AEX NL bezoedelt met marketing Nationale Herdenking en bedrijfsleven

Een gongslag op 4 mei 2015 voor de Nationale Herdenking door de ooit wegens de Ceteco-affaire afgetreden commissaris van de Koningin van Zuid-Holland en huidig voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Joan Leemhuis (VVD). Dat ging over het gebrek aan controle op ongewenst bankieren door een kasgeldbeheerder.

De toelichting van AEX NL op het eigen YouTube-kanaal is verrassend: ‘Op 4 mei is het om 20:00 uur twee minuten stil in het hele land. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door een grote betrokkenheid van het bedrijfsleven, dat de Nationale Herdenking branche breed respecteert. Zo is er een start- en landverbod bij Schiphol tussen 19:45 en 20:15 uur, zetten NS, RET en alle openbaar vervoerders het vervoer stil op de baanvakken. Ook hotelketens en restaurants respecteren de stilte.’

Mevrouw Joan Leemhuis benadrukt volgens AEX NL de aparte rol van het bedrijfsleven: ‘Het Nationaal Comité 4 en 5 mei is zeer verheugd dat ook 70 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog het bedrijfsleven zich zo betrokken toont. Het is veelzeggend dat die betrokkenheid zich uitstrekt tot juist ook moderne media.’ Maar hoe veelzeggend is het om even betrokken te zijn als anderen en in 2015 anno 2015 te handelen?

AEX NL herdenkt niet de oorlogsslachtoffers, maar het Nederlandse bedrijfsleven. Het doorbreekt hiermee de nationale consensus dat de tijdens de oorlog omgekomen militairen en burgers centraal staan bij de Nationale Herdenking op 4 mei. AEX NL benadrukt het eigenbelang door in de toelichting het Nederlandse bedrijfsleven centraal te stellen. En daarbij niet het in het historisch geheugen opgeslagen respect van de medewerkers in openbaar vervoer of horeca centraal te stellen, maar het besluit van managers om de Nationale Herdenking te respecteren. AEX NL doet alsof dat een verdienste is en of het anders zou kunnen. Het treft de verkeerde toon.

Niet zij die in verzet kwamen, stierven door uitputting of bewust of willekeurig opgepakt werden staan in de visie van AEX NL centraal, maar het Nederlands bedrijfsleven van 70 jaar later. Dat gewoon doet wat de hele samenleving doet, namelijk even stilstaan bij het verleden. Waarom AEX NL er platte marketing van maakt is kenmerkend voor het gebrek aan historisch besef van AEX NL dat ook als de situatie dit niet toestaat en als dat maatschappelijk ongepast is een tekst niet anders kan opvatten dan een verkooppraatje. Het valt niet te hopen dat AEX NL namens het gehele Nederlands bedrijfsleven praat. En het is onverdraagzaam dat het Nationaal Comité 4 en 5 mei via haar voorzitter Joan Leemhuis bij deze platte marketing betrokken werd.

 

Ambassadeur voor de stilte gevraagd. Tegen geluidshinder

De onlangs naar Amsterdam teruggekeerde oud-correspondente in Londen Hieke Jippes verbaasde zich er vorige week in de NRC over dat lawaai en niet stilte de norm is. Tot haar ongenoegen. Ze verwijt overheden de stilte niet te handhaven, maar zich over te geven aan de beoordeling dat stadsgedruis de norm is. Er is geen recht meer op ‘geen geluid’ want medewerkers van overheden begrijpen dat recht niet zodat het niet wordt gehandhaafd. Jippes hoopt op een woordvoerder voor de stilte zoals ze die in de Britse BBC-radiopresentator John Humphrys kende. Nodig in haar ogen is een Nederlandse Humphrys die opkomt voor de stilte.

Jippes’ woorden zijn een déjà vu, of liever een déjà entendu. Haar klacht heeft al zo vaak geklonken. En wordt onderbouwd met tientallen voorbeelden over muzak in liften en supermarkten, discodreunen of lawaai in de openbare ruimte. Sinds 1995 bestaat Stichting BAM (Bescherming Akoestisch Milieu). Met als doelstelling ‘afschaffing dan wel sterke beperking van alle onnodige, storende geluiden. Specifiek richt zij zich tegen alle opgedrongen aanhoudende muziek uit luidsprekers op straten, pleinen, in het openbaar vervoer en alle andere voor iedereen toegankelijke ruimten.‘ Het gaat er dus niet om alle uitingen van ‘storend geluid’ uit de samenleving te verbannen, maar om de bewustwording dat niet geluid, maar stilte de norm zou moeten zijn.

Het lijkt tegen dovemansoren gezegd. De site van Stichting BAM toont niet actueel. Initiatiefnemer Lia Verhaar kan blijkbaar de kar niet meer trekken. Is vechten voor stilte dan een verloren strijd? Nee, het is een kwestie van organisatie zoals ook Jippes suggereert. Het ongenoegen over het feit dat niet stilte maar geluid de norm is wordt breed gedeeld. Maar het moet wel een smoel krijgen. Zo herinner ik me als oud-donateur dat in nieuwsbrieven rijtjes bekende namen zich achter de doelstelling plaatsten. Trouw noemt in een stuk uit 2004 als comité van aanbeveling Wim de Bie, Kees van Kooten, Gerrit Komrij, Rudi Fuchs, Jan Mulder en Ivo de Wijs.

Er is ook de Nederlandse Stichting Geluidshinder. Het probeert ‘geluidshinder in Nederland zoveel mogelijk tegen te gaan‘. Het opereert op de achtergrond en oogt technisch-ambtelijk. Maar maakt geen verschil. Nodig is niet het tegengaan van geluidshinder, maar een omslag in het denken over wat geluid en stilte voor waarden zijn. Om te beginnen bij overheden die de normen stellen, opleggen en zouden moeten handhaven.

Nodig is een revitalisatie of actualisering van de doelstelling van Stichting BAM. Om die met de middelen van 2013 op te pakken. Zoals Hieke Jippes schrijft: ‘(..) het hoort zo te zijn, en het was ook altijd zo, dat een overheid zijn burgers juist beschermt in zoiets basaals als het genot van rust en stilte. In veel opzichten doet zij dat ook al: beperkt geroep van de top van de moskee, gematigd luiden van de kerkklok, stiltecoupés in de trein zijn daarvan allemaal voorbeelden.’ Wie wordt in Nederland de eerste ambassadeur voor de stilte?

Foto 1: Cone of Silence uit de tv-serie Get Smart (1965-1970). Met Don Adams als Maxwell Smart (links) en Edward Platt als chef.

Foto 2: Campagne Stop de Muziekte van Stichting Bam.

Van Sonsbeecks ‘Gemeente van Stilte’ zwijgt in stilte over censuur

Vanaf 19 januari ‘viert’ Annet Gelink op de groepsexpositie Chasing Rainbows het boek ‘Sessizlik Belediyesi / Municipality of Silence’ van Sarah van Sonsbeeck. Op 20 december 2012 werd het in het Stedelijk Museum gepresenteerd door Rudi Fuchs. De zoektocht naar stilte hangt in de lucht zoals ook uit een tentoonstelling in het Utrechtse Kuub blijkt. Schrijnend aan het boek is dat de zoektocht eindigt met censuur, of anders gezegd een subtiel gebruik van macht om te zwijgen. Een en ander geeft de publicatie een onvoorziene meerwaarde.

Eind 2012 wilde GroenLinks-kamerlid Liesbeth van Tongeren opheldering van het ministerie van Buitenlandse Zaken over een artikel dat uit dit door de overheid gefinancierde boek was geschrapt, aldus Nu.nl. ‘Sessizlik Belediyesi / Municipality of Silence’ kwam in opdracht van het Nederlandse consulaat in Istanbul tot stand. Het weigerde de publicatie te financieren tenzij een tekst werd verwijderd. Van Sonsbeeck is mede bekend door haar presentatie Informational Weather in het Van Abbemuseum waarin ze het politieke klimaat verbeeldt.

Het gewraakte artikel was van abortusactiviste Rebecca Gomperts van Women on Waves. ‘Door aan te dringen op de verwijdering van de tekst door Gomperts heeft het Consulaat de Nederlandse buitenlandse politieke mensenrechten agenda, die zich richt op vrijheid van meningsuiting, ernstig geschonden’, zo meent ze. Van Tongeren zei in december 2012 kamervragen te stellen om te weten te komen of er sprake van censuur is, maar heeft dit tot nu toe niet gedaan. Van Sonsbeeck erkent dat ze de afweging moest maken tussen het schrappen van het stuk van Gomperts en de inperking van de vrije meningsuiting op de koop toe te nemen, en het risico dat de volledige publicatie niet zou verschijnen. Van Sonsbeeck koos eieren voor haar geld.

De verantwoordelijkheid wordt door Buitenlandse Zaken bij de kunstenares gelegd: ‘In goed overleg tussen Consulaat-Generaal, de kunstenares en Turkse organisatie is besloten dat een dergelijke aanklacht niet past binnen dit kunstproject’, aldus een woordvoerder op Nu.nl. Maar het is bedenkelijk of zij zich wel zo vrij voelde. De opstelling van het Nederlandse consulaat in Istanbul roept veel vragen op. Waar is het bang voor?

Deze kwestie kent alleen verliezers. Buitenlandse Zaken die een kunstenares onder druk zet om een kritische tekst te schrappen. Sarah van Sonsbeeck die in theorie kritisch is over het politieke klimaat bindt in als haar project gevaar loopt. Liesbeth van Tongeren stelt geen kamervragen die ze zei te zullen stellen. Evenmin stellen andere Turks kritische partijen als de PVV of de VVD of het voor de meningsuiting en de kunst opkomende D66 vragen aan minister Timmermans. Turkije staat opnieuw te boek als een land waar veel mis is met de mensenrechten. En Rebecca Gomperts’ tekst wordt niet geplaatst in het boek. Daarom hier:

“How can you ask for silence when you actually offer a safe place to speak, here within but outside Turkey?

In no other country in the world are there so many journalists in prison, or is there such violation of the freedom of expression. As many as 5,000 criminal cases were pending against journalists at the end of 2011. Turkey increasingly filters opposition and pro-Kurdish media and imposes broad bans on websites. The government tries to influence court proceedings and uses pressure tactics to promote self-censorship. At least 76 journalists are in prison, 61 in direct relation to their work on terrorism or anti-state charges. Erdoğan himself publicly criticizes journalists and urges media outlets to discipline or fire critical staff members. He filed numerous high-profile defamation lawsuits. Turkey’s imprisonments of journalists surpass the next most repressive nations. Iran had 42 journalists in jail, Eritrea 28 and China 27.

How can you ask for silence when so many Turkish women are silenced by force?

At least 42 percent of women in Turkey experience physical and/or sexual violence by their husbands or partners at some point in their lives. The very few women who are brave enough to report to the police are humiliated and send back to violent husbands or family by the Law enforcement officers. Turkey’s family violence protection system is flawed and leaves women and girls across the country unprotected against domestic abuse according to Human Rights Watch.

How can you ask for silence when the government of Erdogan plans to make abortion illegal?

Four women who protested against the abortion ban have been taken to court and are charged with “assaulting police officers.” The prosecutor even demands up to three years in prison for the women.

Are those that finally want to break the silence and self-censorship also welcome on the bench in the garden of the Dutch consulate?

Prosecuted journalists, battered women and those seeking a safe and legal abortion will occupy your bench in the Dutch consular garden and become political refugees. Because Consular premises are also inviolable according to article 31 of the Vienna Convention on Consular Relations, they could actually seek asylum on your bench in the consular garden as Julian Assange did in the Ecuadorian embassy in London.

So why would they remain silent? They will not only speak or shout, they will amplify their dissident voice. Article 35 of the Vienna Convention on Consular Relations protects freedom of communication on the part of the consular post.  Although it is not allowed to install a wireless transmitter, they can still use a megaphone or broadcast over internet radio from your bench, so that everybody in Turkey can hear them. They can say everything, and still be safe.  They can reclaim their human rights in Turkey from the bench in the garden of the Dutch consulate. 

Instead of a Municipality of Silence, the bench will become a space for the freedom to decide over ones own body, freedom to think, freedom to express, freedom to be any gender, any minority, any oppressed; a space for dissent.”

Foto 1: Omslag Municipality of Silence van Sarah van Sonsbeeck.

Foto 2: Sarah van Sonsbeeck met Onno Kervers (Consul-Generaal in Istanbul) en Marja van Bijsterveldt (toenmalig minister van OC&W) zittend op de stilste Nederlandse bank in Istanbul. November, 2012. Credits: Titia Ex.