Zomaar een boekpresentatie in Bilthoven. Locatie is de Bilthovense Boekhandel voorheen Jongerius die sinds 1 september 2010 wordt gerund door Ike Bekking. Moedig om in een krimpende markt een boekhandel over te nemen. Want deze boekhandel heeft een goed assortiment en is geen veredelde kiosk.
Het boek dat gepresenteerd wordt is Verspreide Opklaringen van Peter van Ardenne. Ook al weer zo’n ongerijmdheid. Een oudere debutant die in eigen beheer een roman uitgeeft. Hoe haalt iemand het in zijn hoofd om tegen de keer een boek te schrijven en op de markt te brengen? Over drankzucht, mensenhaat, types in de marge, geestelijke armoede, melancholie en vrije wil. Het moet niet gekker worden.
De derde ongerijmdheid is dat ik als blogger een inleiding mag houden. De spreekwoordelijke stem achter het scherm treedt naar voren. Maar Peter ken ik al jaren en vanaf februari las ik mee aan het manuscript. Een feestelijke presentatie van een boek is de kers op de appelmoes. De kaars op de taart. We snoepen wat af.
Waar komt iemands prikkel vandaan om een boek te schrijven? Om iets uit niets te maken zonder concessies te doen aan eigen strenge voorwaarden? Zo schat ik het in gezien de ontstaansgeschiedenis. Ik stel me voor dat deze schrijver graag achter de dingen kijkt. Dat in alles zoekt. Die basishouding zet de rest in gang.
Verspreide Opklaringen gaat over de keuze van mensen. Ze zijn wat ze zijn en scheppen vreugde of ellende. Dat leidt tot de tweede verklaring, Van Ardenne overdenkt zijn keuzes in het leven. De beproeving is nodig om ergens te arriveren. Niet om verbinding met het hogere te leggen, maar om de zoektocht naar binnen goed af te ronden. En dat werkt blijkbaar prima in de vorm van een voltooide roman.
Derde verklaring is dat verbannen uit de comfort zone marginale figuren hun complexe leven leiden. Achter dat motto van de vrije wil verstopt-ie nog iets anders. Da’s de ontevredenheid met de wereld en de geestelijke armoede ervan. Zeg maar, een ernstig geval van melancholie. Da’s de vierde en laatste verklaring.
In de vorm wordt dat proces stap voor stap verbeeld. Alles draait om de onheldere geest van hoofdpersoon Rudolf die zwaar aan de drank is. De helletocht waaraan Van Ardenne zijn hoofdpersoon overlevert is trouwens niet kinderachtig. Het Griekse eiland Lesbos is voor Rudolf de plek om naar toe te vluchten. Om zijn lot te ontlopen. Tragischer en klassieker kan het bijna niet.
Terloops schetst de schrijver een tijdsbeeld dat zich uitstrekt van 1970 tot 1980. De titel Verspreide Opklaringen roept de vraag op of het glas halfvol of halfleeg is. Da’s de dubbele bodem onder een in mijn ogen prikkelend debuut. Geloof me gerust, ik ben een vriend. Peter van Ardenne schrijft fictie, maar gebruikt zijn eigen verleden als basismateriaal. Meer zoeken we er niet achter. Nu is er een roman als eindproduct.
Hoe nu verder? Het boek van debuterende schrijvers wacht soms een vreselijk lot. De kelders van De Slegte of de handel in oud papier. Over die afloop kan ik geen zinnig woord zeggen. Maar ik hoop het beste.
Foto: San Galgano Abdij in Nostalghia van Andrei Tarkovsky, 1983
George Knight 