Saoedische schadebeperking van affaire Khashoggi is uitgelopen in een publicitaire en politieke ramp

De Saoedische autoriteiten hebben de controle over het Khashoggi-verhaal verloren. Door het verspreiden van aantoonbare leugens en onwaarachtige verklaringen staan ze nu onder zware druk waarvan het de vraag is waar het eindigt. Eerst zou de journalist het consulaat verloren hebben, dan ging het om een uit de hand gelopen woordenwisseling of een verkeerd toegepaste nekklem (‘chokehold’). Maar niet uit te leggen valt wat een groep van 15 specialisten -met botzaag- uit de entourage van kroonprins Mohammed bin Salman op 2 oktober in het consulaat in Istanbul te zoeken had. De Turkse leiders voelen zich beledigd door de moord op Turks grondgebied en maatschappelijke en politieke druk in westerse landen neemt toe om het Koninkrijk Saoedi-Arabië stevig aan te pakken. Het lijkt onvermijdelijk dat de kroonprins geofferd wordt om de politieke positie van het Koninkrijk te redden. Maar hij geeft zijn macht slechts moeizaam op. Iedereen wist al jaren dat het Koninkrijk een autoritair land met autoritaire leiders was, maar door de affaire Khashoggi hebben de Saoedische dat zo stom uitvergroot dat hun westerse medestanders wel gedwongen worden tot ferme actie.

Morele leegte van de politieke partijen aan de hand van de reactie op het doodvonnis voor Saoedische dichter Ashraf Fayadh

Waar gaat naïviteit over in waakzaamheid, tolerantie in zelfbescherming, verontwaardiging in handelen? De scheidslijn tussen recht en onrecht is vaak niet te zien. Of er wordt weggekeken, vooral in de extra gevoelige en extra beschermde sector van de religie. De vinger aan de pols en juist reageren is een helse opgave voor politici die steeds meer zweren bij regelgeving en machtsuitoefening, en steeds minder hebben met moraliteit en maatschappelijke waarden. In een NRC-artikel zet Gabriël van den Brink dat op een rijtje. Een uitwerking van onderstaande video. Hij concludeert dat de politieke klasse zich buitenspel zet en vervreemdt van de burgers. En uiteindelijk teruggefloten zal worden. Is dat wensdenken dat een beetje gedateerd aandoet? Want hoe en wanneer morele en maatschappelijke waarden weer terug komen in de politiek is onduidelijk.

Dat de petitie ‘Oproep: geen Saoedisch doodvonnis voor dichter Ashraf Fayadh’ geschreven moet worden is er een voorbeeld van dat de Nederlandse politiek verstrikt is geraakt in regelgeving en machtsuitoefening, en zich weinig aantrekt van moraliteit (de reactie op het doodvonnis van een dichter in Saoedi-Arabië omwille van zijn poëzie) en de maatschappelijke waarden (de bezorgdheid van de Nederlanders over dit doodvonnis en de reactie daarop). De Nederlandse politieke partijen redeneren in elkaar, handelsbelangen, wapenverkoop, machtspolitiek in het Midden-Oosten en het goed houden van de verstandhouding met autoritaire regimes. De petitie verdient het om getekend te worden, maar is aan het verkeerde adres gericht en legt het verkeerde accent. Het kabinet-Rutte zou als vanzelfsprekend gehoor dienen te geven aan morele en maatschappelijke waarden die in de Nederlandse samenleving leven. Dat dat niet gebeurt is de andere schande. De onze.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘Oproep: geen Saoedisch doodvonnis voor dichter Ashraf Fayadh’. Tekenen kan hier.

French Connection bij FIFA: Sarkozy zorgde dat WK naar Qatar ging. Niet naar VS

Sepp Blatter was nog in charge geweest als FIFA-baas als de toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy niet had ingegrepen. Malcolm Moore van de FT interviewde Blatter en legt het uit. Dat zit zo, er was een afspraak achter de schermen dat de WK’s van 2018 en 2022 aan de Russische Federatie en de VS toegewezen zouden worden. Maar vermoedelijk vanwege de verkoop van Franse vliegtuigen aan Qatar kwam via Sarkozy de Franse UEFA-president Michel Platini tussenbeide. En zei het akkoord op. Blatter was niet blij dat op 2 december 2010 Qatar als gastheer voor het WK van 2022 werd gekozen. Hij had juist de stemming willen beïnvloeden ten gunste van de VS. Omdat de VS het niet pikten ging de Amerikaanse justitie vervolgens achter Blatter aan.

Wat deze uitspraak van Blatter betekent voor het onderzoek naar de toekenning van beide WK’s van 2018 en 2022 aan de Russische Federatie en Qatar is de vraag. Het zou krom zijn als de VS ingrijpen in dezelfde besluitvorming die het meende te kunnen sturen en waarover het tevreden was, enkel en alleen omdat het uiteindelijk geen WK toegekend kreeg. Maar door de dynamiek van de onthullingen over corruptie bij de FIFA die door het ingrijpen van de Amerikaanse en Zwitserse justitie naar boven zijn gekomen en tot op de bodem gaan is alles mogelijk geworden. En is ook de ‘gewone’ koehandel zonder corruptie verdacht geworden. De doos van Pandora bij de FIFA staat wijdopen en maakt elk vervolg onvoorspelbaar.

Foto: Schermafbeelding van begin artikel ‘Lunch with the FT: Sepp Blatter’ van Malcolm Moore voor de FT, 30 oktober 2015.

Gedachten bij dubbele standaard in de politiek. En in onszelf

De dubbele standaard van de ander wordt ergerlijk gevonden. Dus als iemand het een zegt en het ander doet. Voorbeelden genoeg. Premier Mark Rutte die in Den Haag de eurocriticus speelt, maar in Brussel al sinds 2010 het staande beleid onderschrijft en mede vorm geeft. Of de over straat rollende leiders van 50Plus die zeggen op te komen voor de positie van de ouderen, maar dat niet doen omdat ze zich verliezen in een spel om de macht in hun partij. Of de Franse president François Hollande die z’n mond vol heeft over mensenrechten, maar niet afziet van de verkoop van twee Mistral oorlogsschepen ter waarde van 1,2 miljard euro aan Rusland waarvan een ervan notabene in het geannexeerde Sepastopol op de Krim gestationeerd zal gaan worden.

Het leven is schipperen tussen het volgen van een innerlijk kompas en het sociaal omgaan met anderen. Daarin moet een evenwicht gevonden worden. Niet altijd werkt het om te zeggen wat men vindt. De nieuwe jas, het kapsel, de snelle auto, de verbouwing van de keuken, het pas gekochte schilderij, ze vinden hun waarde in het enthousiasme van de eigenaar ervan en niet in het antwoord op de vraag wat de ander ervan vindt. Die al ingepakt is door de verwachting voordat het antwoord klinkt. Zoals bij alles, is kritiek een kwestie van maatvoering. De wijsheid leert daar je moment voor te kiezen. Hetzelfde geldt voor politieke standpunten, de analyse van Thomas Piketty en inkomensongelijkheid, de Haagse politiek of het verbeteren van de wereld.

In de politiek hebben partijen die niet hoeven schipperen tussen theorie en praktijk, tussen programma en uitvoering, tussen plannen en implementeren het makkelijker dan partijen die het compromis nodig hebben om zaken met rivalen of opponenten te doen. In het Haagse jargon spreekt men over de middenpartijen VVD, CDA, PvdA en ook D66 omdat deze elkaar door het centrum vinden en hun concurrenten meer uit het centrum van de politieke macht staan: PVV, CU/SGP en SP. D66 is een uniek fenomeen omdat het in de innerlijke tweeslachtigheid tussen links en rechts, tussen behoud en vernieuwing haar eigen tegenspraak is.

Waar het politieke handwerk van geven en nemen, van de koehandel van de veemarkt overgaat in een dubbele standaard wordt het interessant. Wat is binnen de regels van het politieke métier nog gebruikelijk en waar gaat het die regels te buiten? Een concreet voorbeeld is de samenwerking van VVD en PvdA die elkaar voor de verkiezingen van september 2012 verketterden. Is dat pragmatische politiek of dubbele standaard? Of is de dubbele standaard een normaal instrument uit de timmerkast van het politieke handwerk? Een paardenmiddel om het onoverbrugbare te overbruggen. Met andere woorden ‘Bruggen slaan’ over het gekanaliseerde bedrog. Rutte, 50Plus, president Hollande en u en ik doen het allemaal op z’n tijd, we schipperen ons door het leven en verliezen zo een stukje van onszelf om het toe te voegen aan ons sociale weefsel. Als desertie van onszelf.

Foto: Sluiskil, verkeersbrug, 1945.