Tamarah Benima krijgt kritiek op Rede van Fryslân. Ze wordt slecht begrepen door haar naïviteit, wereldvreemdheid en merkwaardige politieke oordelen

Schermafbeelding van deel artikel/ redeRede van Fryslân: We hebben waarheid nodig, maar welke? Van Bonifatius tot Woke‘ in het Friesch Dagblad, 28 oktober 2021.

De liberale rabbijn Tamarah Benima sprak gisteren in Leeuwarden de Rede van Fryslân uit. Daarop kreeg ze veel kritiek vanwege haar associatie van het regeringsbeleid inzake de aanpak van de COVID-19 pandemie met totalitaire regimes waarin ze ook naar nazi-Duitsland verwees. 

Als dat nog opgevat kan worden als een ongelukkige formulering en een doorgeslagen en verkeerd geland idee van democratie en politiek, dan geldt dat niet voor andere opmerkingen. Veelzeggend zijn in haar rede de tussenzinnen die het meest onthullend zijn over Benima’s wereldbeeld. Eruit spreekt naïviteit en wereldvreemdheid die het volwassen oordeel voorbij is. 

Neem de volgende opmerkingen: ‘Maar ik weet me ook, zeg ik als Jodin, gewaarschuwd door wat er in nazi-Duitsland plaatsvond. De beleidsmakers toen, op ieder niveau, dwars door de samenleving, hadden het beste voor met iedereen.’ Werkelijk, hadden vanaf 1933 de Duitse beleidsmakers op elk niveau het het beste voor met iedereen? Ik geloof er niks van, zoals historici de geschiedenis van toen bestuderen dat evenmin zullen doen. Waar baseert Benima zich op als ze meent dat in Duitsland van 1933 tot 1945 elke beleidsmaker het beste met iedereen voor had? 

Of neem de opmerking: ‘anderzijds de religies zoals we die kennen (waaronder ik trouwens ook coherente denksystemen versta als wetenschap en de Verlichtingsideologie; waarom ik dat doe voert hier te ver)’. Benima annexeert wetenschap en Verlichtingsideologie in het domein van de religie. Moeten volgens haar onze hoogleraren voortaan dominee, priester, imam genoemd worden? Komt de wetenschappelijke methode als een systematische manier om kennis te vergaren overeen, of is zelfs identiek met de manier hoe kennis binnen religie wordt vergaard? Benima maakt wetenschap ondergeschikt aan de gesloten geloofssystemen van de religiesector waarin ze werkzaam is. 

Of neem de opmerking: ‘alle mensen die op welk niveau ook beleid uitstippelen, of het nu bij de overheid, in de wetenschap of zelfs bij Big Tech en Big Pharma is, hebben de allerbeste bedoelingen. Daarvan ben ik overtuigd’. Nou ik niet. Kijk alleen maar naar de laatste onthullingen over Facebook (nu: Meta) die duidelijk maken dat de beleidsmakers van Facebook niet de beste bedoelingen hebben met democratie, samenleving, kinderen en volwassen burgers, behalve winstoptimalisatie. Kijk ook naar het desastreuze beleid van de Trump-regering inzake de aanpak van de pandemie die volgens Dr. Birx zeker tot 130.000 onnodige doden heeft geleid. De voorbeelden zijn legio en kunnen uitgebreid worden. Benima doet uitspraken over de werkelijkheid waarvan ze duidelijk geen goed beeld heeft.

Dat is jammer want ze doet in haar rede ook zinvolle uitspraken over identiteitspolitiek en het woke-activisme. Maar die raken ondergesneeuwd in de publiciteit over de domme uitspraken in haar rede. De fout die Benima maakt is dat zij blijkbaar mensen met verstand van politiek, politieke geschiedenis en politieke gevoeligheden niet mee heeft laten lezen. Dat had een hoop misverstand voorkomen, inclusief de beeldvorming dat zij naïef in de wereld staat en niet weet waarover ze praat in haar ivoren toren waar filosofen de toon aangeven. In de verbinding met de wereld ontspoort ze.

Het jammerlijke beeld dat nu blijft hangen is dat wat Benima betoogt het intellectuele gehalte en het gedachtengoed is dat past bij de liberale Joodse gemeente in Noord-Nederland waar zij rabbijn is. Zij heeft zichzelf, haar gemeente, Friesland en het Nederlandse publieke debat geen goed gedaan. Zij voedt de destructieve krachten die ze denkt te bestrijden.

Advertentie

Madman of strongman? Bernstein: Trump is de eigen oorlogsmisdadiger van de VS zoals we nog nooit hebben gezien

De befaamde journalist Carl Bernstein die bekend is vanwege de onthullingen over Watergate meent dat Donald Trump de eigen oorlogsmisdadiger van de VS is. Hij begint trouwens steeds meer op de geblokte Dustin Hoffman te lijken die hem speelde in ‘All the President’s Men‘ (1976). Bernstein meent dat om zijn ware aard te zien Trump in een andere context moet worden begrepen die uitstijgt boven de politiek.

Er valt weinig af te dingen op Bernsteins observatie dat Trump een ‘madman‘ is. Dat valt waarschijnlijk nog het best te vertalen met ‘dolleman’. Ofwel, het spreekwoordelijke ‘loose cannon‘ die door zijn omgeving niet te beteugelen valt en over grenzen van de grondwet en individueel gedrag gaat. Ofwel, ‘een kanon dat uit zijn beperkingen is geraakt en gevaarlijk over het dek rolt’. Zo iemand moet uitrazen om uiteindelijk tot stilstand te komen. Maar nu zit de VS er nog middenin.

Hoogleraar geschiedenis Ruth Ben-Ghiat ziet Trump eerder als een ‘strongman‘ dan als een ‘madman‘. Volgens haar vertoont Trump alle karaktereigenschappen van autoritaire leiders zoals Mussolini en vallen Trumps vier jaar in het Witte Huis te beschrijven als een totalitaire greep naar de macht. Dat is volgens haar de context, het frame om Trump te begrijpen. Trump is een crimineel. Zij gebruikt in het interview niet de beladen kwalificatie fascisme die steeds beter op Trump van toepassing lijkt.

Dit soort observaties zijn behulpzaam, maar helpen de gezondmaking van de Amerikaanse politiek nu weinig dichterbij. Die trouwens al voor Trump was ontspoord. Analyses zijn de aanzet tot verandering, maar kunnen als papieren werkelijkheid ook analyse blijven. Er is meer juridische en publicitaire kracht voor nodig om de oorlogsmisdadiger Trump ter verantwoording te roepen en uit de Amerikaanse partijpolitiek te verwijderen.

Zoals Bernstein met vele critici terecht zegt staat de Republikeinse partij onder Trumps heerschappij. Zolang die situatie blijft bestaan helpen politieke analyses er weinig aan om die situatie te veranderen. Hoewel ze op termijn kunnen dienen om een omslag in de publieke opinie te helpen realiseren. Maar gaat dat nog een, drie, negen, tien of twintig jaar duren? Niemand die het weet.

Trump herhaalt telkens zijn simpele boodschappen over de gestolen verkiezingen (‘The Big Lie’), zijn goede aanpak van de pandemie (die in werkelijkheid een ramp was) en zijn kwaliteiten als dealmaker die hem geschikt zouden maken voor de politiek (terwijl hij in werkelijkheid een verliezer en slechte zakenman is). Om effect te hebben moet daar door dagelijkse herhaling de simpele boodschap tegenover worden gezet dat Trump een oorlogsmisdadiger en fraudeur is en als president zijn land als geen enkele andere president voor hem heeft beschadigd.

Een simpele boodschap telt in de herhaling. Dat geldt in gelijke mate voor Trump als voor zijn tegenstanders. Daarom is het van belang dat die zich dat realiseren en er naar handelen. Door Trump in de simpelheid van zijn communicatie te evenaren kunnen ze hem uiteindelijk overtreffen. Dat is de opgave.

AFVN protesteert bij Totalitarian Art Gallery. Waarom precies?

1416649658-0a6cc198

AFVN (anti fascistische oud verzetsstrijders nederland /bond van anti fascisten) noemt zich anti-fascistisch, maar onduidelijk is wat anderen daaronder moeten verstaan. AFVN is kritisch, maar neemt zonder relativering of duiding een toespraak van president Putin over die hij op 9 mei 2015 in Moskou hield ter gelegenheid van de 70ste herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Op andere plekken neemt AFVN op haar site artikelen van de digitale Waarheid over. Dit zijn er aanwijzingen voor dat AFVN een organisatie is die in het vaarwater van het Kremlin terecht is gekomen of zelfs een Russische mantelorganisatie is die zich voor de buitenwereld presenteert als anti-fascistisch. AFVN is aangesloten bij de internationale koepelorganisatie FIR

Nederlanders moeten beseffen wat voor vlees ze precies in de kuip hebben en wat dat etiket ‘anti-fascisme’ van de AFVN precies betekent. Want het maakt nogal een verschil of dat wordt ingegeven door het afwijzen van alle of niet alle vormen van hedendaags fascisme. De AFVN laadt sterk de verdenking op zich het hedendaagse Russische fascisme zoals zich dat manifesteert in het beleid van president Putin te vergoelijken. Of zelfs goed te keuren. Dat maakt de claim van de AFVN zich te weer te stellen tegen het ‘anti-fascisme’ minder geloofwaardig. Weliswaar is het de legitieme keuze van de AFVN om een Stalinistische organisatie te zijn, maar het zou zich voor de duidelijkheid dan ook beter als zodanig presenteren.

Vandaag was er een actie van de AFVN bij de Totalitarian Art Gallery in Amsterdam omdat er een exemplaar van Adolf Hitlers ‘Mein Kampf’ tentoongesteld wordt. Volgens AT5 werd galeriehouder Michiel van Eyck naar eigen zeggen belaagd. AFVN had het raam van de Totalitarian Art Gallery beplakt met pamfletten met teksten als ‘Verboden voor Joden’, ‘Verboden voor negers’ en ‘Verboden voor Moslims’.  Omstanders dachten dat Van Eyck de pamfletten had opgehangen. De galerie is gespecialiseerd in objecten uit totalitaire regimes. Zoals het Duitsland van Hitler, het China van Mao, maar vooral de Sovjet-Unie van Stalin. In dat laatste lijkt ‘m de kritiek van de AFVN te zitten. Stalinisten zien niet graag dat de kritiek op Stalin niet gerevisioneerd wordt zoals de laatste jaren in het Rusland van Putin gebeurt waar Stalin weer op het schild wordt gehesen als staatsman.

Foto: AFVN beplakt de voorruit van de Totalitarian Art Gallery met posters. Credits: AT5.

Hoe Lavabit de Amerikaanse overheid weerstaat en moet sluiten

Lavabit is een dienst die het versturen van versleutelde e-mails mogelijk maakt. Maar onder druk van de Amerikaanse overheid heeft het haar operaties opgeschort. Het moest de zogenaamde SSL-certificaat sleutels aan de FBI geven. Dat weigerde oprichter Ladar Levinson. Alles draait om klokkenluider Edward Snowden die klant van Lavabit was. De NSA kon z’n versleutelde e-mails niet kraken en klopte daarom aan Lavabits deur.

Het is Levinson op straffe van gevangenisstraf of een fikse boete verboden om in de openbaarheid precies te vertellen waartoe de Amerikaanse overheid hem wilde dwingen. Ook mag-ie niet bevestigen dat het de FBI om Snowden te doen was. Zodat-ie ook geen contact mag leggen met parlementsleden om z’n zaak te bepleiten.

De kwestie roept de vraag op wat voor rechtsstaat de VS is waar een verdachte zonder beroepsmogelijkheid het recht onthouden wordt zich te verdedigen. Uit wat Levinson wel in de openbaarheid mag zeggen kan opgemaakt worden dat andere Amerikaanse internetbedrijven toegeven aan druk van de overheid en met de geheime diensten samenwerken. Ook zij mogen dat niet naar buiten brengen. Dat roept weer zorgen op over aantasting van de privacy en de betrouwbaarheid van internet. De kwestie-Lavabit tast de geloofwaardigheid van de regering-Obama nog verder aan dan deze sinds de onthullingen van Edward Snowden al is.

Petitie roept Europese leiders op om massaspionage te stoppen

petitie

Zo’n 40 organisaties en bekende personen die zich hard maken voor de meningsuiting roepen vandaag in een petitie op een einde te maken aan de spionage zoals die door klokkenluider Edward Snowden afgelopen juni naar buiten is gebracht. Ze verzoeken de Europese leiders om korte metten te maken met de door de Amerikaanse en Britse inlichtingendiensten op industriële schaal uitgevoerde massaspionage in Europa.

De petitie is nodig omdat tot nu toe de Europese leiders nog geen enkele stap hebben genomen om aan deze schending van de privacy een halt toe te roepen en de meningsuiting beter te beschermen: ‘Europe’s leaders have not yet taken any action to stop this abuse of our right to privacy and freedom of expression.‘ Ondanks alle onthullingen. In Nederland is sinds juni nog geen publiek of politiek debat ontstaan over de grootschalige schending van de burgerrechten. De petitie roept de Europese leiders op dit onderwerp op de agenda van de Europese top in oktober te plaatsen. De actie is gestart door Index on Censorship. Tekenen kan hier.

De petitie is van belang omdat die oproept tot debat. Regeringsleiders als Angela Merkel of François Hollande reageerden aanvankelijk verontwaardigd op de onthullingen van Edward Snowden en de artikelen van Glenn Greenwald over de spionage door de NSA van Europese burgers, bedrijven en overheden. Ze ondernamen vervolgens niets concreets. Critici vermoeden dat Europese landen hecht samenwerken met de Amerikaanse NSA en de Britse GCHQ. De Europese leiders wisselen de rechten van hun inwoners uit in ruil voor een sterkere informatiepositie van hun land. Zonder dat te noemen stelt de petitie die praktijk aan de orde en roept op om de burgerrechten voortaan weer voorop te zetten. Burgerbewegingen proberen het initiatief terug te nemen.

Foto: Schermafbeelding van de petitie ‘EU leaders: Stop mass surveillance‘, 24 september 2013.

Schneier: NSA gebruikte DigiNotar. Worden Nederlandse politiek en journalistiek nu actief?

digi

Beveiligingsexpert Bruce Schneier verwijst op z’n blog naar een screenshot van een trainingsprogramma van de NSA dat in het Braziliaanse programma ‘Fantastico‘ werd getoond. Dat ging over de economische spionage door de VS van het Braziliaanse oliebedrijf Petrobras. Dat niets met terrorismebestrijding van doen heeft. Erop staat de naam van de nu gesloten Nederlandse commerciële certificaatautoriteit DigiNotar dat in 2011 gehackt werd. Schneier vermoedt dat dit het werk van de NSA was of dat de NSA gebruik maakte van de hack met een man-in-the-middle aanval. Een onderschepping en eventuele aanpassing van communicatie tussen twee partijen zonder dat deze dat doorhebben. Zo zou ook communicatie van Petrobras onderschept zijn.

Zoals de NRC in een commentaar zegt krijgt het NSA-schandaal er ‘een onverwacht Nederlands tintje‘ door. Het zal tijd worden. Het NSA-schandaal barstte op 9 juni 2013, maar meer dan drie maanden later heeft het Nederland nog steeds niet echt bereikt. Nederlandse politiek en journalistiek zwijgen. De ministers Opstelten (Veiligheid) en Plasterk (Binnenlandse Zaken) ontkennen, vertragen en lichten niks toe. Nederlandse media hebben in drie maanden geen eigen onthulling gebracht of vanuit hun expertise van de Nederlandse situatie voorzien van commentaar. Voor hun geloofwaardigheid is het gewenst dat Nederlandse media zich nu eindelijk eens actief met het NSA-schandaal gaan bezighouden. In Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk kwamen media met onthullingen en zeker in de laatste twee landen woedt een stevig publiek debat over de massale spionage die zich niet tegen terroristen maar tegen de eigen bevolking geeft gericht.

DigiNotar biedt de kans om het NSA-schandaal naar Nederland te halen, het kabinet ter verantwoording te roepen en niet meer weg te laten komen met een onderzoek door de CTIVD, vragen van SP’er Ronald van Raak of verwijzingen naar het Europarlement. In juli vroeg ik me af: ‘Nederlanders hebben nu antwoorden nodig. Wat weet de regering-Rutte? Hoe wordt er in het Nederlands belang samengewerkt met de VS? Weet de regering-Rutte hoe in de samenwerking met partners Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten opereren? Maar premier Rutte of de ministers van Veiligheid en Justitie, Binnenlandse Zaken, Buitenlandse zaken of Defensie zwijgen. De oppositiepartijen zwijgen ook en geven evenmin de indruk zich zorgen te maken over de spionage van burgers en de schending van burgerrechten. (..) Hebben de Nederlandse politieke partijen onder elkaar geregeld dat ze collectief de burgerrechten uitverkopen? Onze burgerrechten wel te verstaan.’ De Nederlandse politiek en journalistiek wacht nu een nieuwe kans om eindelijk actief te worden.

Foto: Schermafbeelding van trainingsprogramma van NSA waarin DigiNotar wordt genoemd. Document onthuld door Edward Snowden en genoemd in het Braziliaanse programma ‘Fantastico‘. 14 september 2013.

Amsterdam als vrijplaats tegen absolutisme en censuur? Nog steeds?

cole

De Amerikaanse historicus Juan Cole kijkt naar de geschiedenis en ziet vrijplaatsen als Genève of Amsterdam die zich aan de druk van de absolutistische 18de eeuwse vorsten onttrokken. Daar konden in vrijheid boeken verschijnen. Cole constateert dat het Amerika van president Obama door censuur is afgedaald tot het niveau van de absolutistische vorsten. Hij komt mede naar aanleiding van de verklaring van Lavar Levinson tot die slotsom. Deze maakte afgelopen week bekend zijn bedrijf Lavabit te sluiten omdat-ie persoonsgegevens van zijn klanten niet aan de geheime dienst wil overhandigen. Waartoe de Amerikaanse overheid hem verplicht.

Cole trekt de parallel van Voltaire die midden 18de eeuw voor de Franse koning vluchtte en in onder andere Engeland en Nederland terechtkwam en internetgebruikers die nu een buitenlandse provider moeten zoeken om onder de druk van de Amerikaanse overheid uit te komen. Juan Cole doelt niet alleen op de massale spionageprogramma van de geheime diensten, maar ook op de censuur door de Amerikaanse overheid: ‘Government employees have been forbidden to read the Wikileaks diplomatic cables. As a result, web sites that republish or discuss them, such as Tomdispatch.com, have been blocked on government servers.’

De gelijkenis gaat verder. Klokkenluider Edward Snowden is gedwongen asiel in Rusland aan te vragen omdat-ie in zijn geboorteland geen zicht op een eerlijk proces heeft. Critici die vanwege het algemeen belang het publieke debat aan willen zwengelen worden door het establishment buiten de orde geplaatst. Met de bedoeling ze tot zwijgen te brengen. Cole concludeert dat de VS nu terug is bij het absolutisme van de 18de eeuw. Het alternatief voor Amerikanen om vervolging en arrestatie te ontlopen is het vrije Amsterdam: ‘Next we’ll have to publish our books and blogs anonymously in Amsterdam for fear of arbitrary arrest.’

Wat bedoelt Cole met zijn Amsterdam? Is dat het symbool van een onafhankelijk, zelfverzekerd en machtig Nederland zoals dat ooit bestond en nu een historisch voorbeeld is geworden? Of ziet-ie werkelijk in het 21ste eeuwse Amsterdam een vrijplaats voor de meningsuiting dat het ooit was? Maar weet Cole dan niet dat de huidige macht van de VS tot in allerlei verre regeringskamers reikt? Weet-ie dat het Nederlandse kabinet zich nog steeds niet uitgesproken heeft over de massale spionage en de rol van de NSA in Nederland? Moet ‘de republiek‘ Amsterdam zich vrijmaken van Den Haag om precies in dat te voorzien waarvoor Cole vreest? Zijn historische vergelijking over Amsterdam zorgt voor een Amerikaan voor reliëf en blijft daarom bijzaak, maar is voor een Nederlander bittere hoofdzaak. Hoe dan ook zet zijn historische schets aan tot nadenken.

f4.highres

Foto 1: Schermafbeelding van begin artikel Where is our Amsterdam? Lavabits, Snowden & Wikileaks Censorship recall age of Absolutism van Juan Cole, 9 augustus 2013.

Foto 2: Titelblad van Anti-Machiavel door Voltaire uitgegeven in Amsterdam, 1741.

Kan Europa zich politiek, economisch en mentaal losmaken van VS?

17mund.4-600

Het Texaanse bedrijf Lavabit dat versturen van versleutelde emails mogelijk maakt schort haar acties op. In een verklaring zegt topman Ladar Levinson waarom. Hij verloor een juridische strijd en moet de encryptie ‘uitzetten’ of gegevens van z’n klanten overleggen. Onder wie Edward Snowden om wie het de Amerikaanse overheid vermoedelijk te doen is. Levinson weigert dat en ziet sluiting als enige weg. Het is hem verboden om over de details naar buiten te treden. Levinson raadt iedereen af gegevens nog toe te vertrouwen aan een bedrijf met fysieke banden in de VS. Ook het vergelijkbare Silent Circle heeft haar diensten preventief gestaakt ‘to prevent spying’. Zie ook hier. Glenn Greenwald zet de details uiteen in een recente Guardian-column.

Door de hechte samenwerking van Silicon Valley met de NSA wordt nu ook bij het grote publiek bekend dat de privacy bij Apple, Google, Microsoft en de Amerikaanse techbedrijven die fysiek in de VS zijn gevestigd niet in goede handen is. Hoewel de samenwerking angstvallig uit de publiciteit wordt gehouden sijpelt er voldoende informatie naar buiten om te concluderen dat overheid en bedrijfsleven onder een hoedje spelen. Bedrijven als Lavabit of Silent Circle die dat niet willen voelen zich gedwongen hun bedrijf te sluiten. De schatting is dat de Amerikaanse ‘cloud computing industrie‘ door deze negatieve publiciteit en het verlies aan geloofwaardigheid de komende drie jaar tussen 21 en 35 miljard dollar aan omzet verliest. Waar kan dat geld heen?

Dit verwachte verlies aan omzet van Silicon Valley roept de vraag op wat de kans is op een (Noord)-Europese ‘cloud computing industrie‘ die financieel, politiek en fysiek los van Amerikaanse overheid of bedrijfsleven opereert. Inclusief haar partners. Wat is de kans op een autonome Europese industrie die de privacy van gebruikers garandeert, encryptie toestaat en overheden buiten de deur houdt? De crisis biedt Europa kansen.

Hoewel nog veel onduidelijk is en een onderzoek van toezichthouder CTIVD naar het opereren van de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD in het najaar verschijnt lijkt de Nederlandse politiek achter de NSA aan te lopen. Voor de eigen nationale veiligheid vertrouwt Nederland op de techniek van de VS en durft het niet op eigen benen te staan. Daarmee blijft het afhankelijk van de VS, ontwikkelt het met anderen geen alternatief en wordt Nederland tegen wil en dank meegetrokken in het massaal schenden van de burgerrechten.

Kan Nederland een omslag helpen maken en een en ander combineren? Alles strikt beredeneerd vanuit het Nederlandse belang. Bij voorkeur in samenwerking met het Duitse bedrijfsleven en de Duitse overheid. Het gaat dan om 1) ontwikkelen van een ‘cloud computing industrie’ voor consumenten naar Rijnlands model dat de privacy van burgers weer zoals voorheen garandeert; 2) ontwikkelen van ICT-spionageprogramma’s met andere Europese overheden die zowel juridische garanties, autonomie los van de VS als doelmatigheid combineert; 3) terugwinnen aan eigen juridisch eigendom over de infrastructuur aan kabels en afluistercentra die onder Europese autonomie worden gesteld en 4) politiek en mentaal afstand willen nemen van de VS.

Het kabinet-Rutte heeft in de openbaarheid nog geen inhoudelijke toelichting gegeven op de onthullingen over de Amerikaanse spionage en de eigen betrokkenheid daarbij. Mogelijk omdat het gedwongen wordt door de VS om over de geheime programma’s te zwijgen. Nederland kan dit goedmaken door in samenwerking met Duitsland het initiatief te nemen voor een Europees project dat afstand neemt van de VS. Het bevordert de economie omdat het voor veel hoogwaardige banen zorgt. Het bevordert het zelfbeeld van een politiek lamgeslagen Europa dat naar de pijpen van de VS danst zoals bleek toen Europese landen het vliegtuig van de Boliviaanse president Evo Morales tegenhielden. Het is in lijn met de mentaliteit van een menselijk Europa waar de burger telt. Europa heeft nu de kans om zich politiek, economisch en mentaal los te maken van de VS.

Foto: Telegraafkamer van het Mundaneum te Brussel. Zie hier voor ‘Mundaneum, Paul Otlet en Alle Kennis van de Wereld‘.

Parlementair onderzoek naar massale spionage, nationaal belang en nationale veiligheid gevraagd

img-030813-077.onlineBild

Gisteren maakte het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken bekend een spionageverdrag uit 1960 met de Britten en Amerikanen op te zeggen. Dit vanwege de onthullingen van Edward Snowden over de massale spionage van Duitsers en Duitse vertegenwoordigers door de NSA. Duitsland is het meest bespioneerde land van Europa. Het doet de Duitsers pijn dat dit tussen vrienden gebeurt, omdat ze dachten dat dit eerder kenmerkend is voor de relatie met vijanden. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Guido Westerwelle ziet het opzeggen van het verdrag als een noodzakelijke en gepaste stap. De Duitse verkiezingen geven een eigen dynamiek aan de relatie met de Amerikanen die in andere landen zoals Nederland volstrekt ontbreekt.

In een andere ontwikkeling wil de Duitse procureur-generaal een onderzoek instellen naar de kennis bij alle Duitse inlichtingendiensten en ministeries over de spionageprogramma’s. Vraag is of de massale spionage door de Amerikanen -mogelijk samen met bondgenoten- ten koste van het belang van de Bondsrepubliek is gegaan. Zo’n onderzoek gaat verder dan het toezicht op het opereren van de nationale veiligheidsdiensten.

Zo’n breed onderzoek dat de nationale veiligheid beredeneert vanuit het perspectief van een bepaalde staat en niet vanuit het belang van de relatie van die staat tot de VS verdient ook aanbeveling voor Nederland. Het kan gefaseerd gebeuren. Eerst in een verkennende fase via openbare bronnen en daarna via afgeschermd onderzoek bij AIVD, MIVD en ministeries. Omdat in Nederland een passend onderzoeksinstrument ontbreekt zou een breed parlementair onderzoek door Eerste en Tweede Kamer ingesteld kunnen worden. Denkbaar is dat zo’n onderzoek onder meer de nationale veilgheid, de relatie tot NAVO-bondgenoten, de burgerrechten waaronder de privacy en het functioneren van de nationale veiligheids- en inlichtingendiensten omvat.

Foto: Tweede kamerlid Ronald van Raak (SP) die minister Plasterk vragen stelt over de massale spionage. Zie hier.

CTIVD opvallend positief over falende notificatieplicht AIVD

com

Inzet van bijzondere bevoegdheden, zoals het aftappen van een telefoon en het binnendringen in een woning is gebonden aan een wettelijke notificatieplicht. De Commissie van Toezicht betreffende Inlichtingen- en veiligheidsdiensten (CTIVD) controleert of de AIVD volgens de regels opereert: ‘De notificatieplicht houdt in dat de AIVD vijf jaar na de beëindiging van het toepassen van een bijzondere bevoegdheid moet onderzoeken of degene jegens wie deze bevoegdheid is ingezet hiervan in kennis kan worden gesteld‘.

Het ‘toezichtsrapport inzake het vervolgonderzoek naar de rechtmatigheid van de uitvoering van de notificatieplicht door de AIVD‘ van 29 mei 2013 door de CTIVD gaat over de notificatieplicht. Het is per brief door minister Plasterk aan beide kamers gestuurd. In een persbericht concludeert de CTIVD met een positieve toon dat de aanbevelingen uit het eerste toezichtsrapport uit 2010 zijn overgenomen door de AIVD.  Maar de vooruitgang is relatief, tamelijk raadselachtig en tegen beter weten in als blijkt dat in de onderzoeksperiode 6 april 2010 tot 1 juli 2012 niemand door de AIVD werd genotificeerd.  Achteraf blijkt dat in 2013 bij negen personen wel gebeurd. Onder druk van de CTIVD. Daarom kan opgemerkt worden dat de AIVD het idee van notificatieplicht nog steeds niet verinnerlijkt heeft. Zie hier voor toezichtsrapport, persbericht en brief.

De publiciteit duikt op twee opvallende gevallen. De CTIVD constateert dat een Nederlandse man die ‘gelieerd [is] aan de Nederlandse afdeling van een buitenlandse politieke partij’ door de AIVD niet op de hoogte is gesteld omdat ‘dit de betrekkingen met het desbetreffende land ernstig zal kunnen schaden‘. De CTIVD vindt dat de AIVD dit onvoldoende heeft gemotiveerd, maar het wijst afstel van notificatie niet bij voorbaat af. Het hangt er mede van af of de persoon vermoedt dat zijn onderzoek met de buitenlandse partij te maken heeft.

In het andere geval zijn bijzondere bevoegdheden ingezet tegen een ‘voormalig lid van een vertegenwoordigend orgaan van een politieke partij’. De CTIVD kan zich niet vinden in het besluit van afstel door de AIVD omdat ‘het als bekend mag worden verondersteld dat de AIVD de bevoegdheid heeft om in het kader van de eigen taakuitvoering onderzoek te verrichten naar leden van politieke partijen‘. Dit is een terecht bezwaar van de CTIVD.  Want het schermen door de AIVD met een achterhaald idee van beeldvorming mag niet ten koste gaan van de wettelijke verplichting die het heeft om iemand achteraf op de hoogte te stellen van inzet van bijzondere bevoegdheden. Het is tevens het verschil tussen een politiestaat en een democratie.

Foto: Schermafbeelding uit ‘toezichtsrapport inzake het vervolgonderzoek naar de rechtmatigheid van de uitvoering van de notificatieplicht door de AIVD‘ van 29 mei 2013 door de CTIVD over de notificatieplicht.