EenVandaag besteedt aandacht aan de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster. Een kwestie van conformisme

Vooruit dan maar weer. Wie weet dringt het door. Altijd blijven kloppen. EenVandaag besteedde vandaag in een item aandacht aan de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster. Mienke de Wilde legt uit dat ze overtuigd gelovige is van deze kerk. De journalist is wantrouwend en stelt vragen die hij aan gelovigen van gevestigde religieuze organisaties niet zo snel zou stellen. Want stel je voor dat hij een katholiek, gereformeerde, jood, boeddhist of moslim zou vragen of de religie waardoor ze zich laten inspireren geen religie, maar een grap is. Onvoorstelbaar. Dat is het lot van nieuwkomers die zich op de lucratieve religieuze sector in moeten vechten. Deze kerk is één van de meest recente religieuze organisaties ter wereld die ook wortel schiet in Nederland.

EenVandaag geeft in de tekst het verschil tussen theorie en praktijk aan. Het zegt dat de Kerk ‘een religie [is] die sinds kort ook in Nederland als formeel kerkgenootschap wordt erkend’. Maar het zegt ook dat ‘we in Nederland nog niet zover zijn’ en het geloof nog geen volledige erkenning heeft. De praktijk loopt achter op de regelgeving. Er bestaat vooral onbegrip en misverstand bij bestuurders en ambtenaren van gemeenten die menen dat ze een religieuze organisatie op inhoudelijk gronden mogen toetsen. Dat is relevant omdat in gemeenten deze gelovigen terecht komen voor het aanvragen van een identiteitsbewijs. Onder verwijzing naar hun religie willen ze met een pastavergiet op het hoofd op de foto. En ambtenaren weigeren dat eigenhandig. Zoals vele religies vragen deze gelovigen om een uitzondering die de wet biedt. In andere gevallen mogen aanvragers van een identiteitsbewijs niet met een hoofddeksel op de foto. Zo is in allerlei landen de foto op het identiteitsbewijs een voet geworden die de pastafarians tussen de deur van de gevestigde orde zetten.

De overheid kan burgers die zeggen een gelovige te zijn niet weigeren als gelovige omdat dit in strijd is met artikel 6 van de Grondwet, de vrijheid van godsdienst die zegt: ’Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.’ Omdat het dragen van een pastavergiet en het zich gedragen als lid van deze Kerk niet strafbaar is heeft de overheid geen grond om een gelovige die zegt een gelovige van een religieuze organisatie te zijn wettelijk te weigeren als gelovige. De overheid mag zich buiten de wet om niet met het leven van de burgers bemoeien. Ook in dit geval niet. Het is niet de wet, maar de onwennigheid en persoonlijke voorkeur van medewerkers van overheidsdiensten -dat is gestoeld op een patroon van culturele normen en waarden- die de weerstand tegen de Kerk van het het Vliegend Spaghettimonster verklaart.

Sinds 26 oktober 2015 ben ik ‘als lid ingeschreven bij de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster’. Het kerkbestuur heeft dit lidmaatschap ondertekend. Ik draag geen pastavergiet en ben niet van plan om dat op enig moment te doen. Toch beschouw ik mezelf als volbloed gelovige van de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster. Mijn reden om me aan te melden als lid van dit kerkgenootschap is: ‘hoe meer religies, hoe beter’. Dat is een serieus standpunt dat niet speelt op het niveau van nabootsing of satire.

Zie hier voor andere commentaren over de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster.

Foto: Schermafbeelding van tweet van EenVandaag, 18 januari 2017. Geen video. 

Wat is religie? Pastafarians in Emmen nog niet met vergiet op foto ID-kaart. Maar de emancipatie van de overheid is onvermijdelijk

Humor en religie? Dat gaat per definitie niet samen. Dit is er ondersteunend bewijs voor dat de kerk van het Vliegend Spaghettimonster geen religie is. Maar uiteraard ligt het anders. Want de Kerk is net zo goed een religie als elke andere religie die claimt een religie te zijn. Of een lid van IS beweert in naam van de islam te handelen. Leden die claimen uit naam van een religie te handelen, dragen die identiteit. Daar kan geen wereldlijke overheid of rechtbank iets aan veranderen. (Opmerking: Ik ben sinds 2015 lid van deze Kerk).

Aartsbisschop Dirk Jan Dijkstra was drie weken geleden nog positief over de uitkomst van een lopende rechtszaak. Maar volgens een bericht van de NOS ‘is de kogel door de kerk’. Althans voorlopig. Leden van de Kerk, de pastafarians mogen volgens de rechtbank Noord-Nederland niet met een vergiet op het hoofd op de foto van de ID-kaart. De overwegingen zijn formeel en gaan over de interpretatie van artikel 28 , lid 3 van de Paspoortuitvoeringsregeling: ‘In afwijking van het tweede lid kan een pasfoto worden geaccepteerd indien de aanvrager heeft aangetoond dat godsdienstige of levensbeschouwelijke redenen zich verzetten tegen het niet bedekken van het hoofd.’ De gemeente Emmen en de rechtbank accepteren die uitzonderingsgrond  niet.

Kritiek is dat de overheid hiermee de vrijheid van godsdienst inperkt en niet heeft te bepalen wie een beroep op godsdienst doet. Dat beroep is neutraal en het is ongewenst als dat extra getoetst wordt. Ook niet via de omweg van de Paspoortuitvoeringsregeling. De overheid behoort zich niet te mengen in de interne werking van een religie en maatschappelijke ontwikkelingen te volgen. En die zoals hier niet te blokkeren of vertragen.

De Kerk gaat volgens Dijkstra in hoger beroep. De uitspraak bevat ook positief nieuws: de rechtbank vindt dat ‘het pastafarisme in elk geval een in de maatschappij aanwezige levensbeschouwende stroming is’. Dijkstra merkt op dat hij jurisprudentie schept en het nu nog per gemeente verschilt of je wel of niet met een vergiet op de foto van de ID-kaart mag. Emancipatie gaat langzaam. Emancipatie van de overheid wel te verstaan.