Surkov Leaks en Glazyev Tapes tonen inmenging Kremlin bij oorlog in Oekraïne aan. Maar Westerse media zwijgen

In een artikel voor Open Democracy besteedt Andreas Umland aandacht aan de Surkov Leaks en de Glazyev Tapes. Deze hacks tonen de betrokkenheid van het Kremlin bij het organiseren van de opstand in Oost-Oekraïne aan.  Ze weerleggen de suggestie dat het in Oekraïne een burgeroorlog betreft en bevestigen de inmenging en orkestratie van het Kremlin in een heuse Russisch-Oekraïense oorlog. Die alleen in het Westen nauwelijks die naam mag hebben. Vladislav Surkov en Sergey Glazyev zijn beide officieel adviseur van Putin.

De onthullingen tonen de nauwe betrokkenheid van medewerkers van president Putin aan in de aanloop naar de recente ontwikkelingen van februari en maart 2014 in Oekraïne, en kort daarna. Ze maken duidelijk dat de zogenaamde burgeroorlog in de zogenaamde Volksrepublieken Donetsk en Loehansk en op de Krim geen reactie was op de Oekraïense opstand (Euromaidan), maar er aan vooraf ging. Met andere woorden, het was een door het Kremlin met behulp van Russische speciale troepen georganiseerde en op touw gezette geheime operatie die tot bezetting door Russische troepen van grote delen van Oekraïne had moeten leiden. Maar dat mislukte omdat de Russisch sprekende Oekraïeners niet warm liepen voor deze agitatie door het Kremlin. Hun ‘bedreiging’ zou een voorwendsel voor een militaire invasie zijn geweest. De ‘burgeroorlog’ was plan B.

Umland stelt de vraag waarom de lekken in de Westerse media zo weinig aandacht kregen. De wereld gonsde de afgelopen maanden over de door WikiLeaks gelekte Podest Emails die de kansen van Hillary Clinton op het presidentschap hielpen verkleinen. Volgens Amerikaanse inlichtingendiensten een actie waarbij Russische hackers en overheidsdiensten waren betrokken. Westerse media pikten dat gretig op. Maar de Surkov Leaks en de Glazyev Tapes kregen weinig tot geen aandacht. Terwijl ze belastender zijn dan de Podesta Emails.

Het is merkwaardig dat als het lekken betreft die het Kremlin in diskrediet brengen Westerse media zo goed als zwijgen. Een verklaring kan zijn dat Russische veiligheidsdiensten professioneler opereren dan Oekraïense. Ook door het verschil aan middelen en financiën. Of dat bij Westerse establishment media te weinig expertise en menskracht voorhanden zijn om Russisch-talige berichten correct te duiden. Gevoegd bij het feit dat de aandacht ervoor commercieel weinig oplevert. Ook oppert Umland dat het mogelijk is dat een deel van de Oekraïense politiek of overheidsdiensten geen belang heeft bij openheid. Want dat er nog steeds mollen hoog in de Oekraïense politiek en overheid opereren die nog in hoge mate ge-Sovjetiseerd is leidt geen twijfel.

De EU in Brussel en in de hoofdsteden van de EU-lidstaten zou er verstandig aan doen om beter dan nu te beseffen en in het openbaar te erkennen hoe veelomvattend de inmenging van het Kremlin in Oekraïne is. En hoe ondermijnend dat uitpakt. Daardoor kan dit land maar steeds geen goede start maken op weg naar democratisering en hervorming. Deels heeft Oekraïne dat aan zichzelf te wijten, maar deels wordt dat veroorzaakt door de Russische militaire interventies en de Russische inmenging tot op het hoogste niveau in de Oekraïense politiek. De EU moet beseffen dat de afspraken van Minsk niet bedoeld kunnen zijn om een agressor te belonen. Het Kremlin als partij die zegt geen partij te zijn in Oekraïne claimt een speciale status voor de zogenaamde Volksrepublieken die het zelf heeft gecreëerd op het grondgebied van een ander land. Dat is volkenrechtelijk onaanvaardbaar. Zelfs in de pragmatische of neorealistische opvatting van geopolitiek.

Advertentie

Speculatie, Kremlinologie en machtsstrijd: Putin en de hardliners

aa

Kremlinologie herleeft in de Russische Federatie zoals deze in de Soviet-Unie bestond. Het omvat pogingen om het Kremlin door het interpreteren van indirecte aanwijzingen te begrijpen. Wat betekent de vlucht van de Russische Oekraïne-gezant van Putin Vladislav Surkov met zijn familie naar Hong Kong? Kremlinologie bestaat door het gebrek aan betrouwbare informatie. Hoewel er sinds 1991 door de opgang van het internet en de sociale media veel veranderd is -zodat de snelheid van de verspreiding van informatie is toegenomen- is het opvallend dat dit in de Kremlinologie weinig verschil uitmaakt. Er komt zo goed als niets naar buiten.

President Vladimir Putin is sinds 5 maart niet meer in het openbaar verschenen. Toen ontmoette hij de Italiaanse premier Matteo Renzi in Moskou. In elk land is het opvallend als een staatshoofd zonder verklaring 10 dagen niet in het openbaar verschijnt, maar in Rusland is het nog opmerkelijker omdat de persoon van Putin tot focus van politiek is gemaakt en in de media tot inwisselbaar symbool van de Russische Federatie is geworden. Hoewel door het gesloten systeem van informatie het best kan dat de gewone Russen het niet eens in de gaten hebben dat er iets vreemds aan de gang is in Moskou. Daartoe worden oude beelden uitgezonden.

De meest waarschijnlijke speculatie is dat er sinds 5 maart in het Kremlin sprake is van een machtsstrijd die verband houdt met Oekraïne. Hoewel het best kan dat het wordt vermengd met een strijd over functies en economische belangen. Het gaat dus niet om een paleiscoup met rollende hoofden, maar om een vertraagde machtsstrijd die zich in fases afspeelt. Dat komt omdat facties elkaar nodig hebben en omdat Putin door de leidersschapscultus voor de gewone Russen de natie symboliseert. Ook als Putin de strijd van de hardliners de afgelopen 10 dagen verloren heeft, dan hebben ze hem nog nodig als uithangbord voor de eigen bevolking en front naar het Westen. Die rol geeft Putin weer invloed om tegeneisen te stellen. Daarom duurt het zo lang.

Wat betekent het als de hardliners winnen waar het nu naar uitziet, hoewel hun winst wellicht niet volledig is? Daarover zijn de speculaties evenmin van de lucht. Wordt eerst Tsjetsjenië uitgemest inclusief de trouwste bondgenoot van Putin Ramzan Kadyrov voordat de aanval op Mariupol wordt ingezet met een oorlog die niet langer hybride is, maar openlijk wordt erkend? Dat zou Oekraïne ademruimte geven. En op termijn Westerse steun. Gaan de hardliners die leunen op de inlichtingendiensten die deel uitmaken van de veiligheidsindustrie voor een realistische politiek die uitgaat van machtsevenwicht of vermengen ze dat net als Putin met religie en nationalisme? Het valt nog niet te voorspellen. Maar de contouren zijn in de afgelopen 10 dagen geschetst.

Foto: Tweet van Anders Aslund, 14 maart 2015.

Girkin: Rusland vecht een oorlog in Oekraïne. Geef dat gewoon toe

gir

Een harde dobber voor de machthebbers in het Kremlin en alle Europeanen die mede door de niet aflatende Russische propaganda nog steeds in een fase van ontkenning verkeren. Ze geloven maar al te graag dat er in Oekraïne sprake is van een burgeroorlog tussen bevolkingsgroepen die van onderop is ontstaan. De orthodoxe nationalist, Russische oud-kolonel van de geheime dienst en voormalige separatistenleider die in augustus 2014 door het Kremlin werd afgezet als leider van Donetsk Igor Girkin doorbreekt de illusie. Hij roept Rusland op niet langer de kop in het zand te steken en toe te geven dat het een oorlog in Oekraïne voert. Girkin gooit olie op het vuur dat het pro-Oekraiense Euromaidanpress maar al te graag oppakt.

Vorige week werd in Loehansk de militiecommandant Batman vermoedelijk met behulp van Russische speciale troepen bij een aanslag gedood. Hij was een geestverwant van Girkin. Tegenover alle partijen moeten de nationalisten hun onverzoenlijkheid bekopen. Oorlog is een kwestie van schipperen en flexibiliteit. Russische vrijwilligers die in de milities vechten worden in bepaalde gevallen bestreden door Russische troepen omdat ze onder de verkeerde commandanten dienen. Girkin blijft interviews geven om in de aandacht te blijven en zijn politieke relevantie te benadrukken. Hoelang hij nog getolereerd wordt door het Kremlin is de vraag.

Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Former top terrorist leader urged Russia to admit it is fighting a war against Ukraine’ op Euromaidanpress.

Kremlin voert in Oekraïne oorlog tegen Russen in Volksrepublieken

oek

Dat de strijd in Oekraïne andere scheidslijnen volgt dan sommigen denken die er een geopolitieke strijd tussen Oost en West in willen zien is een feit. Het pro-Oekraïense InformNapalm plaatst bij uitzondering een door een pro-Russische separatist geschreven in het Engels vertaald stuk Vecht Rusland tegen de LPR?’ Het gaat in op de onderlinge strijd tussen de separatisten en de rol van het Russische leger en het Kremlin. Aanleiding is de moord op militiecommandant Alexander ‘Batman’ Bednov in de zogenaamde Volksrepubliek Loehansk (‘LPR’) op 2 januari met waarschijnlijke betrokkenheid van Russische speciale troepen.

Uit het stuk resteert een beeld van onderlinge verdeeldheid, rechteloosheid, diefstal, corruptie, wederzijdse chantage en een volledig voorbijgaan aan de wensen van de lokale bevolking. De volgende groepen zijn te onderscheiden. 1) De politieke leiding in het Kremlin die opdrachten geeft aan Russische troepen ter plekke, gesymboliseerd in Vladislav Surkov; 2) De door het Kremlin benoemde politieke leiding ter plekke die de opdrachten van het Kremlin volgt, gesymboliseerd in het hoofd van de LPR Igor Plotsniski; 3) Lokale milities die een nationalistische koers volgen en zich onverzoenlijk opstellen tegenover Kiev, maar ook tegenover het Kremlin; 4) Russische vrijwilligers die opgenomen zijn in de lokale milities; 5) Russische militairen ter plekke die met speciale acties de macht van het Kremlin versterken en die van de nationalistische milities inperken.

De conclusie is dat de Russen steeds meer als bezettingsmacht functioneren. Dat verklaart het gebrek aan strijd met Oekraïne terwijl getuigenissen nog steeds spreken van toevoer uit Rusland van manschappen, materieel en munitie. De auteur meent dat president Putin de zogenaamde Volksrepublieken transformeert tot marionettenrepubliekjes waar de Russische legermacht de lokale bevolking in bedwang houdt en zich samen met de zetbazen bezondigt aan smokkel en diefstal. Het volk wordt buitengesloten. Zo zijn de republiekjes een lucratieve business. De milities vertrouwen Putin niet omdat hij om politieke redenen de zogenaamde Volksrepublieken terug kan geven aan Oekraïne als het hem uitkomt. Rusland heeft geen geld om ze te onderhouden, laat staan op te bouwen. Opvallend is dat InformNapalm de leiders van de milities rechts-nationalistisch noemt, terwijl ze zichzelf -onder meer Igor Strelkin- als links-nationalistisch beschouwen.

Foto: Slot van artikel op InformNapalm van een pro-Russische separatist: ‘Separatist Militant: “On the 1st of January the Kremlin Began an Open War against the Russians in the LPR and the DPR”’