomt net zo dirigistisch als de cliché-PvdA.’ De VVD sluit zich in zelfgekozen separatie mentaal af van de samenleving.

In de sector veiligheid opereert als motorblok van de VVD het duo Teeven en Opstelten als bad en good guy. Opstelten is de double-breasted consigliere die met proefballonnen de grenzen van de rechtsstaat oprekt en Teeven de hitman die zijn slordige baas opjaagt om te scoren. Deze Watt en Halfwatt van de staatsveiligheid trekken steeds meer bevoegdheden naar zich toe, wantrouwen de mondige burger als veiligheidsrisico voor hun positie die floreert in het halfduister en laten het liggen in de opsporing en de aansturing van de politie. In een vlucht naar voren praten ze in ontoetsbare abstracties, plannen en vergezichten omdat ze de kerntaak waarvoor ze ingehuurd zijn niet aankunnen. Opstelten en Teeven zijn bipolair zonder een evenaar te kennen.

De kritiek op de VVD is zo omvangrijk dat het pijn doet aan het verstand. Economisch presteert Nederland slecht sinds Rutte aan de macht is en zakt het ook in vergelijking met de buren weg. Wat de VVD biedt is Tjakka en geen afgewogen beleid. Voormalig staatssecretaris Zijlstra kortte met verwijzing naar de markt als oplossing bovenmatig in het cultuurbudget. Nu blijkt dat de cultuursector de dupe is van een ingezakte goede doelen markt kunnen de honden blaffen wat ze willen maar trekt de caravan van de VVD verder zonder te repareren. Op weg naar wat trouwens? In de chicken race met de PvdA rijdt de VVD hard naar de afgrond. De voet op het gaspedaal is de legitimatie van het eigen gelijk. Een in zichzelf gekeerde partijpolitiek van de VVD keert zich af van goed geïnformeerde en betrokken burgers die niets van deze politiek te verwachten hebben.

Foto 1: De VVD’ers Fred Teeven (links) en Ivo Opstelten, respectievelijk staatssecretaris en minister van Veiligheid en Justitie, 2012. Credits: ANP.

Foto 2: Het Deense komische duo Watt en Halfwatt (Pat en Patachon) als politie-agent, 1925.

VVD worstelt met hypotheekrenteaftrek door cliëntelisme

In Den Haag ontstond vandaag storm in een glas water. VVD-Fractieleider in de Tweede Kamer Stef Blok had op een spreekbeurt in Drachten gezegd dat zijn partij geen voorstander is van aanpassingen van de hypotheekrenteaftrek. Ook zou-ie volgens de Leeuwarder Courant gezegd hebben dat dit onderwerp taboe is in de onderhandelingen in het Catshuis. Blok en premier Rutte ontkenden dat laatste. Blok zou niet gedoeld hebben op de onderhandelingen, maar het verkiezingsprogramma van de VVD verwoord hebben.

Maar ook dit laatste is merkwaardig. Want welke fractievoorzitter grijpt op dit moment terug naar een 2 jaar oud verkiezingsprogramma dat achterhaald is door de politieke en economische situatie? Want zelfs zonder achterhaald te zijn door de actualiteit was ook in 2010 het standpunt van de VVD over hypotheekrenteaftrek al achterhaald. Wat noemt de VVD niet en wat zijn de verkeerde aannames en misverstanden?

Het eigenwoningbezit ligt in Nederland boven de 55% en is hiermee vergelijkbaar met landen als Finland, Oostenrijk en Frankrijk. Historisch was de Nederlandse hypotheekrenteaftrek ooit bedoeld om het lage percentage eigen woningen op te krikken. Da’s intussen gebeurd. Afschaffing van de hypotheekrente moet niet opgevat worden als een belastingverhoging, maar als de afschaffing van overheidssubsidie. Dat past bij een kleinere overheid die de VVD zegt voor te staan. Bij een geleidelijke afbouw van de hypotheekrenteaftrek houden fiscale maatregelen de huizenprijzen niet langer hoog. De starters worden hiermee gediend.

De OESO vraagt al jaren om de geleidelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek omdat het een onevenwichtigheid van onze economie vormt. De Volkskrant schrijft al in 2004 naar aanleiding van een OESO-rapport: ‘De miljardenverslindende subsidieregeling houdt de belastingtarieven hoog, bevoordeelt de hoogste inkomens, beperkt de mobiliteit van eigen-woningbezitters en verstopt de woningmarkt‘. Schulden van huishoudens zijn nergens in Europa zo hoog als in Nederland. Enige oorzaak is de hypotheekrenteaftrek.

Zoals alle politieke partijen bedient de VVD de eigen belangengroep, namelijk de huizenbezitters. Zwakte van een politiek systeem met machtige partijen is dat deze verdelen en heersen. Doel van partijen is niet per definitie het dienen van het algemeen belang maar het vasthouden van een achterban door beloften en douceurtjes. Partijen snijden die band liever niet door omdat ze daardoor aan hun eigen voortbestaan raken.

Foto: Schermafbeelding van het standpunt over hypotheekrenteaftrek op website VVD

Werkgeversvoorzitter Wientjes vraagt de politiek om geen politiek te bedrijven

Werkgeversvoorzitter Wientjes vraagt de oppositiepartijen voorlopig geen politiek te bedrijven. Deze uitlating deed-ie in Buitenhof. De oproep aan politieke partijen om geen politiek te bedrijven is opvallend. Bernard Wientjes vraagt om snelle hervormingen. Maar de manier waarop is een politieke keuze. Zo laten Rick van der Ploeg en Willem Vermeend de hypotheekrenteaftrek buiten schot. Andere economen onder wie Arnoud Boot, Sweder van Wijnbergen, Dirk Schoenmaker en Lans Bovenberg bepleiten juist de beperking ervan.

Als de nieuwe leider van de PvdA Diederik Samsom de oproep van Wientjes opvolgt dan maakt-ie zichzelf overbodig. Juist op het moment dat Samsom om een samenhangend pakket van hervormingen en maatregelen vraagt en zich als politiek leider wil profileren. Het scenario van een tussenformatie in de vorm van een herschikking van het kabinet is mogelijk. Maar dit is een strijd en een onderhandeling die uitsluitend langs politieke lijnen gevoerd kan worden. Hiervoor is niet minder, maar juist meer politiek nodig.

Oproepen zoals die van Wientjes wijzen nostalgisch terug naar de tijd van het Akkoord van Wassenaar. Naar 1982 toen overheid, werkgevers en werknemers een gemeenschappelijk belang hadden. Dat bestaat nu opnieuw, maar Wientjes pakt alleen kersen uit de schaal. Hij focust op de positie van het bedrijfsleven en op de macro-economie van Nederland. Logisch omdat dit past bij zijn opdracht vanuit het VNO-NCW. Maar de positie van werknemers, in de knel zittende burgers en startende ondernemers vergeet-ie voor het gemak.

Foto: Bernard Wientjes en Agnes Jongerius van de FNV. © ANP

Herschikking van het kabinet gevraagd: D66 en GroenLinks treden toe

Update 26 april: Nadat de PVV de stekker uit de gedoogconstructie trok moesten VVD en CDA naarstig op zoek naar een meerderheid in de Tweede Kamer. De Europese Commissie wil uiterlijk 30 april antwoord op de vraag hoe Nederland het tekort onder de 3% brengt. Een maand geleden schetste ik het vergezicht van een kabinet dat uitgebreid werd met D66 en GroenLinks. Nu lijkt er een hoofdakkoord in zicht met deze partijen en de ChristenUnie. Een herschikking van het kabinet zonder verkiezingen zit er echter niet meer in.  

Wat er mis is met het kabinet blijkt uit de bodemprocedure die Clean Air Nederland op 30 maart aanspant om het roken in de horeca te stoppen. Vier jaar geleden is een rookvrije horeca ingevoerd, maar in de meeste kroegen wordt gerookt met gedoogsteun van het kabinet. Minister Edith Schippers van Volksgezondheid wordt ervan beschuldigd in de zak van de rooklobby te zitten. Haar geschipper is dom en symbolisch.

Door herschikking kunnen zowel de bewindslieden met een rechts profiel als de slecht functionerende vervangen worden. Dat kan zonder verkiezingen. Ook de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk kennen de tussentijdse ‘reshuffle’. Verschil is dat de basis wordt verbreed met nieuwe partijen. Het opstappen van Hero Brinkman uit de PVV biedt die kans. Het maakt een gedoogconstructie door het centrum mogelijk. Een rechts-centrum-links kabinet van VVD, CDA, D66, GroenLinks met gedoogsteun van de PvdD en Groep Brinkman.

Voor GroenLinks kan Femke Halsema Ivo Opstelten als Minister van Veiligheid en Justitie opvolgen. Alexander Rinnooy Kan (D66) kan naar Economische Zaken als opvolger van Maxime Verhagen. Boris van der Ham (D66) vervangt staatssecretaris Halbe Zijlstra (Onderwijs) en Bruno Braakhuis (GroenLinks) Henk Bleker op Economische Zaken. Fred Teeven wordt op Justitie opgevolgd door Gerard Schouw (D66). En Ben Knapen volgt z’n eigen minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken op en krijgt Mariko Peters (GL) onder zich. Minister Hillen van Defensie kan door een partijgenoot opgevolgd worden evenals minister Schippers van Volksgezondheid.

Haalbaarheid is afhankelijk van enkele aspecten. Zoals de vraag of binnen GroenLinks de realisten het winnen van de fundamentalisten die willen samenwerken met PvdA en SP. Ook is van belang hoe de partijbaronnen van de VVD deze koerswijziging naar het centrum inschatten. Maar de winst is groot. Het VVD-CDA-kabinet kan verder, de invloed van de PVV wordt teruggebracht en er kan gewerkt gaan worden aan de hervorming van woningmarkt, arbeidsmarkt en zorg. Het centrum neemt de macht terug. En kan weer in de spiegel kijken.

Foto: Kabinet Rutte op 14 oktober 2010.

CDA kijkt naar de toekomst en werpt schaduw over het kabinet

Volgens het AD staat het CDA voor een ruk naar links. De krant baseert zich op conceptstukken van een nieuwe toekomstvisie dat het inzag. Met deze ‘verlinksing’ neemt het CDA afstand van het kabinetsbeleid. Job Cohen kondigde afgelopen november op de Kerdijk-lezing al een ‘verlinksing’ van de PvdA aan.

De definitieve versie van het Strategisch Beraad wordt op 21 januari op het CDA-partijcongres gepresenteerd. Het kwam er mede op initiatief van de nieuwe voorzitter Ruth Peetoom. Het Strategisch Beraad is een visie voor de toekomst die niet hoeft te bijten met het huidig kabinetsbeleid. Ze kunnen naast elkaar bestaan tot de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 13 mei 2015. Vraag is echter wel hoe andere partijen erop reageren.

Programmapunten die het CDA wil aanpassen zijn de aanpassing van de hypotheekrenteaftrek, minder aandacht voor culturele verschillen tussen allochtonen en autochtonen en meer prioriteit voor duurzaamheid. Hierin klinken de meningen door van mensen als Herman Wijffels. Die niet toevallig als een linksige CDA-er wordt beschouwd. Duurzaamheid en culturele verschillen zijn onderwerpen voor de lange termijn. Een koerswijziging kan tijdens deze kabinetsperiode voorbereid worden zonder dat het al staand beleid is.

In commentaren wordt de hypotheekrenteaftrek als een breekpunt met de VVD gezien. Maar da’s onterecht. De VVD ziet in dat vanwege komende bezuinigingen en de oplopende schuld onder huishoudens de hypotheekrenteaftrek niet buiten schot kan blijven. In de media heeft Hans Hoogervorst de aanpassing al aangekondigd. De VVD wil er alleen niet van verdacht worden zelf het initiatief voor versobering te nemen. Door dit punt uit het Strategisch Beraad naar voren te halen helpt het CDA de VVD juist.

Meer problemen levert de relatie met de PVV op. Geert Wilders heeft al gedreigd met nieuwe verkiezingen als er aan de hypotheekrenteaftrek gemorreld wordt. Maar omdat PVV als gedoogpartner niet in het kabinet zit en het bij onderwerpen als Europa of de hervorming van de verzorgingsstaat nu al niet steunt, valt niet in te zien waarom CDA en VVD elders geen steun kunnen vinden. Denkbaar is een constructie dat D66 en GroenLinks tot het kabinet Rutte-Verhagen toetreden. Dan wordt de ‘verlinksing’ direct zichtbaar. Men is er klaar mee.

Foto: Montage met Mark Rutte en Maxime Verhagen als Geert Wilders.

Wilders’ opstelling over hypotheekrenteaftrek biedt kansen

Het belastingvoordeel dat Nederlandse huizenbezitters genieten bedraagt per jaar meer dan 10 miljard euro. Of anders gezegd, de belastingopbrengsten zijn 10 miljard lager door de huidige hypotheekrenteaftrek. Dat vraagt om aanpassing. Economische onderzoeken tussen landen tonen aan dat de particuliere schuld van Nederlandse huizenbezitters te groot is en een gevaar voor de economische stabiliteit vormt.

Kortom, vanuit economisch en budgettair oogpunt kan de hypotheekrenteaftrek niet langer buiten schot blijven. Het oogt ondoelmatig en ook tegenstrijdig om in allerlei sectoren de laatste centen weg te schrapen terwijl de belastingopbrengsten met 10 miljard kunnen worden opgehoogd.

Politiek ligt het echter anders. Daar telt logica minder dan het bedienen van de eigen achterban. Dus willen PVV, VVD en CDA ondanks de economische tegenwind de hypotheekrenteaftrek handhaven. Voor Henk en Ingrid, Frederik en Helena, Sjeng en Ursula. Geen van allen wil als eerste met de ogen knipperen. Dus bieden de coalitiepartijen stoer tegen elkaar op. In de wetenschap dat wat ze zeggen onhoudbaar is.

Geert Wilders gaat daarin het verst. Of dat suggereert-ie door zich nu tegen elke aantasting van de hypotheekrenteaftrek uit te spreken. Het kan een beginbod zijn zoals bij de AOW dat Wilders de dag na de verkiezingen voor een plek aan tafel inwisselde. Wellicht meent-ie serieus en zet-ie zich bewust buitenspel. Want hervorming van de woningmarkt is onvermijdelijk omdat de hypotheekrenteaftrek te veel vlees op de botten heeft.

Foto: Ergens, een rijtjeshuis