Partij voor de Dieren stelt vervolgvragen over kunstwerk Eliasson bij CS Rotterdam

ea

De Partij voor de Dieren in de gemeenteraad van Rotterdam stelt raadsvragen over het kunstproject ‘Kissing Earth’ van Olafur Eliasson. Ze zijn een vervolg op eerdere raadsvragen van deze partij over de aanbesteding van dit kunstproject die mede naar aanleiding van een posting op dit blog van 20 augustus werden gesteld. De tweede reeks gaat over de procedure en  ‘de rol en verantwoordelijkheden van de diverse instanties’.

De PvdD vraagt om te beginnen naar de rol en verantwoordelijkheid van de gemeentelijke dienst Sculpture International Rotterdam (SIR) die verantwoordelijk is voor kunst in de openbare ruimte, maar volgens Trouw  van 26 augustus bij monde van artistiek leider Dees Linders zich aan de zijlijn gezet voelt door de commissie De Bruin, hoewel bestuursvoorzitter Jaap Guldemond namens SIR in die commissie zit. Zegt dit sluimerende verschil van mening tussen commissie en Linders iets over de relatie tussen Guldemond en Linders?

De PvdD meent dat de selectieprocedure van de kunstenaars door de commissie De Bruin niet helder geweest is. Het gaat niet om een open prijsvraag waarin een ontwerp wordt geselecteerd, maar om een gesloten selectieprocedure met een commissie die ontwerp en kunstenaar selecteert. Ongenoemd blijft dat dit een zogenaamde meervoudige schetsopdracht is. Uit de beantwoording van de eerste reeks vragen moet blijken of de opdrachtgever hiermee de juiste procedure heeft gekozen boven een aanbesteding volgens Europese richtlijnen. De PvdD wil weten of wethouder Visser de commissie hierover een aanwijzing heeft meegegeven.

Met enkele vragen over de rol van het college en de instructie door de wethouder sluit de PvdD deze tweede reeks vragen af. Tevens wil de partij weten of het college het Programma van Eisen openbaar wil maken. Dat omvat de vraag of de architect van het station (Jan Benthem) een eis geformuleerd heeft over de zichtbaarheid van het Centraal Station. Kritiek nu is dat een tien meter hoog kunstwerk van Olafur Eliasson het zicht op het Centraal Station ontneemt. Een belangrijke reden waarom dit balletje ging rollen. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Foto: Schermafbeelding van vraag 1 tot en met 4 van de raadsvragen (Deel II) van 27 augustus 2015 van de Partij voor de Dieren (Ruud van der Velden) aan het college van Rotterdam.

Advertentie

Partij voor de Dieren stelt raadsvragen over aanbesteding Eliasson

pvdd

Mede naar aanleiding van de posting ‘Is het project van Eliasson bij CS Rotterdam correct aanbesteed?’ op dit blog stelt Ruud van der Velden namens de Partij voor de Dieren raadsvragen. Vraag is of de aanbesteding van een kunstproject in de openbare ruimte transparant is verlopen en de Europese richtlijnen zijn gevolgd. Op het Stationsplein bij CS Rotterdam heeft de Commissie De Bruin de Deens-IJslandse kunstenaar Olafur Eliasson geselecteerd om een kunstwerk te maken. Het juryrapport is tot nu toe niet openbaar gemaakt.

Er is meer kritiek. Hoewel de schaal van het werk door Eliasson nog niet definitief is bepaald kwam er kritiek dat beide wereldbollen die iconisch en symbolisch moeten zijn de zichtlijnen op het Stationsplein zullen aantasten. De locatie wordt ter discussie gesteld door Rotterdammers die trots zijn op hun nieuwe Centraal Station. Wegens de schaarse ruimte roepen projecten in de openbare ruimte trouwens vaak tegenstand op. Daarom proberen selectiecommissies behoedzaam te opereren en zoeken ze vaak de geslotenheid op om de tegenstand op afstand te houden. Maar dat mag een openbare verantwoording uiteraard niet in de weg staan.

Foto: Schermafbeelding van raadsvragen van de Partij voor de Dieren in Rotterdam, 21 augustus 2015.

Is het project van Eliasson bij CS Rotterdam correct aanbesteed?

Rotterdam Central Station designed by Team CS; photography by Jannes Linders

Kan een procedure tegen de procedure nog roet in het eten gooien van de ballen van Olafur Eliasson op het stationsplein bij het CS Rotterdam? Het gaat erom of de aanbestedingsregels door de opdrachtgever gemeente Rotterdam correct zijn toegepast. De gemeentelijke dienst Sculpture International Rotterdam die onder coördinator CBK Rotterdam valt is verantwoordelijk voor de uitvoering. Het geeft de tegenstanders munitie.

Op Tenderned is de aanbesteding niet terug te vinden. Evenmin op de aanbestedingspagina van de gemeente Rotterdam over geplande en lopende aanbestedingen, en gegunde opdrachten. Zodat het lijkt dat het project niet Europees is aanbesteed. De pagina van de gemeente dat het project presenteert biedt geen details.

De Aanbestedingswet 2012 geeft in artikel 2.32 sub b de relevante uitzondering om niet aan te besteden: ‘De aanbestedende dienst kan de onderhandelingsprocedure zonder aankondiging toepassen indien: (..) de overheidsopdracht om technische of artistieke redenen of om redenen van bescherming van uitsluitende rechten slechts aan een bepaalde ondernemer kan worden toevertrouwd.

Pianoo.nl zegt dat die uitzondering spaarzaam wordt toegekend en de bewijslast ervoor bij de opdrachtgever ligt: ‘Het is goed om te beseffen dat de reikwijdte van deze uitzonderingsbepalingen zeer beperkt is en dat het aan de aanbestedende dienst is om aan te tonen dat zich dusdanige omstandigheden voordoen dat een beroep op deze bepaling geoorloofd is. Een VNG-ledenbrief uit 2008 verwoordt dat zo: ‘De gemeente kan dus kiezen voor een opdracht aan één bepaalde kunstenaar, als zij dat artistiek-inhoudelijk kan motiveren. Aan de motivering worden strenge eisen gesteld. Bedacht moet immers worden dat de uitzonderingsbepaling veronderstelt dat slechts één enkele aanbieder voor de opdracht in aanmerking kan komen.’

Met geschatte kosten van 1 tot 1,5 miljoen euro valt het project Kissing Earth boven de drempelwaarde van 206.000 euro om aan te besteden voor een ‘levering’ of een ‘dienst’. In de zin van een ‘werk’ volgens de Europese richtlijn zijn de kosten lager dan het drempelbedrag van 5.150.000 euro. Maar volgens de Richtlijn 2004/18 artikel 1; lid 2b, 2c en 2d ( p.134/126) gaat het om een ‘dienst’ op het gebied van ‘cultuur, sport en recreatie’ volgens Bijlage IIB. Ofwel, het betreft een ‘dienst’ met kosten boven de drempelwaarde.

Voorlopige conclusie is dat genoemd kunstproject aangemerkt dient te worden als ‘dienst’ die boven het drempelbedrag ligt en daarom Europees aanbesteed had moeten worden, maar dat dat blijkbaar niet is gebeurd omdat de opdrachtgever dacht een beroep op een uitzondering te kunnen doen. Het lijkt er echter op dat geen beroep op de uitzondering kan worden gedaan die de Aanbestedingswet 2012 in artikel 2.32 sub b geeft omdat of deze uitzondering niet van toepassing is of omdat de aanbestedende partij de uitzondering niet voldoende heeft gemotiveerd. Daarnaast valt niet in te zien dat in artistiek-inhoudelijk opzicht slechts een bepaalde kunstenaar, te weten Olafur Eliasson dwingend voor deze opdracht gekozen dient te worden.

Gezien de onduidelijkheden is er nadere informatie vereist van de opdrachtgever en de coördinator CBK Rotterdam/ Sculpture International Rotterdam over de gevolgde procedure en de argumentatie waarom de procedure zo is gevolgd. De gemeente Rotterdam en de Commissie De Bruin kunnen antwoord geven op de vraag of de procedure van het kunstproject op het stationsplein bij CS Rotterdam zorgvuldig is verlopen.

Foto: Rotterdam Centraal. Credits: Jannes Linders.

Basisinkomen: geen sociaal instrument, maar een politiek principe

Update 5 augustus 2015: Utrecht en Tilburg starten een experiment met een ‘basisinkomen’, aldus het AD. Staatssecretaris Jetta Klijnsma moet toestemming geven voor de proef. Maar is dit experiment wel gewenst? 

Iedereen een basisinkomen, is dat een gek idee? Stichting Ancient Power vindt dat de participatie van mensen in een uitzichtloze situatie vergroot moet worden. Dat speelt dus eerder op het vlak van ondersteuning van individuen, dan op een keuze voor de ordening van de samenleving. De Vereniging Basisinkomen lijkt principiëler, maar beredeneert het basisinkomen ook vanuit zwakte: ‘een onvoorwaardelijk basisinkomen aan iedereen die dat nodig heeft mensen zelf de regie weer in handen geeft’. In Tilburg wordt erover gedacht een experiment te starten met een onvoorwaardelijk basisinkomen voor uitsluitend mensen in de bijstand.

De paradox van het basisinkomen zit in de spanning tussen individu en groep. Wat betekent het voor de claim op burgers? Dus voor hun accommodatie en collaboratie aan de samenleving. Kunnen bij een basisinkomen mensen zich daar nog aan onttrekken? Voorzitter van de Vereniging Basisinkomen Adriaan Planken ziet in het basisinkomen een basiszekerheid, een voorziening, een vergoeding, een recht, een welzijnsverdeling en een historische rente. Maar is het niet vooral een gebrek aan focus om het dat allemaal tegelijk te laten zijn?

Het is gewenst om het idee van het basisinkomen te herijken en vanuit sterkte te gaan beredeneren. Het niet langer vooral te beschouwen als sociaal instrument, maar als politiek-filosofisch principe. In de publiciteit zou de koppeling met de steun aan sociaal zwakkeren niet langer centraal moeten staan. Vaak beargumenteerd door voorbeelden over de graaicultuur van bankiers en topbestuurders bij ondernemingen. Bewustwording centraal dus. De greep vanuit Sociale Zaken en Werkgelegenheid op het basisinkomen dient af te nemen.

Het principe is dat een basisinkomen de samenleving waardevoller, interessanter en beter maakt. Als uiting van positivisme en zinvolle inrichting van de samenleving. Politiek een herwaardering van het Rijnlands model. Om als succesvol project brede maatschappelijke steun te krijgen zou het debat over het basisinkomen weg moeten uit de hoek van welzijn, bijstand, welzijnsindustrie en sociaal zwakkeren. Dat werkt stigmatiserend en vult onder uitsluiting van velen het idee van een basisinkomen te eenzijdig in. Het principe ervan heeft daar immers even weinig mee van doen als met de miljoenenbonussen voor bankiers en topbestuurders.

Beweging ‘Fuck the System’ is onnodig vaag over einddoel

Update: 27 januari is dag van protest op het Malieveld in Den Haag. Vanaf 11.00 uur. Sprekers en eisen zullen duidelijkheid geven over de politieke richting van deze beweging. Met meer dan 17.000 volgers op Facebook

Dat er in Nederland veel ontevreden burgers zijn over de verdeling van macht en rijkdom, en de inrichting van de staat is duidelijk. Het ongenoegen bouwt zich op. Hoewel het in Nederland nog steeds beter gaat dan in vele buitenlanden. Maar burgers willen dat zo houden. Dat vraagt actie. De indruk bestaat dat de politieke partijen geen antwoord hebben op de vragen van de tijd. Of die uitdaging angstvallig uit de weg gaan.

Opmerkelijk aan de promotie van ‘Fuck the System’ is dat niet valt uit te maken vanuit welke hoek het komt. Wie zijn de individuen of organisaties die erachter zitten? Het kan zowel links- als rechts-radicaal zijn. Of zelfs het radicale midden van het CDA, dat als politieke partij communitarisme boven politiek zet.

Het filmpje laat niet alleen in het midden wie de initiatiefnemers zijn, maar ook wat het streven is. Meer dan ongenoegen en protest wordt het niet. Het blijft gissen wat het einddoel is. Het invoegen van het embryo lijkt op een fundamenteel-christelijke invalshoek te wijzen. Opvallend is ook dat de termen ‘Fuck the System‘ en ‘Break the System’ door elkaar heen lopen. Niet handig in de marketing die het moet hebben van slogans.

Uitkomst over de achtergrond van de actie zou de site breakthesystem kunnen bieden waarnaar het filmpje verwijst. Dat blijft vaag en algemeen: ‘Wij zijn een groep mensen, waarvan de jongste 18 en de oudste net gepensioneerd is, de één werkt in de zorg en de ander is een ondernemer. Binnen Break the System werken zowel links-stemmers als rechts-stemmers samen zonder problemen, sommigen van ons protesteerden in de jaren zeventig en vele van ons hebben de afgelopen jaren veel gedemonstreerd tegen de huidige regering.

Meer informatie geeft een achtergrondverhaal voor nieuws.nl met de oprichters van ‘Break the System’ Berry de Mooij en Lynton Deirkauf. Ze willen de hervorming van Nederland op een vreedzame manier, en gehoord worden. Tja, wie niet? Hun speerpunten zijn zorg, werk en inkomen. Het gaat de initiatiefnemers om bewustwording. Maar een begin van een blauwdruk voor een nieuwe samenleving hebben ze niet: ‘Allereerst willen we het volk wakker maken. Daarna moet er dus een massale opstand komen.’ Onduidelijk blijft hoe ze precies het systeem willen kraken. Ze weten het niet. Het lijkt risicovol van deze beweging om aan te sturen op bewustwording zonder daar op z’n minst uitgangspunten voor een debat over zorg, werk of inkomen, machtsdeling, representatieve democratie of het functioneren van de politieke partijen aan vast te plakken.

Petitie: Flexwet alleen voor hulpbehoevenden. Is dat de oplossing?

flex

De Wet Werk en Zekerheid zegt tot doel te hebben de tweedeling op de arbeidsmarkt aan te pakken. In vele sectoren zoals de zorg of cultuur -en binnen hetzelfde bedrijf- is vaak sprake van een driedeling: mensen met een vaste baan, flexwerkers en vrijwilligers. Vele culturele instellingen zouden zonder vrijwilligers niet kunnen bestaan. Dan gaat het allang niet meer om additionele standaardbanen die betaald werk niet verdringen, maar om onmisbaar en hoogwaardig werk. Dus eigenlijk zou de Wet Werk en Zekerheid als ambitie moeten hebben om de driedeling aan te pakken. Daarover ontbreekt nu echter elke maatschappelijke of politieke discussie.

De petitie stuurt aan op een vierdeling: mensen met een vaste baan, onbeschermde flexwerkers, beschermde flexwerkers (hulpbehoevenden) en vrijwilligers. Maar de petitie heeft wel gelijk dat in veel gevallen de nieuwe Flexwet nadelig is. Bijvoorbeeld als gevolg van de voorwaarde dat er zes maanden tussen contracten moet zitten, wat drie maanden was. De Nederlandse arbeidsmarkt heet bij de tijd en flexibel te zijn, maar is feitelijk ongelijk, oneerlijk en ondoorzichtig. Het is een opalen constructie vol gestapelde wensen en randvoorwaarden waarvan het zelfs niet meer op het eerste gezicht duidelijk is wat de voor- en de nadelen zijn. De oplossing is herverdeling van werk en inkomen. Daar dient de Flexwet niet voor. Die plakt simpelweg pleisters op de wond.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘Flexwet alleen voor hulpbehoevenden’ van Reinder Rustema.

Dromen met Asscher: goed werk, eerlijk werk en meer werk

pv

Opzienbarend nieuws. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en vice-premier namens de PvdA Lodewijk Asscher wordt in een tweet geciteerd. Hij zegt dat de PvdA goed werk, eerlijk werk en meer werk wil. Hij werkt dat uit in een toespraak die hij vandaag uitsprak op het partijcongres van de PvdA in Breda. Hoe onderbouwt Lodewijk Asscher zijn claim? Want elke politicus kan wel beweren goed werk, eerlijk werk en meer werk te willen. Hoe moet dat volgens Asscher gerealiseerd worden? Welke oplossingen draagt-ie aan? 

Oplossingen geeft de minister van werkgelegenheid niet. Hij lijkt op een moment concreet te worden met de bevinding ‘dat we snoeihard moeten optreden tegen oneerlijke verdringing en tegen de uitwassen van arbeidsmigratie‘. Ascher treedt snoeihard op. Laat niemand zeggen dat-ie geen handen uit de mouwen steekt. Hij treedt naar eigen zeggen snoeihard op. Bij dat vergezicht blijft het. De rest is een analyse van hoe het niet moet. Geen ‘liberale pavlovreactie‘ van ‘meer marktwerking, privatiseren, minder sociale bescherming, lagere lonen en lagere uitkeringen.‘ Asscher stapelt er zijn eigen sociaal-democratische pavlovreactie bovenop.

De rest van de toespraak gaat over dromen: ‘Wij blijven altijd dromen van en vechten voor een betere toekomst.‘ Maar hoe realiseert Asscher nou goed werk, eerlijk werk en meer werk? Door herverdeling van productiemiddelen, door zelfbestuur van werknemers, door lagere belastingen en minder lastenverzwaringen? Asscher praat over dromen die hij lardeert met wat beleidspunten. Hij pronkt met een Nederlandse economie die diep uit het dal komt door de aantrekkende economie elders. Als een pingpongballetje dat door een zuchtje wind het laagste punt verlaat. Niet dankzij, maar ondanks het economisch beleid van het kabinet. Lodewijk Asscher houdt een verdienstelijke campagnetoespraak die nergens over gaat. Vooral over dromen.

Foto: Tweet van de PvdA, 16 februari 2014.

Lokale produktie van kleding haalbaar: American Apparel

161_rsaor300_P

Update 12 februari 2014: De Zweedse docent genderstudies, blogger en fotograaf (genusfotografen) Tomas Gunnarsson kent de titel van meest seksistische bedrijf van het jaar toe aan American Apparel. Het ‘wint’ de gouden borst (Guldtuttmuggen) voor de advertentiecampagne van vorig jaar. Bezoekers van z’n blog konden stemmen. In een commentaar geeft Gunnarsson aan dat-ie in de campagnebeelden kinderpornografie herkent en dat vrouwen halfgekleed of verleidelijk afgebeeld worden, maar mannen gekleed en koel.

Update 15 mei 2013: De Zweedse blogger Emelie Eriksson is het oneens met het gebruik van halfnaakte vrouwen door American Apparel in advertenties. Ze ziet er sexisme in. Mannen houden hun kleren aan, maar vrouwen zijn halfnaakt of bevinden zich in bed. Alsof ze net sex hebben gehad. De campagne van het Amerikaanse kledingmerk triggert vele negatieve reacties op Zweedse sociale media. Zweden is een land waarvan gezegd wordt dat het feminien is. Dat leidt soms tot beleid waarbij mannen het nakijken hebben.

americanapparel1

American Apparel is een modemerk gevestigd in Los Angeles. Niet onbescheiden noemt het zichzelf een Industriële Revolutie door de zogenaamde verticale integratie. In tegenstelling tot andere kledingfabrikanten is het lokaal gebleven. Daar in de binnenstad van LA. Met als resultaat de grootste kledingfabriek van Noord-Amerika. Tegen de globalisering en outsourcing van banen richting lageloonlanden in. In Europa werkt het Spaanse Zara met hetzelfde concept. Korte lijnen, dicht op de trends van de markt en snel handelen.

American Apparel toont aan dat de valkuil van het werken met onderaannemers in Azië voorkomen kan worden. Met uitbuiting van werknemers en zelfs kinderarbeid tot gevolg. Niet iets waar consumenten in hun jeans of topjes aan herinnerd willen worden. Ze willen een goed gevoel bij hun merk. Dat hangt samen met een idee van duurzaamheid. Behalve uitbuiting gaat dat ook om transport, verspilling omdat er gedacht wordt in bulkproductie die betrekkelijk los staat van de consumentensmaak en belasting van het milieu ter plekke.

Autosave-File vom d-lab2/3 der AgfaPhoto GmbH

Zo’n model vraagt om een hecht samengaan van design, marketing, boekhouding, produktie, winkel en distributie dat werkt met de perfectie van een Zwitsers uurwerk. Door een continue informatiestroom vanaf de consumentenmarkt wordt de productie bijgestuurd. Dit voordeel valt makkelijker te halen bij kleding die afhankelijk is van de trend van de maand, dan bij produkten die minder modegevoelig zijn.

Het lokale model dat Westerse bedrijven als American Apparel of Zara zelfs in hun marketing gebruiken, kan als voorbeeld dienen voor andere Westerse kledingfabricanten die nu hun productie uitbesteed hebben. Zo’n omslag grijpt terug naar een verdwenen traditie. Da’s een keuze voor kwaliteit, tegen onverschilligheid, tegen verspilling, tegen uitbuiting, tegen globalisering, voor innovatie, voor duurzaamheid, voor design en een mooi modebeeld op straat. Redelijke kleding voor een redelijke prijs is mogelijk. Kleding is onze heerlijkheid.

82_rsadm302_P

Foto’s: Kleding uit de catalogus van American Apparel. In Nederland heeft American Apparel twee vestigingen in Amsterdam

Foto Update: Now Open: Blogger beschuldigt American Apparel smakeloos en klef te zijn.

Discriminatie van kamerleden: Keklik Yücel

Het kersverse kamerlid voor de PvdA Keklik Yücel profileert zich met kamervragen. Over de discriminatie van vrouwen. Een onderwerp dat aandacht verdient. Maar er schort iets aan de vragen aan de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Paul de Krom. Ze draaien in cirkels of raken verstrikt in zichzelf.

Kerklik Yücel neemt een lange aanloop met de vraag of ‘de ongelijke beloning van vrouwen en discriminatie van zwangere vrouwen momenteel belangrijke kwesties zijn op het gebied van vrouwendiscriminatie’. Ja, om vergif op in te nemen. Of bedoelt ze dat het belangrijke kwesties zijn op het gebied van de arbeidsmarkt?

De volgende vraag is van het type breinbreker: ‘Kunt u bevestigen dat in de publieke sector vrouwen 6 procent minder verdienen dan vrouwen voor hetzelfde werk en dat dit percentage in het bedrijfsleven nog veel hoger ligt? Deelt u de mening dat dit onwenselijk is?’ Een raadsel wat hier gevraagd wordt. Zoiets als de vraag een kleur onder de 10 te noemen. Antwoord: woensdag. Een wenselijke vraag voor liefhebbers van absurdisme.

Zo kabbelen de vragen van Keklik Yücel door, meanderend door oneindig parlementair laagland. Ze stellen zinnige vragen over de achterstelling van vrouwen op de arbeidsmarkt aan de orde. Maar missen urgentie en scherpte. Achter de vragen schemert de tragiek van een kamerlid dat onvoldoende ondersteuning krijgt. Gezamenlijk moeten de 150 kamerleden maar eens vragen, nee eisen dat de Regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer verruimd wordt. Wat de man in de straat of populistische journalisten er ook van mogen vinden. Burgers hebben recht op urgente en scherpe kamervragen. En Kerklik Yücel ook.

Foto: PvdA-kamerlid Kerklik Yücel