UPDATE 30 mei 2020: Zo’n kleine vier jaar geleden schreef ik onderstaand commentaar. Op één punt zat ik er naast, namelijk het opsluiten van journalisten. Zover is het gelukkig niet gekomen. Het bleef bij muilkorven en beledigen. De meeste media hebben tijdens Trumps presidentschap tamelijk nauwgezet, zorgvuldig en alert verslag gedaan van het handelen van de regering Trump. Dat heeft het venster op de democratie helpen openhouden. Voor de rest was de voorspelling tamelijk juist. Oordeel zelf. Wat Trump in 2020 zou worden kondigde zich in 2016 al aan.
De termijn van de 45ste Amerikaanse president Donald Trump begint op 20 januari 2017 en eindigt 4 jaar later. In een onderzoekje zette hoogleraar geschiedenis John McNeill 11 kenmerken van het fascisme op een rijtje en keek of Trump hieraan voldeed. McNeill kende punten –Benitos– toe en schatte Trump met 26 van de maximaal 44 te behalen Benitos in als semi-fascist. Meer fascist dan elke andere succesvolle Amerikaanse politicus, maar uiteindelijk een amateuristische imitatie van het historische origineel Benito Mussolini.
Het lijkt twee kanten op te kunnen gaan met Trump. Wordt hij een volbloed fascist of democratiseert hij tot een leider die binnen de grondwet opereert? De seinen staan niet gunstig. Hij heeft geen politieke ervaring, heeft weinig kennis van zaken van de wereld, is wantrouwig tegenover deskundigen en heeft een narcistische persoonlijkheid. De weging van Trump verandert als hij president wordt omdat de omstandigheden waaronder hij opereert veranderen. Hij wordt leider van het machtigste land ter wereld met superieure militaire macht.
Ga maar na op welke kenmerken van McNeill Trump hoger kan scoren als hij president is. Kenmerken waarop hij al maximaal scoort vallen buiten de opsomming. Hier volgt de inschatting per kenmerk aan de hand van Trumps verandering van kandidaat tot president: 1) Hyper-nationalisme: van 2 naar 3= +1; 2) Militarisme (ISIS, mogelijk China, Iran): van 2 naar 3= +1; 3) Verheerlijking van geweld en bereidwilligheid dat te gebruiken (strijdgroepen die in Trumps naam de straat op gaan): van 1 naar 2= +1; 4) Fetisjering van de jeugd: blijft 0; 8) Zelf-definitie door oppositie (demoniseren en uitschakelen van tegenstanders): van 3 naar 4= +1; 9) Massamobilisatie en massapartij (gebruik van de GOP): van 2 naar 3= +1; 10) Hiërarchische partijstructuur en zuivering: van 1 naar 4: +3; 11) Theatraliteit (Optreden in openbaar): van 3 naar 4= +1.
De inschatting is afhankelijk van de verwachting of Trump korte metten maakt met de tegenkrachten binnen en buiten de Republikeinse partij. Maar als hij die frontaal aanvalt en dat betrekkelijk ongehinderd kan doen, dan neemt zijn score toe van 26 naar 35 Benitos. En dan komt Trump aardig in de buurt van het voorbeeld Mussolini. Het muilkorven en opsluiten van kritische journalisten zoals in autoritaire landen autoritaire leiders doen (Putin, Erdogan) zal daartoe naar verwachting essentieel zijn om het protest te smoren. Een deel ervan zal ondergronds gaan of uitwijken naar Canada of Europa, maar zo wel aanzienlijk aan invloed inboeten.
Het is heel erg wat de VS wacht. Het zal beginnen zoals elke bezetter begint. Met geleidelijkheid en zand in de ogen strooien van opponenten. Denk aan de Duitsers die Nederland bezetten in 1940. In de eerste jaren floreerde de economie door de oorlogsindustrie waarvan de Nederlanders uiteindelijk zelf de rekening betaalden. De Duitsers gedroegen zich correct. Na een jaar veranderde dat. Naar verwachting zal het eerste jaar 2017 dan ook een aanloopjaar zijn. Verandering van beleid moet voorbereid worden en dat vraagt tijd.
In 2018 zal de fascistische aard van Trump onmiskenbaar aan de oppervlakte komen. Door opsluiting van journalisten, verdere militarisering van de politie, opzijschuiven van rechters en grondwet, het schenden van internationale verdragen en het monddood maken en buiten het politieke bestel plaatsen van progressieve Democraten en gematigde Republikeinen. Tegen het einde van Trumps termijn zullen rellen aan de orde van de dag zijn. Hopelijk ontwaken de VS in januari 2021 uit de boze droom. Als het zichzelf terugvindt en in meerderheid verenigt achter een redelijk alternatief. Wie dat ook is. Trump leeft dan voort in de Amerikaanse geschiedenis als de afwijking, het afschrikwekkende voorbeeld dat niet gevolgd moet worden. Nooit meer.
Foto: Winsor McCay, Little Nemo in Slumberland, 1906.
George Knight 