Gedachten bij de ‘Gerald and Rella Warner Dutch East Indies Negative Collection’ (1938)

Gerald en Rella Warner, [in0013] A Bit of Holland in Makassar, juni-juli 1938. Gerald and Rella Warner Dutch East Indies Negative Collection.

De Amerikaanse consul in Taiwan Gerald Warner en zijn vrouw Rella hielden van 11 juni 1938 tot 27 juli 1938 vakantie in toenmalig Nederlands-Indië. Er zijn 275 fotonegatieven van deze reis bewaard gebleven waarvan 257 in Nederlands-Indië waren gemaakt. De collectie is door de familie Warner geschonken aan de Lafayette Digital Repository van Lafayette College in Easton, Pennsylvania. Het is onderdeel van een grotere East Asia Image Collection met foto’s en memorabilia van de Warners.

De beschrijving bij deze Dutch East Indies Negatives zegt: ‘De volgende thema’s komen het meest naar voren: arbeidsomstandigheden en uitrusting in havens en havens, toeristische attracties (oa Borobudur, Balinees drama en tempelarchitectuur), agrarische taferelen, dorpsleven en lokale markten. De bijschriften bij deze afbeeldingen zijn ontleend aan handgeschreven commentaren in de fotoalbums van de Warners‘.

Gerald en Rella Warner, [in0188] Still Directing. Bali, juni-juli 1938. Gerald and Rella Warner Dutch East Indies Negative Collection.

Er is veel aandacht voor Bali. Je zou bijna oneerbiedig zeggen, een verplicht nummer. Dat is wellicht dezelfde aantrekkingskracht die Charlie Chaplin in 1932 ondervond. Hij werd verliefd op Bali en maakte samen met zijn broer Sydney filmopnamen waarin de serene levensstijl van de inwoners en de dansrituelen centraal stonden. Vele kunstenaars deelden in die jaren die fascinatie. De Warners kozen in 1938 voor hetzelfde invalshoek. Chaplins fascinatie voor Bali en die brede bekoring wordt behandeld in enkele documentaires: Trip to Bali (2003) en Chaplin à Bali (2017).

Gerald en Rella Warner, [in0028] Wharf. Soerabaja, juli 1938. Gerald and Rella Warner Dutch East Indies Negative Collection.

Bovenstaande foto van de kade in Soerabaja gaat vergezeld van een opmerkelijke beschrijving. Het is meer dan 80 jaar later ongemakkelijk om die te lezen, maar voor de documentatie is het essentieel omdat het goed het perspectief weergeeft waarmee de foto’s werden gemaakt. Het geeft een tweeledig beeld: Soerabaja als een geciviliseerde witte wereld waarin de Warners zich boerenkinkels voelen , maar waar men toch thuiskomt in ‘onze eigen soort beschaving’.

Beschrijving bij foto [in0028] Wharf. Soerabaja, juli 1938. Gerald and Rella Warner Dutch East Indies Negative Collection.

Tentoonstelling ‘Tempel Festival’ in Museum Orientalis georganiseerd door Taiwanese regering

De tentoonstelling Tempel Festival oftewel Miao Hui is tot en met 29 oktober 2017 te zien in Museumpark Orientalis Heilig Land Stichting. Het is een rondreizende tentoonstelling ‘Made in Taiwan’ die na Nijmegen ook naar Parijs, Londen en Berlijn gaat. Opmerkelijk is dat de tentoonstelling is georganiseerd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Taiwan, zoals een bericht in Taiwan Today verduidelijkt. John Smeelen ‘van de afdeling marketing en communicatie’ verwijst weliswaar naar samenwerking met de ambassade van Taiwan, maar in de publiciteit laat Museum Orientalis ongenoemd dat Tempel Festival een tentoonstelling is die door de Taiwanese regering is georganiseerd. Zodat bezoekers in het ongewisse blijven over aard en opzet ervan.

Onrust Hong Kong ondermijnt ‘Een Land, Twee Systemen’

Ai Weiwei noemt de protesten in Hong Kong een ‘fragile moment’. Tja, een breekbaar ogenblik vol paraplu’s, flesjes water, traangas en uitgeputte politieagenten. En wetgevers die moeten schipperen tussen democratie en iets anders dat in elk geval geen democratie is. Wat voegt de analyse van Weiwei toe? Zijn kanttekening dat de Chinese machthebbers weinig ervaring hebben in het onderhandelen met opposanten doet het ergste vrezen.

De confrontatie is in het nadeel van Beijing. Het moet kleur bekennen en kan niet langer alle opties openhouden. Als het de protesten onderdrukt -via druk op de regering van Hong Kong- en bij het standpunt blijft het laatste woord te willen hebben over de selectie van kandidaten, dan onderstreept dat het failliet van het concept ‘Een Land, Twee Systemen’. Wat vooral de Taiwanezen argumenten zal geven niet langer te geloven in de mooie woorden van Beijing. Maar als de centrale macht toegeeft in Hong Kong, dan bestaat de kans dat de onrust overslaat naar Chinese steden waar studenten en activisten de angst voorbij zijn en ook hervormingen van het politieke bestel eisen.

Warm afscheid van Moon Rabbit in Taiwan. Is dat nou nieuws?

Het reuzekonijn ‘Moon Rabbit’ van Florentijn Hofman in Taiwan is deels in vlammen opgegaan. Het werd onthoofd. Het incident vond plaats na afloop van het Taoyuan Land Art Festival dat tot 14 september liep en waarvan het een publiekstrekker was. Bij de ontmanteling zouden vonken van een kettingzaag het werk in brand hebben gezet. Een sculptuur zonder vuurwerend papier. Slecht nieuws is nog niet altijd nieuws. Toch?

Foto: Het konijn ‘Moon Rabbit’ van Florentijn Hofman na de brand.

Gevoelige relatie tussen China en Rusland. Met territoriale claims

Tegenpropaganda vanuit Taiwan. Een ontkenning kan opgevat worden als een bevestiging. Dat gebeurde met de woorden van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov die op 27 augustus verklaarde dat de Russische Federatie zich geen zorgen maakt over de territoriale claims van China. Uitgezonden op de Russische staatstelevisie benadrukten ze juist de gevoelige relatie tussen Rusland en China en de claims van China op Russisch grondgebied. Het Rusland van Putin speelt een gevaarlijk spel met de politieke en militaire steun aan etnische Russen buiten de Russische Federatie dat het internationaal recht en grenzen niet erkent.

Dat kan op twee manieren op Rusland terugslaan. Door dezelfde roep van de naar autonomie, decentralisatie of verdergaande federalisatie strevende niet-Russische nationale minderheden binnen de Russische Federatie die hetzelfde opeisen wat Putin nu de etnische Russen in Oekraïne voorhoudt. En claims van landen als China. Het laat een oog vallen op de rijkdommen van Oost-Siberië dat door Rusland slecht verdedigd en ontwikkeld is. Putin heeft geen verhaal als China grenzen niet erkent vanwege een voorwendsel waarin-ie zelf excelleert.

Het gevoel van 2013. En voor de nabije toekomst

In de haven van het Taiwanese Keelung loopt de gele badeend van de Nederlandse kunstenaar Florentijn Hofman leeg. Op het eind van het jaar. Was de oorzaak een zwerm meeuwen, een arend met een scherpe snavel of gewoon het aflopende jaar? De toeschouwers reageerden teleurgesteld. Dat kan niet anders. Want bij dit soort gebeurtenissen wordt teleurstelling immer als de overheersende emotie opgevoerd.

Wat was het overheersende gevoel van 2013? Uiteraard maakt het uit of men zich bevond op de Syrische slagvelden, een Filipijns rampgebied of een Amerikaanse of een Noord-Europese stad. Ik ga uit van dat laatste. Mijn overheersend gevoel is dat overheden de burgers nog erger om de tuin leiden en voorliegen dan ik altijd al gedacht had. Laverend tussen enig vertrouwen dat het humanisme oplegt en gezond wantrouwen dat bestuurders en politici per definitie verdienen. Dat gevoel zie ik als de uiterste consequentie van de onthullingen van Edward Snowden.

Zoals de ‘opstand’ van 1968 pas in de jaren ’70 maatschappelijk indaalde zo zal het vermoedelijk nog enkele jaren duren voordat de onthullingen van Snowden hun volle beslag krijgen. Huidig beletsel om dit idee aan de bevolking over te brengen zijn de gevestigde media die nog steeds uit politieke berekening, calvinisme, gemakzucht en intellectuele luiheid uitgaan van het idee dat vertegenwoordigers van het openbaar bestuur en de politiek niet liegen.

Wat Edward Snowden en de herhaaldelijke verklaringen van onder meer de Amerikaanse, Britse en Nederlandse overheden die achteraf steeds weer niet leken te kloppen hebben aangetoond is dat  overheden hun eigen belang te eng opvatten. Langzaam, maar zeker sijpelt dat naar het grote publiek door. Een oude waarheid die deze keer door de zwart op wit documenten van Snowden niet meer genegeerd kan worden door de macht. Daarop dient de macht een antwoord te formuleren waaraan het in 2013 nog niet is toegekomen.

De leugenachtige James Clapper, de aarzelende Barack Obama, de arrogante David Cameron, de regenteske en bazige Ivo Opstelten of een achter de feiten aanlopende Ronald Plasterk vergezelden ons in 2013. Hoewel ze hun positie konden handhaven liepen ze afgelopen jaar leeg in geloofwaardigheid en vertrouwen. Wanneer de gevestigde media dat beeld eindelijk eens onverkort durven doorgeven aan het publiek zal dat in de nabije toekomst gevolgen hebben. Zoals zelfs schattige gele badeenden sneuvelen als hun tijd gekomen is.

Beeld van Erdogan aan diggelen: van Ankara tot Taiwan

Het Taiwanese NMATV weet hoe het zit met de Turkse premier Erdogan. Het heeft te maken met een tulband, militairen, drank, porno, babies, pinguins, voetbalsupporters, Marokko, een winkelcentrum, protest, een park, politiegeweld en traangas. Ook de activistes van FEMEN komen langs. De feiten kloppen niet allemaal, maar het verhaal wel. Hieronder een foto van een muur in Ankara. Het symbool van Twitter met een gasmasker. Zoals bekend muilkorft Erdogan de media en geeft-ie de sociale media de volle laag. Veel animatie in Turkije en redenen voor animatie daarbuiten. Het beeld van Erdogan als rechtvaardig leider ligt aan gruzelementen.

Foto: Muur in Ankara: Twitter, gasmasker en #OccupyGezi

Verbod Chinese film bevestigt het belang van kunst

China verbiedt een film zegt het verslag. Merkwaardig om te melden, want de film was altijd al verboden. Of werd oogluikend getolereerd. Reden is dat een verslag van de Chinese staatsmediawaakhond SARFT opduikt.

Het gaat om Guizi Lai Le ofwel Devils on the Doorstep van Jiang Wen. Op YouKu zonder ondertiteling te bekijken. Het won internationale prijzen en wordt wel als de beste Chinese film ooit beschouwd. Ik schreef eerder op GKKort: ‘Oorlog is dubbelheid. Perfect verbeeld in Devils on the Doorstep (2000) van Jiang Wen. Angst, kracht, afstoten, verleiding, schoonheid en vernietiging teruggebracht tot een Japanse muziekkapel.’

Over de Japanse bezetting van een Chinees kustplaatsje in de Hebei provincie. Bewoners die afgebeeld worden zouden te apathisch, onwetend en onderdanig zijn, aldus de kritiek van SARFT. Wreedheid van de Japanners zou onvoldoende afgebeeld worden. De Chinese Communistisch Partij heeft liever kunst die in dienst van de revolutie staat. Niet zelf nadenkt, of tot nadenken aanzet. Stel je voor, zoiets is ongewenst in een dictatuur.

Timing van dit bericht door het Taiwanese ChinaForbiddenNews is niet los te zien van de spanningen tussen China, Japan en Taiwan over de betwiste eilanden. De verwijzing in Devils naar het nationalistische Kwomintang van generaal Chiang Kai-shek helpt evenmin om de censuur te behagen. ChinaForbiddenNews wrijft het zout diep in de wond. Positief is dat kunst er soms toe doet. Ook, of liever: juist door een verbod.

Strippers op een begrafenis: Dansen voor de doden in Taiwan

De trailer van de documentaire Dancing for the Dead: Funeral Strippers in Taiwan (2011) van Marc Moskowitz toont het aan. In naam van religie kan alles. Of bijna alles. In Taiwan bestaat in landelijke gebieden de praktijk van strippers op rituele processies en begrafenissen. Ze werken op Elektrische Flower Cars (EFC). Dat zijn vrachtwagens die zijn omgebouwd tot bewegende podia, zodat vrouwen kunnen optreden als de voertuigen de begrafenissen of religieuze processies volgen. Het idee is dat de strippers de geesten tevreden stellen.

Zodat de familie er zichtbaar alles aan doet om de doortocht naar het hiernamaals voor de overledene mogelijk te maken. De praktijk is op de terugtocht. De gevestigde religie wil er liever niet mee geassocieerd worden. Als burgers zich er goed bij voelen blijft het een goddelijk idee. Zelfs zonder dekmantel van religie.

Chinese censuur hindert filmmaker Lou Ye

De Chinese regisseur Lou Ye verwijdert uit protest zijn naam van de film ‘Mystery‘. Ook wel ‘Myth of the Floating City‘ genoemd. De film gaat op 19 oktober in première in China. Een film met een ‘sociale subtext‘ die afgelopen mei zijn wereldpremière had in het programma ‘Un Certain Regard‘ van het Filmfestival Cannes.

Chinese autoriteiten gaven eerst hun goedkeuring voor publieke vertoning en kwamen daar later op terug. Autoritaire regimes staan voor het buitenland vaker liberalere filmversies toe dan voor eigen land. Onduidelijk is daarom of het aanscherpen van de censuur een gevolg is van een machtsstrijd binnen de communistische partij. Eind 2011 kondigde de Chinese regering al een aanscherping van de censuur aan om anti-regerings sentimenten en religieus fanatisme in films te verbieden. De maatregel voor ‘Mystery‘ past in deze tendens.

ForbiddenNews covert het vanuit een nationalistische invalshoek. Dat regisseurs nooit eerder op eigen initiatief hun naam lieten schrappen uit de credits is onzin. In Hollywood bestaat er zelfs een naam voor regisseurs die afstand nemen van hun eigen film: Alan Smithee. Censuur bestaat in vele maten en soorten.

Foto: Film en censuur