Jan Blommaert (Hoogleraar taal, cultuur en globalisering in Tilburg en Gent) geeft op Knack.be een balans van onze bewustwording over de wereld waarin we leven. Sinds de onthullingen van Edward Snowden zijn we snel tot inzicht gekomen over de ware aard ervan. Zomer 2013 was in dat opzicht onthullend. Ons zelfbeeld ligt in de revisie. Volgens hem staat ‘de Vrije Wereld‘ die altijd zo pocht op eigen waarden in z’n blootje. Want stelt-ie: ‘De Vrije Wereld blijkt heel erg onvrij en lang niet zo democratisch, open, tolerant, respectvol, rationeel, menselijk.’ Hoe waar zijn Blommaerts woorden, maar toch gaan ze niet ver genoeg. Ik citeer enkele passages:
‘Het regent heel erg onfrisse onthullingen. Eerst was er de verbijstering over het feit dat de Amerikaanse NSA zowat de hele wereld afluistert en surveilleert, rustig daarbij bijgestaan door internetgiganten zoals Google en Facebook. We vernemen dat de Britse geheime dienst vermoedelijk heeft ingebroken in de servers van Belgacom, om van daaruit het Smartphone-verkeer van niets vermoedende mensen te volgen. Ook de servers van Buitenlandse Zaken blijken gehackt; door wie is nog onbekend.’
‘Een vrije democratie was niet bang van z’n burgers en wantrouwde ze niet. Ze was immers de staatsvorm van, voor en door die burgers. De vijand, daarentegen, dat was een ‘regime‘ en geen democratie: een autocratische kliek zonder legitimiteit, gedreven door een fanatieke machtshonger die, niets ontziend, de eigen bevolking terroriseerde.‘
‘We zijn nu onze maagdelijkheid kwijt: de ideologische zelfverbeelding van vrijheid en democratie, met daaraan gekoppeld mensenrechten, openheid vrijheid van meningsuiting, respect voor het individu, democratische inspraak en nog een pak andere fraaie attributen – die zelfverbeelding kunnen we niet meer handhaven. Wij zijn in deze wereld niet meer zomaar en vanzelfsprekend de ‘goeden’.‘
‘Dat ontnuchterende inzicht, dat we onze Vrije Wereld dringend opnieuw moeten bevrijden, onze democratie democratiseren, onze gelijkheid gelijk maken, onze openheid en tolerantie open en tolerant moeten maken: dat inzicht kunnen we niet meer vermijden. Als we blijk geven van dat inzicht zullen we misschien terug, ooit, een geloofwaardig gesprekspartner worden van al wie ons nu als hypocrieten beschouwt. Want, tja, ze hebben gelijk.’
Wat te doen? Hoe veroveren we ‘onze vrije Wereld‘ terug op de machtige samenwerking van politiek, bestuur en bedrijfsleven? Als iemand die globalisme bestudeert ziet Blommaert de scheiding vooral als verschil tussen werelden. Tussen ‘wij‘ en ‘zij’. Tussen ‘de Vrije Wereld‘ en ‘de slechteriken‘. Maar heeft de zomer van 2013 ons niet geleerd dat de scheiding dwars door ‘onze vrije Wereld‘ loopt? En juist rationeel is. Daarom lastig te bestrijden omdat vijanddenken tekortschiet om burgers te mobiliseren. De vijand zit al in ons en bezet onze media, onze democratische instituties, onze veiligheidsdiensten, onze parlementen en onze bedrijven.
Foto 1: Dansen in de natuur belichaamt de geest van gemeenschap en terugkeer naar het leven.
Foto 2: Strength For The Free World. In de Amerikaanse documentaire televisieserie ‘The Marshall Plan in Action‘ (1950-1953). Propaganda. Geproduceerd voor The March of Time.
George Knight 