IMPAKT is weg kwijt en presenteert wijnproeverij als kunst

Schermafbeelding van aankondiging door IMAKT van het evenement ‘INTERNATIONAL ART & WINE TASTING EVENT; Hybride ervaring met wijnliefhebbers uit zes Europese landen‘ op 21 september 2022 in landhuis Oud Amelisweerd.

Het in Utrecht gevestigde IMPAKT [Centrum voor Mediacultuur] claimt een ‘kritische en creatieve kijk op de hedendaagse mediacultuur en op innovatieve audiovisuele kunsten in een interdisciplinaire context‘ te bieden. Maakt het dat waar?

Het houdt op 21 september 2022 een ‘INTERNATIONAL ART & WINE TASTING EVENT; Hybride ervaring met wijnliefhebbers uit zes Europese landen‘. Dit evenement roept de vraag op hoe ‘een kritische en creatieve kijk op de hedendaagse mediacultuur‘ zich verhoudt tot het proeven van wijn. Wat hebben wijn en kunst met elkaar te maken?

Is volgens directeur Arjon Dunnenwind en het bestuur dat bestaat uit Claas Hille, Frank Coolen en Imar de Vries het proeven van wijn een vorm van kunst? Wie is trouwens de secretaris in het bestuur?

Wat moet er verstaan worden onder een ‘informeel hybride kunstevenement‘ zoals IMPAKT het in de eigen publiciteit noemt? IMPAKT claimt ook dat het evenement onderdeel van een ‘reeks experimenten‘ met ‘nieuwe, hybride formats‘ is. Maken volgens IMPAKT ‘wijngerelateerde presentaties van kunstenaars‘ een evenement dat draait om het proeven van wijn tot kunst?

De onzinnige beweringen van IMPAKT buitelen over elkaar heen. De aankondiging van de wijnproeverij lijkt satire, maar is serieus.

Het modieuze jargon van IMPAKT is een belediging voor het gezond verstand. Kunst wordt er aan de haren bijgesleept. Dit evenement draait om cultuur, gezelligheid, wijn en het leggen van verbinding. Dat is prima, maar noem het dan eerlijk wat het is. Plak er geen verkeerd etiket op.

Kunstliefhebbers kunnen de presentatie van dit evenement door IMPAKT al te makkelijk opvatten als onnozel. Tegelijk tekent het het koersloos drijven van directeur en bestuur van IMPAKT dat voor 25 euro kaartjes aanbiedt voor de ‘hybride ervaring‘ van het ‘INTERNATIONAL ART & WINE TASTING EVENT‘.

De aankondiging van dit evenement door IMPAKT geeft aan hoe kunstinstellingen de weg kwijt kunnen zijn na de schade die door de corona-epidemie is aangebracht. Zodat ze niet meer beseffen wat hun doelstelling en kerntaak is en waarvoor ze eigenlijk opgericht zijn.

Om te variëren op een toneelstuk van Pirandello: ‘IMPAKT is op zoek naar focus‘. Wellicht moet IMPAKT zichzelf maar eens onder het vergrootglas leggen en met een ‘kritische en creatieve kijk‘ onderzoeken waar het mee bezig is en hoe het afgedwaald is van kerntaak en doelstelling.

Frankrijk annuleert lunch met Iraanse president vanwege eetwens: geen wijn en wel halal

Ik verbaas me er altijd over dat als ergens een moslim aan tafel verschijnt gastheren denken dat ze dan om religieuze redenen verplicht zijn geen wijn te schenken. Het gebeurt soms in talkshows waar de gastheren voor één gast de hele routine overhoop halen. Zonder dat de gast er trouwens altijd zelf op aandringt.

Dat het ook anders kan leert de opstelling van de Franse president  François Hollande die volgende week de Iraanse president Hassan Rouhani tijdens diens staatsbezoek aan Frankrijk op het Elysée zou ontvangen voor de lunch. Maar aan de op religieuze redenen gebaseerde eis van de Iraniërs dat er geen wijn op tafel staat en er halal eten wordt geserveerd zeggen de Fransen om ‘Republikeinse tradities’ niet te kunnen voldoen zoals TheLocal bericht. Omdat men er niet uitkwam is nu de lunch geschrapt. Het compromisvoorstel voor een ontbijt wees de Iraanse delegatie af omdat het dat ‘te goedkoop’ vond. De gesprekken gaan gewoon door.

De Fransen hebben gelijk over de wijn. Die hoeven de Iraanse president en zijn gevolg niet ingeschonken te krijgen of te drinken. Het staat alleen op tafel. Water of fruitsap kan als alternatief opgediend worden. Met het halal eten lijken de Iraniërs een punt binnen te halen. Het past bij goed gastheerschap om een gast te vragen naar dieetwensen en er rekening mee te houden. Voor het eten voorzien de Fransen niet in een alternatief.

Toch is het de vraag wat de Iraniërs exact bezielt om de gastheer eisen te stellen over het eten dat niet op medische redenen gebaseerd is. Want dat past weer niet bij het zich gedragen als goede gast. De plichtenleer van de islam laat genoeg ruimte om te improviseren en af te wijken van de vaste routine. Verboden wijn hoeven de Iraniërs niet te drinken en niet-halal eten mogen ze bij uitzondering best eten. Het is niet de islam die de Iraniërs in de weg zit en waarachter de delegatie zich met deze weigering verschuilt. Het is het gebrek aan politieke ruimte vanwege binnenlandse redenen die hun een beperkte interpretatie van de islam oplegt.

Foto: Schermafbeelding van fragment artikel ‘L’Iran ne veut pas de vin à table, l’Elysée annule le déjeuner’ (‘Iran wil geen wijn op tafel, het Elysée annuleert de lunch’) in metronews.fr.

Bogey met lege handen in Turkije. Alcohol aan banden

De Turkse regering beperkt het gebruik van alcohol. De BBC bericht dat het door de islamitische AK-partij gecontroleerde Turkse parlement wetgeving heeft goedgekeurd dat de verkoop van en reclame voor drank beperkt. Volgens critici is de wetgeving in lijn met de geheime agenda die premier Erdogan volgt om Turkije te islamiseren. Dat laat secularisten met lege handen. En van 10 uur ’s avonds tot 6 uur ’s ochtends met lege glazen. Dan is winkelverkoop van alcoholische drank verboden. De maatregelen gelden ook niet-moslims. Inclusief toeristen. De wetgeving gaat ver. Zo mag er sowieso binnen 100 meter van moskee of school geen alcohol verkocht worden. En beelden van alcoholische dranken op televisie moeten wazig gemaakt worden. Dat laat Humphrey Bogart ook met lege handen. In Turkije wordt de filmgeschiedenis herschreven.

Foto: Humphrey Bogart, Ingrid Bergman en Dooley Wilson in Casablanca van Michael Curtiz (1942).

Les is: Farmaceutisch Museum in Vlissingen heeft geen toekomst

Het Nationaal Farmaceutisch Museum (NFM) in Gouda ging op 1 september 2011 dicht. Het was onderdeel van museumgoudA, nu Museum Gouda. Voor het vinden van een doorstart stelde de gemeente Gouda stelde zich bij monde van wethouder Bergman onverzoenlijk op. Al vijf weken na zijn aantreden in oktober 2010 bracht directeur Gerard de Kleijn het NFM de genadeslag toe met z’n opmerking dat het niet geworden was wat er in het begin van werd verwacht. Deze directeur kiest er nu voor om in zijn museum wijn te lanceren. De subsidie van de landelijk apothekersvereniging KNMP legde een basis onder de exploitatie, die mede door de opstelling van de gemeente onvoldoende bleek. Zie hier en hier. Nu is het NFM een virtueel museum in wording. Het hedendaagse sterfhuis van de museumsector, een lot dat het deelt met het Nationaal Historisch Museum. In Delft is er nog het particulier initiatief van Bob Griffioen, het ‘medisch en farmaceutisch museum’ De Griffioen.

Nu is er het plan voor het Van de Sande Museum in Vlissingen. Stichting Vlissinger Michiel roept in een petitie op de apotheek Van de Sande aan de Badhuisstraat te laten dienen als ‘museum voor de nieuwe generaties’. De petitie noemt de apotheek ‘uniek in Nederland‘ en een ‘fantastische trekpleister voor Vlissingen‘. Voor de realisatie is de Stichting Van de Sande opgericht. De petitie concludeert dat gebouwen, geld en spullen er zijn. Niet aannemelijk wordt echter gemaakt waaruit dat geld dan feitelijk bestaat. In de exploitatie zit ‘m de pijn. Ondersteunende instellingen zijn niet genegen zich voor jaren vast te leggen. Veelzeggend is dat een subsidie met een looptijd van drie jaar al structureel wordt genoemd. Wat zegt dat over een horizon van 10 jaar?

Niet valt in te zien hoe het Van de Sande Museum in Vlissingen kan slagen waar het NFM faalde. In Gouda was de geldelijke en inhoudelijke steun (via de commissie Geschiedenis) van de landelijke apothekersvereniging KNMP, het rijksmonument uit 1625 De Moriaan, de samenwerking met het professionele museumgoudA en een locatie in het centrum van de toeristische trekpleister Gouda onvoldoende. En sinds 2011 is de ‘markt’ voor musea door het terughoudende overheidsbeleid er niet beter op geworden. Voorwaarde voor nieuwe musea is dat ondernemers met diepe zakken erachter staan, zoals Joop van Caldenborgh of Hans Melchers. De geloofwaardigheid van het toch al zo museumdichte Nederland is niet gediend met een initiatief dat het vooral moet hebben van enthousiasme en goede bedoelingen. Daarom dient het afgewezen te worden.

Het rijksmonument De Moriaan dat eigendom is van de gemeente Gouda staat nog steeds te koop. Onder de rubriek koopwoningen en niet als zakelijk object. Een makelaar biedt het aan voor 790.000 euro. De omschrijving zegt: ‘Vooralsnog wordt de voorkeur door de gemeente Gouda gegeven aan een koper vanuit organisaties binnen de sociaal, maatschappelijk en/of culturele sector eventueel gecombineerd met wonen‘.

Foto 1: Schermafbeelding interieur met opgestelde oude apotheek met recepteertafel en opstand in rijksmonument De Moriaan, Westhaven 29 te Gouda

Foto 2: Standbeeld van admiraal Michiel de Ruyter in Vlissingen.

Wereldmuseum: vrijplaats voor welgestelden heeft lak aan regels

Update 16 augustus 2014: Sjors van Beek heeft deze week een artikel in De Groene Amsterdammer. Directeur Stanley Bremer komt er niet best vanaf. Wie remt hem af? Waarom zit hij sowieso nog op de directeurstoel? Olphaert den Otter zet het op Facebook scherp aan: ‘Het is totaal krankjorem, maar niemand lijkt op het idee te komen die man eruit te flikkeren! Hoe kan dat nou? HELP!’ Ja, gemeente Rotterdam, hoe kan dat nou? 

‘Ik kan er niet te diep op ingaan, maar mijn vertrek heeft te maken met een verschil van inzicht over de gang van zaken tussen mij en de directeur van het museum‘, aldus hoofd horeca en maître-sommelier Danny Gonzalez van Restaurant Wereldmuseum. Gonzalez gaf leiding aan 38 personeelsleden en moet weg: ‘Het gaat me vreselijk aan het hart, maar er was geen andere oplossing mogelijk, daar was geen ruimte voor.’ Directeur is Stanley Bremer van het Rotterdamse Wereldmuseum. Bij gebrek aan openheid is het gissen waar het verschil van inzicht over gaat. Gonzalez heeft kennelijk een zwijgplicht, hij kan er niet te diep op ingaan.

Het restaurant is onlosmakelijk met het Wereldmuseum verbonden. De directeur gebruikt het als middel om steun op te bouwen. Rotterdammers uit lokale politiek en zakenwereld worden er gefêteerd. In een ideale ambiance voor de doelgroep, namelijk een omgeving met een zweem cultuur zonder dat het te cultureel is.

Het goede leven van wijnen, spijzen, gesprekken en ons soort mensen zet alle neuzen een kant op. Soms feestneuzen als er feest te vieren valt, soms wijsneuzen die het samen beter weten dan de professionals uit politiek of museumwereld. Weldenkende burgers zijn tevreden met zichzelf. En elkaar. Als individuen vinden ze elkaar in een groepsgevoel dat afkeer voor regelzucht uitstraalt. In het oprekken van de grenzen voelen ze zich weer de provo’s die ze nooit waren. Hun tweede jeugd neemt hen de kans niet af het alsnog te worden. In het schoppen tegen het establishment dat ze zelf vormen. Vanuit de luxe. Zo werkt kunst als glijmiddel.

Via emotie mobiliseert directeur Bremer steun voor zijn plan om de Afrikacollectie te verkopen. Zijn museum loopt uit de pas met de museumsector in het oprekken van de LAMO-richtlijn, en de gemeente Rotterdam doet hetzelfde door de deur voor de verkoop van topstukken open te zetten. Maar kritiek werkt niet, omdat dat daar aan dat gebouw aan de Maas alleen maar opgevat wordt als een bevestiging van het eigen gelijk.

Oprekken van grenzen is in lijn met de handel in Afrikaanse etnografica die is geconcentreerd in Brussel en Parijs. Deze handel met grote winstmarges vertoont de trekken van de Roomse kerk en de maffia. Uiterlijk vertoon, ex-communicatie, strenge hiërarchie, witwassen van valse objecten en omerta zijn de kenmerken. Verkoop van de Afrikacollectie speelt zich af in dit schemergebied waar handelaren zich opdringen omdat ze winst ruiken. Liefst via onderhandse verkoop. Raadgevers en clandestiene handelaren wisselen elkaar af. De directeur die kennis mist vaart blind op anderen. Hij zet de Afrikacollectie in de etalage om als een Robin Hood aan de Maas te nemen van de gemeenschap en te geven aan z’n medestanders. Zonder Danny Gonzalez.

Foto 1: Jos Kottmann, Wereldmuseum.

Foto 2: Bakongo kop collectie Wereldmuseum als cover tijdschrift Tribal Art, herfst 2011.