Politiek streeft niet naar energie-onafhankelijk Nederland. Raar?

Waarom is Nederland niet energie-onafhankelijk van olie en gas uit het buitenland? Nederland is voor 30% afhankelijk van het buitenland. Terwijl het zich sinds 1959 een goede uitgangspositie weet met aardgasvelden onder Nederlandse bodem die zo’n 25% van de Europese gasvoorraad uitmaken. Volgens schatting van PvdA-politicus en econoom Flip de Kam hebben de aardgasbaten Nederland tot nu toe 211 miljard euro opgeleverd.

Een met Nederland vergelijkbaar land als Denemarken koos er 40 jaar geleden voor om zelfvoorzienend te zijn in het energiegebruik. Dus onafhankelijk te worden van de zogenaamde petrodictaturen die energie als politiek wapen inzetten om consumerende landen onder druk te zetten. Dat kost een gemiddeld huishouden per jaar zo’n 400 euro extra aan energiebelasting. Dat is de keuze voor onafhankelijkheid en zelfvoorziening.

Politici zeggen af en toe iets over energie-onafhankelijkheid. Een onderwerp waarmee te scoren valt. Ook om zich af te zetten tegenover anderen. Zoals VVD’er Han ten Broeke die in een opiniestuk uit april 2014 het grote gebaar niet schuwt en niet Nederland, maar Europa energie-onafhankelijk wil maken. Zijn aanzet tot beleid wordt niet geloofwaardig. Verwijzingen naar klimaatdoelstellingen en ‘vooral, linkse keuzes’ leiden af. Ten Broekes idee dat zelfvoorziening en energie-onafhankelijkheid lagere energiekosten opleveren is misleidend zoals het Deense voorbeeld leert. Of zoals de Europese Commissie constateert. Het kost geld.

In de Algemene Beschouwingen van afgelopen week ging Alexander Pechtold (D66) in op een zelfvoorzienend energie-beleid. Hij koppelde dat vooral aan de afhankelijkheid van de Russische Federatie en niet aan die van de landen in het Midden-Oosten: ‘Hoe gaan we er alles aan doen om als Europa versneld minder afhankelijk te zijn van Poetins gas? Of blijven we zijn regime subsidiëren?’ Net als Ten Broeke spreekt Pechtold niet over Nederlandse energie-onafhankelijkheid. Waarom Nederland niet waar het kan het Deense model van energie-onafhankelijkheid volgt en daarnaast aan Europese energie-onafhankelijkheid bijdraagt door mee te werken aan strategische plannen over grotere gasvoorraden, het verminderen van de vraag naar gas via brandstof-switching (vooral voor verwarming) en het ontwikkelen van nood infrastructuur blijft de brandende vraag.

Foto: Jan Wijga, Holland. Affiche, 1951.

Advertentie

Enerzijds, anderzijds over Oekraïne eindigt toch bij Rusland

Het is geen geheim dat ik verbijsterd ben over mensen die hier een lans voor president Putin breken en hem en het huidige Rusland positieve kwalificaties toevoegen die ik er niet in kan ontdekken. Meer dan ooit eindigden discussies over Oekraïne in verwijten over en weer. Die te verwachten reacties maken het sowieso lastig om dit onderwerp nog normaal ter sprake te brengen. Ik doe een poging. Dat wil niet wil zeggen dat ik geen begrip heb voor de opstelling van Rusland. Dat land doet wat het nodig acht. Waarbij het trouwens de vraag is welk doel het precies dient. Maar het gaat me niet om Rusland of Oekraïne, maar om al die mensen die me toch genegen zijn. Maar van wie ik nu besef een beetje vervreemd te zijn. Vooral dat betreur ik.

Ik heb niet de wijsheid in pacht en maak foute inschattingen. Zonder twijfel. Zoals al die goedgeïnformeerde, betrokken en goedopgeleide mensen met wie ik de degens kruis ook doen. Het menselijk tekort is ons zicht op voortschrijdend inzicht. Maar de gradaties van de goede wil houden verband met gemakzucht en een gebrek aan nieuwsgierigheid. Als mediaconsument ga ik uit van het standpunt dat gevestigde, institutionele media per definitie niet te vertrouwen zijn. Of laat ik het anders zeggen, ze dienen per onderwerp en per medium op hun woorden gewogen te worden. Wat nodig is in het conflict over Oekraïne is mediawijsheid. Het verwijzen naar propaganda als feit schiet tekort. Propaganda moet juist doorgeprikt worden.

Ook ben ik verbijsterd uit welke hoek de steun voor Putin komt. Zoals van de Europese rechts-nationalisten of eurosceptici. Daar kan ik me niet mee identificeren. En dat vervreemdt me nog verder van de voorstanders die mogelijk een heel andere achtergrond hebben. Zeker weten doe ik dat niet. Maar vooral, ik kan niet volgen dat in Europa opgegroeide burgers de daden van Putin willen goedpraten. Zoals de annexatie van de Krim.

Ik kies partij tegen de politiek van Putin omdat ik het huidige Rusland het grootste kwaad vind. Bedenk dat de onderwijsbegroting van Rusland afgelopen jaren met 30% is gekort om de defensie te financieren. Hoe valt dat te verdedigen? Oekraïne en de landen van Oost-Europa zijn soevereine staten die het recht hebben om voor zichzelf te kiezen. Ook als ze dat binnen westerse verbanden doen. Als ze daarvoor zelf actief kiezen, dan gaat het niet aan om die keuze met intimidatie en verstoring van het centrale gezag te ondermijnen.

Naar verluidt is 70% van de Oekraïense bevolking voor de eenheidsstaat. Waarvan een deel tegen de regering in Kiev. Vol gemengde gevoelens over hun situatie. Zo veelvormig en diffuus kan democratie zijn. Op 25 mei zijn er presidentsverkiezingen die de legitimiteit van het gezag kunnen vergroten. Hopelijk volgen er kort daarna parlementsverkiezingen. Juist de pro-Russische separatisten proberen die verkiezingen te verstoren. Ze wijzen de legitimiteit van Kiev af en vervangen die door hun eigen mantel van legitimiteit die nog minder is. Het gaat niet aan dat een ander land de zwakheden van een kwetsbare bevolking die opkrabbelt om democratie te vestigen misbruikt. Niemand kan trouwens blind zijn voor de fouten die de centrale regering in Kiev maakt, de corruptie die daar nog heerst en de westerse bedrijfsbelangen die gediend moeten worden.

Trouwens, hoewel het uit de media anders lijkt zijn het nog steeds de gematigde krachten die overal de meerderheid vormen. Aan de ene kant hebben Svoboda en de Rechtse Sector weinig steun. In de polls voor de presidentsverkiezingen staat de meest-rechts-nationalistische kandidaat Oleh Tyahnybokop op zo’n 1,5-1,9%. En de separatisten in het oosten vormen ondanks alle ketelmuziek in de media een minderheid waar de bevolking niet achter staat. Het is de fout van de media om dat onvoldoende te belichten en niet steeds dezelfde acterende harde kern pro-Russen of de nationalistische Rechtse Sektor leden in beeld te brengen.

Wat allemaal niet wil zeggen dat ik het beleid van de VS goedpraat. Al jaren heb ik kritiek op president Obama en de westerse veiligheidsindustrie die naar mijn idee de democratie ondermijnen door een controlestaat op te bouwen. In de VS zijn bedrijfsleven en overheid onaanvaardbaar verknoopt. Inclusief de institutionele media die onderdeel uitmaken van dat conglomeraat en niet meer kritisch kunnen zijn op hun eigen overheid. Ook in de kwestie Oekraïne gaan sommige Amerikaanse media weer ongenuanceerd en oorlogszuchtig tekeer. Maar er zijn in de VS ook kritisch-progressieve media die in Rusland uit de ether of van de kabel worden gehaald.

Meningsvorming is een weging van kwaden. Zonder dat fouten aan een kant liggen. In die weging twijfel ik niet dat het huidige Rusland voor Europa de meest destabiliserende factor is. Dat probeer ik te onderbouwen. Door me te verlaten op feiten van in m’n ogen betrouwbare media die geen propaganda voor de ene of de andere kant bedrijven. Iedereen kan daar gerust anders over denken. Mijn stellingname is niet te omschrijven als eenzijdig, maar wel als partijdig. Als blogger past zo’n positie. Aanscherping voedt ook het debat. Maar het liefst houd ik samen met anderen nuchter de onwaarheden van alle partijen tegen het licht, zonder in een grijs midden uit te komen. Zonder dat consensus hoeft. U weet waar ik het grootste gevaar voor de vrede zie.

Foto: Alexander Zemlianichenko/ Associated Press: Local citizens look as a pro-Russian armed militant guards a seized military truck with a mortar atop that was set alight during fighting with government troops at Oktyabrskoye village, about 20 km from Krmatorsk, eastern Ukraine, Wednesday May 14, 2014.

Belang Shell in Oekraïne nauw verbonden aan Janoekovitsj. Wat nu?

Update 22 maart 2014: De CEO van Naftogaz Yevhen Bakulin is gisteren door het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken in een onderzoek naar corruptie in de olie- en gasindustrie opgepakt. Verduisterd geld wil Oekraïne terughalen. De door het parlement met het onderzoek belaste minister Arsen Avakov (Vaderland) waarschuwt de politiek geen druk op het onderzoek te zetten. Niet alleen richt Avakov zijn onderzoek op de vorige elite rond oud-president Janoekovitsj, maar ook op de huidige elite. Zoals Julia Timosjenko. Intussen zal Shell zich zorgen maken over haar Oekraïense belangen en over dit onderzoek naar corruptie en mogelijk belastingontwijking. In de marge is de rol van SPK Geoservice interessant. Milieudefensie houdt het in een verklaring van 6 maart niet voor onmogelijk dat het ‘als dekmantel fungeert voor het doorsluizen van geld naar Janoekovitsj en zijn aanhang.’ SPK Geoservice zegt op haar homepage nauw samen te werken met onder meer de Vrije Universiteit in Amsterdam. Als dat klopt, dan roept deze samenwerking volop vragen op. 

De Oekraïense president Viktor Janoekovitsj was in januari 2013 opgetogen. Hij had in Davos zojuist een deal van 10 miljard dollar over de exploitatie van schaliegas gesloten met de Koninklijke Shell. Partner was het Oekraïense bedrijf Nadra Yuzivska (Natural Gas Europe). De overeenkomst zou de afhankelijkheid van Russisch gas verkleinen. Aan de winning moest nog onderzoek voorafgaan, maar zou in 2015 starten. Premier Rutte deelde in de blijdschap evenals de toenmalige CEO van Shell Peter Voser. In een afscheidsinterview merkt-ie op dat Europa een relatief klein deel van de schaliegasportfolio inneemt. Maar Shell zet in de Oekraïne ook in op winning van conventioneel aardgas. In september 2013 sloot het een contract van 500 miljoen dollar met Nadra Yuzivska voor de exploitatie van conventioneel aardgas in het Yuzivska veld in Oost-Oekraïne. Naast schaliegas en conventioneel aardgas zou Shell ook deelnemen aan teerzandwinning.

De resultaten van Shell staan onder druk. Mede doordat het al jaren achterblijft in het zoeken, ontwikkelen en exploiteren van nieuwe olie- en gasbronnen. De machtswisseling in Oekraïne komt de Shell slecht uit omdat de contracten zijn gesloten met het oude bewind. Vraag is hoe een bedrijf als Nadra Yuzivska zich houdt. Naar verluidt is 90% in handen van de staat, maar heeft een kliek rond de inmiddels door het parlement afgezette president Janoekovitsj een belang van 10%. Daarom was de president in 2013 opgetogen. Milieudefensie wenst dat de deal tussen Shell en Oekraïne wordt ontbonden. Het maakt zich bezorgd over corruptie en milieuschade: ‘Shell moet de afspraken met de Oekraïense staat terugdraaien nu Janoekovitsj is afgezet.’