Oekraïense Orthodoxe Kerk is definitief los van Moskou en verenigd in eenheidsraad

De Oekraïens Orthodoxe Kerk (Moskou Patriarchaat) ressorteert niet langer onder de Russische Orthodoxe Kerk, maar heeft zich daarvan recent losgemaakt. Eeuwenlang werd deze Oekraïense Kerk gecontroleerd door het Russische Patriarchaat. Russische kerkleiders accepteren de breuk niet en hebben uit protest de banden verbroken met het overkoepelend Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel dat in 2018 de Oekraïense onafhankelijkheid heeft erkend. Op 15 december 2018 hebben drie stromingen van Oekraïense Orthodoxe kerken zich verenigd in een eenheidsraad. Tot primaat is de kandidaat van de kerk met de meeste gelovigen, de Oekraïens Orthodoxe Kerk (Kiev Patriarchaat) gekozen: Epiphanius I, met de titel Metropoliet van Kiev.

Aanleiding voor de breuk is de verwijdering tussen Oekraïne en de Russische Federatie als gevolg van de in 2014 door het Kremlin begonnen en nog steeds voortwoekerende oorlog tussen deze twee landen. In februari 2014 bezetten de Russen de Oekraïense Krim. Volgens de Oekraïense president Petro Porosjenko gaat de onafhankelijkheid van Oekraïne hand in hand met de onafhankelijkheid van de Oekraïense Orthodoxe Kerk.

Deze ontwikkelingen en de reacties erop tonen aan dat religieuze instellingen zoals kerken een politieke machtscomponent hebben die de innerlijke werking van een geloof te boven én te buiten gaat. Tevens laat dit zien dat het binnen- en buitenlandse programma van Russificering van president Putin niet werkt omdat de ‘Russische Wereld’ krimpt, zoals Paul Goble in een commentaar op een rijtje zet. Niet in Oekraïne, Armenië of Finland, maar evenmin in Tatarstan waar evenals in andere republieken die deel uitmaken van de Russische Federatie een verlangen naar autonomie en de-Russificering bestaat (zoals Dagestan, Tsjetsjenië, Circassië, Tuva, Karelië). Dat heeft te maken met het afnemend economisch, politiek en cultureel belang van de Russische Federatie dat immens divers is. De Oekraïense kerkscheuring en binnenlandse unificatie is een krachtig teken van de afnemende Russische macht, maar zeker niet de enige actuele ontwikkeling ervan.

Advertentie

Waarom keert Bulgaarse president zich tegen Russische expansie?

Er loopt een lijn van Bulgarije naar Oekraïne via Tatarstan en de Krim-Tataren. Daarom is het geen toeval dat Ukraine Today aandacht besteedt aan de toespraak van de Bulgaarse president in de Algemene Vergadering van de VN. Rosen Plevneliev keert zich tegen de Russische expansie en is voor de Oekraïense soevereiniteit.

Achtergrond is dat de Tataren in de autonome republiek Tatarstan als deel van de RF -hoewel de gerussificeerde nomenklatoera het zelf als deel van Rusland beschouwt- Bulgaarse wortels hebben. Evenals de Krim-Tataren zijn ze te herleiden tot tot de islam bekeerde etnische Turken. De Krim-Tataren worden door de annexatie -of correcter gezegd: de administratieve inlijving- van de Krim in maart 2014 door de RF vervolgd.

Dit brengt Volga-Tataren uit Tatarstan en Krim-Tataren tot het besef dat ze naast een gemeenschappelijke historie ook dezelfde belangen hebben. Gisteren protesteerde in Kazan een groep Tataren tegen de vervolging door de RF van de Krim-Tataren, aldus een bericht van de Russische oppositie waar Paul Goble naar verwijst.

Het optreden tegen de Krim-Tataren verstevigt niet alleen de banden tussen beide volkeren, maar vestigt opnieuw de aandacht op de onderdrukking en de russificering van etnische niet-Russische nationaliteiten en groepen binnen de RF. Het geeft westerse landen een aangrijpingspunt om de RF te verzwakken omdat deze zelf in Oost-Oekraïne grenzen, soevereniteit en autonomie van eigen minderheden ter discussie heeft gesteld.

Foto: Protest in Kazan op 27 september 2014 door Tataren met borden waarop staat: ‘Krim-Tataren, Wij betuigen onze solidariteit met jullie!’, ‘Krim 1944-2014. Genocide moet niet worden herhaald!’, ‘Vervolging van de Tataren is de schande van Rusland’ en ‘VN, EU! Verdedig de Krim-Tataren’. Vertaling via Eurasia-blog van Paul Goble.