‘Kijk, drie rijstkakkers.’ En met die hangende snijtand, die niet vallen wil, wijst zij naar de straat. Waarachtig, als ik buiten kom en mijn kraag opzet voor een drafje naar de tram toe, wordt mijn aanloop gehinderd door drie zwartjes die mij de weg versperren.‘ Aldus een passage in de novelle ‘Het Dwaallicht‘ van Willem Elsschot uit 1946. Hoelang zal het nog duren voordat deze passage wordt geschrapt wegens racisme? Wanneer wordt de rest van de literatuur opgeschoond door een politiek correcte gedachtepolitie?
Denk aan W.F. Hermans die in de roman ‘Ik heb altijd gelijk‘ uit 1951 de hoofdpersoon Lodewijk over de katholieken laat zeggen: ‘De katholieken! Dat is het meest schunnige, belazerde, onderkruiperige, besodemieterde deel van ons volk! Maar díe naaien er op los! Die planten zich voort! Als konijnen, ratten, vlooien, luizen. Die emigreren niet! Die blijven wel zitten in Brabant en Limburg met puisten op hun wangen en rotte kiezen van het ouwels vreten!’
Wat is er met Nederland aan de hand? Moet er in verhalen en tradities geschrapt, gewijzigd, gehakt, verhuld of voor een lieve vrede gezwegen worden omdat een minderheid dat wil? Wat zegt die wens over de stand van de Nederlandse maatschappij? Is het onzekerheid, onnozelheid, angst of gebrek aan geloof in eigen identiteit? Is het omgekeerd racisme uit zelfhaat voor het eigene?
Het is werkelijk om er de kriebels van te krijgen. Wat is dat voor beweging die culturele uitingen wil censureren omdat ze kwetsend zouden zijn? Mag beledigen niet meer? Waar eindigt dat? Zelfs de dichtregels die lange tijd als de eerste Nederlandse literatuur golden kan een minderheid discriminerend opvatten: ‘Alle vogels hebben nesten gebouwd, behalve jij en ik. Waar wachten we op? Het wachten is op de bond van daklozen die deze zin wil verbouwen omdat de uiting kwetsend zou zijn.
Zo valt er over bijna alles door de een of andere minderheid wel iets aan te merken op een boek, een film, een traditie, een kunstwerk of een televisieprogramma. Wie het pleidooi van een minderheid ondersteunt voor het schrappen, wijzigen, onderdrukken of censureren van cultuuruitingen begeeft zich op een hellend vlak en is bezig de geschiedenis te herschrijven. Dat is onbegonnen en dom werk.
Zwarte Piet behoort tot een traditie die waarschijnlijk uit de 19de eeuw dateert. Dat zegt iets over Nederland en de Nederlanders en kan niet zomaar weggepoetst worden. Want dat roept bij een meerderheid weer vervreemding en reacties op. Een minderheid die kritiek heeft op een cultuuruiting heeft recht van spreken, maar zou zich niet op de uiting zelf moeten richten, maar op de context van die uiting. Bijvoorbeeld door te pleiten voor een lesprogramma over slavernij.
George Knight 