Simon Ostrovsky volgt voor Vice News het spoor van de Russische militair Bato Dambayev die dient bij de 37ste gemotoriseerde Infanterie Brigade en in februari 2015 met zijn onderdeel deelnam aan de slag om Debaltseve. Hij is een etnische Buryat met Aziatische trekken en daarom goed te onderscheiden van lokale strijders. Dambayev wordt genoemd in het rapport Hiding in Plain Sight van The Atlantic Council (p.16-17).
Simon Ostrovsky volgt het spoor van Dambayev in Rusland en in Oekraïne. Maar ondanks spijkerhard bewijs van diens aanwezigheid in het Oekraïense dorp Vuhlehirsk rond 23 februari 2015 en getuigenissen van de dorpelingen die de aanwezigheid van Russische militairen in februari 2015 bevestigen ontkent Dambayev in een telefoongesprek met Ostrovsky zijn aanwezigheid in Oekraïne. Zoals de Russische president Vladimir Putin, de Russische delegatieleider van de monitoring-missie in Oekraïne (SMM) van de OVSE luitenant-generaal Alexander Lentsov en de Russische media de aanwezigheid van het Russische leger in Oekraïne blijven ontkennen. Russische autoriteiten kunnen de aanwezigheid van onderdelen van het Russische leger in Oekraïne ontkennen, maar ze kunnen het bewijs ervan niet weerleggen. Een propagandistische patstelling.
Foto: Pagina 16 over de Russische militair en etnisch Buryat Bato Dambayev in het rapport Hiding in Plain Sight van The Atlantic Council.
Al maanden voert GorseFires Collectifactie tegen de Special Monitoring Mission to Ukraine (SMM) van de OVSE omdat deze missie de Russische luitenant-generaal Alexander Lentsov die plaatsvervangend commandant van het Russische leger is in de gelegenheid zou stellen om onder bescherming van de OVSE commando te voeren en ter plekke informatie te verzamelen die hij aan het Kremlin doorspeelt. De SMM werd op 21 maart 2014 op Oekraïens verzoek ingesteld en is een civiele, onbewapende missie met observatie en het gaande houden van de dialoog als doel. Lentsov en de Oekraïense generaal-majoor Oleksandr Rozmaznin maken deel uit van de Joint Centre for Control and Co-ordination (JCCC) die toeziet op de strijd en voortdurend locaties bezoekt. SMM rapporteert in dagrapporten en spotrapporten. Tweets van GorseFires zijn geblokkeerd door de SMM.
Of GorseFires gelijk heeft dat Lentsov een paard van Troje, een ‘spearhead general’ is valt lastig uit te maken. Maar het is merkwaardig dat een hoge Russische militair als Lentsov in de afgelopen maanden ongehinderd alle strijdterreinen ongehinderd kon verkennen, zoals het vliegveld van Donetsk, Debaltseve, de omgeving van Mariupol of Ilovaisk. Het valt niet uit te sluiten dat deze plaatsvervangende commandant van het Russische leger als coördinator en informant betrokken is bij de versterkingen die vanuit Rusland Oost-Oekraïne binnen blijven stromen. Is de OVSE-SMM missie een weeffout die in de huidige vorm maar beter gestopt kan worden?
Het is tegenstrijdig dat een hoge Russische generaal een hoofdrol kan spelen in een observatiemissie van een oorlog waarbij Rusland elke betrokkenheid ontkent. Wat heeft een Russische generaal er te zoeken? Door hem te vervangen door een militair uit een Scandinavisch land, Wit-Rusland of Kazachstan wordt de schijn van belangenverstrengeling tussen de Russische vertegenwoordiging in de JCCC en het Russische leger vermeden.
Reporter Simon Ostrovsky besteedt opvallend geen enkel woord aan de al maanden durende controverse over de rol van generaal Lentsov. Inclusief de aantijgingen die woordvoerder Michael Bociurkiw van de SMM keer op keer weerspreekt dat de SMM rechtstreeks gegevens zou doorgeven aan het pro-Russische leger in Oekraïne.
Foto 1: Tweet van GorseFires Collectif, 17 april 2015.
‘In het oosten van Oekraïne is de stad Kramatorsk aangevallen. Hoewel Kramatorsk zo’n 100 kilometer van de frontlinie ligt. Volgens de eerste berichten zijn er bij de raketaanval zeker zo’n 5 doden gevallen. Tientallen mensen raakten gewond. Een inwoner maakte beelden van de neerkomende raketten. (..) De stad is in handen van het Oekraïense leger. Dat er zijn hoofdkwartier heeft. (..) Wie er achter deze aanval zit is niet duidelijk. Separatisten ontkennen dat zij verantwoordelijk zijn. (..)’ Aldus het NOS-journaal van vanavond 20.00 uur.
De NOS doet aan onzorgvuldige journalistiek. Afgelopen zondag zei het om 22:28 uur in een bericht op de eigen website over vluchtelingen vanuit Debaltseve ‘Het is onduidelijk hoeveel vluchtelingen naar Rusland gaan en hoeveel er voor Oekraïne kiezen.’ Ja, voor de bureauredacteuren van de NOS die hun huiswerk niet goed doen is alles onduidelijk, maar niet voor anderen die nadenken en de meest basale informatie over deze kwestie van de OVSE raadplegen. Het dagrapport van zondag 8 februari zegt: ‘The buses that were bound for areas within “DPR” had about 40 people on board, whereas about 766 people were leaving to government-controlled territory, according to figures provided by the JCCC.’ Zo simpel is goede journalistiek, maar niet voor de nieuwsredactie van de NOS die liever een slag om de arm houdt dan iets uit te zoeken.
Er zijn getuigenissen dat Kramotorsk vandaag met Smerch BM-30 raketten die een bereik van 90 kilometer hebben werd gebombardeerd. Het bombardement was gericht op het Oekraïense hoofdkwartier waar vier doden en zeker 32 gewonden vielen. Wat is de logica volgens de NOS dat het Oekraïense leger midden in een oorlog het eigen hoofdkwartier met raketten zou bombarderen? Oekraïense vrijwilligersbataljons hebben die zware wapens niet. Die logica bestaat alleen in de hoofden van de NOS-redacteuren. Ze laten zich misleiden door de misleiding van de pro-Russen om vervolgens ons te misleiden. De NOS doet op luie en onzorgvuldige wijze verslag van de oorlog in Oekraïne. Basale kennis van het oorlogsgebied ontbreekt. Schaamteloos voor een nieuwszender die pretendeert ons voor te lichten. De NOS misleidt. Het moet zelf voorgelicht worden.
Foto: Smerch raket is geland in woongebied in Kramatorsk, 10 februari 2015.
Een klein gedachtenexperiment met een experimentele vraagstelling. Wat zou de internationale reactie zijn als het Duitse leger Delfzijl beschoot en er 30 doden onder de burgerbevolking vielen? Of wat zou de reactie zijn als het Belgische leger Terneuzen beschoot en daarbij 30 burgerdoden vielen? Of wat zou de reactie zijn als het Duitse leger de Russische enclave Kaliningrad beschoot met 30 burgerdoden tot gevolg ‘ter legitimatie‘ om het voormalig Duits territorium Königsberg op te eisen? Wat zou de internationale reactie zijn?
Het Engelse slang dat bij zo’n daad past is ‘berserk’ (ook: bezerk) dat afgeleid is van het woord Berserker. De benaming voor de Noorse krijgers die in berenvellen gehuld of met bloot bovenlijf met woede in de ogen ten strijde trokken. Geholpen door hallucinogene middelen zoals Vliegenzwam waardoor ze tijdens de strijd pijn of vermoeidheid niet voelden. Wikipedia: ‘Ze wonden zich op tot een staat van extase; in deze staat waren ze formidabele krijgers en schijnbaar ongevoelig voor pijn.’ De noties zijn het verliezen van zelfbeheersing, extase en doodsverachting. Niks nieuws onder de zon voor wie een vergelijking maakt met ISIS of Oekraïne.
Wat is de internationale reactie op de beschieting met raketten van Russische makelij van de Oekraïense havenstad Marioepol met 30 doden onder de burgerbevolking? VN-chef Ban Ki-moon heeft de aanval scherp veroordeeld en ziet er een schending in van het internationaal humanitair recht. Tevens veroordeelde hij de pro-Russische rebellen voor hun eenzijdige terugtrekking uit de wapenstilstand en vooral hun provocerende uitspraken over verder te claimen grondgebied. Wat als het niet de pro-Russische rebellen (ook separatisten genoemd) zijn die de 30 doden van Marioepol op hun geweten hebben, maar het Russische leger, dus de machthebbers in het Kremlin die de opdracht gaven? Is dan de reactie anders? En waarom zou dat dan zijn?
De OVSE beantwoordde in een spot rapport de schuldvraag: ‘According to the impact analysis, the Grad rockets originated from a north-easterly direction, in the area of Oktyabr (19 km north-east of Olimpiiska Street), and the Uragan rockets from an easterly direction, in the area of Zaichenko (15 km east of Olimpiiska Street), both controlled by the “Donetsk People’s Republic” (“DPR”).’ Wat nog niet de vraag beantwoordt wie de beschietingen heeft uitgevoerd, de pro-Russen, het Russische leger of gecombineerde eenheden?
De Oekraïense inlichtingendienst SBU meent bewijzen te hebben van directe Russische betrokkenheid die aantonen dat de beschieting van Marieoepol niet door pro-Russische rebellen, maar door een artillerie-eenheid van het Russische leger is uitgevoerd. Een inwoner van Marioepol Valery Kirsanov die als Russische huurling werkt zou bekend hebben de coordinaten van een Oekraïens checkpoint aan een Russische officier met de bijnaam ‘Pepel’ te hebben doorgegeven. De Russische artillerie zou het checkpoint op een kilometer gemist hebben. De Oekraïense inlichtingendienst probeert met onderschepte telefoongesprekken de schuld van de Russen aan te tonen. Uit de internationale reacties, zoals de aanscherping van de sancties zullen de komende week twee dingen duidelijk worden: hoe hard de bewijzen van directe Russische betrokkenheid zijn en hoe zwaar Westerse landen de schending van het internationaal recht door Rusland willen laten wegen.
Foto: Bronsplaat uit de Vendel-tijd (550-790) met Noorse krijgers.
In Donetsk wordt een bij het vliegveld gevangengenomen Oekraïense krijgsgevangene naar de plaats van een granaataanval op een trolleybus gebracht waarbij vanochtend 13 doden vielen, door de bevolking geslagen en weggevoerd in een nieuwe auto met een Russisch nummerbord. De OVSE onderzoekt het incident, mogelijk is het door separatisten met een zogenaamde motodrom uitgevoerd. Dat de bus door de autoriteiten na korte tijd van de plek is verwijderd zonder grondig onderzoek wijst op het vernietigen van forensisch bewijs.
Een redactioneel van de Washington Post ziet het ongenoegen met Rusland als meer dan een hobbel in de weg. Het bespeurt met name in de te welwillende opstelling van de buitenlandcoördinator van de EU, de Italiaanse Federica Mogherini een storende factor. De WP pleit voor een beter doordachte Oekraïne-strategie, een sterkere betrokkenheid van EU en VS bij de Oekraïense regering en het afstappen van het idee dat met het Rusland van Putin een constructief gesprek te voeren valt. Westerse leiders moeten eens goed het besef tot zich door laten dringen waarvoor ze staan om een keuze te maken en die vervolgens coherent uit te voeren.
Tot nu toe weigeren Westerse landen om Oekraïne defensieve wapens te leveren tegen het Russische leger dat delen van het land heeft bezet. Rusland dat afgelopen september de overeenkomst van Minsk en het vervolg van 19 september heeft ondertekend wat inhoudt dat het de Oekraïense grenzen gegarandeert en huurlingen en/of militairen terugtrekt komt deze overeenkomst niet na. Op 27 maart 2014 nam een meerderheid in de Algemene Vergadering van de VN resolutie 68/262 aan die de ‘territoriale integriteit’ van Oekraïne erkent en de annexatie door Rusland van de Krim en het zogenaamde Krim-referendum als onrechtmatig veroordeelt.
De bewijzen van militaire Russische aanwezigheid in Oost-Oekraïne zijn zo overweldigend dat de leiders van de VS en de Europese landen niet langer net kunnen doen alsof Rusland niet langdurig en grootschalig in Oekraïne intervenieert. Door weg te kijken verliezen ze hun geloofwaardigheid. Daarbij komt het menselijk leed dat vooral veroorzaakt wordt door de separatisten die alleen oorlogstaal kennen en onderhand op een onaanvaardbare manier de burgerbevolking terroriseren met lukraak afschieten van granaten. Rusland moet door de VS en EU nog krachtiger onder druk gezet worden om de wapenstilstand te respecteren en met huurlingen en militaire troepen Oekraïne te verlaten. Alle partijen in het conflict zeggen dat een militaire oplossing niet de oplossing kan brengen, maar als de politiek keer op keer faalt dan resteren er weinig opties.
Aldus het dagrapport van de OVSE ‘Special Monitoring Mission (SMM) to Ukraine’ van 19 januari 2015. ‘DPR’ staat voor Volksrepubliek Donetsk, dat door de separatisten wordt gecontroleerd. Het verslag geeft aan dat Russische en Oekraïense vertegenwoordigers erkennen dat een aanslag in Debaltseve waarbij drie burgers om het leven kwamen met GRAD-raketten is uitgevoerd vanaf het door de separatisten gecontroleerde Horlivka. Zonder militair doel en met een schootsveld van een vierkante kilometer valt het op te vatten als een terroristische aanslag. Dit komt bovenop het incident met de bus in Volnovakha waarbij 12 burgers met Russische GRAD-raketten vanuit het door separatisten gecontroleerde Dokuchajevsk werden gedood.
De rol van vertegenwoordigers van het Russische leger bij de SMM voor Oekraïne is merkwaardig. Want het is tegenstrijdig dat volgens zeggen van de Oekraïense regering nu zo’n 8500 reguliere Russische militairen in Oekraïne opereren en tegelijk een vertegenwoordiger van datzelfde leger toezicht moet houden op handelingen waaraan onderdelen van dat Russische leger deelnemen. Het zou logischer zijn als dat toezicht door neutrale landen zou worden uitgevoerd. De aanwezigheid van de Russische vertegenwoordigers tast de geloofwaardigheid van de OVSE-missie aan en leidt in Oekraïne tot een verminderde acceptatie ervan. Het Kremlin ontkent trouwens dat het Russische leger officieel in Oekraïne opereert.
Rusland speelt een dubbelspel, van geven en nemen, van vertragen en ontkennen, van het ene zeggen en het andere doen. Dit schimmenspel volgen andere betrokkenen ook en is typisch voor deze oorlog. Het antwoord van Oekraïne dat een leger -en een overheid- uit het niets moet opbouwen is voorzichtig verzet tegen de separatisten en de Russen, en militaire steun van landen die niet genoemd willen worden. Het antwoord van het Westen is militaire terughoudendheid en politieke en economische isolatie van Rusland. De schizofrenie van een oorlog waar vijanden elkaar gas (Rusland), elektriciteit en water (Krim door Oekraïne) of zelfs wapens verkopen wordt het best gesymboliseerd door deze OVSE-missie waar Rusland tegelijk vriend en vijand is.
Foto: Schermafbeelding van het dagrapport van 19 januari 2015 van de OVSE ‘Special Monitoring Mission (SMM) to Ukraine’.
George Knight 