Geert Wilders neemt via een omweg de islam in bescherming

In het commentaar ‘Wilders doet er nog een schepje bovenop: ‘Verbied de islam en diens uitingen!’’ voor DDS doet Tim Engelbart er zelf ook een behoorlijk schepje bovenop. Het past in het patroon van DDS om van paard te wisselen en de PVV in te wisselen voor het sexyer Forum voor Democratie (FvD) van Thierry Baudet. Zoals voorheen Wilders en de PVV de hemel in werden geschreven gebeurt dat nu met FvD. Paradox is dat Wilders minder ongelijk heeft dan het lijkt, maar hij door zijn ondoelmatigheid en radicalisme het omgekeerde bereikt van wat hij nastreeft. Gesteld dat dat wat anders is dan het handhaven van zijn eigen positie. Mijn reactie:

Wat Geert Wilders er allemaal aan vastknoopt is een onderwerp op zichzelf. Maar zijn standpunt dat de islam ‘een extremistische politieke ideologie’ is wijkt in de kern niet principieel af van wat de onlangs overleden protestante theoloog Harry Kuitert zei: ‘religie is een potentieel gevaarlijke ideologie’. Kuitert had het overigens over alle religies.

Wat Nederland nodig heeft is een breed maatschappelijk debat over de rol van religie. Met vragen als ‘wat is religie?’, ‘wat wil religie bereiken?’, ‘wat is de rol van religie in het onderwijs?’ en ‘wat is het maatschappelijk nut van religie?’.

Zo’n debat zou twee vliegen in één klap slaan. Het geeft antwoord op de vraag die Wilders over de islam stelt, maar die hij door het naar zich toe te trekken zo geïsoleerd en gepolitiseerd heeft dat hij feitelijk het debat erover mee blokkeert. En het doet aan achterstallig onderhoud dat door de sleutelpositie van de drie christelijke partijen SGP, CU en CDA en de maatschappelijke positie van het christelijk middenveld jaar op jaar uitgesteld wordt.

Het falen van de Nederlands partijpolitiek is dat vrijzinnige partijen als de VVD, D66, PvdA, GroenLinks, SP en PVV met een grote meerderheid in de Tweede Kamer van 109 van de 150 zetels zich laten verdelen. En elkaar niet weten te vinden. Maar de patstelling zoals die tussen confessionelen en ‘links’ (liberalen en socialisten) in de jaren ’20 van de vorige eeuw bestond en uitmondde in de gelijkstelling van openbaar en bijzonder (dus: religieus) onderwijs is allang voorbij. De christelijke politiek heeft nauwelijks nog een machtsbasis. Het lijkt alsof dat besef nog nauwelijks tot het Binnenhof is doorgedrongen.

Hoewel christelijke politieke partijen en organisaties niet als doelstelling hebben om de islam of islamitische organisaties te verdedigen doen ze dat wel omdat de islam hun uiterste verdedigingswal is. Door op te komen voor de islam komen christelijke organisaties op voor zichzelf. Of liever gezegd, hopen ze ermee de afbraak van hun traditionele voorkeurspositie te vertragen. Dat die pragmatische opstelling van de confessionelen soms zelfs samengaat met een afkeer van de islam maakt het er extra schijnheilig op. Dat is het duidelijkst in de SGP.

Nederland is qua bevolkingssamenstelling een land met een kleine meerderheid van iets meer dan 50% die zich niet laat inspireren door religie. Dat blijkt uit onderzoek van het CBS. De verschillende religies vormen minderheden. Bijvoorbeeld, rooms-katholieken 23% en islam 4-5%. De verwachting is overigens dat de groei van de islam stabiliseert en rond genoemd percentage zal blijven schommelen. Een en ander rechtvaardigt in politiek noch in samenleving een sleutelpositie voor religie en religieuze organisaties.

Nederland zou tot beter besef moeten komen over haar zelfbeeld. Merkwaardigerwijze zouden twee ontwikkelingen ermee samengebracht kunnen worden en elkaar versterken. Als onderdeel van de blauwdruk voor de toekomst van Nederland waar zo’n behoefte aan is.
1. Nederland is een seculiere samenleving wat inhoudt dat alle religies en levensovertuigingen volgens de wet en met de garantie van de overheid op gelijke mate worden behandeld. In praktijk betekent dit dat de nu bestaande voorkeurspositie van christelijke organisaties en instellingen niet langer wordt gesteund en gefaciliteerd door de overheid. Niet formeel en niet informeel.
2. Nederland is een immigratieland dat migranten opneemt. Dat betekent dat het een immigratiepolitiek moet ontwikkelen die inhoudt dat het enkel en alleen zelf bepaalt welke soort migranten het opneemt en welke eisen aan hen gesteld worden. Daarnaast kunnen om humanitaire redenen vluchtelingen uit oorlogsgebieden binnengelaten worden volgens de kenmerken van het Vluchtelingengedrag van 1951. Dat houdt overigens in dat vluchtelingen niet zelf bepalen naar welk land ze reizen. Het zijn enkel en alleen de opnemende landen die daarover beslissen.

Geert Wilders is een gevangene van zijn eigen opstelling geworden. Door druk te zetten op het onderwerp islam duwt hij het in de praktische politiek een andere kant uit dan hij bedoelt. De paradox is dat als Wilders en de PVV de politiek zouden verlaten dit onderwerp naar verwachting hoger op de agenda zou komen te staan. De PVV blokkeert het overleg tussen de vrijzinnige partijen om de voorkeurspositie van het christendom terug te brengen tot een eerlijk deel waar het recht op heeft. En omdat via de genoemde omweg christelijke organisaties de islam in bescherming nemen om zichzelf te dienen neemt Geert Wilders via een omweg de islam in bescherming.

Foto: Schermafbeelding van deel commentaar ‘Wilders doet er nog een schepje bovenop: ‘Verbied de islam en diens uitingen!’’’ voor DDS door Tim Engelbart, 16 september 2017.

Religie is een potentieel gevaarlijke ideologie. Moet dat gevolgen hebben voor de rol van religieuze politieke partijen?

‘Hij beschouwde religie inmiddels als een potentieel gevaarlijke ideologie, niet alleen de islam ook het christendom.’ Aldus een van de afsluitende zinnen in het commentaar van 13 september van NRC over de op 8 september overleden protestante theoloog Harry Kuitert. Het sluit af door een verband te leggen met de actuele politiek: ‘Het publieke domein zag hij als bufferzone tussen de verschillende overtuigingen. En dat is een stelling die nog altijd geldig is. Zeker nu zich weer een confessioneel getint kabinet aandient.’

Kuitert geeft NRC de kans om zich te profileren als seculier medium. Deze zinnen maken duidelijk waarom Kuitert door zijn toenemende kritische houding in religieuze kring steeds minder gewaardeerd werd. Het verwijt van die kant was niet alleen dat hij in eigen bron spuugde, maar ook de afbraak van de machtspositie van religie en religieuze organisaties bespoedigde. Dat laat geen enkele groepering die gebouwd is op macht zich vrijwillig gebeuren. Het publieke domein is wat christelijke politici vaak laatdunkend de seculiere samenleving noemen zonder goed te beseffen dat dat geen atheïstisch of anti-religieus project is, maar het op termijn redding brengt voor minderheidsreligies zoals het christendom. Het kan ook dat ze de voordelen van het secularisme wel degelijk beseffen, maar uit politieke motieven net doen alsof ze dat niet begrijpen.

Heeft Kuitert gelijk? Toen enkele jaren geleden Geert Wilders verklaarde dat de islam geen religie, maar een ideologie was vielen velen hard over hem heen. Hij zou hiermee degenen die zich door de islam laten inspireren beledigen. Harry Kuitert lijkt zelfs nog een stap verder te gaan door religie in de kern als een ‘gevaarlijke ideologie’ te karakteriseren. Verschil is dat Kuitert alle religies in potentie als gevaarlijk ziet en het hem om de grens aan de religie te doen is. Dit in tegenstelling tot Wilders en andere politici die afgelopen jaren de mond vol hadden van de zogenaamde joods-christelijke traditie die ze in stelling brachten tegen de islam. Als een van de uitgevonden tradities die een eigen leven gaat leiden in politiek en samenleving.

Het is een realistische uitspraak om religie als een potentieel gevaarlijke ideologie te beschouwen. De praktijkvoorbeelden ervan zijn dagelijks in het nieuws. Of het nu de moordlust tussen diverse stromingen moslims betreft of het boeddhistisch radicalisme tegen de islamitische Rohingya. Zelfs als religie ‘oneigenlijk’ wordt gebruikt zoals gelovigen beweren, is het toch religie die het proces opstart en gaande houdt. Geweld is van alle tijden, maar religie kan al te makkelijk gelovigen in beweging zetten en tot het uiterste brengen.

Zeker in de handen van volksmenners, maar ook in die van goedwillende geestelijken die onbewust het verkeerde doen is religie een moordwapen. Het is een kwestie van dubbel gebruik. Een buis kan gebruikt worden voor de irrigatie van water, maar ook voor de lancering van een raket. Precies zo is het met religie. Daarom moeten godsdiensten, religieuze organisaties en religieuze politieke partijen ingeperkt worden door ze te borgen in het publieke domein. Christelijke partijen die deel gaan uitmaken van het kabinet Rutte III zijn niet het goede signaal omdat ze een dubbelfunctie hebben van actor én bewaker van dat publieke domein.

Foto: ‘Women incarcerated in the Kadhimiyya women’s prison in 2006. Prior to 2009, Kadhimiyya was the only place in Baghdad where women charged with crimes were incarcerated. Security forces now detain women in prisons and other detention facilities across the country; many remain in detention for months and even years without trial. © 2006 Yuri Kozyrev / Noor /Redux‘

Na Orlando: Moslimbobo’s nemen hun verantwoordelijkheid niet en steken hun kop in het zand door verband met islam te ontkennen

Wat leert ons de massale schietpartij met 50 doden door een Afghaans-Amerikaanse moslim in een LHBT-club in Orlando? 1) Dat de islam niet eenduidig een religie van vrede is omdat dader Omar Mateen verwijst naar de islam voor het plegen van zijn daad. Dat komt niet uit de lucht vallen maar komt voort uit de waarden die hij verinnerlijkt heeft; 2) Dat niet alleen de islam, maar alle religies de kern van onverdraagzaamheid tegenover homoseksuelen en seksuele minderheden in zich dragen en daarom kritiek verdienen; 3) Dat deze culturele ontsporing van religies personen die niet stevig in hun schoenen staan een voorwendsel geeft om vanuit die religie te handelen tegen seksuele minderheden; 4) Dat de aanpak om dit te voorkomen niet bestaat uit het bombarderen van verre landen, verboden of dichte grenzen, maar uit bewustwording binnen de leiding van religies dat binnen een seculiere samenleving diversiteit gegarandeerd is; 5) Dat praatjes van moslimbobo’s die een verband met de islam ontkennen hypocriet en contra-productief zijn, maar dat het evenmin gepast is om de islam te isoleren omdat het probleem de cultuur van onverdraagzaamheid binnen alle religies is.

Islamitische vluchtelingen bekeren zich in Europa tot christendom. Maakt het uit of dat uit overtuiging of berekening is?

Het blijft wat merkwaardig om Amerikanen wat meewarig over de vluchtelingencrisis te horen praten waarmee Europa sinds 2015 geconfronteerd wordt. De chaos in Irak en Syrië is immers een erfenis van het rampzalige beleid van de Amerikaanse president George ‘W’ Bush. Europese landen als Frankrijk en Duitsland namen daar toendertijd bewust afstand van. Maar vooral Duitsland plukt er nu de wrange vruchten van.

Duizenden naar Europa gevluchte moslims in onder meer Nederland en Duitsland zouden zich bekeren tot het christendom. Exacte cijfers ontbreken. De bekering kan uit overtuiging of opportunisme zijn vanwege de grotere kans op een asielstatus. Of vanwege economische voordelen. Het maakt niet uit. In grondwettelijke zin is in Europese landen de keuze voor godsdienst of levensovertuiging vrij, hoewel het wel opvallend is dat islamitische vluchtelingen niet in grote getale kiezen voor atheïsme. Vooral als ze in hun land van herkomst zo getraumatiseerd zijn als ze suggeren omdat de dwang van de islam beslag legde op hun hele leven. Een logische reactie zou dan het afstand nemen van alle religie zijn als eenmaal het vrije Europa was bereikt.

In hun commentaar zien The Young Turks een belangrijk aspect over het hoofd. Dat betreft de ontvangende, christelijke instellingen die hun eigen waarden en werkwijze hebben die in eeuwen is gegroeid. Inclusief belijdenis, bekering en geloofsafval. Door ontkerkelijking hebben de Europese kerkgenootschappen de afgelopen decennia de draai gemaakt van een massabeweging naar een beweging voor weinigen. Een effect van dit laatste is dat meer dan voorheen het accent gelegd wordt op de leer en de strikte naleving ervan.

Door ontkerkelijking en het teruglopende aantal christenen voelen kerkgenootschappen zich meer dan ooit concurrenten van elkaar. In Nederland beschouwt een kleine meerderheid van de bevolking zich niet als godsdienstig. In dat voor Amerikanen slecht te doorgronden spanningsveld bieden islamitische vluchtelingen die zich willen bekeren tot het christendom kansen op groei. Maar ook op verwatering van de eigen waarden.

Moslims die om welke reden dan ook afscheid willen nemen van de islam moeten dat probleemloos kunnen doen. Ze hoeven daarvoor geen reden te geven omdat de vrijheid van godsdienst deze voorwaarde niet stelt. Omdat het om de interne werking van een religieuze instelling gaat, staat het elke christelijke organisatie vrij om vanuit eigen waarden en cultuur voorwaarden te stellen aan moslims die zich aanmelden als bekeerling.

Turkse Rode Schoenen: Godslastering en lange tenen van de islam

Een Turkse vrouw in Ankara is vorige week gearresteerd omdat ze op Twitter @kedibiti een foto postte van zichzelf met rode schoenen op een koran. Na ondervraging werd ze heengezonden. Ze wordt beschuldigd van godslastering, het aanzetten tot religieuze haat en het verstoren van de openbare orde. De vrouw beschrijft zichzelf als atheïst en hedonist en is een kemalist (Ataturk) . De politie kwam in actie toen de burgemeester van Ankara Melih Gokcek een aanklacht indiende. Het valt af te wachten hoe de aanklacht wordt behandeld.

Als de vrouw veroordeeld wordt is dat een aanwijzing hoe het is gesteld met de Turkse pluriformiteit. Dat de afstand met Europa onoverbrugbaar is geworden. Officieel een seculiere staat waar de vrijheid van religie of levenshouding door de overheid wordt gegarandeerd. Zoals TYT zegt, vertegenwoordigers van het openbaar bestuur die restrictief reageren omdat ze vinden dat hun religie wordt beledigd zijn minder zelfverzekerd over de weerbaarheid en kracht van die religie dan ze willen doen uitkomen. Ofwel, ze schieten in de eigen voet.

Foto: Door Melih Gokcek doorgeplaatste tweet van @kedibiti (Sittiri Gittiri).

Adonis: een Syrische dichter pleit voor scheiding van kerk en staat

De Syrische dichter Adonis, ofwel Ali Ahmad Sa’id woont in Parijs. Hij heeft er geen vertrouwen in dat Arabische landen de moderniteit binnentreden. In zijn ogen is de voorwaarde daarvoor de scheiding van kerk en staat. Door de toenemende macht van de politieke islam in de Arabische wereld raakt dat doel steeds verder uit zicht. Adonis gaat verder dan andere critici door de schuld voor de stagnatie in de Arabische wereld niet te leggen bij het kolonialisme, het Westen of Israël maar bij de Arabische staten zelf. Daarom is-ie niet onomstreden. En moet-ie als vele Arabische intellectuelen uitwijken naar Europa. Hun vlucht tekent zijn gelijk.

Adonis die is genaturaliseerd tot Libanees staatsburger voelt niets voor de Syrische regering van Assad en evenmin voor de opstandelingen die de macht willen overnemen. Syrië schiet daar niets mee op. Adonis is een vertegenwoordiger uit een Arabisch land die past in de liberale democratie. Beide kanten in de Syrische oorlog wijken daar vanaf. Daarom werken pogingen in Europa om de Syrische rebellen te bewapenen averechts. Humanitaire hulp kan jammergenoeg niet op zijn plek komen. Er valt niets anders te doen dan afwachten.

Op 11 juni zond Het Uur van de Wolf over Adonis het portret ‘Het verdwenen land‘ van John Albert Jansen uit. In een toelichting zegt de regisseur dat Adonis voor velen een icoon is, ‘voor al die intellectuelen maar ook gewone mensen van Arabische komaf die over de hele wereld verspreid leven, van Parijs en Londen tot Toronto en Amsterdam. Deze mensen, het zijn er miljoenen, hebben zich onttrokken aan het juk van fundamentalisme, moskee en imam. Ze zijn allemaal individuen gebleven, en ze hebben zich nooit verenigd.

Het zijn gewone democraten in een seculiere samenleving, ooit gevlucht voor de dwang van de gemeenschap en het toenemende fundamentalisme. (..) De tragiek van onze bestuurders is dan ook dat ze, als ze de dialoog met Arabische immigranten aangingen, dat altijd met de georganiseerden deden, bijvoorbeeld een trotskistische arbeiderspartij, of Milli Görüş-achtigen, of fundamentalistische en fascistoïde groeperingen. Dus niet met de individuele mensen die gevlucht zijn voor de dwang van de moskee, en die tot hun schrik moesten ervaren dat de bestuurders in een buitenwijk van Parijs of Amsterdam-West zich inlieten met die groeperingen waarvoor zij nu juist gevlucht waren.’ Zijn het dan toch de dichters die de waarheid spreken?

Foto: Generaal Henri Gouraud inspecteert per paard de Franse troepen in het Syrische Maysalun. 24 juli 1920. Syrië was toen een Frans mandaat.

Who framed het vrijheidcollege Vrijheid van godsdienst in Utrecht?

Wat betekent: ‘In de huidige seculiere samenleving vormen religieuze groeperingen, zeker orthodoxe, een minderheid.’ Ik begrijp niet alleen dat ‘zeker orthodoxe‘ niet omdat orthodox-religieuze groeperingen juist het best georganiseerd zijn en de meeste steun weten te regelen. Ik begrijp evenmin waarom het bijzonder is dat een religieuze minderheid een minderheid vormt. Vormen in de pluriformiteit immers niet allerlei sociale, etnische of anderssoortige groeperingen een minderheid? Wat maakt de orthodoxe religie bijzonder?

De zin komt voor in een aankondiging van het ‘Vrijheidscollege Freedom of WORSHIP met Barbara Oomen‘ op de site van Forum, instituut voor multiculturele vraagstukken. Een samenwerking met de Vrede van Utrecht en Bevrijdingsfestival Utrecht. De lezing vindt vanavond plaats in het Utrechtse stadhuis. Het is de laatste in een reeks met als thema de Vier Vrijheden van president Roosevelt: meningsuiting, gebrek, vrees en godsdienst.

Het slordig denken komt het beste in deze zinnen naar voren: ‘Vrijheid is zowel doen als laten. Vrijheid spreek je af.’ Echt? Met wie dan wel? De buren? De wetmakers? De sterke jongens van de sportschool? De orthodox-religieuze gemeenschap? De opstellers van de tekst gooien het over de boeg van de zelfregulering. We komen er samen wel uit. Maar ze beseffen niet dat dat geen waarborg voor vrijheid, maar een ernstige bedreiging ervan is. Zelfregulering is een hellend vlak omdat het uiteindelijk door dwang oplegt waar de regelgeving ontbreekt. Regelgeving biedt wel de vrijheid (van godsdienst) waardoor minderheden beschermd zijn.

De tekst vervolgt: ‘Hoeveel ruimte is er in de publieke sfeer voor deze minderheden? Wat is er sinds Roosevelt afgesproken rondom vrijheid van godsdienst en hoe is en wordt het maatschappelijk debat over dit thema gevoerd?’ Het valt te hopen dat Barbare Oomen de introductietekst door de papierversnipperaar haalt en haar eigen ruimte neemt om aan het ‘frame‘ van zowel reeks als organisatie te ontsnappen. Vrijheid is meer waard.

Foto: Schermafbeelding van aankondiging lezing Barbara Oomen en Ellen Dechwitz. 18 April 2013, Utrecht.