Jan Roos begeeft zich op glad Oekraïens ijs met zijn observaties over de kwestie Volodymyr Tsemach en zakt er glansrijk doorheen

Jan Roos laat in een column voor DDS zijn licht schijnen over de kwestie van de pro-Russische Oekraïense Volodymyr Tsemach die onverwacht op last van een Oekraïense rechtbank werd vrijgelaten, terwijl hij getuige en mogelijk dader is van het neerschieten van de MH17 in 2014. We kennen nog niet alle feiten, maar Jan Roos laat niet na om de feiten die we wel kennen verkeerd voor te stellen. Het lijkt er niet op dat hij met kennis van zaken praat en zich op enigerlei verdiept heeft in deze kwestie. Mijn reactie bij deze column:

Eens met de observatie dat er iets merkwaardigs aan de hand is met de  vrijlating van Volodymyr Tsemach. Of de Oekraïense autoriteiten hem toestaan om linea recta naar de Russische Federatie of de twee afgescheiden zogenaamde volksrepublieken in Oost-Oekraïne te vluchten valt af te wachten.

Misschien blijkt hij een leeuwerik aan een touwtje te zijn die door de Oekraïense geheime dienst SBU scherp in de gaten wordt gehouden in de hoop om meer informatie te verzamelen over zijn netwerk.

Tsemach lijkt geen belangrijke speler in dit dossier. Mogelijk is ook dat hij door ondervraging al alles heeft verteld wat hij wist en relevant was voor het onderzoek. Wellicht is gebleken dat zijn wederwaardigheden en contacten in het voorjaar en de zomer van 2014 toch niet zo bijster interessant waren als wordt vermoed.

Op de achtergrond van deze kwestie speelt de gevangenruil met de Russische Federatie. Aan Oekraïense kant zijn er onder meer de zeelui die in de Straat van Kerch gevangen werden genomen door de Russische Federatie en filmregisseur Oleg Sentsov die om politieke redenen in een Russisch schijnproces is veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf. Het is er de Oekraïense president Zelensky heel wat om te doen om deze Oekraïners naar thuis te brengen.

Het is vreemd dat Jan Roos stelt dat het ‘bijzonder vreemd’ is dat Oekraïne een van de deelnemers aan het internationale onderzoek naar het incident met de MH17 is. De rol van Oekraïne is volkomen in lijn met de richtlijnen van de ICAO en IATA zoals dat in Annex 13 wordt uiteengezet.

Klik om toegang te krijgen tot annex_13.pdf

Oekraïne in wiens territorium het ongeluk met de MH17 plaatsvond is de zogenaamde ‘State of Occurrence’. Hoofdstuk 5.1 zegt: ‘The State of Occurence shall institute an investigation into the circumstances of the accident and be responsible for the conduct of the investigation, but it may delegate the whole or any part of the conducting of such investigation to another State by mutual arrangement and consent. In any event the State of Occurrence shall use every means to facilitate the investigation.’ Dat delegeren is in de praktijk gebeurd omdat Oekraïne om praktische en politieke redenen (een deel van) het onderzoek aan Nederland heeft uitbesteed.

Het is dan ook onduidelijk waar Roos zijn kwalificatie op baseert dat het ‘bijzonder vreemd’ is dat Oekraïne deel van het onderzoek uitmaakt. Het is namelijk in lijn met de internationale richtlijnen. Het zou eerder ‘bijzonder vreemd’ zijn als het tegendeel waar was, namelijk als Oekraïne geen onderdeel van het onderzoek zou uitmaken. Het is bovenal ‘bijzonder vreemd’ dat Roos uitspraken doet over zaken waar hij aantoonbaar geen verstand van heeft.

Overigens, volgens de jaarlijkse rapportage over 2018 van Transparency International is niet Oekraïne (120/180), maar de Russische Federatie (138/180) het meest corrupte land van Europa. Waarbij de ontwikkeling in Oekraïne in de richting van minder, en in de Russische Federatie van meer corruptie gaat.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Column Jan Roos: Oekraïne laat MH17-verdachte vrij. Waarom? Wie dat weet, kan de werkelijke daders aanwijzen’ in DDS, 6 september 2019.

Alexei Navalny zet anti-corruptie campagne voort en blijft Kremlin in verlegenheid brengen. Hij mag niet afreizen naar Straatsburg

Waarom de Russische oppositieleider Alexei Navalny niet populair is in het Kremlin maakt deze video duidelijk. Hij is de luis in de pels en vermengt humor met onderzoeksjournalistiek. Hij valt de top rechtstreeks en onverhuld aan. Navalny legt corruptie op het hoogste niveau bloot en profileert zich als anti-corruptie bestrijder. Dankbaar werk, want volgens de jaarlijkse ‘Corruption Preceptions Index 2017’ van Transparency International is de Russische Federatie het meest corrupte land van Europa. In dit geval gaat het om geld dat uit het Russische defensiebudget wordt gestolen en geïnvesteerd in een chalet in een skiresort in de Franse Alpen. Dat is lachen. Voor de Engelse vertaling: klik op icoon tandwiel en dan op ‘Engels’ via ‘Ondertiteling’.

Dat leidt tot drie conclusies. 1) De machthebbers in het Kremlin hebben de corruptie niet onder controle, maar zijn er zelf deelgenoot aan of moeten het oogluikend toestaan. Het systeem is immers corrupt en is corruptie; 2) De futuristische 3D-animaties van de ontwikkeling van nieuwe Russische wapens die het Westen moet imponeren zijn nep. Een Potemkin-façade. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 is de Russische defensie-industrie in verval geraakt. Zo heeft het land niet de technische kennis om een vliegdekschip te bouwen. De nu al vier jaar durende oorlog met Oekraïne dat een grote defensie-industrie heeft versnelde die neergang. De opzet is om de Russische Federatie machtiger te doen lijken dan het in werkelijkheid is; 3) De houding van zakenmensen en politici in de kringen van het Kremlin dat hen niks gelegen is aan de westere economie is schijn. Ze sluizen vanwege de rechteloosheid in eigen land overheidsgeld dat uit het staatsbudget wordt gestolen door naar het Westen. Westerse landen treden er nog steeds volstrekt onvoldoende tegen op.

Hoe serieus Navalny wordt genomen door de macht in het Kremlin blijkt uit het feit dat hij verboden wordt om het land te verlaten om een hoorzitting van het Europese Hof van de Mensenrechten in Straatsburg bij te wonen. Dat blijkt uit een bericht in The Guardian. Op de agenda staat komende donderdag de vraag of zijn detentie eerder dit jaar politiek gemotiveerd was.De vraag stellen is de vraag beantwoorden. Het Kremlin vreest door een negatieve uitspraak in verlegenheid te worden gebracht. Omdat het de belangrijkste media controleert kan het Navalny uit de binnenlandse berichtgeving filteren of hem als Russofoob afschilderen. Het Kremlin wil blijkbaar niet het risico nemen dat ondanks de censuur een deel van de Russische bevolking via sociale media toch Navalny ziet triomferen in Straatsburg. Het systeem doet alles om zichzelf te beschermen.

Foto: Still uit de video ‘Как путинские ракеты превращаются в альпийские шале’ (‘Hoe Putins raketten alpine chalets worden’) op het You Tube-kanaal van Alexei Navalny (‘Алексей Навальный’), 6 november 2018.

Het gaat niet goed met Oekraïne. Associatie met de EU biedt een sprankje hoop

Volgens de jaarrapportage 2015 van Transparency International is Oekraïne het meest corrupte land van Europa. Dat kan mede als erfenis van een oud bewind en een oude mentaliteit beschouwd worden. Dat moet met verstandig beleid teruggedrongen kunnen worden. Corruptie wordt als een groter probleem beschouwd dan de oorlog met de Russische Federatie. Want Russen zijn de vijand van buiten die bestreden kan worden en zelfs verenigt, maar de corruptie is intern en zit diep in het politieke systeem ingebakken. Hervormen of niet hervormen is de vraag. Wordt de corruptie nu wel of niet teruggedrongen? De signalen zijn niet best.

Waar Oekraïne de oorlog tegen de Russen niet heeft verloren, lijkt het er steeds meer op dat het de strijd tegen de corruptie verliest. De twee hangen trouwens nauw samen. Men kan beredeneren dat omdat het Kremlin de militaire strijd niet kon winnen het nu de bakens verzet. Of liever gezegd, het wapen van de destabilisering van het politieke bestel in een hogere versnelling schakelt. Dat doet het door aan de touwtjes te trekken van mensen die het binnen en buiten de overheid heeft geposteerd. Want er is na 2 jaar nog geen einde gekomen aan een Oekraïne dat tot februari 2014 een 100% vazalstaat van de Russische Federatie was.

IMF, de EU-lidstaten, Canada en de VS zien het tandenknarsend aan hoe de Oekraïense politieke elite zich laat afleiden en het persoonlijk belang voor het algemeen belang zet. Hun middelen zijn beperkt om druk uit te oefenen. Waarschuwingen helpen nauwelijks, zoals Anders Aslund van de Atlantic Council in deze tweet probeert. Hervormers worden uit de kern van de macht verwijderd en naar de zijlijn gemanoeuvreerd. Zie de hartekreet van parlementariër Egor Firsov: ‘The Poroshenko Bloc seems to be leading the country to something terrible.’ President Petro Porosjenko die ruim een jaar een stabiliserende rol speelde heeft het vertrouwen verloren van de bevolking. Hij houdt zich niet aan zijn beloften en is deel van het probleem.

Het Westen twijfelt. Want als het zegt dat de Russische Federatie de Oekraïense soevereiniteit niet respecteert door de onrechtmatige annexatie van de Krim en de militaire inmenging in Oost-Oekraïne en dat een staat over het eigen lot moet kunnen beschikken, dan kan het geen disfunctionele regering naar huis sturen. Zover reikt de macht van het Westen ook helemaal niet, waar zoals gezegd de binnenlijntjes naar het Kremlin nog sterk aanwezig zijn en op de kantoren waar het erom spant nog een Sovjet-mentaliteit heerst. Procureur-generaal Viktor Shokin blijft ondanks kritiek rotsvast op zijn post zitten en bestrijdt de corruptiebestrijding. Volodymyr Groysman is als lid van de partij van Porosjenko parlementsvoorzitter en beoogd premier om Arseni Jatsenjoek op te volgen. Dat is geen stap in de goede richting, maar terug naar het verleden.

Arm Oekraïne. De Krim is het ontstolen door ouderwetse Russische koloniale politiek met een operatie die al in 2008 door president Putin werd aangekondigd en jarenlang is voorbereid. De zogenaamde separatisten in de zogenaamde volksrepublieken hebben leed, armoede en vernietiging over de Donbas gebracht, zoals de zogenaamde voormalige minister van Defensie van Donetsk en Russische oud-KGB officier Igor Strelkov verklaart. In Kiev leggen de hervormers het af tegen het oude regime dat aan het pluche gebakken is.

In Nederland wordt op 6 april een referendum gehouden over een associatie-overeenkomt met Oekraïne. Zowel tegenstanders als voorstanders komen met spookverhalen en sprookjes. Hoe kan Oekraïne met zoveel tegenslag, druk van allerlei betrokkenen en verkeerde tendenzen gedwongen worden aan zichzelf te denken? Hoe kunnen Nederlanders oordelen over een land dat Oekraïeners zelf nauwelijks begrijpen? Een sprankje hoop geeft het idee dat een associatie de mogelijkheid biedt om de hervormingsgezinden te steunen. Om zo stap voor stap de oude machtscentra op te ruimen. Het is weinig, maar meer hebben we op dit moment niet.

Foto: Tweet van Anders Aslund, 24 maart 2016.

Oekraïense corruptie moet benoemd worden bij campagne voor referendum

From left, then-Economy Minister Petro Poroshenko stands with officials including then-Prseident Victor Yanukovych (second from right) in Luhansk on Oct. 16, 2012. (UNIAN)

Corruptie in Oekraïne speelt een hoofdrol in de campagnes voor het referendum. Het JA- en het NEE-kamp zien er een reden in om respectievelijk voor of tegen de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne te stemmen. Allebei goed verdedigbare standpunten. De voorstanders zeggen dat de associatie met de EU de hervormers in Oekraïne de stok achter de deur geeft om te hervormen en dat dat het verschil maakt omdat het land dat niet zelf kan. De tegenstanders zeggen dat associatie de corruptie in de EU importeert en de EU aantast. Corruptie is een bedreiging voor economische groei en sociaal-maatschappelijke cohesie.

Corruptie is het grootste probleem van Oekraïne. Nog meer dan oorlog. Op de jaarlijkse index over 2015 van Transparency International staat het land op een gedeeld 130ste plaats (van de 168 landen) en scoort het het slechtst van alle Europese landen. Een minieme verbetering in vergelijking met 2014 (142 van de 175). De vertegenwoordiger van Transparency International in Oekraïne Andriy Marusov spreekt in een interview voor Ukraine Today zijn teleurstelling uit over de trage hervormingen en de slechte vooruitzichten op verbetering.

Op 3 februari kondigde de Litouws-Oekraïense minister van Economische Zaken Aivaras Abromavicius zijn ontslag aan en beschuldigde president Petro Porosjenko ervan de corruptie niet aan te pakken en de corrupte partijgenoot Ihor Kononenko de hand boven het hoofd te houden. Kyiv Post bericht. De ontslagbrief sloeg in als een bom en werd gezien als een slag voor de hervormingen. Het bracht 10 Westerse ambassadeurs tot het schrijven van een brief waarin ze het ontslag betreurden en hamerden op de noodzaak van hervormingen. In een redactioneel stelt hoofdredacteur Brian Bonner van Kyiv Post president Porosjenko gelijk met de in 2014 afgetreden president Viktor Janoekovitsj. De huidige president zou de oligarchen gaan bestrijden, maar heeft dit nagelaten. Porosjenko is volgens Bonner geen deel van de oplossing, maar van het probleem. Tenzij hij zijn beleid snel omgooit en de corruptie frontaal aanpakt. Anders komt de afrekening bij de verkiezingen.

Lachende derde is de Russische Federatie. Het heeft de geheime oorlog (2014-2016) die het ontkent te voeren tegen Oekraïne ondanks groot materieel overwicht niet kunnen winnen. Dat was te danken aan Oekraïense vrijwilligersbataljons die standhielden en niet aan het leger dat slecht presteerde. Dat laatste kwam deels door corruptie zoals verkoop van materiaal, jarenlange verwaarlozing, een ouderwetse commandostructuur die op Sovjet-leest geschoeid was en Russische mollen die op allerlei sleutelposten in de Oekraïense krijgsmacht exact wisten wat er in het Oekraïense leger gebeurde. Met funeste gevolgen en vele Oekraïense doden. Vanaf het begin was duidelijk dat het Kremlin in de politieke, militaire en economische elite van Oekraïne vertegenwoordigd was en die posities als een geheime verdedigingslinie had opgebouwd.

Het bovenstaande komt samen in een blogposting van Paul Goble die de Kievse journalist Sergey Kulida citeert die stelt dat ‘FSB mollen of hun agenten tot op de dag van vandaag doordringen in vele Oekraïense staatsstructuren’. De FSB is de Russische geheime dienst. Volgens Kulida is wat er op dit moment in de regering, het parlement of de krijgsmacht plaatsvindt niet te begrijpen zonder die Russische inmenging tot op het hoogste niveau erin te betrekken. Die Russische invloed is een middel dat het Kremlin de mogelijkheid tot continue ondermijning geeft van Oekraïense staatsstructuren. De enige redding voor Oekraïne is om dit niet omfloerst te benoemen en vervolgens rigoureus aan te pakken. Met behulp van partners. Zuivering (lustration) is een voorwaarde voor Oekraïne om het verleden achter zich te laten, zich definitief te bevrijden van haar rol als vazalstaat van Rusland en eindelijk de corruptie serieus te bestrijden en de maatschappij te hervormen.

Evenals in Oekraïne kan bij de campagne voor het referendum dat aspect van Oekraïense corruptie en trage voortgang van de hervormingen uitsluitend begrepen, verklaard en met overtuiging uitgelegd worden door die Russische invloed tot op het hoogste niveau uitdrukkelijk te benoemen. Zelfverrijking door corruptie is geen doel, maar een politiek middel van een buitenlandse staat dat dient om de Oekraïense staatsstructuren en economie te verzwakken. De campagne voor het referendum wint aan overtuigingskracht als dit aspect van corruptie onderwerp van gesprek wordt. Het ongewenst importeren van die Oekraïense corruptie Russische stijl is zeker een risico voor de EU zoals de tegenstanders zeggen, maar tevens een kans om het Kremlin terug te dringen tot op eigen grondgebied en Oekraïne te helpen haar eigen geschiedenis opnieuw zelf te beginnen.

Foto: Uit artikel ‘Brian Bonner: Poroshenko becoming another Yanukovych’, 4 februari 2016. 

Schermutselingen in Oekraïense parlement dienen voorstanders associatie-overeenkomst

Het grootste volledig in Europa gelegen land is Oekraïne. Een bananenrepubliek. Volgens jaaroverzicht 2014 van Transparency International het meest corrupte land van Europa. Dat vertaalt zich in onfrisse taferelen in het parlement. Een parlementariër van het blok van de president pakt de premier tussen de benen en sleept hem weg van het spreekgestoelte. Waarna anderen de premier te hulp schieten en weer anderen daar weer op reageren. Het is beschamend, laat de hervormers in de kou staan en speelt de tegenstanders van Oekraïne in de kaart. Hoewel ze de kaarten zelf gestoken hebben. Het wachten is op een tweede Maidan-opstand die politici en oligarchen oude Sovjet-stijl aan de kant zet. Vooralsnog hebben ze het nog voor het zeggen.

Zoals The Washington Post in een artikel zegt ondermijnen deze schermutselingen in het parlement de inspanningen voor echte democratie. De EU en VS doen hun uiterste best om de Oekraïense regering op het goede spoor te krijgen omdat ze geen mislukte staat aan de oostgrens van de EU wensen, maar als de president en premier zo eigengereid voortgaan met het vooropstellen van hun eigenbelang boven dat van het land en de bevolking, dan wordt het een lange, moeizame strijd. Nog steeds heeft een politieke en economische elite Oekraïne gekaapt en volgt het land een zwalkende koers. Keer op keer maken Amerikanen en Europeanen duidelijk dat het zo niet langer kan. Maar de oude machten laten zich nog niet vervangen.

Nederland heeft een bijzondere verantwoordelijkheid gekregen door het referendum over de associatie-overeenkomst van Oekraïne met de EU dat op 6 april 2016 wordt gehouden. Omdat het niet bindend is het kabinet niet verplicht een geldige uitspraak te volgen. Het referendum gaat over de integratie van Oekraïne in de EU, maar de feiten daarover worden verschillend uitgelegd. In hoofdlijnen zijn er twee soorten reacties die min of meer gelijk oplopen met steun voor de EU en die niets met Oekraïne of Oost-Europa te maken hebben. Tegenstanders beweren dat een associatie-overeenkomst van Oekraïne automatisch leidt tot lidmaatschap van dat land van de EU. Voorstanders koppelen associatie en lidmaatschap los en beweren dat er geen enkele formele grond is om te veronderstellen dat een associatie-overeenkomst meer is dan dat.

Geven de schermutselingen in het parlement en de voortgaande corruptie op hoog niveau nou de voor-of de tegenstanders de sterkste argumenten in handen bij de campagne voor het referendum? Het lijkt erop dat dit de tegenstanders dient, maar bij een verdieping van de Nederlandse publieke opinie door een herwaardering van de feiten waaronder de tekst van de associatie-overeenkomst zou het gebrek aan democratie zoals zich dat nu in Oekraïne aftekent wel eens de voorstanders wind in de zeilen kunnen geven. Want wat zich nu afspeelt in het Oekraïense parlement en in het openbaar bestuur maakt duidelijk dat dit land nog lang niet voldoet aan de normen voor EU-lidmaatschap. Degenen die het smalle pad bewandelen dat zegt dat een associatie-overeenkomst niet tot lidmaatschap leidt, maar de EU wel een stok achter de deur geeft om Oekraïne hervormingen af te dwingen krijgen door de schermutselingen de sterkste argumenten in handen.

Oekraïense regering hapert en stapt niet over eigen schaduw heen. Het weigert BBC-journalisten toegang

Update: Onder westerse druk zijn drie BBC-journalisten, twee Spaanse en een Duitse journalist van de sanctielijst gehaald, aldus The New York Times. Een dag nadat president Porosjenko de lijst sanctioneerde. 

Het gaat van kwaad tot erger met de hervorming van de Oekraïense overheid. President Porosjenko weigert twee journalisten van de BBC voor een jaar de toegang omdat ze het nationaal belang zouden bedreigen en terroristische activiteiten zouden bevorderen. The Guardian bericht. Het gaat om de Moskouse correspondent Steve Rosenberg en producer Emma Wells. Critici zien hiermee een definitief einde aan de Maidan-opstand van februari 2014 en een restauratie van het oude bewind. De Oekraïense elite schiet in eigen voet.

Is de regering in Kiev gek geworden om de westerse pers zo tegen zich in het harnas te jagen? Vindt het dat het aan het neutraliseren van de Russische propaganda nog niet genoeg de handen vol heeft? Het bijna failliete Kiev heeft niet de luxe zich dat te veroorloven omdat het afhankelijk is van westerse steun. Met dit soort maatregelen heeft Kiev geen vijand nodig. De grootste vijand is niet het Russische leger dat de Krim bezet houdt of met een continue toevloed aan manschappen, militair materieel en voorraden stookt in Oost-Oekraïne. De ergste vijand van Oekraïne is de corruptie. Oekraïne is volgens het jaaroverzicht 2014 van Transparency International het meest corrupte land van Europa. Samen met de Comoren en Oeganda op plek 142 van de 175 landen. Nog corrupter dan de Russische Federatie, Kazachstan, Azerbeidjan of Wit-Rusland.

Voor allen die Oekraïne een warm hart toedragen is het de toegang ontzeggen van de BBC-journalisten om wanhopig van te worden. President Petro Porosjenko moet nu echt kiezen voor de harde confrontatie met de corruptie en de oligarchen. En serieus werk maken van de hervormingen. Om te beginnen premier Arseni Jatsenjoek de laan uitsturen. Oekraïne krijgt van het Westen mondjesmaat steun en heeft dat ten dele aan zichzelf te wijten. Het moet wel perspectief blijven bieden, anders haken de medestanders af. Hervormingen gaan te traag. Wat nu? De Georgische gouverneur van Odessa Mikheil Saakashvili als premier? Ook niet zo geloofwaardig. Putin krijgt in Kiev wat hij wenst: chaos. Met actieve deelname van de Oekraïense regering.

Foto: Tweet van Max Seddon, 16 september 2015.

Oekraïne: oorlog tegen corruptie is groter probleem dan Rusland

Oekraïne is een zwakkere staat dan de Russische Federatie, en de corruptie is er groter. In de index van Transparency International over 2014 staat Rusland op 136 en Oekraïne op 142. Beide landen doen het slecht. Hoewel Oekraïne sinds 2013 met twee plaatsen naar boven een minieme verbetering vertoont en Rusland met negen plaatsen naar beneden een verslechtering. Ook hun valuta doen het met dalende koersen slecht.

Journalist Serhiy Lesjenko is sinds kort parlementslid voor de partij van Petro Porosjenko. Hij ziet de corruptie als een grotere bedreiging dan ‘de oorlog in het Oosten’. De inmiddels gesneuvelde Oekraïens-Amerikaanse vrijwilliger Franko beweerde in augustus hetzelfde.  Het echte gevecht is tegen de oligarchen en de huidige politieke klasse. En zelfs tegen het eigen militaire establishment dat de oorlog tegen de Russen en pro-Russische separatisten op onprofessionele manier voert. Even corrupt is als de rest van de samenleving.

Want de Russen zijn de vijand van buiten die bestreden kan worden en zelfs verenigt, maar de corruptie is intern en zit diep in het politieke systeem ingebakken. Leshchenko is niet al te positief over het aanpakken van de corruptie. Oekraïne kampt met achterstallig onderhoud dat eerst opgeruimd moet worden voordat er iets nieuw opgebouwd kan worden. Wie weet in de zittingsperiode van een volgend parlement. Over vijf jaar. De vooruitzichten voor Oekraine zijn slecht. Rusland kan niet winnen, maar kan Oekraïne zichzelf verslaan?

Voorlopige overwinning in Oekraïne in strijd tegen corruptie

Oekraïne moet iets doen aan de huizenhoge corruptie. Mensenrechtenactivisten houden druk op de parlementariërs omdat ze vrezen dat de voorgestelde maatregelen afgezwakt worden. De tweede lezing van de anti-corruptiewetten wordt voor 14 oktober verwacht. De moeizame totstandkoming wijst erop hoe wijdverbreid de corruptie in Oekraïne is. Welwillende politici die aansluiting zoeken bij Europa staan tegenover politici die op de rem staan en alles bij het oude willen houden. Omdat ze via hun politieke positie hun economische posities verdedigen. De nieuwe wetten moeten het mogelijk maken de vorige president Viktor Janoekovitsj en zijn medestanders te straffen en bezittingen te confiskeren van supporters van terrorisme.

Bestrijding van de corruptie heeft zes doelen: 1) begin van economische opgang omdat niemand investeert in corrupte landen; 2) begin van de opbouw van een rechtsstaat met rechtsgelijkheid die investeerders als voorwaarde zien; 3) een streep onder het verleden en een afrekening met het bestaande systeem van corruptie; 4) een interne profilering van pro-Europese tegenover pro-Russische partijen; 5) voldoen aan de voorwaarde van de EU om toe te treden en van organisaties als het IMF voor leningen; 6) een politiek gebaar naar de Russische Federatie om het onderscheid met het Putin-bewind te benadrukken. Een bijeffect kan zijn dat de economisch georiënteerde facties in Rusland zoals rond premier Medvedev een steun in de rug krijgen tegenover de protectionisten en nationalisten. In de Corruptie-index 2013 van Transparency International staat Rusland op de 127ste plaats en Oekraïne op de 144ste plaats (van de 175 landen).

Duitse Whistleblowerpreis 2013 voor Edward Snowden

Edward Snowden krijgt de Whistleblowerpreis 2013. Deze wordt elke twee jaar uitgereikt door de Vereinigung Deutscher Wissenschaftler (VDW e.V.) en de Duitse afdeling van IALANA International Association of Lawyers Against Nuclear Arms. Aan de prijs is een geldbedrag van 3000 euro verbonden. Aldus een persbericht van de Duitse afdeling van Transparency International. Reden is dat Snowden als insider massaal onderzoek en opslag van communicatiegegevens door de Westerse inlichtingendiensten openbaar heeft gemaakt. De Whistleblowerpreis wordt toegekend aan personen die in het algemeen belang over ernstig wangedrag en gevaarlijke ontwikkelingen voor mens en maatschappij, democratie, vrede en het milieu de klok luiden.

Hartmut Grassi van de Vereinigung Deutscher Wissenschaftler wijst erop dat een open samenleving morele moed en moedige mensen als Edward Snowden nodig heeft om misstanden aan de kaak te stellen en te voorkomen: ‘Eine offene Gesellschaft braucht Zivilcourage und mutige Menschen wie Edward Snowden, damit Missstände aufgedeckt und unterbunden werden‘. Otto Jäckel, voorzitter van de Duitse sektie van IALANA roept uit overtuiging en dankbaarheid op om Edward Snowden asiel te verlenen omdat-ie Duitsland en andere EU-lidstaten een grote dienst bewezen heeft: ‘Edward Snowden hat mit seinem Whistleblowing Deutschland und den anderen EU-Mitgliedsstaaten einen großen Dienst erwiesen. Deshalb sollten wir darum wetteifern, ihn aufzunehmen‘. Hier is het juryrapport te lezen.

De Duitse prijs voor Edward Snowden is een signaal van juristen, wetenschappers en burgerrechtenactivisten richting gevestigde politiek. De toekenning zegt dat ‘terug naar normaal’, de aantasting van de privacy en doen alsof de massale spionage van burgers erbij hoort door maatschappelijke groeperingen niet aanvaard wordt. Het zet politieke leiders als kanselier Angela Merkel (CDU) en oppositieleider Peer Steinbrück (SPD) onder druk om een eind te maken aan de massale spionage. De voortdurende Duitse bezorgdheid en publiciteit die onder meer door publicaties in Der Spiegel wordt gevoed staat in schril contrast met de tamme of zelfs uitblijvende reacties van regering, oppositie, media en maatschappelijke groeperingen in Nederland.

Foto: Op 29 december 1991 trad de ‘Stasi-Unterlagen-Gesetz‘ in werking. Daarmee werd een belangrijke, maar ook omstreden erfenis van DDR voor het nageslacht bewaard. Credits: dpa.