De 36-jarige Claudia Oskam uit het Brabantse Zevenbergen (Gemeente Moerdijk) is om het leven gebracht door haar ex-man. Hij heeft de moord bekend. Gisteravond werd op zijn aanwijzing haar lichaam gevonden. Zo’n moeilijk te begrijpen gebeurtenis wordt tegenwoordig gevolgd door een condoleanceregister. De opening ervan hoort erbij. Evenals een stille tocht. Of een burgemeester die z’n medeleven betoont. En uitdrukkelijk met de nabestaanden meeleeft. Aan de teksten in het condoleanceregister valt op te maken dat Nederlanders nog onwennig omgaan met een nog niet zolang geleden uitgevonden traditie. Dat vraagt om enige scholing. Want de teksten ‘geen woorden voor‘, ‘niet te bevatten‘ of ‘hier zijn geen woorden voor‘ schieten tekort.
De Franse auteur en filosoof Roland Barthes schreef in 1956 op het snijvlak van journalistiek, filosofie en de verschijningsvormen van het dagelijks leven zijn Mythologieën waarin-ie de politieke, culturele en artistieke activiteit beschreef. Die benadering waar hoog en laag samenkomen zonder afbakening tussen disciplines is een uitgangspunt voor dit blog. Voor Barthes was mythe bovenal spraak. In de modetermen van de jaren ’50 heette dat een communicatiesysteem. De mythe wordt gevormd door de manier waarop deze gebracht wordt. Hij worstelde met de dood van zijn moeder in 1977 en was tot z’n onverwachte dood in 1980 niet meer de zelfde. Daar komt ook de dood op neer. In Rouwdagboek (Journal de deuil) dat pas in 2009 verscheen zoekt Barthes de taal om het gemis van z’n moeder vorm te geven. Die beschrijving past een condoleanceregister.
Foto 1: Schermafbeelding van condoleanceregister voor Claudia Oskam op mensenlinq.nl, 13 januari 2014.
Foto 2: Schermafbeelding van tweet van burgemeester Jac Klijs van Moerdijk, 13 januari 2014.
Foto 3: Roland Barthes als kind in de armen van z’n moeder Henriette Barthes, Bayonne 1923.
George Knight 