Scientology Kerk Nederland laat op sociale media met aanval op media van zich horen. Het verdedigt zich met algemeenheden

Gerbrig Deinum als woordvoerder van Scientology Nederland.

De Nederlandse tak van de Scientology Kerk heeft de afgelopen maand talloze video’s met Gerbrig Deinum op haar YouTube-kanaal geplaatst. Zij doet de publiciteit van de Nederlandse Scientology Kerk en treedt veel op in de media. Deinum praat handig en vlot, maar wel in algemeenheden die niet controleerbaar zijn. Daarom is haar verhaal over de relatie van de Scientology Kerk met de media toch niet overtuigend. Daarbij sluit ze de mogelijkheid uit dat de kritiek die de Kerk krijgt gerechtvaardigd is. Opvallend is dat Deinum in een andere video aandacht besteedt aan de documentaire Going Clear: Scientology & the Prison of Belief van Alex Gibney die uit 2015 dateert. Ook hier wordt Deinum niet concreet en heeft ze geen steekhoudende argumenten.

De Scientology Kerk heeft in tegenstelling tot gevestigde godsdiensten geen ANBI-status omdat het onder meer niet kan voldoen aan het criterium van de Belastingdienst dat het ‘zich voor minstens 90% inzet voor het algemeen nut’. Dat bepaalde in 2015 het Gerechtshof Den Haag in een uitspraak. Daardoor hebben donateurs en organisatie geen recht op belastingvoordelen over giften en donaties en moet de kerk schenk- en erfbelasting daarover betalen. De Scientology Kerk zet zich dus niet voldoende in voor het algemeen nu, maar men kan zich terecht afvragen of andere religieuze instellingen dat wel doen. Dat betwijfel ik. In een commentaar van mei 2015 schreef ik dat er vermoedelijk met twee maten wordt gemeten. Hiermee pleit ik zeker de Scientology Kerk niet vrij, maar betoog eerder het omgekeerde. Namelijk dat alle godsdiensten onterecht een streepje voor hebben boven andere maatschappelijke instellingen en goede doelen stichtingen:

Dat 90%-criterium is een harde grens waarvan onduidelijk is hoe die bewaakt wordt. Wanneer voldoet een religieuze instelling voor 90% aan het algemeen belang en hoe wordt dat kwalitatief en kwantitatief getoetst? Wordt dat in de praktijk getoetst of is er consensus tussen politieke partijen dat het 90%-criterium niet wordt getoetst? Overwegingen om te betwijfelen of er in de praktijk getoetst wordt en te vermoeden dat religieuze instellingen niet voldoen aan dit criterium volgt uit het kenmerk van religie zoals religieuze instellingen dat vertegenwoordigen. Religie bestaat uit twee componenten die zijn te omschrijven als intern en extern gericht. Dat eerste omvat zingeving en troost en is op de gelovige gericht, en dat laatste omvat belangenbehartiging, het bedrijven van machtspolitiek en charitatieve doelstellingen. Dit maakt religieuze instellingen zo divers en onoverzichtelijk dat niet op voorhand valt te zeggen dat ze voor 90% het algemeen belang dienen. Of anders gezegd, het niet op voorhand uitgesloten kan worden dat ze voor meer dan 10% hun eigen belang dienen.

Sabine begint nieuwe religie: ‘Stopbeingsuchapieceofshitism’

Makkelijker gezegd dan gedaan, hoe begin je een religie? Sabine begint het ‘Stopbeingsuchapieceofshitism’, ofwel het strontisme. Zo zegt ze. Een goed initiatief omdat er geen genoeg religies kunnen zijn. In de hang naar kleinschaligheid (zonne-energie op het eigen dak) zou elke straat of elk dorp z’n eigen religie moeten hebben. Toegespitst op de behoefte. Mega-fusies binnen de religieuze instellingen hebben religieuze organisaties op afstand van de burger gezet. Religies hebben twee componenten die nauw samenhangen: zingeving en machtsvorming. Want zin heeft geen zin als het politiek en maatschappelijk niet wordt gehoord.

Hoe gaat Sabine haar nieuwe religie opstarten? Wat is er eigenlijk voor nodig? Is dat een gebouw voor bijeenkomsten of kan het vanuit de huiskamer of een kantoortje via internet en sociale media afgewikkeld worden? Maar zorgt dat wel voor het goede gemeenschapsgevoel? Goede publiciteit en belangenbehartiging bij politieke partijen en het openbaar bestuur zijn in elk geval nodig om de nieuwe religie te vestigen. In Nederland is het verkrijgen van de ANBI-status essentieel. Het 90%-criterium eist een inzet van meer dan 90% voor het algemeen nut. En dan moet een religie ook nog een geloofwaardig programma met uitgangspunten opstellen dat concurrerend en onderscheidend is. Want religie is een vechtmarkt met talloze aanbieders.

Foto: Schermafbeelding van tweet van @ThatSabineGirl, 19 juli 2015.

Twijfel over ANBI-status van kerken naar aanleiding van Scientology Kerk

Update 22 oktober 2015: De wereldwijde kerkgemeenschap Scientology, die ook in Nederland een bescheiden aanhang geniet, krijgt geen ANBI-status. Daardoor hebben de donateurs en de organisatie geen recht op belastingvoordelen over giften en donaties en moet de kerk schenk- en erfbelasting betalen over wat ze krijgt, aldus een bericht in De Volkskrant. Het Gerechtshof in Den Haag kwam op 21 oktober tot die uitspraak. ‘De trend is dat rechters bij niet-traditionele religieuze uitingen het individueel belang zwaarder vinden wegen dan het algemeen belang’, zegt hoogleraar belastingrecht Sigrid Hemels van de Erasmus Universiteit. Ze krijgen daardoor vaak geen ANBI-status, terwijl alle traditionele kerkorganisaties in Nederland die wel hebben.

De Scientology Kerk is in Nederland een officiële religie, maar geen algemeen nut beogende instelling (ANBI), zoals andere kerken. Dit in tegenstelling tot de VS waar de Scientology Church grote belastingvoordelen geniet en dit volgens critici een reden is dat het zich als religieuze instelling profileert. In een media-overzicht in de NRC naar aanleiding van de uitzending op 19 mei 2015 van de documentaire Going Clear door de VPRO antwoordt Scientology-woordvoerder Merel Remmerswaal waarom dat zo is: ‘Het is eerder de vraag waarom andere kerken wel de ANBI-status hebben. Het enige verschil is dat wij nieuw en onbekend zijn.’

Remmerswaal heeft een punt. Want volgens de definitie van de Belastingdienst moet een ANBI aan een aantal voorwaarden voldoen waarvan de belangrijkste is: ‘Een instelling kan alleen een ANBI zijn, als ze zich voor minstens 90% inzet voor het algemeen nut.’ Andere voorwaarden voor het verlenen van de ANBI-status zijn onder meer dat een ‘instelling en mensen die daar rechtstreeks bij betrokken zijn, niet mogen aanzetten tot haat of het gebruik van geweld’, administratieve verantwoording en het niet hebben van een winstoogmerk. Voor religieuze instellingen wordt per 1 januari 2016 de publicatieplicht aangescherpt. Dat betekent dat de Belastingdienst scherper gaat kijken of religieuze instellingen aan de voorwaarden van de ANBI voldoen.

Dat 90%-criterium is een harde grens waarvan onduidelijk is hoe die bewaakt wordt. Wanneer voldoet een religieuze instelling voor 90% aan het algemeen belang en hoe wordt dat kwalitatief en kwantitatief getoetst? Wordt dat in de praktijk getoetst of is er consensus tussen politieke partijen dat het 90%-criterium niet wordt getoetst? Overwegingen om te betwijfelen of er in de praktijk getoetst wordt en te vermoeden dat religieuze instellingen niet voldoen aan dit criterium volgt uit het kenmerk van religie zoals religieuze instellingen dat vertegenwoordigen. Religie bestaat uit twee componenten die zijn te omschrijven als intern en extern gericht. Dat eerste omvat zingeving en troost en is op de gelovige gericht, en dat laatste omvat belangenbehartiging, het bedrijven van machtspolitiek en charitatieve doelstellingen. Dit maakt religieuze instellingen zo divers en onoverzichtelijk dat niet op voorhand valt te zeggen dat ze voor 90% het algemeen belang dienen. Of anders gezegd, het niet op voorhand uitgesloten kan worden dat ze voor meer dan 10% hun eigen belang dienen.

Utrecht stemt tegen project bibliotheek-filmhuis. Gemiste kansen

Omdat gisteren in de Utrechtse raad het lid van het CDA Cees Bos tegen het voorstel stemde voor de Bieb++ bij het stationsgebied kan dat plan dat de uitkomst is van een jarenlange discussie in de stad in de vuilnisbak. Een meerderheid van een stem van D66, PvdA, CU en CDA verkeerde in een minderheid met een meerderheid voor GroenLinks, VVD, SP, LU, GroenRechts en de CDA’er Bos. Die van z’n partij niet meer terug mag keren na de komende verkiezingen en zich zo kon onttrekken aan de fractiediscipline. Bieb++ zou nieuwbouw zijn met een combinatie van bibliotheek, filmhuis (‘Artplex‘), woningen en fietsenstalling die op het Smakkelaarsveld gerealiseerd zou worden. De tegenstanders liepen te hoop tegen de kosten van 76 miljoen. Een plan van GroenLinks om te zoeken naar voor alternatieve locaties haalde het wel. De haalbaarheid wordt onderzocht.

Afgelopen jaren hebben betrokkenen zich in open brieven laten horen en hun gewicht in de schaal gelegd. Dat voedt de plannen en tegenplannen. Bioscoop-exploitant Jos Stelling en het oudste Nederlandse filmhuis ’t Hoogt verkeren al jaren op voet van oorlog met elkaar. ’t Hoogt is beoogd exploitant van het Artplex. Stelling is als de dood voor concurrentievervalsing: ‘Dit betekent, gezien de directe of indirecte subsidie/steun die ’t Hoogt/ Artplex van de Gemeente Utrecht ontvangt, concurrentievervalsing (..)‘. Hierop reageerde de voorzitter van de Raad van Toezicht van ’t Hoogt Pieter Broertjes in een open brief: ‘ ’t Hoogt/ Artplex is een stichting zonder winstoogmerk. Het inhoudelijk profiel is duidelijk onderscheidend van andere aanbieders en daardoor niet marktverstorend.‘ Het beeld wordt nog complexer omdat de Utrechtse bioscoop-exploitant Wolff Bioscopen een contract getekend heeft voor 15 zalen op het terrein van de Jaarbeurs, de Multiplex.

Moeten de inwoners van Utrecht blij zijn ben met het afblazen van de nieuwbouw van Bieb++? Het hangt er vanaf hoe realistisch de alternatieven zijn die GroenLinks onderzoekt. Er is een risico dat die er niet zijn. De vraag blijft liggen op welke gronden zo’n besluit over een kunstencluster als Bieb++ nou eigenlijk genomen wordt. De partijpolitiek gaat grotendeels aan de inhoudelijke discussie voorbij omdat de eigen profilering en continuering leidend zijn. Nu al groeien de functies van bibliotheek en filmtheater naar elkaar toe. Alles wordt gedigitaliseerd, de boeken verdwijnen uit de bibliotheek en het celluloid uit de bioscoop. Binnen afzienbare tijd zullen de functies naar verwachting zo goed als samenvallen. Dus dat pleit voor de volledige integratie in functie en organisatie van bibliotheek en film. In elk geval met de niet-commerciële cinema.

Het valt de Utrechtse politiek te verwijten dat het in een jarenlang proces de eigen marges zo klein heeft gemaakt dat het voor een project van 75 miljoen afhankelijk werd van een dissidente CDA’er. Dat noodlot had met een meerderheid van slechts een stem ook van elders kunnen komen. De Utrechtse politiek had de afgelopen 10 jaar beter kunnen benutten om in de stad draagvlak te creëren en in samenwerking met deskundigen op het gebied van integratie van woord, beeld en geluid en niet-commerciële marktpartijen een multidisciplinair bibliotheek-filmhuis op te zetten dat zijn tijd vooruit was. Dat niet meer uitging van bestaande posities en organisaties uit het verleden, maar het oog op de toekomst gericht had. Utrecht heeft een kans gemist om zichzelf te overtreffen en niet in gekissebis ten onder te gaan. Jammer voor de inwoners.

Foto: ‘The dream of a library (in a variety of configurations) that would bring together all accumulated knowledge and all the books ever written can be found throughout the history of Western civilization. It underlay the constitution of great princely, ecclesiastical, and private ‘libraries’; it justified a tenacious search for rare books, lost editions, and texts that had disappeared; it commanded architectural projects to construct edifices capable of welcoming the worlds’ memory.”‘

Sanoma sommeert verwijdering foto Britt Dekker wegens auteursrecht

Vanochtend plaatste ‘Marketing Playboy/ Juridische Zaken Sanoma’ op dit blog de volgende reactie:
‘Beste,
Ik heb vernomen dat uw website, https://georgeknightlang.wordpress.com/2012/09/14/vonnis-geenstijl-over-hyperlink-britt-dekker-tekent-onbegrip-rechters/, inbreukmakend materiaal bevat, bestaande uit de een foto uit de Playboy serie met Britt Dekker.
Deze content is eigendom van Playboy. Ik wil u daarom vriendelijk verzoeken de content van Playboy per direct te verwijderen en mij per omgaande een bevestiging te sturen dat u aan dit verzoek heeft voldaan.
Bij gebreke van een tijdige of bevredigende reactie ziet Sanoma zich genoodzaakt juridische stappen te overwegen.
Met vriendelijke groet,
Marketing Playboy / Juridische Zaken Sanoma Media Netherlands B.V.‘

Uitgeverij Sanoma sommeert me om vanwege een vermeende inbreuk op het auteursrecht een foto van Britt Dekker door Carli Hermès te verwijderen. Ik nam de foto van de site van Hermès over zonder dat voorwaarden voor overname bindend uitgesloten worden. Carli Hermès werkt in opdracht, maar is als fotograaf ook een autonoom kunstenaar. Verwarring ontstaat doordat op de site twee vertegenwoordigers voor zijn werk worden genoemd: agentschap Unit CMA voor Fotografie en Film en Galerie Rademakers voor Kunst. Wat is wat?

Ik ben niet onwilllig gevolg te geven aan de sommering, maar wilde eerst weten hoe de vork in de steel zat. Dus belde ik Galerie Rademakers die de kunst van Carli Hermès vertegenwoordigt. Ze konden me niet helpen en verwezen door naar Unit. Daar legde ik een contactpersoon voor het werk van Hermès uit dat Sanoma me sommeert een foto van Carli Hermès te verwijderen. Ik vroeg haar wat de juridische bijzonderheden zijn als ik de foto of een schermafbeelding van de betreffende foto van Britt Dekker door Carli Hermès op m’n blog plaats. Daarover kon ze geen uitsluitsel geven. Carli Hermès is deze week onbereikbaar wegens vakantie.

Wat te doen? Ik heb geen behoefte niet aan de wens van Sanoma te voldoen en respecteer hun auteursrechten. Ik heb in goede trouw gehandeld. Op de site van Carli Hermès is nergens te vinden dat het niet toegestaan is een foto vanwege de nieuwswaardigheid over te nemen. Ik ben er niet van overtuigd dat het auteursrecht van betreffende foto van Britt Dekker eenzijdig bij Sanoma ligt en ik inbreuk op het auteursrecht zou maken.

De ‘gewraakte’ posting ‘Vonnis GeenStijl over hyperlink Britt Dekker tekent onbegrip rechters‘ dateert van 14 september 2012, is tot nu toe 2577 keer bezocht en had niet Britt Dekker, maar het auteursrecht als onderwerp. Bedoeld als illustratie om vanuit een journalistiek belang inzicht te geven maak ik hier met bronvermelding een schermafbeelding zoals deze op het open net te vinden is. Sanoma/Playboy vraagt per omgaande een bevestiging, maar omdat contactpersoon en adres ontbreken is het me lastig om te reageren op deze e-mail van marketing Playboy. Maar ik ben bereikbaar via deze weg en laat me graag overtuigen als de feiten anders zouden liggen dan ik hierboven veronderstel. Dan voldoe ik aan een verzoek dat overtuigt.

Foto: Schermafbeelding van foto in opdracht van Playboy door Carli Hermès op site van Carli Hermès

Vonnis GeenStijl over hyperlink Britt Dekker tekent onbegrip rechters

Update 19 november 2013: Een uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam draait in hoger beroep de eerdere veroordeling van GeenStijl terug. De inhoudsindicatie zegt: ‘Het plaatsen van een hyperlink naar een elders openbaar gemaakt werk is in beginsel geen zelfstandige manier van openbaar maken of van interventie daarbij en levert geen inbreuk op auteursrecht op.’ Dat hakt er juridisch in. GeenStijl suggereert met grappige overdrijving dat het hiermee voor ons het internet heeft gered. Ach, we gunnen GeenStijl graag dit zalige moment van victorie. De uitspraak is belangrijk voor bloggers, surfers en hyperactieve hyperlink-zoekers. 

GeenStijl (GS) is door de rechter op de vingers getikt omdat het in een bericht van 27 oktober 2011 had doorgelinkt naar Filefactory.com met naaktfoto’s van Britt Dekker, een mediapersoonlijkheid in het lichtere genre. Volgens de rechter heeft GS inbreuk gemaakt op zowel auteursrecht, portretrecht als privacy. Carli Hermès maakte op 13 en 14 oktober 2011 op verzoek van Playboy een reportage van Britt Dekker.

Op 26 oktober 2011 vernam uitgever Sanoma dat de foto’s in vreemde handen waren gekomen en benaderde Sanoma de Telegraaf met het verzoek te voorkomen dat de foto’s via dochterbedrijf GS zouden uitlekken. Op 27 oktober plaatste GS dus de hyperlink naar Filefactory. Na sommatie door Sanoma werden ze verwijderd, maar vervolgens linkte GS  in een update naar Imageshack.us. Ook daar werd de reportage van Carli Hermes na sommatie door Sanoma verwijderd. Maar de reportage was verspreid over internet en via GS verschenen in de reactieruimte telkens links naar nieuwe sites waar de reportage opdook. In updates van 7 november en 17 november plaatste GS opnieuw hyperlinks. De foto’s verschenen in het decembernummer van Playboy.

Sanoma meent dat GS de foto’s via hyperlinks toegankelijk heeft gemaakt aan een ruimer publiek dat zonder interventie van GS niet was bereikt. Omdat GS dit deed om het bezoek naar haar site te vergroten, en dus winst te maken, zou GS auteursrechtinbreuk plegen. GS betwist dat ze de reportage openbaar heeft gemaakt. Ze zegt geen enkele feitelijke, technische of andere rol te hebben gespeeld bij het uitlekken of publiceren van de reportage. GS beweert door een medewerker van Sanoma op de hoogte te zijn gesteld van de reportage op Filefactory en Imageshack die daar de foto’s plaatste. GS zegt ernaar te verwijzen zoals een journalist naar een bron verwijst. Het plaatsen van een hyperlink beschouwt GS niet als kopiëren, maar als citeren.

De rechter beoordeelt of GS een interventie heeft gepleegd. Sanoma meent dat GS de fotoreportage op Filefactory en Imageshack heeft geplaatst om er naar te kunnen verwijzen. Maar de rechter oordeelt dat Sanoma dit niet kan aantonen. Toch oordeelt de rechter dat GS door op haar site te verwijzen naar in een kleine kring bekende hyperlink de reportage publiekelijk toegankelijk en vindbaar heeft gemaakt. Hoe GS de hyperlink kende blijft ongewis. GS beweert dat het tot de marketingstrategie van Sanoma behoorde om te linken naar GS en zo publiciteit te maken voor het decembernummer van Playboy. Sanoma betwist dat.

Het vonnis is mager en vervalt in een cirkelredenering. De rechter oordeelt dat omdat GS een nieuw publiek bereikte en dat deed om winst te maken er sprake was van een bewuste interventie. Maar dat gaat voorbij aan het mogelijk lekken van Sanoma uit promotiedoeleinden en het gegeven dat niet aangetoond is dat GS feitelijk, technisch of anderszins betrokken was bij het plaatsen van de foto’s op Filefactory en Imageshack. Het deed wat journalisten behoren te doen en op internet beter gebeurt dan elders: verwijzen naar bronnen. GS gaat tegen het vonnis in beroep: ‘We pikken het ook niet dat rechters het internet niet snappen. Zonder hyperlinks geen internet. Zonder internet geen nieuws. Zonder nieuws… nou ja, dan dooft het licht.’

Foto: Carli Hermès, Britt Dekker voor Playboy. Credits: Carli Hermès