Referendum is een teken van de ‘janrosering’ van Nederland. De politiek van De Telegraaf als commercie en amusement

In 1973 ontstond de term ‘vertrossing’ die was afgeleid van de omroepvereniging TROS die ‘steeds meer op amusement en minder op educatie gericht’ was zoals de etymologiebank het omschrijft. Het was een ander woord voor ‘vervlakking‘ en ‘oppervlakkigheid‘. Commercie nam de macht over. In een uitgestelde reactie kwam cultuurminister Elco Brinkman (CDA) in 1984 met zijn beknopte en halfslachtige Medianota die hij zelf had geschreven. De verwording in omroepland die zich uitte in het oprekken van programmacategorieën als informatie en kunst wilde Brinkman een halt toeroepen. Het mocht niet baten want de politiek reageerde te laat. Een quiz, een kerkkoor, life style alles valt tegenwoordig onder kunst. Kijkcijfers staan centraal.

Nu is er journalist Jan Roos die tot 2015 bij omroep PowNed werkte en daarna voor shockblog Geen Stijl. Beide onderdeel van de Telegraaf Media Groep. De TROS had voor 1997 via de productie van de programmabladen TROSKompas en TV-krant hechte banden met de Telegraaf Media Groep. In die jaren werd de TROS evenals De Telegraaf als rechts beschouwd met opinieleiders als Wibo van de Linden. De Volkskrant in de necrologie van oud-TROS-directeur Cees Baaij: ‘Baaij had nauwe banden met de directie van De Telegraaf en hij gaf een Telegraaf-coryfee als Henk van der Meijden de kans programma’s te maken.’

Telegraaf-dochter Geen Stijl heeft commerciële belangen zoals columnist Luuk Koelman formuleert in een door een andere Telegraaf-dochter METRO geweigerde column: ‘Eind 2014 zette eigenaar TMG (Telegraaf Media Groep) GeenStijl in de verkoop. April 2015 werd duidelijk waarom: het weblog was onrendabel. Er moest iets gebeuren, begreep de redactie. Dus toen op 1 juli 2015 de ‘Wet raadgevend referendum’ in werking trad, was GeenStijl er als de kippen bij om het eigen bestaansrecht te bewijzen. Met behulp van de achterban werd een heus referendum afgedwongen, met “echte stembussen en echte stemhokjes” zoals de site het zelf omschrijft.’ Het is dit ‘echte’ referendum over Oekraïne dat voor velen zo ‘onecht’ aanvoelt.

Jan Roos is zoals hij zelf toegeeft niet iemand die gaat voor inhoud, maar sterk en vlot is aan de oppervlakte. Hij wordt gestuurd door de zakelijke belangen van zijn bazen. En door rechtse politiek. Geen Stijl heeft zich door niet aflatende publiciteit die het sinds juli 2015 maakt tegen de EU en voor een referendum binnen de TMG rendabel weten te maken. Zodat het niet verkocht hoeft te worden. Het gaat de initiatiefnemers van het referendum niet primair om de associatie-overeenkomst van Oekraïne met de EU.  ‘Jan Roos‘ staat voor het gebruiken van politiek als amusement en commercie. Op de ‘janrosering’ van de politiek hebben de politici geen antwoord. Net zoals ze dat niet hadden op de ‘vertrossing‘ van de publieke omroep. Ze zijn overvallen en weten zich geen raad. Het wachten is op een ‘Medianota à la Brinkman‘ die 10 jaar na dato komt.

Foto: Tweet van Diederik Kramers, 6 april 2016.

Advertentie

Pleidooi voor bewustwording en actie: tegen de controlestaat

De controlestaat. Tja, wat is dat? Wat zijn de kenmerken ervan? Ik vat er een paar samen: beperking van de burgerrechten (einde aan privacy), manipulatie en annexatie van de media, usurpatie van de macht door de staat, hechte samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven, militarisering van de samenleving, uitschakeling van toezicht en controle op de staatsmacht. Enfin, 1984 in werking, maar door toepassing van techniek nog erger. Een voorbeeld is het geintegreerde camerasysteem TrapWire dat aan de hand van gezichtsherkenning in Amerikaanse en enkele Europese steden geinstalleerd is. Het volgt u en mij door de stad zonder dat we weten.

Kunnen we de controlestaat tegengaan? In augustus 2012 schreef ik: ‘Macht en tegenmacht komen steeds meer lijnrecht tegenover elkaar te staan. Niet alleen op internet, maar ook op straat. Alleen niet in de gevestigde media en de politiek. De samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid is niet nieuw, maar neemt in de VS steeds grotere vorm aan. Nog eens versterkt door de technische mogelijkheden van toezicht op burgers in hun leefomgeving. De controle op de macht komt steeds meer op afstand te staan. De uitdaging voor burgers, activisten en kritische politieke partijen is om dat tegen te gaan.‘ Zijn we nu wijzer geworden?

Welke vorm moet die uitdaging krijgen? En zijn de uitdagers in staat om een zich ontwikkelend proces te keren? Dat als het ware vanaf een bepaalde kritische massa zichzelf gaat sturen en vanaf dat punt niet meer onomkeerbaar is. Voor de duidelijkheid, Europa loopt daarin achter op de VS. Een geluk bij een ongeluk voor Nederland. Bewustwording daarover kan voor Nederland de redding betekenen. De makkelijke en slecht doordachte maatregelen van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven die vanuit hun generatie van de wederopbouw  (1945-1960) zweren bij techniek en niet bij de mens kunnen nog de pas afgesneden worden.

Vanwege bovenstaande overwegingen ben ik een jaar geleden lid geworden van de Piratenpartij. Gelukkig sta ik daarin niet alleen, binnen en buiten de partij. De zorgen die ik heb worden door velen verwoord en gedeeld. Soms werken zichtbaarheid en herhaling van de herkenning als motivatie. Daarnaast zijn er vele organisaties zoals Bits of Freedom, kritische internetjournalisten (Brenno de Winter), Anonymous, kritische bloggers, Occupy, het CBP van Jacob Kohnstamm die hun vinger aan de pols houden. Alleen de gevestigde media en politiek laten het zo goed als afweten. Hoewel D66 soms goed kan anticiperen. De kritiek komt uit de marge.

Een voorwaarde om de opbouw van de controlestaat te counteren is dat burgers actief worden. Daarin heeft Julian Assange sinds 2010 een beslissende rol gespeeld. Reden waarom de VS hem in het geheim in staat van beschuldiging hebben gesteld, en via Zweden willen criminaliseren. Juist omdat Assange het geheime verkeer van de Amerikanen las en hun intenties doorzag kon-ie tijdig naar de Ecuadoriaanse ambassade in Londen vluchten. Analoog aan de vraag van Stalin hoeveel divisies het Vaticaan heeft is de vraag van vandaag hoeveel divisies WikiLeaks waard is. Meer dan Obama wil toegeven. Dus laat ieder op de eigen, individuele manier de middelen en de omgeving kiezen om de samenleving die ons lief is veilig te stellen. De zijlijn is te ver weg.

Foto: Tekst uit 1938 van president Franklin Delano Roosevelt in zijn boodschap aan het congres.

Onschuldig totdat TrapWire u in het oog krijgt

Cenk Uygur van The Young Turks verklaart TrapWire. Een software systeem dat wordt gebruikt om ‘verdachte’ gedragspatronen te registreren door bewakingscamera’s en de potentiële dreiging van geweld te beoordelen. Maar wordt het gericht op terroristen of op activisten uit de politieke tegenbeweging? In San Francisco is dat laatste volgens Seaman al de realiteit. Hij schat de mogelijkheid van misbruik enorm in.

Eerder wees de reactie van gevestigde media op TrapWire volgens David Seaman op een cover up of blackout. Hoewel TrapWire vooral in Amerikaanse steden lijkt te zijn geïnstalleerd en dus een Amerikaanse dimensie heeft, is het zwijgen van zowel de Nederlandse politiek als Nederlandse media merkwaardig. Willen politiek en media niet weten of TrapWire al in Nederland wordt toegepast of dat er plannen zijn om dat te doen? Om er vervolgens verslag of verantwoording van te geven. Het zwijgen van Nederlandse media klinkt onheilspellend.

De politiek blijft hangen in kamervragen over een computervirus die een beeld van urgentie suggereren. Pierre Heijnen van de PvdA vraagt de minister van Binnenlandse Zaken naar ingrijpen door het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). Dit soort politiek stapt niet buiten het frame om vragen te stellen over de overheid die de burger bedreigt. Zelfs oppositiepartijen willen meebesturen zodat niemand echt de macht controleert.

Waarom missen Nederlandse media het belangrijke nieuws?

Nederlandse media missen het nieuws. Ook op hun online versie. Afgelopen week was hier aandacht voor twee nieuwsfeiten die hun oorsprong in de VS vinden. Met een Nederlandse invalshoek. Op woensdag ‘Drie Republikeinse congresleden stelden vragen aan de EU over Joris Demmink wegens kinderhandel en pedofilie‘. Demmink is de hoogste ambtenaar van het ministerie van Veiligheid en Justitie. En op vrijdag ‘TrapWire is de nieuwe Big Brother; hoe wenselijk is dat?‘ Over een surveillance systeem waarbij de CIA betrokken is en dat in het geheim ontwikkeld is. Nu onthuld door het onder aanval liggende WikiLeaks. Salon.com noemt het de Biggest story you missed. Nederlandse media missen het nog steeds omdat de journalistiek op slot zit.

Nederlandse media rukken niet uit om het belangrijkste nieuws te verslaan. Heeft Nederland alleen aandacht voor sport of de waan van de dag? Ik begrijp niet waarom kranten of nieuwsorganisaties niet doen wat een simpele blogger wel kan. Kunnen Nederlandse media niet, willen ze niet, durven ze niet, interesseert het hen niet of zijn ze weggezakt in hun eigen werkelijkheid van nieuws waarin geen moeilijke onderwerpen passen? Ik zou graag willen dat Nederlandse journalisten me eens uitlegden waarom ze het belangrijke nieuws missen.

Foto: Keystone Cops