Gedachte bij de foto ‘Kriegsgefangene in der Sammelkaserne Munkacs’ (1915)

‘Kriegsgefangene in der Sammelkaserne Munkacs‘, 1915. Collectie: Österreichische Nationalbibliothek.

Wat een idyllisch beeld van een groep Russische krijgsgevangenen in 1915. Is dit propaganda van de fotodienst van het toenmalige Oostenrijks-Hongaarse leger of ging het er toen werkelijk zo aan toe? Is de code van de oorlogvoering veranderd en sinds die tijd verhard?

Locatie van dit tafereel is het toenmalige Hongaarse Munkács, dat nu in West-Oekraïne ligt. Tussen 1995 en nu maakte het deel uit van Tsjecho-Slowakije, Hongarije, de Sovjet-Unie en sinds 1991 Oekraïne. Nu heet het Moekatsjevo in de provincie Transkarpatië.

Zouden van Russische krijgsgevangenen die gevangen zijn genomen in de Russisch-Oekraïense oorlog (2014 – …) meer dan 100 jaar later door de fotodienst van het Oekraïense leger net zulke idyllische plaatsjes worden gemaakt? Het lijkt onwaarschijnlijk. Toch waren de verschrikkingen er toen niet minder om.

Laten we het maar op promotie van de eigen menselijkheid van het Oostenrijks-Hongaarse leger houden. Is dat het verschil, dat in de huidige oorlog niet eens de schijn van menselijkheid wordt opgehouden door de strijdende partijen? Dat zou kunnen. De geschiedenis zal het leren.

Sabra Ayres doet verslag uit Oekraïens Transkarpatië. Minderheden zien Russische bemoeizucht

Freelancer Sabra Ayres schrijft voor Al Jazeera America een prachtig overzicht over het meest westelijke deel van Oekraïne dat reikt tot aan de Karpaten en de Pannonische vlakte. Waar de Beskiden wonen. Namen die zo nauw verbonden zijn met de geschiedenis van Centraal-Europa en de opkomst en ondergang van rijken, monarchieën, vazalstaten en landen dat het geen wonder is dat de oriëntatie van het gebied Europees is. Het gaat om de provincie Transkarpatië. Aan de andere kant van de Karpaten vanuit het Oosten beredeneerd.

Ayres laat bewoners van minderheidsgroepen als Roethenen en Hongaren aan het woord die ontkennen dat hun nationale identiteit bedreigd wordt door Oekraïne. Ze zijn niet altijd tevreden met hun huidige situatie ver weg van het machtscentrum Kiev en verfoeien het om hun zoons te moeten laten vechten in een oorlog tussen de broedervolkeren Rusland en Oekraïne, maar zijn niet voor separatisme van Oekraïne. De situatie in Donetsk en Loehansk dient als waarschuwing. Dat heeft de bevolking niets dan ellende en achteruitgang opgeleverd.

De bewoners zien bemoeizucht van de Russische propaganda om onrust te stoken en verdeeldheid te zaaien. Maar daar hebben ze geen behoefte aan. Een sterk staaltje van Russische desinformatie is een verslag van de Russische staatstelevisie ‘Rossia 24’ dat 10.000 Roethenen tijdens een congres autonomie geëist zouden hebben. Maar belangrijke Roethenen, zoals de feitelijke leider Yevhan Zhupan hebben nooit gehoord over zo’n bijeenkomst. Kortom, het gaat om fabricatie van de Russische propaganda. Zodat de onafhankelijkheid van de Roethenen sterker leeft in de Moskouse studio’s en de hoofden van gewone Russen dan in Transkarpatië.

Foto: Schermafbeelding van begin artikel ‘Nobody here is asking to leave Ukraine’: Minorities see Russian meddling’ van Sabra Ayres voor Al Jazeera America, 4 mei 2015.