Wat heeft ons ‘A Utrecht Pastoral’ uit 1892 te zeggen?

Schotland ontsluit de nationale kunstcollectie digitaal. Kunstwerken zijn bereikbaar op nationalgalleries.org. Zo ook de foto ‘A Utrecht Pastoral’ van James Craig Annan. Uit de collectie van de Scottish National Portrait Gallery. Een beroemde foto naar het blijkt. In een artikel voor Scherptediepte/ Depth of Field over de blik van buitenlandse fotografen (1890-1930) op Nederland besteedde conservator fotografie van het Rijksmuseum Mattie Boon er in 2012 aandacht aan. Een afdruk ervan is  opgenomen in de collectie van het Rijksmuseum. 

Boon: ‘In 1892, after the first exhibition, The British Journal of Photography praised A Utrecht Pastoral as a ‘characteristic’ Dutch landscape. The tall trees on the left side of the image, the row of sheep along the water and the great masses of cloud formed ‘a most pleasing whole’. It was a ‘soft’ image, without ‘the hardness so often seen in photography’.^[25] Another reviewer praised ‘the band of quiet foreground, which most photographers would trim away as useless […] Its presence greatly adds to the feeling or suggestion of space and scale. The bold and large treatment of the clouded sky space must be noted.’^[26] A third saw chiefly the low light and the long shadows in the bend in the road, and the professional handling of the sky.^[27]‘

Wat kunnen we aan deze typeringen 125 jaar later toevoegen? Het is inmiddels ook een afbeelding van een verdwenen landschap geworden. Een onschuldig landschap dat gethematiseerd wordt door de onschuldige schapen. Een pastorale is een herdersdicht of dorpsvertelling uit het Land van Ooit. De vergleden tijd betrapt.

Foto: James Craig Annan, ‘A Utrecht Pastoral’, 1892. Collectie: Scottish National Portrait Gallery.

Femen: ‘God is Woman’. Zes dieptes op zoek naar een verhaal

Een geval van deep focus. Een fotografische techniek waarbij de voorgrond, het midden en de achtergrond scherp in beeld komen. Op de achtergrond is de Parijse Basiliek Sacré-Cœur te zien. Hoog in Montmartre. In het midden manoeuvreren een man en een vrouw -waarschijnlijk toeristen- zich in de juiste positie voor een selfie met de Sacré-Cœur op de achtergrond en zij tweeën op de voorgrond. Zogezegd een #church selfie.

Op de voorgrond staat een halfblote activiste van FEMEN, terwijl de fotograaf achter de camera blijft. Op haar bovenlichaam staat in zwarte letters ‘God is Woman’. Het bericht waarbij deze foto staat roept op om foto’s met de tekst ‘I am God’ te sturen.  In een actie tot steun voor de Duitse Josephine Witt ‘sextremiste’ die in de Keulse Dom half uit de kleren ging. Daarvoor kreeg ze een boete van 1200 euro. FEMEN overweegt beroep.

In de foto zijn aldus vijf dieptes te onderscheiden. De fotograaf die achter het beeld staat, de halblote vrouw met gespreide armen en bloemnkrans, de man en vrouw die een selfie maken, de muur waarvoor zich enkele mensen bevinden en de basiliek in de hoogte. Typisch aan de cinematografische verteltechniek deep focus is dat de personages die we zien samenhangen. Ook als ze onbedoeld in beeld komen worden ze met elkaar verbonden. Wat hebben de halfblote vrouw, het stel en de zich voor de muur bevindende mensen met elkaar te maken? Welke betekenis wil de maker aan de beschouwer van de foto -dus de zesde diepte- die als het ware achter de fotograaf staat opleggen? Dat God een vrouw is of dat we de wereld in de hand hebben?

Foto 1: Foto van FEMEN voor actie ‘I am God’.

Foto 2: Still (na 2’ 17’’) uit The Long Voyage Home (1940) van John Ford, cameraman Gregg Toland.