Vulgarisering van dode kunstenaars: Rietveld, Mondriaan. Dansje van JB Productions en kunsthandel van het Stedelijk Museum

Je zou maar kunstenaar of architect zijn met de naam Van Gogh, Mondriaan of Rietveld. Jaren na je dood wordt je ingezet voor marketing, stadspromotie, commerciële projecten of kunsthandel. Als koektrommel eindig je. Wie komt er in hemelsnaam op voor de nagedachtenis van dode kunstenaars? Ze zijn vogelvrij. Iedereen kan met hun roem aan de haal gaan. Dat JB Productions een graantje van een kleine duizend euro per optreden meepikt met ‘de Mondriaan danseressen’ die ‘een spetterend dansoptreden verzorgen’ met ‘de dansact volledig in de stijl van Mondriaan en met originele details uitgewerkt’ is nog onschuldig vermaak.

Maar wat te denken van de provincie Utrecht die de kunstenaars van De Stijl reduceert tot een merk van economie en toerisme? Of het Stedelijk Museum Amsterdam dat in 2016 een vervalste Mondriaan uitleende aan het Brusselse kunstencentrum Bozar, zoals uit een bericht van de NRC blijkt? De anonieme Zwitserse eigenaar is een kennis van Stedelijk-directeur Beatrix Ruf. Die eigenaar was er verschillende malen op gewezen dat het werk vals was. Betrapt, zei het Stedelijk afgelopen woensdag in een verklaring dat ‘de taak van een museum is om kunst te laten zien, niet om de authenticiteit van een werk te bepalen’. Werkelijk? Is het volgens het Stedelijk niet de taak van een museum dat bemiddelt bij bruikleenverkeer om in te staan voor authenticiteit? Het commentaar vanuit het Haags Gemeentemuseum (met expertise over Mondriaan) is dodelijk: ‘Wat betreft Mondriaan praat ik liever over de professionaliteit van het Haags Gemeentemuseum dan over het amateurisme bij het Stedelijk’. Is Beatrix Ruf wellicht bezig met een geheime operatie om criticasters als Rob van Koningsbruggen of Jan Christiaan Braun van munitie te voorzien? Met dank aan Piet Mondriaan.

Het jubileumjaar 2017 De Stijl: marketing, gezonken cultuurgoed en platvloersheid

De marketing van De Stijl in het jubileumjaar 2017 is iets voor mensen met stalen zenuwen en slechte smaak. Deze kunststroming wordt ingezet voor economie en toerisme, zoals door de provincie Utrecht. De Stijl als gezonken cultuurgoed heeft nog weinig met kunst te maken, maar is door beleidsmakers omgevormd tot een verlengstuk van economie en toerisme. Lokale initiatieven haken aan zonder een leidend kwaliteitscriterium.

In elk dorp, stad en regio worden kunstinitiatieven in de mal van een gevulgariseerde De Stijl gegoten. Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Vilmos Huszár, Bart van der Leck, J.J.P. Oud, Jan Wils en Gerrit Rietveld stonden een hervorming van de samenleving voor via de kunst. In het jubileumjaar wordt de kunst van De Stijl hervormd door de economie en het toerisme. Een voorbeeld van een slecht uitgevoerd project dat niet scherp afgeperkt is, ontbrekende kwaliteitscriteria heeft en de kunst een slechte dienst bewijst. Het jubileumjaar heeft een flets profiel en kan het belang van de marketing niet naar de achtergrond dringen door de inhoud.

Provincie Utrecht vervormt ‘De Stijl’ tot merk van economie en toerisme

De Provincie Utrecht zet het in een besluit van Gedeputeerde Staten van 9 februari 2016. Het AD bericht erover en citeert de volgende zin: ‘Voor de internationale bezoeker zijn de afstanden in Nederland zo klein dat ze vergelijkbaar zijn met de afstanden en reistijden tussen wijken binnen wereldsteden’. Deze zin is weer een citaat dat door de provincie Utrecht geplukt is uit de ‘Voortgangsrapportage Gastvrijheidseconomie’ van eind december 2015 van het ministerie van Economische Zaken. Toerisme dus. Nederland wordt als metropool gepresenteerd door California als norm te nemen: ‘de afstand tussen Anaheim en Malibu in Los Angeles net zo groot als de afstand tussen Amsterdam en Enschede.’ Zo klinken holle frasen van het bestuurlijk denken.

De Stijl dus. Die kunstbeweging uit de eerste helft van de 20ste eeuw met namen als Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Vilmos Huszár, Bart van der Leck, J.J.P. Oud, Jan Wils en Gerrit Rietveld die een hervorming van de samenleving voorstond via de kunst. Honderd jaar na de oprichting wordt het historisch besef aan De Stijl door Nederlandse overheden omgevormd tot een verlengstuk van economie en toerisme. De Stijl als gezonken cultuurgoed is niet langer kunst. Als ‘een fysieke verbinding (landmark) tussen Utrecht en Amersfoort.’ De herinnering aan De Stijl wordt verdrongen door krachttaal en opgesloten in het bestuurlijk denken over promotie, citymarketing en gastvrijheidseconomie. Uiteraard met ‘activatie van het bedrijfsleven’ en subsidie.

Foto: Schermafbeelding van deel ‘OPENBAAR VERSLAG VERGADERING GS UTRECHT 09-02-2016’.

Onsamenhangend voetbalcommentaar. Journalistiek of kletspraat?

Directeur Benno Tempel koos de afgelopen weken voor Piet Mondriaan als rechtsback. De sterke man zag Theo van Doesburg door een moeilijke periode gaan na zijn blessure. Hij kwam langzaam aan terug en was simpelweg niet in vorm. Hij heeft zich inmiddels goed teruggeknokt, zegt Tempel. De personele problemen stapelen zich op voor de directeur van het Haags Gemeentemuseum. Naast het vaste rijtje geblesseerden zijn daar deze week richting Boijmans uit Piet Mondriaan en Bart van der Leck bijgekomen. Door de afwezigheid van dit tweetal keert de geschorste Erich Wichmann terug in de basis. Hij zal rechtsbuiten gaan spelen. De van Magyar Nemzeti Galéria uit Boedapest overgenomen stijlvaste Vilmos Huszár krijgt voor het eerst dit seizoen in de competitie de kans als basisrechtsback. De diep spelende Mark Rothko begint verrassend op de bank.

Foto: Jan Hoet op doel, 1994. Voorheen Sparta Ganda. Uit verslag VRT.