Kerstfeest-tegenstellingen. Wat is de oorsprong van kerstmis?

Is Kerstmis het feest van verzoening en verbinding of van het smaakvol laten zien van tegenstellingen? Is kerstmis het feest dat tegenstellingen verzoent zonder ze weg te nemen? Dus werkt als een ventiel voor maatschappelijke onvrede? ‘Kerstfeest-tegenstellingen. Waar heeft het (d.i. kerstmis) toch eigenlijk zijn oorsprong aan?’ is de titel van een spotprent uit 1927. Verschenen op de omslag van het tijdschrift De Roskam dat werd uitgegeven door de ‘Roomsch-Katholieke Werklieden-Organisatie in Nederland’.

De omslag valt te lezen als kritiek op de tegenstelling rijk-arm. Kwestie van tegengestelde sociale klassen. Maar ook op de tegenstelling seculier-religieus (katholiek) die het klassenverschil weer verhult. Of: seculier feesten (genotzucht) tegenover religieus feesten (bezinning). Door nieuwe invloeden wordt tegenwoordig kerstmis niet vanzelfsprekend nog kerstmis genoemd. Toch om tegenstellingen te verhullen of uit angst om het toch al niet bestaande idee van verbinding -en de tijdelijke pacificatie van tegenstellingen- te openlijk af te vallen? Met de ontwaarding van het idee kerstmis zijn de kerstfeest-tegenstellingen aangescherpt, maar ook verdwenen omdat het belang van kerstmis afgenomen is. Een ontwikkeling werkt soms twee kanten uit.

Foto 1: ‘Kerstfeest-tegenstellingen. Waar heeft het (d.i. kerstmis) toch eigenlijk zijn oorsprong aan?’ Verschenen in: de Roskam, 16(1927), nr. 26(22 dec.).

Foto 2: Harris & Ewing, [Grace Coolidge, Santa Claus, and children next to Christmas tree], december 1927.

Advertentie

Amnestie voor Snowden? Over verzoening en vergeving

Update: 16 december. Het nadenkend deel van de Amerikaanse pers valt eensgezind heen over ‘60 Minutes‘ van CBS dat in een item over de NSA vergeet kritische vragen te stellen en karaktermoord op Edward Snowden pleegt. Greg Mitchell vat het samen voor ‘The Nation’. Toch krijgt CBS het voor elkaar in de ‘Blue Room’ te filmen, zoals Ashkan Soltani opmerkt. Maar het beeld dat blijft hangen is overheidspropaganda en gecorrumpeerde journalistiek. En een partijdige presentator John Miller van wie verwacht wordt dat-ie snel overstapt naar de New Yorkse politie. Als anti-terrorist specialist. Nederlandse media brengen het nieuws over de amnestie voor Snowden drie dagen nadat het naar buiten kwam en praten ’60 Minutes’ na. 

Worstelt de NSA echt met het aanbieden van amnestie aan Edward Snowden? Het valt nauwelijks te geloven. Is deze gespeelde twijfel dan politieke marketing die de starre organisatie menselijk moet maken? Aan welke kant staat CBSNews door daar aan mee te werken? Directeur Keith Alexander zegt in elk geval te weten hoe de hazen lopen en komt tot een fijne vergelijking: ‘Dit is analoog aan een gijzelnemer die 50 mensen in gijzeling neemt, er 10 doodschiet en dan zegt: “Als je me volledige amnestie geeft, dan laat ik de andere 40 gaan.” Hij vergeet toe te voegen dat de Amerikaanse regering, politiek en NSA Edward Snowden gedemoniseerd hebben en door eigen toedoen in Rusland hebben laten stranden. Dus zo zelf hun handen bonden en hun eigen macht ondermijnden om tot een vergelijk te kunnen komen. In een deal waar amnestie deel van uitmaakt.

Van de andere kant geldt dat door velen de NSA als gijzelnemer wordt gezien die samenleving, techbedrijven, bevriende landen en eigen politieke leiders in gijzeling heeft genomen. Kortom, een vervolg op de oude vraag ‘wie controleert de controleur?‘ iets anders gesteld: ‘wie geeft de gijzelnemer amnestie?‘ Hebben burgers en politiek de kracht en de macht om Alexander en de NSA te vergeven, of hebben Alexander en de NSA voldoende ontzag en ethisch gewicht om Snowden te mogen vergeven? Vergeving en verzoening zijn typische thema’s voor de kerstdagen. Burgerrechtenbeweging ACLU schetst het karakter van de NSA zoals het dat ziet.

Atleet Peter Norman verdient verontschuldiging van Australië

Black Power bij de Olympische Spelen in Mexico 1968. Ceremonie voor de 200 meter hardlopen.  Tijdens het spelen van het Amerikaanse volkslied steken de Amerikaanse medaillewinnaars Tommy Smith (goud) en John Carlos (brons) in protest hun vuist omhoog. De foto gaat de wereld rond en wordt klassiek. Racisme is aan de kaak gesteld. Sportbonzen vinden het niks. Ze prefereren het idee dat sport niets met politiek te maken heeft.

Hoe stelt de blanke Australische zilveren medaillewinnaar Peter Norman (1942-2006) zich op? De moedigste en meest tragische van het stel. Evenals Smith en Carlos draagt hij een Olympic Project for Human Rights badge. Als blanke steunt hij de zwarte strijd. Nadien wordt Norman in Australië verketterd en op de zwarte lijst gezet. Gekwalificeerd voor München 1972 wordt hij niet afgevaardigd. Uit protest verlaat-ie de sportwereld. Smith en Carlos blijven vrienden voor het leven. In 2006 dragen ze zijn kist bij zijn begrafenis.

Het Australische parlement is van plan Peter Norman verontschuldigingen aan te bieden. Of liever gezegd zijn nabestaanden, want Norman is dus overleden. John Carlos ziet daarvan het nut niet in: ‘But to give an apology to an individual that had to endure and sacrifice so much as a result of the individuals being so narrow-minded as to what he stood for, I don’t know if it does any good for him in this state and time because he is no longer with us.’ In ieder geval kan Australië proberen in het reine te komen met een racistisch verleden. Peter Norman was behalve een groot sportman ook een groot mens. Die over grenzen ging. Terloops.

Foto: Gouden medaillewinnaar Tommie Smith (midden) en bronzen medaillewinaar John Carlos (rechts) met de gebalde vuist op het podium na de 200 meter in de Olympische Spelen van Mexico 1968. De derde atleet is zilver medaillewinnaar Peter Norman uit Australië. Ze dragen Olympic Project for Human Rights badges.