Toenemende druk in Duitse politiek om als sanctie te stoppen met de aanleg van het Russisch gaspijplijn project Nord Stream II

Het prominente CDU-parlementslid Norbert Röttgen die minister van Milieu was in de regering Merkel II pleit voor een hard antwoord aan de Russische politiek voor de vergiftiging met zenuwgas van de belangrijkste Russische oppositieleider Alexei Navalny. Röttgen behoort tot de liberale vleugel van de CDU. De Russische bemoeienis met de situatie in Wit-Rusland ziet hij ook als reden voor een stevig antwoord aan het Kremlin.

De ultieme reactie die de Russische president Putin volgens Röttgen begrijpt is stoppen met de aanleg van Nord Stream II. Deze gaspijplijn maakt Europa nog sterker afhankelijk van Russisch gas dan nu al het geval is en is in strijd met het energiebeleid van de EU inzake onafhankelijkheid en diversiteit. De FDP stelt Nord Stream II ook ter discussie en de Groenen die vanwege het milieu en geopolitiek altijd al tegen Nord Stream II waren herhalen hun standpunt dat dit project gestopt moet worden. De SPD en het CDU van kanselier Merkel handhaven tot nu toe hun standpunt dat Nord Stream II afgerond moet worden. Merkel heeft altijd beweerd dat het om een economisch project gaat, hoewel ze later toegaf dat het een belangrijke politieke component heeft. Duitsland heeft afgelopen jaren het verwijt gekregen Nord Stream II er vanwege eigenbelang door te willen drukken. Hoe dan ook neemt in de Duitse politiek de oppositie tegen Nord Stream II toe. Het is de vraag waar dat eindigt en hoe de verwachte ‘overname’ van Wit-Rusland door het Kremlin hierin een rol zal spelen.

Ook in de journalistiek klinken stemmen dat de Duitse regering er niet aan kan ontkomen te stoppen met Nord Stream II. Als het samen met de EU wil reageren op Navalny’s vergiftiging. Stefan Kornelius beweert dat in het artikel ‘Wer von Sanktionen spricht, kommt an Nord Stream 2 nicht vorbei’ in de Süddeutsche Zeitung:

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Wer von Sanktionen spricht, kommt an Nord Stream 2 nicht vorbei’ van Stefan Cornelius in de Süddeutsche Zeitung, 3 september 2020.

Rex Tillerson is het bewijs dat het Kremlin Trump hielp

De baas van het Amerikaanse gas- en oliebedrijf bedrijf ExxonMobil is Rex Tillerson. Donald Trump heeft hem genomineerd als minister van Buitenlandse Zaken. Door zijn hechte contacten met het Russische leiderschap zijn er kritische geluiden in de Senaat die weggemasseerd moeten worden door het Trump kamp voordat hij aangesteld kan worden. De Republikeinen kunnen zich met een kleine meerderheid van 52-48 geen drie afvallers permitteren. Cenk Uygur verwijst naar een recente onthulling uit gelekte documenten over Russische belangen van Tillerson. Dat geeft de Republikeinse senatoren munitie om zich tegen hem te blijven verzetten.

Door westerse sancties is een contract van 500 miljard dollar van ExxonMobil met het Russische bedrijf Rosneft en de Russische Federatie on hold gezet. Als reactie op de annexatie van de Oekraïense Krim in 2014 door militairen van de Russische Federatie. Er werd al sinds 2011 over onderhandeld. Het vlottrekken van dat contract verklaart volgens critici zoals klimaatactivist Joe Romm de publieke inmenging van het Kremlin in het Amerikaanse politieke proces. Dat wil zeggen dat de Russen er niet zozeer op uit waren het vertrouwen in de Amerikaanse democratie en haar instituties te ondermijnen, maar zich er bewust op richtten om Trump verkozen te laten worden. En wegens diens afhankelijkheid van de Russen konden ze tenslotte hun favoriete kandidaat uitkiezen: de corrupte Rex Tillerson die zowel zijn eigenbelang als het Russische belang dient.

Het zwijgen van de kiezers die Donald Trump steunden om ‘het moeras in Washington droog te leggen’ is oorverdovend. Want ze kunnen met eigen ogen zien dat Trump zich niet richt tegen het establishment -zoals hij in de campagne beloofde- maar zelf het establishment is. Hij verhult dat geenszins met zijn benoemingen van generaals en miljonairs. Trump is gekocht door bedrijven en rijke sponsors en moet nu leveren. Rex Tillerson behartigt niet de belangen van de arbeiders in de rust belt of van de boeren in Kentucky. Tillerson is de kers op de Russische taart die het Amerikaanse publiek nu door moet slikken. Het is onbegrijpelijk waarom de Amerikaanse media en publiek de schijnvertoning rond de vorming van Trumps kabinet niet doorprikken.

Kremlin moet uit zelfbehoud op alle manieren harder aangepakt worden om de EU te redden

In een tweet wijst Timothy Ash op het belang van de Russische Federatie bij een Brexit en een presidentschap van Donald Trump. Daarnaast kunnen de Panama Papers genoemd worden die zoals blijkt uit een bericht in The Washington Post volgens Clifford Gaddy door het Kremlin naar de Süddeutsche Zeitung zijn gelekt. Eruit blijkt weliswaar dat president Putin corrupt is, maar dat is al jaren bekend en beschadigt het opkrikken van diens populariteit niet. Het zijn de Britse premier Cameron en de Oekraïense president Porosjenko die nu onder een vergrootglas liggen. Wat Gaddy zegt is een theorie die ook wordt weersproken. Een en ander roept de vraag op of alle documenten van kantoor Mossack Fonseca naar de Süddeutsche Zeitung zijn gelekt.

En er is het Oekraïne-referendum dat op onbegrijpelijk slechte wijze door het Nederlandse kabinet is aangepakt. In navolging van de zwabberende coalitiepartijen PvdA en VVD vergat het kabinet afgelopen maanden te benadrukken dat een NEE-stem bij een raadgevend referendum vanwege andere belangen niet per definitie gevolgd zou worden met een intrekkingswet. Met als gevolg dat het in het kamerdebat van 13 april nauwelijks nog manoeuvreerruimte had en politieke schade opliep. De symbolische waarde van de uitslag was groter dan de werkelijke waarde van een associatie-overeenkomst die gewoon doorgevoerd wordt omdat Nederland niet te veel kan vragen van Oekraïne en 27 EU-lidstaten die allen JA gezegd hebben.

Het verschil tussen de tactiek van de Russische Federatie en het antwoord van het Westen is dat de eerste politiek maakt met publiciteit en de laatste publiciteit maakt met politiek. Het Kremlin gebruikt de informatie-oorlog voor een vierledig doel. 1) Het probeert het beeld van een sterke, militaire en zelfbewuste natie te creëren die zich niet door het Westen op de kop laat zitten. Dat dient het zelfvertrouwen van de eigen bevolking, maar ook ter compensatie en afleiding van sociaal-economische achteruitgang. 2) Het dient anti-Westerse krachten in Europa die hiermee een focus voor hun ongenoegen krijgen aangereikt. Soms zelfs direct geholpen door Russisch geld om de weerbaarheid van de EU te helpen verzwakken. 3) Ook probeert deze Russische pseudo-openbaarheid het Westen te verdelen en door 4) afleiding van militair machtsvertoon eigen doelstellingen die zich in het verborgene afspelen zoals de hybride oorlog in Oost-Oekraïne of de doorgaande interventie in Syrië te maskeren. Met als gevolg dat berichten over Russisch machtsvertoon, de ondermijning van de EU of de Wildwest-kapitalist Donald Trump die Carter Page als adviseur voor Russische zaken in de arm heeft genomen de opzet hebben de onzekerheid onder de Europeanen te doen toenemen.

Het Westerse antwoord lijdt onder het zwakke leiderschap van de Amerikaanse president Barack Obama. Het Westen heeft het initiatief verloren in de confrontatie met het Kremlin dat militair, economisch en politiek niet gelijkwaardig is aan het Westen, maar door de informatie-oorlog kan doen alsof dat wel zo is. Het Westen laat na het Kremlin symbolisch af te troeven zodat het in de beeldvorming verliest waar het materieel aan de winnende hand is. Dit tekort van Westers beleid is absurd. De Republikeinse senator van Idaho James Risch die deel uitmaakt van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken loopt in een bericht voor Voice of America vooruit op beleid van een nieuwe president en vraagt om een hardere aanpak van het Kremlin: ‘And I think that would be very helpful – to try to get the attention of the Russians, and get them to understand that we are very serious about their adventurism and the things they’ve been doing in recent years’. De VS en de EU-lidstaten moeten zorgvuldig handelen in het neutraliseren en terugdringen van de Russische agressie, maar kunnen dat niet zonder de informatie-oorlog die delen van hun eigen bevolking gijzelt onbeantwoord te laten.

Foto: Tweet van Timothy Ash, 13 april 2016,

Verraad van Oekraïne als opmaat naar een betere toekomst?

Wat is de logica van een door de Russen ondertekend vredesplan dat niet nagekomen wordt? Die logica is te vinden in Berlijn en Parijs. Het is precies dat waar Oekraïne al sinds september voor vreest: verraden te worden door de VS en Europa. In het zicht van Amerikaanse leveranties van defensief materiaal en een humanitaire crisis in Oost-Oekraïne proberen beide Europese landen de VS de pas af te snijden. Reken maar na, op 5 september 2014 werd in Minsk een overeenkomst gesloten met de handtekening van een Russische vertegenwoordiger eronder. Maar het protocol werd vanaf het begin tegengewerkt.  Waarom zou een nieuwe wapenstilstand dat onder dezelfde voorwaarden gesloten wordt wel werken? Hollande praat manmoedig over de territoriale integriteit van Oekraïne. Maar die kan hij niet eenzijdig garanderen als de Russen niet willen. Amerikanen en Britten lieten eerder Oekraine in de steek, voegen zich daar nu Frankrijk en Duitsland bij?

Uit berichtgeving van de Süddeutsche Zeitung blijkt dat de zogenaamde separatisten meer gebied toegewezen krijgen dan waarvoor ze in Minsk tekenden. Zo belonen Frankrijk en Duitsland Rusland dat het Minsk-protocol het meest heeft geschonden en militair materiaal en manschappen Oekraïne in is blijven voeren.

Misschien is een wapenstilstand op oneerlijke voorwaarden toch de beste oplossing. Mits de Amerikaanse wapenleveranties doorgaan zodat Oekraine zich kan wapenen voor de toekomst. En het geen verzachting van de sancties en de politieke isolatie van Rusland bevat. Als dat ontbreekt dan heeft Putin echter geen belang om ermee in te stemmen. Bestuurlijk is Oekraïne politiek en militair een ramp. De verkeerde generatie zit nog aan de knoppen. Wat Oekraïne nodig heeft is een jonge generatie die het overneemt. Dus tijdwinst. Om de staat te organiseren en de strijdkrachten op te bouwen. Moeten we lachen of huilen om Hollande en Merkel?

Telecombedrijf hielp massale Britse spionage. Bewustwording?

Gebaseerd op Snowden-documenten onderzoekt Channel 4 in samenwerking met WDR en Süddeutsche Zeitung hoe de Britse geheime dienst GCHQ en Britse telecombedrijven de afgelopen jaren samenwerkten  in het bespioneren van burgers. Door het aftappen van onderzeese kabels of verdeelstations waar die kabels samenkomen. Channel 4 geeft een samenvatting evenals Ryan Gallager voor The Intercept.

Toegenomen maatschappelijke bewustwording maakt dat spionage die enkele jaren geleden als wettelijk werd gezien niet langer als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Het is een moeizaam proces om gevestigde politici en ambtenaren tot inzicht en beleidsverandering te brengen. Zo lag aan het afluisteren van kanselier Merkel door de Britten waarschijnlijk een wettelijke machtiging ten grondslag. De vraag is niet alleen of massaal afluisteren of aftappen van data politiek verstandig of ethisch aanvaardbaar is -naast het capaciteitsprobleem waardoor massale spionage averechts kan werken- maar ook of het wettelijk is zo’n machtiging te geven.

Tekenend voor een ouderwetse manier van denken dat elk doel de massale, ongerichte spionage heiligt is het tegensputteren van de oud-chef van de GCHQ Sir David Osmand die uit een gesprek met Channel 4 en de Duitse parlementariër Konstantin von Notz loopt omdat-ie zijn trein zou moeten halen. Zonder het besef dat-ie de trein allang gemist heeft bij een veranderd denken over privacy en spionage dat de prioriteiten heeft gewijzigd in het voordeel van de burgerrechten. Paul Mason legt het voor Channel 4 overtuigend uit.

Putin zou EU gedreigd hebben Europese hoofdsteden in te nemen

Opvallend aan een bericht in de Süddeutsche Zeitung over nieuwe bedreigingen van de Russische president Vladimir Putin is dat ze deels waar zijn en deels uit het hoofd van een waanzinnige lijken te komen die alle realiteitszin kwijt is en anderen eenzijdig zijn wil wenst op te leggen. En daarmee de Europese vrede bedreigt.

Putin zou zijn Oekraïense ambtgenoot Petro Porosjenko afgelopen vrijdag gedreigd hebben dat als hij wil het Russische leger snel Oost-Europese hoofdsteden kan bezetten. Putin zou Porosjenko in een gesprek gezegd hebben: ‘Wenn ich wollte, könnten russische Truppen in zwei Tagen nicht nur in Kiew, sondern auch in Riga, Vilnius, Tallinn, Warschau oder Bukarest sein.’ Porosjenko heeft dat aan de EU gerapporteerd. Putins dreiging past in een patroon. Begin september dreigde hij EU-commissievoorzitter José Barroso dat als hij wilde Rusland binnen twee weken Kiev zou bezetten. Opvallend is dat Putin de troepen van de Russische Federatie steeds sneller laat opereren. Wat begin september nog twee weken was, is een halve maand later twee dagen. Als dat zo doorgaat kunnen straks de Russen in twee uur in genoemde hoofdsteden zijn. Of in twee minuten.

Of Putins waarheid kwalijker is dan zijn waanzin is de vraag. Hij zou gezegd hebben door bilaterale contacten zoveel invloed in de Europese Raad van regeringsleiders te hebben dat hij een meerderheid die negatieve besluiten over de Russische Federatie neemt te kunnen blokkeren (‘Er könne durch bilaterale Kontakte Einfluss nehmen und eine “Sperrminorität” im Europäischen Rat bewirken, die für Russland negative Entscheidungen verhindere, soll Putin demnach gesagt haben.’). Deze grootspraak klinkt aannemelijk. Landen als Hongarije, Slowakije, Bulgarije, Tsjechië en Cyprus staan onder sterke invloed van het Kremlin en ze ondermijnen een krachtdadig optreden en de eensgezindheid van de EU. Putin wijst op het failliet van de buitenlandse politiek van de EU dat geen antwoord weet op het dreigen van een waanzinnige die daarnaast de waarheid spreekt.

Foto: President Vladimir Putin.

OffShoreLeaks gaat ook namen van Nederlandse belastingontduikers noemen. En de bedrijven dan?

Rijken brengen hun spaarvarkens onder in belastingparadijzen, in tax havens. Naar schatting is ongeveer 1/3 van de totale wereldrijkdom er op bankrekeningen ondergebracht, zo’n 21 en mogelijk 32 biljoen dollar. Da’s ongeveer de omvang van de Amerikaanse en Japanse economie samen, zo stelt de International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) in een artikel. Een biljoen is 1000 miljard. Belastingparadijzen brengen de democratie om zeep. Financiële instellingen en advocatenfirma’s verdienen aan dit verduisteren en omsluizen.

Door de verstorende effecten is belastingontduiking ongewenst. Over geld dat individuen verduisteren wordt geen belasting betaald. Het wordt door de rijken, de scharrelaars en de machtigen ontdoken. Da’s niet goed voor de inkomsten, de solidariteit en de belastingmoraal. Nog eens verscherpt door de crisis waarbij reserves van overheden zijn gaan zitten in de redding van financiële instellingen. Op kosten van de betalingbetaler die niet in de omstandigheid verkeert om z’n geld elders onder te brengen. Degenen die aangeslagen worden moeten daardoor zwaarder belast worden. Ze dienen bij te passen wat de rijken en machtigen ontduiken.

Overheden kiezen de makkelijke weg en draaien door lastenverzwaringen steeds meer de duimschroeven aan van de burgers. Van die burgers welteverstaan die ze eenvoudig te pakken krijgen. Dat zijn voor een groot deel de goedwillende burgers in het middensegment. Bij de armsten is weinig te halen, en rijken gebruiken foefjes om minder te betalen dan ze normaal gesproken zouden moeten betalen. Landen die met elkaar concurreren om inkomsten van anderen binnen te halen komen lastig tot maatregelen om de rechtvaardigheid in de belastingmoraal terug te brengen. Bewustwording door publiciteit van ngo’s is het enige wat overblijft.

Da’s precies wat de onderzoeksjournalisten van de ICIJ doen met OffShoreLeaks. Een project van een jaar. Ze hebben 2,5 miljoen bestanden gekraakt met de geheimen van meer dan 120.000 offshore-bedrijven en trusts. Ze onthullen de verborgen deals van politici, oplichters en superrijken. Naar verluidt staan er zo’n 130.000 namen uit 170 landen op. Afgelopen donderdag publiceerden onder meer The Guardian, Le Monde en de Süddeutsche Zeitung de eerste resultaten. In Nederland werken Joop Bouma en Martijn Roessingh van Trouw mee. Ze lichten toe, noemen buitenlandse namen, maar hebben nog geen Nederlandse namen onthuld. Staatssecretaris van Financiën Frans Weekers (VVD) wil inzage in de lijst, maar Trouw weigert die te geven.

In een opiniestuk in De Morgen is econoom Ewald Engelen niet onverdeeld gelukkig met de onthullingen. Hij ziet ze als explosief, maar: ‘Het leidt de aandacht maar af van de echte boeven. De piraterij van plutocraten, fraudeurs, zichzelf verrijkende politici en andere dolende zielen is namelijk kinderspel vergeleken bij de legale belastingontwijking door de keurige blazerbrigade die multinationals als Shell, Philips, Unilever, Amazon, General Electric, Wall Mart, Volkswagen – even ademhalen – GDF Suez, Arcelor Mittal, Anheuser-Busch, BP en ExxonMobil aanvoert.’ Hij vreest het scenario dat OffShoreLeaks afleiding wordt om niet op te treden tegen multinationals. Zoals VPRO’s Tegenlicht ze in de Tax Free Tour schetst. Of staan er actieve politici op de lijst?