Jérôme Kerviel zit straf uit. Als dader of slachtoffer?

Voormalig effectenhandelaar Jérôme Kerviel die in 2008 door speculaties zijn werkgever Société Générale met een verlies van bijna € 5 miljard opzadelde was tot gisteravond 11 uur op de loop. In Italië. Hij meldde zich in Menton aan de Frans-Italiaanse grens vlak voordat een deadline verliep van de Franse overheid om een internationaal opsporingsbevel tegen hem uit te vaardigen. In maart besliste het Franse Hof van Cassatie in hoger beroep dat Kerviel z’n straf uit moest zitten. Vijf jaar waarvan twee jaar proeftijd. Hij zit nu in de gevangenis van Nice. Tot nader orde. Voor sommigen is-ie meer slachtoffer dan dader.

Jérôme Kerviel bekende in z’n in 2010 verschenen boek ‘L’engrenage : mémoires d’un trader’ fouten gemaakt te hebben, maar sluit zich aan bij kritiek op het financiële stelsel en de door de banken niet genomen verantwoordelijkheid in de crisis van 2007-2011. Kerviel praat over de tirannie van de financiële markten en zoekt als een Robin Hood bondgenoten onder de anti-kapitalisten. Zoals bij de Parti de Gauche van Jean-Luc Mélenchon. Het is lastig in te schatten hoe iemand van superkapitalist in een anti-kapitalist kan veranderen.

Met opmerkelijke eensgezindheid deelt de rechtse Marine Le Pen de kritiek van de linkse Jean-Luc Mélenchon. Deze laatste vergeleek de kwestie-Kerviel met de ruim 100 jaar oude Dreyfus-affaire. Voor Franse politici leeft hun vaderlandse geschiedenis en is het vinden van een open zenuw als het boren in een oude goudmijn. De analogie is dat rond 1900 het leger door de gevestigde politiek de hand boven het hoofd werd gehouden terwijl dat tegenwoordig met de banken gebeurt. Mélenchon voegt toe dat de Société Générale tot nu toe een onafhankelijk onderzoek geweigerd heeft om te reconstrueren hoe door toedoen van Kerviel een verlies van bijna € 5 miljard kon optreden. Anderen zoals Michel Sapin omschrijven Kerviel ondubbelzinnig als een boef.

Snowden beantwoordt vragen die de journalistiek laat liggen

Het is vaker opgemerkt, de onthullingen van Edward Snowden is niet alleen een verhaal over de nationale veiligheid en de burgerrechten, maar steeds meer over de journalistiek. In die zin dat de Amerikaanse gevestigde media er gekleurd verslag van doen. Zo zag Snowden zich genoodzaakt om in The New Yorker een weerwoord te bieden aan de Republikeinse voorzitter van de House Intelligence Committee Mike Rogers die hem ervan beschuldigde met de Russen te hebben samengewerkt. Terwijl de feiten overduidelijk de andere kant op wijzen. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken trok eenzijdig Snowdens paspoort in toen-ie in Moskou was wachtend op een vlucht naar Havana. De VS leverden hem zo feitelijk over aan de Russen. Er zijn tot nu toe geen feiten boven water gekomen die de beschuldigingen van Rogers staven.

Edward Snowden is niet eens verbaasd over de laster van types als Mike Rogers of afgevaardigde Peter King. Hij verbaast zich wel over de media uitingen die verklaringen brengen waarvan die sprekers zelf toegeven dat ze pure speculatie zijn. (‘It’s that outlets report statements that the speakers themselves admit are sheet speculation‘). Zo nam De Volkskrant in een nieuwsartikel onder de kop ‘Rusland hielp Snowden bij onthullingen‘ afgelopen zondagavond zonder enige context de speculaties van Rogers over. Waarom treedt De Volkskrant als waterdrager op voor een conservatief als Rogers en nuanceert het in hetzelfde artikel zijn laster niet? Wat is dat voor journalistiek die op speculaties drijft en niet meer uitgaat van de feiten? Tegen zo’n overmacht van gekleurde media moet Snowden vechten om gehoord te worden. De gevestigde media in de VS zijn kwaadwillend en in een land als Nederland onbenullig. Zoals dat stuk in De Volkskrant akelig aantoont.

Omdat de gevestigde media hun taak om het publiek objectief te informeren grotendeels laten liggen, moeten onderzoeksjournalisten zelf hun publiciteit verzorgen. Glenn Greenwald trad afgelopen vrijdag na de toespraak van president Obama over de NSA op in programma’s om tegenwicht aan hem en z’n waterdragers te bieden. Nieuwsorganisatie First Look Media van Pierre Omidyar waaraan Greenwald meewerkt komt eraan. Het zegt het anders dan de andere nieuwsorganisaties te gaan doen. Opener te zijn en kritischer op de macht.

Edward Snowden trad vorige week toe tot het bestuur van de Freedom of the Press Foundation dat ijvert voor journalistiek die het algemeen belang dient. Snowden moet ook aan de bak in de slag om de publiciteit. Hij beantwoordt morgen vragen op z’n officiële steunpagina Freesnowden.is. Vragen kunnen gesteld worden via Twitter op #AskSnowden en de antwoorden verschijnen op http://www.freesnowden.is/asksnowden.

Foto: Schermafbeelding van steunsite voor Edward Snowden ‘Free Snowden‘, 22 januari 2014.