Wapenstilstand in Oekraïne is oorlog. Maar oorlog is niet-oorlog

De zogenaamde wapenstilstand in Oekraïne zou voor Nederlandse begrippen oorlog zijn. Terwijl oorlog voor Nederlandse begrippen een vredesmissie is. Nederland ontkent de oorlog. Da’s best verstandig van Nederland omdat het oorlogen altijd verliest. In elk geval sinds prins Maurits. In zo’n geval kun je beter ontkennen dat ze bestaan. Oorlog wordt in Nederland omgeleid richting woordenstrijd. Daarin zijn Nederlanders beter dan in het voeren van oorlog. Nederland is een domineesland, zo muntte Menno ter Braak die term in 1931. Oorlog is in Nederland dus bovenal een vredesmissie of niet-oorlog. Afgelopen maand stierven er in de zogenaamde wapenstilstand meer Oekraïense militairen dan Nederland sinds 1951 in vredesmissies heeft verloren.

Wat zijn de verwachtingen van een zogenaamde wapenstilstand die geen wapenstilstand is? De verwachting is dat de wapenstilstand weer echt oorlog wordt. Behalve Oekraïne komt geen enkel land die erkenning goed uit. Daarom duiken politici van alle landen op de oorlog tegen ISIS omdat het een goede oorlog is met duidelijke helden en schurken. Zo menen ze. Ze overtreffen elkaar in verontwaardiging. Hun uitgesproken zorgen over ISIS zijn de compensatie voor het in de steek laten van Oekraïne. Ondanks de garanties van het Boedapester Memorandum uit 1994 met de handtekening van de VS en het Verenigd Koninkrijk dat Oekraïne soevereiniteit en onafhankelijkheid garandeert en vrijwaart voor intimidatie met geweld of economische druk. Als de tuinman vluchten westerse leiders voor de dood die ze in Isfahan treffen. Karakterloosheid is hun klasse.

Er is zoveel meer te zeggen. De claim van Rusland op de Krim valt historisch niet hard te maken. De Tataarse activiste Fauziya Bayramova krijgt een jaar cel omdat ze zich uitspreekt voor rechten van moslims en Tataren. Rusland heeft meer kernkoppen dan de VS. Separatisten bestrijden vooral elkaar in facties die onderhorig zijn aan krijgsheren die in Somalië of Afghanistan niet zouden misstaan. Aanwezigheid van Russische militairen op Oekraïens grondgebied is verder onderbouwd door het Russische tijdschrift RBC. Het Russische leger voert versterkingen Oekraïne in voor de volgende stap in de vernietiging van dat land. En de VS en Europa? Ach, daarover is al zoveel gezegd. Ze voeren oorlog waar ze geen oorlog moeten voeren, en voeren geen oorlog waar ze wel oorlog zouden moeten voeren. Of vredesmissie of niet-oorlog. Wat het etiket ook is. Nogal weeïg.

Foto: Otto Dix, Der Krieg, 1929-1932.  Middendeel uit het Dresden Triptiek. Collectie: Staatlichen Kunstsammlungen Dresden.

Inzet wapen ‘Russische minderheden’ is niet zonder risico

Vertegenwoordiger mensenrechten, democratie en rechtsstaat  van het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Russische Federatie Konstatin Dolgov trok in een toespraak van 13 september de nationalistische kaart. Deze keer niet over de Krim of Oost-Oekraïne maar over de Baltische staten. Dolgov zoekt de vlucht vooruit.

Dolgov vergeet dat niet-Russische nationaliteiten binnen de Russische Federatie de Russische cultuur en taal opgelegd krijgen. Op de openbare scholen in de Russische Federatie krijgt 97% Russisch onderwijs. Het is onbegrijpelijk dat vertegenwoordigers van de Russische Federatie denken zonder consequentie en reactie zo selectief met zelfbeschikking, minderheids- en taalrechten om te kunnen gaan. Hoe kunnen ze denken dat niet-Russisch etnische minderheden binnen de Russische Federatie hierdoor niet wakker geschud worden? Hoe geloofwaardig is het als de Russische regering aan etnische Russen in Letland of Oekraïne rechten zegt te willen geven als het dezelfde rechten die nationale minderheden binnen de Federatie claimen afwijst?

China, de VS, Finland, Duitsland, Turkije of Zuid-Korea kunnen in de inmenging van de Russische Federatie met de ‘eigen’ minderheden buiten de federatie een legitimatie zien om de Kareliërs, Basjkieren, Tsjoevasjen, Jakoeten, Avaren, Tsjetsjenen, Krimtataren, Tataren, Wolgaduitsers, Sachalin-Koreanen of minderheden die zo’n 20 procent van de bevolking uitmaken te ondersteunen als reactie op wat Dolgov nu doet.

De Russische Federatie speelt een gevaarlijk spel. Het opent een doos van Pandora die vele openingen heeft. Niet alleen in de confrontatie met het Westen, maar nog meer in de confrontatie met de eigen minderheden. Dat is haar achilleshiel. De Russische Federatie is een immens, divers rijk dat zo ontvlambaar is als een tondeldoos. Arbeidsonrust inclusief stakingen neemt al sinds ruim een jaar toe, de voedselprijzen staan door de sancties onder druk, de economie stagneert en politieke rechten en zelfbeschikking compenseren dat niet.

De vraag is wat eerder komt: een implosie van de Russische Federatie door de optelsom van interne etnische, politieke en economische confrontaties of een explosie met het Westen door de externe confrontaties in Oekraïne, Moldavië, de Baltische staten of Polen? Vanuit machtspolitiek denken lijkt het onvermijdelijk dat landen uit politieke bedoelingen de taal- en minderhedenpolitiek de Russische Federatie gaan aanpakken zoals het nu op dezelfde manier andere landen aanvalt. Vraag is welk scenario schadelijker is voor Europa.

Foto: Michael Lermontov, Slag bij de Valerik rivier, 1840.