Schilderij in rechtbank Almelo zou niet aanstootgevend zijn vanwege een blote borst, maar waarom wordt het dan verwijderd?

De rechtbank van Almelo heeft volgens een bericht van RTV Oost het schilderij Regelrecht (ook: ‘De Gevangen Liefde’) van Jan en Joep Gierveld uit de centrale hal verwijderd ‘omdat het aanstootgevend zou zijn’. Het hing er al 26 jaar. Waarom het aanstootgevend wordt geacht is vooralsnog niet ondubbelzinnig duidelijk. In een interview met RTV Oost zegt rechtbankpresident Bart van Meegem ‘dat het niet zozeer om de borst gaat’.

Maar waar gaat het dan wel over? Op het schilderij is een blote vrouwenborst te zien. Van Meegem komt met een toelichting waarin hij een iconografie van het schilderij geeft waarvan het de vraag is of die overeenkomt met die van de klager en of die er om die reden aanstoot aan gegeven heeft. Op de inhoud van de klacht van de klager gaat Van Meegem niet in en erover laat hij ons ongewis. Hoe raar en onzorgvuldig is dat wel niet? Geeft hij niet eerder via projectie zijn persoonlijke interpretatie van de voorstelling op dit schilderij?

De staande clowneske meneer zou het recht voorstellen. Hoe kan het dat de voorstelling van het recht als clown ineens na 26 jaar een reden is voor de rechtbank Almelo om dit schilderij uit de openbaarheid te verwijderen? Omdat de neutraliteit van de rechtspraak in het geding is? De meest voor de hand liggende uitleg is dat de vrouw dreigt verleid te worden door de duivel links en dat de staande man rechts die het recht in de hand heeft haar steunt of wil behoeden. Een schilderij met zo’n voorstelling past toch prima in een rechtbank?

President Van Meegem wringt zich in bochten om niet als zedenmeester over te komen en beticht te worden als kleingeestig, intolerant en cultuurbarbaar vanwege een geschilderde borst op een schilderij. Maar hij kan niet afdoende weerleggen dat hij uiteindelijk toch zwicht voor hooguit een handjevol klagers in 26 jaar.

Foto 1: ‘Het uit de centrale hal verwijderde doek. © Rechtbank Overijssel’

Foto 2: Tweet van Mr. Rob Oude Breuil uit Almelo, 20 september 2018.

Borstvoeding in het Mauritshuis nu overal toegestaan

mau

De wereld staat in brand. Deze zomer is het te druk voor komkommertijd. In Irak en Syrië rukken de troepen van ISIS op en worden christelijke- en Jezidi-minderheden vermoord als ze zich niet bekeren tot de islam. In Oekraïne lijkt afgelopen nacht op het nippertje na diplomatieke druk op Rusland een invasie van zogenaamde Russische vredestroepen afgewend. In Gaza, Libië en Zuid-Soedan is het leed evenmin te overzien.

Naast dat grote leed gaat het kleine leed door. Sommigen zullen het een peulenschil of kleinigheid noemen, maar da’s betrekkelijk. Want een onbeduidendheid die zich in iemands hoofd vastzet wordt vanzelf een grote zaak. Hoe klein dat ook is vergeleken bij de doden die aan de randen van Europa, in Afrika of in het Midden-Oosten vallen. Het bezweren van het kleine leed kan ook opgevat worden als een ontsnapping aan het grote leed dat te veel is om te bevatten. Zo wordt uit onmacht het overwinnen van het kleine leed een sublimering van het grote leed. Door zich in te zetten voor het kleine wordt het grote bezworen. En op afstand gehouden.

In bovenstaande verklaring laat het Haagse Mauritshuis weten dat vrouwen die borstvoeding willen geven welkom zijn. In het Engels werd dat ongelukkig vertaald met ‘permit’ wat sommigen weer aanleiding gaf voor nieuwe kritiek omdat het ‘welcome’ moest zijn. Aanleiding voor alle onrust was een borstvoedende vrouw die verzocht werd de Brasserie te verlaten. Die trouwens voor de kaartverkoop ligt. Het museum had voor moeder en kind een aparte ruimte bestemd. De kritiek hierop werd tot een heuse rel. Zie hashtag #borstvoeding. Vol overdrijvingen en valse voorstelling van zaken. Maar het Mauritshuis had blijkbaar geen zin in publicitair gedoe en stond na een beleidswijziging borstvoeding overal in het museum toe. Dus ook op zaal voor Het puttertje of het Meisje met de parel van Vermeer. Het wachten is op de volgende doelgroep die emancipeert.

842jpg

Foto 1: Facebook-pagina van het Mauritshuis met verklaring over borstvoeding, 7 augustus 2014.

Foto 2: Quinten Massys (en/of atelier), Maria met kind, circa 1525-1530. Collectie: Mauritshuis Den Haag (bruikleen van het Rijksmuseum).

Strijd over postzegels, Marianne, Inna en FEMEN

fHR0csuoba

In Frankrijk won een postzegel dat de nieuwe feministes van FEMEN zou verbeelden de competitie voor een nieuwe Marianne. Zo licht ontwerper Olivier Ciappa toe. Elke president mag een eigen Marianne kiezen en kan zich met deze keuze profileren. Deze moederfiguur vertegenwoordigt de Franse republiek en is een tijdje het gezicht van Frankrijk. Onder meer Brigitte Bardot (1969), Mireille Mathieu (1978) en Catherine Deneuve (1985) gingen FEMEN-voorvrouw Inna Shevchenko voor. Zij inspireerde ontwerper Ciappa. De keuze voor iconen uit de populaire cultuur is begrijpelijk vanwege de veilige keuze. Elke Fransman moet zich erin kunnen vinden.

Omdat Marianne het symbool van de Republiek is ligt de keuze gevoelig. De kritiek barstte los. FEMEN vergrootte dat uit door critici te reduceren tot nationalisten, reactionairen, homohaters en ander fascistisch tuig. FEMEN ziet op haar website in de keuze voor het ontwerp van Ciappa een bevestiging van de eigen strijd. Die het verbindt met de Franse Revolutie en het streven naar gelijkheid. De keuze voor FEMEN is opvallend. Deze keer dus geen icoon uit de populaire cultuur, maar een uit Oekraïne afkomstige politieke activiste.

Zien we wat we zien? Of denken we te moeten zien wat het bijschrift zegt? Ciappa zegt zich te hebben laten inspireren door allerlei voorbeelden. Inna Shevchenko was daarvan wel de belangrijkste. In de postzegel zal niet voor iedereen het gezicht van de oprichtster van FEMEN terug te vinden zijn. Eerder doemt een poezelig meisje als hoofdpersoon uit een tienerstrip op. In de postzegel is zonder voorkennis geen directe verwijzing naar FEMEN of Inna Shevchenko te herkennen. Conclusie is dat in de discussie over de nieuwe Marianne de beeldenstrijd het verliest van de woordenstrijd. In een beeldcultuur beslist zoals vaak de onderliggende tekst.

6804104310_d13839c6b2_z

Foto 1: Franse postzegels met nieuwe Marianne. Ontwerp: Olivier Ciappa.

Foto 2: Activiste en oprichtster van FEMEN Inna Shevchenko (rechts).

FEMEN roept weerstand op in religieuze en links-radicale hoek

739200B1-C969-4F01-8C3D-C3148D26369A_w640_r1_s

FEMEN is de van oorsprong Oekraïense groep activistische vrouwen die het vrouwenlichaam inzet om te protesteren. Onder het motto: ‘Onze God is vrouw, onze missie is protest, onze wapens zijn blote borsten‘. Het begon als protest van oprichtster Inna Shevchenko tegen de Russisch-Orthodoxe kerk. Zo zaagde ze in augustus 2012 in Kiev topless een kruisbeeld door. In protest tegen de veroordeling van de leden van Pussy Riot. Ze moest naar Parijs vluchten waar FEMEN sinds september 2012 gevestigd is. FEMEN opereert in steeds meer landen en uit zich over steeds meer onderwerpen. Met burgerrechten als gemeenschappelijke noemer.

FEMEN heeft een bij-de-tijdse marketing ontwikkeld met een FEMEN-shop. De toko in Parijs moet draaien. FEMEN is idealistisch, maar hoeft niet geïdealiseerd te worden. Maar elke NGO mag eigen middelen en focus kiezen om effectief te zijn. Mits het binnen de wet blijft. Om zich niet te isoleren dient FEMEN aan de veilige kant van de pornografie te blijven. Seks verkoopt, maar met mate. In die hoek worden vrouwen nu eenmaal geplaatst. Bij elke actie moeten de actievoerders van FEMEN de afweging maken of het provocatief genoeg is om het nieuws te halen, maar niet te uitdagend om onaanvaardbaar te worden voor een breed publiek.

Er bestaat weerstand tegen FEMEN. Vooral uit religieuze en links-radicale hoek. De natuurlijke vijanden van een open samenleving die uit de liberale democratie volgt en FEMEN voorstaat. Zo plaatst KRAPUUL een stuk dat ageert tegen Elma Drayer en tegelijk FEMEN de mantel uitveegt. Het doet FEMEN en Drayer tekort als het suggereert dat FEMEN hoofdzakelijk ageert tegen de islam en Drayer die attitude overneemt. Dat doen FEMEN en Drayer niet. De schrijver hangt aan dat anti-islamisme zijn betoog op dat in de lucht komt te hangen. Een symbolisch Russisch-Orthodoxe crucifix reduceert hij tot een monument voor concentratiekampslachtoffers. Columniste Elma Drayer nam het deze week in Trouw op voor FEMEN en verbaasde zich over de gebrekkige belangstelling in de Nederlandse media. Ze mist trouwens dit blog dat herhaaldelijk over FEMEN bericht.

Drayer citeert Evie Embrechts in wat ze als voorbeeld van ‘zuurlinksigheid’ ziet: ‘Er is niets feministisch aan dit soort neprebellie en Femen is een afschuwelijk voorbeeld van racisme en neokolonialisme‘. Embrechts stelt in haar betoog islamkritiek gelijk aan moslimhaat, wat een slot op elk debat gooit. Verder heeft ze zich slecht geinformeerd en zit haar mening de feiten in de weg. Evie Embrechts geeft toe dat ze haar stuk schrijft om frustraties en onbegrip van haar af te schrijven. Het is haar in mijn ogen niet gelukt om een afgewogen beeld van FEMEN te geven. Terwijl de vraag hoe marketing, media, pornografie, protest, vrouwenrechten, religie en levensovertuiging samengaan tot interessante conclusies kan leiden die iets zeggen over onze tijdgeest. Juist omdat de activisten van FEMEN iets nieuws proberen. FEMEN maakt meer los dan sommigen aankunnen.

13452852031881

Foto 1: ‘A Femen activist uses a chainsaw to cut down an Orthodox cross in Kyiv on August 17‘ [2012]. Credits: Reuters.

Foto 2: Op 18 augustus 2012 wordt door de overheid een nieuw kruis opgericht. Ofwel: geënt

Nieuwe feminisme van FEMEN zet een oude strijd voort

909108_10200898482283477_296467007_n

Femen Holland neemt deze foto van Femen Berbère over. Het onderschrift verwijst naar de jaren ’60. Die in Frankrijk nog steeds worden herinnerd door de bijna-revolutie van 1968 toen de verbeelding de macht zocht. Onder het asfalt ligt nog steeds het strand. Vrij vertaald: ‘In de jaren ’60 verbrandden vrouwen hun beha uit protest, door zich niet langer met voeten te laten treden zetten vrouwen dat initiatief nu voor het eerst voort’. ‘Dans les années soixante les femmes avaient brûlé leur soutien gorge en protestation, ce n’est pour qu’aujourd’hui les femmes soient piétinées.’ De activistes van FEMEN zoeken legitimiteit door zich aan te sluiten bij het feminisme van 40 jaar geleden. Ze tonen dezelfde ambitie om de samenleving te beïnvloeden.

W. Joseph Campbell ontzenuwt de mythe dat er aan het eind van de jaren ’60 veel bh’s werden verbrand: ‘But the act of “bra-burning” neither defined nor figured prominently in feminist protests of the 1970s. Or of the 1960s.‘ Kortom, het feitelijk verbranden, uitdoen of weggooien van bh’s vond toendertijd niet op grote schaal plaats, maar had door de symboliek wel maatschappelijke gevolgen. Verschil lijkt dat het toenmalig feminisme samen opging met de emancipatiestrijd van andere groepen. Dat gaf rugwind. De nieuwe feministes van FEMEN opereren in een tijdperk waarin de burgerrechten door overheden en maatschappelijke bewegingen steeds meer worden ingeperkt. Dat maakt de strijd om vrouwen te bevrijden nog urgenter dan die toen al was.

bra-burning_freedomtrashcan-1

Foto 1: Femen Berbère: Bij de Parijse Eiffeltoren gaan bh’s de lucht in.

Foto 2: Amerikaanse feministes gooien bh’s in de vuilnisbak. Atlantic City, 1968.

Zie hier voor alle artikelen over FEMEN op dit blog.

Vrouwen van FEMEN en radicale islam botsen in Tunesië

RitlAva7bt

Dat baardmannen meer kunnen dan bidden en tegenstanders vervolgen bleek gisteren in Tunesië. Hun ICT-brigade hackte de Facebook-pagina van ‘FEMEN Tunisia‘. En verving foto’s van de protesterende vrouwen met video’s van soera’s uit de koran en foto’s van koranteksten. Inmiddels hebben de activistische vrouwen de baardmannen weer uit hun digitale ruimte verdreven. FEMEN is niet ongelukkig met de actie omdat het in hun ogen het ware gezicht van de haters van de vrijheid toont:‘Keep showing your real face, freedomphobes!’ Siliconen en puur natuur slaan baardmannen knockout. Vrouwen zetten hun lichaam in voor de vrijheid.

Aanleiding voor de hack was dat de 19-jarige Amina die deel uitmaakt van FEMEN Tunisia een foto op sociale media plaatste. Van haarzelf met ontbloot bovenlijf. Erop stond in het Arabisch geschreven: ‘Mijn lichaam is van mij, en is niet de bron van iemands eer’. De salafistische prediker Adel Almi van de Al-Jamia al-Wassatia Li-Tawia Wal-Islah riep op tot haar dood. Eerst moest ze 80 tot 100 zweepslagen krijgen en daarna steniging tot de dood erop volgt. Hij vreest dat Amina vrouwen op andere ideeën brengt. Wat exact de bedoeling van haar actie is. Volgens de wet kan Amina voor het plaatsen van de foto 2 jaar gevangenisstraf krijgen. Plus een boete die oploopt tot 1000 dinar, zo’n 490 euro. De islamitische regeringspartij Ennahdha krijgt kritiek van critici dat het de salafisten te veel ruimte geeft. Ze intimideren tegenstanders. Amina Tyler is nu onvindbaar. Dat veroorzaakt onrust bij sympathisanten. Geruchten gaan dat ze in een psychiatrische kliniek is gestopt.

thhnT48XsK

Allerlei groepen en individuen -overwegend vrouwen- nemen het op voor Amina en steunen haar. De opzet is om via sociale media aandacht te besteden aan de kwestie Amina. En de stand van de democratie in Tunesië en de intolerante radicale islam. 4 April is uitgeroepen tot ‘Internationale Protestdag om Amina te verdedigen’. Op change.org kan een petitie getekend worden die de Tunesische overheid oproept om het leven en de vrijheid van Amina te beschermen. En degenen die haar bedreigen onmiddellijk juridisch te vervolgen. Teken.

Amina

Foto 1: Foto van Amina die reactie van de radicale salafisten opriep.

Foto 2: Cartoon op FEMEN.org met de tekst: ‘Ze willen ons stenigen? Laten we ze borsten!

Foto 3: Petitie ‘Amina must be safe’ op change.org.

FEMEN verstevigt hip en dwars image door strakke marketing

Het Fuck You, Oligarchs dateert van een vorige fase. Het sluit niet aan bij een westers publiek. Het collectief FEMEN laat zich in de vorm steeds extremer, en politiek listiger gelden. Blote vrouwenborsten volstaan niet meer om voldoende aandacht te trekken. Met de aloude sandwichformule dat vrouwelijk schoon verkoopt. Of dat nou auto’s op de autobeurs zijn of politieke standpunten die tegen de consensus ingaan. En mooi meegenomen, zijdelings ook het fatsoen van de zogenaamde kleinburger ridiculiseren. Da’s fijn scoren voor montere vrouwen. De plaatjes laten aan duidelijkheid steeds minder te wensen over. Iconisch en politiek. Maar waar ligt de grens? Want om zichzelf niet te isoleren van het publieke debat moet FEMEN aan de veilige kant van de pornografie blijven. Seks verkoopt, maar toont geen inwendigheid als het uiterlijk eenmaal getoond is.

femen

FEMEN is idealistisch, maar hoeft niet geïdealiseerd te worden. De van origine Oekraïense organisatie (let op de blauwe en gele steunkleur) maakt sinds herfst 2012 toen het onvrijwillig neerstreek in Parijs de slag naar de markt. Politiek en commercieel. De organisatie moet draaien en heeft daarom een toko, de FEMEN Shop. Breed georiënteerd, zo is er een T-Shirt ‘Fun Netherlands‘ voor 20,26€ te koop. FEMEN weet in de politieke en commerciële marketing een strakke lijn aan te houden. De producten zijn vrouwenrechten en onrecht, het middel publiciteit door naakt vrouwenprotest en het doel verbetering van burgerrechten. Uitdagend is FEMEN zichtbaar op sociale media als FacebookGoogle+, VKontakteVimeo en Twitter. De vrouwen bewegen tegen.

re-1354099351-HOLLAND-FW

Foto 1: Schermafbeelding wisselende ‘header’ van website FEMEN.

Foto 2: Schermafbeelding van T-Shirt ‘Fun Holland’ in FEMEN Shop.