Shevchenko en Ramadan botsten over meningsuiting en islam

Inna Shevchenko van het activistische vrouwencollectief FEMEN was bij de bijeenkomst in Kopenhagen waarop een aanslag plaatsvond. Een Deense filmmaker werd gedood door de 22-jarige Deens-Palestijnse dader. Het vermoedelijke doelwit was de Zweedse kunstenaar en cartoonist Lars Vilks die overigens achteraf zegt dat de Deense politie de dreiging onderschat heeft. Vilks wordt bewaakt vanwege de dreiging door moslims.

Shevchenko gaat in debat met islamoloog Tariq Ramadan. Ze botsen over de grenzen aan de meningsuiting, de rol van de islam en de uitzonderingspositie die religie zou hebben. Sinds de aanslagen in Parijs bij Charlie Hebdo en op joodse doelen in Europa probeert de gevestigde islam zich te distantiëren van daders die zich op de islam beroepen. Hetzelfde geldt voor het opereren van ISIS dat volgens islamorganisaties niet de islam zou vertegenwoordigen. Maar zowel de daders van de aanslagen in Europa als ISIS menen juist dat zij de ware islam vertegenwoordigen. De religie van het zwaard. Dit geschil splijt de moslimgemeenschap.

FEMEN ziet religie als een uitingsvorm van een mannenmaatschappij en neemt het vanuit haar opvatting van nieuw feminisme steevast op de korrel omdat religie vrouwen inperkt. Het is dus niet precies hetzelfde thema als de vrijheid van meningsuiting. Shevchenko en Ramadan zijn tegen elkaar opgewassen en leggen elkaar van alles in de mond. Als de bewering van Shevchenko wordt gevolgd dat de tijd die Ramadan kwijt is aan het veroordelen van cartoons die de profeet afbeelden hij beter zou kunnen gebruiken om het geweld te veroordelen, dan maakt dat in een klap inzichtelijk hoe defensief Ramadan opereert in het verdedigen van bestaande posities. FEMEN heeft overal lak aan, en nog het minst aan religie. De in Oekraïne opgegroeide Inna Shevchenko weet haar minachting voor Ramadan slecht te verbergen. Dat geeft het debat een extra lading.

Advertentie

Lars Vilks krijgt steun in Kopenhagen. Ook in Nederland?

Update 14 februari 2015: De Deense politie bevestigt dat in Kopenhagen een 40-jarige persoon is overleden als gevolg van een aanslag van buiten op een bijeenkomst waaraan Lars Vilks deelnam. Het ging over de islam en de vrijheid van meningsuiting naar aanleiding van de aanslag in Parijs op het tijdschrift Charlie Hebdo. De Franse ambassadeur in Denemarken François Zimeray was een van de sprekers. Twee verdachten zijn voortvluchtig. Het vermoeden bestaat dat ze binnen  wilden komen om te moorden, maar dat dit door de bewaking voorkomen werd. Drie agenten zijn gewond. 

Zoals Jaleh Tavakoli zegt, het is gewoonweg gruwelijk dat in Europese democratische samenlevingen iemand zich niet vrij uit kan spreken. Dat een kunstenaar bedreigd wordt omdat-ie een tekening maakt van de profeet Mohammed als ‘rotonde hond’. De Zweedse kunsthistoricus, kunstenaar en islamcriticus Lars Vilks bezoekt het Deense Kopenhagen. Mede om hem uit zijn isolement te halen. Farshad Kholgi raakt de kern met zijn vraag hoe de zwijgende meerderheid antwoordt op mensen met totalitaire neigingen: door wegkijken of door protest? Een retorische vraag. De schande van Europa is dat intolerante moslims te veel ruimte krijgen om kunstenaars, cartoonisten, politici en opinieleiders blijvend te kunnen bedreigen. Los van het lastig op te lossen veiligheidsaspect ontbreekt in de publieke opinie de afwijzing dat dit soort bedreiging onacceptabel is.

Het Lars Vilks Committee werd in november 2012 opgericht. Sinds Vilks in 2007 Mohammed als ‘rotonde hond’ tekende wordt-ie bedreigd en moet 24 uur per dag bewaakt worden door de politie. Het Lars Vilks Comittee steunt Vilks recht op vrijheid van meningsuiting. De vrijheid die ten grond ligt aan onze andere rechten en vrijheden. Daarom is het belangrijk dat intolerantie het niet wint. Maar de vrijheid wel. Los van zijn kunst, zijn politieke kleur, zijn beweegredenen en zijn persoon verdient Vilks onze ondubbelzinnige steun.

Er is hoop. Religieuze leiders in Malmö besloten zich niet druk te maken over een komende tentoonstelling met werk van Vilks. Ze zeggen dat mensen zich niet op de kast moeten laten jagen. De sociaal-democratische burgemeester van Malmö Ilmar Reepalu begrijpt zijn rol echter niet. Hij liet zich verleiden tot de uitspraak dat Vilks politieke doelen nastreeft met z’n kunst en hoopt dat niemand de galerie bezoekt. Reepalu toont het eigenbelang en de kortzichtigheid van politici aan die kunstenaars in de steek laten als deze anders denken.

Foto: Mehdi-Georges Lahlou, Koranprojectie, 2010. In navolging van Ayaan Hirsi Ali’s Submission wordt een korantekst geprojecteerd op z’n lichaam. Hij is het enfant terrible van een kunst die niet bestaat. Maar hij doet z’n best deze uit te vinden. Doorgeplaatst op blog Lars Vilks. 

The Innocent Prophet tijdelijk vertraagd vanwege dreiging België

‘Innocence of Muslims II’ komt eraan, getiteld ‘The Innocent Prophet’. Met als ondertitel: ‘Life of Muhammad from the point of view of an ex-muslim‘. De Amerikaanse koranverbrandende dominee Terry Jones verbindt er z’n naam aan. Drie maanden geleden zorgde ‘Innocence of Muslims‘ in de islamitische wereld voor onrust. Soms gemeend, soms aangewakkerd, soms gespeeld. In Hollywood is serializing een veilige formule. Vergeefs wacht Nederland op Fitna II (over homosexuelen) en Submission II of III. Wegens bedreigingen door moslims en veiligheidsredenen bleven de vervolgdelen angstvallig achterwege. Maar zo niet in Hollywood dat begrijpt wat marketing is en zich niet laat intimideren. En altijd op tijd levert, hoe slecht het produkt ook is.

De lancering van ‘The Innocent Prophet’ op vrijdag 14 december in Madrid wierp al schaduwen vooruit. In België heeft het Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Dreiging als voorzorgsmaatregel het dreigingsniveau verhoogd van niveau 2 naar 3, aldus De Morgen. Daarmee speelt het zoveel de filmmakers als de tegenstanders in de kaart. Ze kunnen zich opmaken voor een nieuw rondje boksen. Maker is de Pakistani en ex-moslim Imran Firasat die zegt dat-ie met de film het echte gezicht van de islam wil tonen. In antwoord op de Belgische actie heeft Firasat nu gezegd dat-ie de première tijdelijk uitstelt om de autoriteiten een voorvertoning te bieden, zodat ze zich ervan kunnen overtuigen dat zijn film volledig binnen de wet blijft. Maar overleg met de autoriteiten betekent niet dat-ie zal inbinden voor geweld van islamitische zijde.

Foto: Schermafbeelding uit de trailer van ‘The Innocent Prophet‘ met de tekst: ‘Europa, u betaalt, uw vernietiging komt eraan‘.