Dit stukje verscheen eerder op George Knight Kort op 13 mei 2011.
Dr. von Braun briefs President Eisenhower at the front of the S1 Stage (first Stage) of the Saturn 1 vehicle at the Marshall Space Flight Center (MSFC) on September 8, 1960. The President’s visit was to dedicate Marshall Space Flight Center as a new NASA field center in honor of General George C. Marshall.
Westenwind voert zachte lucht aan. De ene president gaat en de andere komt. De oude is minder technocraat dan de charmeur. Belgisch-Congo zakt in elkaar. Niet lang genoeg om de opwaardering van Eisenhower en de afwaardering van Kennedy te zien. Toeschouwers laten zich met alle plezier in het ootje nemen. Verlangen wordt zichtbaar.
Ruimtesonde Loena 3 fotografeert de achterkant van de maan. Ornette Coleman Shapes the Jazz To Come. Toekomst ontbrandt en wordt avontuur. Inclusief verveling van Antonioni’s L’Avventura. Vrijheid wringt. Raket wordt totempaal. De New Frontier krijgt de ruimte. Thuis verzacht door Bonanza. Lifestyle is geen design, maar zoektocht. Johnny Cash zet ons met beide voeten op de grond met all around cowboy 1959.
De Republikeinse kandidaat voor het presidentschap van de VS die het het beste doet in de peilingen is Donald Trump. Hij zoekt continu de publiciteit, maar of hij verstand van zaken heeft is de vraag. Zijn antwoord op een vraag in de radioshow van Hugh Hewitt maakt van alles duidelijk (video na 4’34’’). Steve Guest zet het op een rijtje voor The Daily Caller. Trump die zich op de borst klopt verstand van militaire zaken te hebben haalt de B-3 lange afstandsbommenwerper en het gevechtsvliegtuig F-35 (JSF) door elkaar. Trump houdt vol en zegt over de F-35: ‘But what bothers me tremendously is the fact that I heard test pilots saying that the old planes maneuver better, work better, and they like them better. That bothers me.’
War Is Boring besteedt in een artikel aandacht aan Trump die meent dat de F-35 niet deugt. Onder verwijzing naar een eerder artikel dat stelt dat de F-35 waardeloos is in het dogfight. Het brengt Aeschwin in een reactie zelfs tot de conclusie dat Trump moet oppassen omdat het hem kan vergaan zoals het Pim Fortuyn in 2002 overkwam. Een theorie is dat Fortuyn werd vermoord omdat hij tegen de aanschaf van de F-35 was.
Ondanks alle misverstanden en complottheorieën geeft de opstelling van frontrunner Donald Trump aan dat het lot van de F-35 nog lang niet zeker is. In maart 2015 zijn door de regering ‘de volgende 8 F-35’s voor Nederland besteld’. In 2019 volgt het eindrapport met de conclusies. Een hoogst merkwaardige volgorde.
Update 10 juli 2015: Naast de kritiek dat de F-35 het van Chinese, Franse of Russische toestellen verliest in een luchtgevecht waarop bouwer Lockheed Martin reageerde komt nu ook de kritiek dat het toestel evenmin geschikt is om deze concurrenten in de lucht over lange afstand uit te schakelen. War is Boring bericht.
Het ministerie van Defensie stelt in het bericht ‘Vervanging F-16’ dat de F-35 (de ‘JSF’) een wendbaar toestel is. Nederland is van plan de F35A aan te schaffen. In 2019 heeft het zich verplicht er acht af te nemen, zo is in maart 2015 overeengekomen. Opzet is in totaal 37 toestellen te kopen voor zo’n 80 miljoen euro per stuk.
De F-35 is vanaf het moment dat er over de vervanging van de F-16 werd gesproken controversieel. In de partijpolitiek waar de PvdA dan weer voor en dan weer tegen was en met betrekking tot het ontwerp, de hoge aanschafprijs, de hoge ontwikkelingskosten, afhakende legeronderdelen, de lobby van de Nederlandse luchtmachttop en de prestaties. Daarbij kwam ook de vraag of het verstandig was dat Nederland investeerde in dit type bemande vliegtuigen en zich niet beter op drone-achtige onbemande luchtvaarttuigen kon richten.
Maar de vraag die steeds weer terugkwam was of de F-35 nou waar voor z’n geld was of een miskoop. War is Boring is duidelijk evenals ontwerper Pierre Sprey in het videofragment. Uit testvluchten blijkt dat de F-35 het in het dogfight verliest van de F-16. Hoe kan het dat de Nederlandse regering met de F-35 een toestel aanschaft dat in het luchtgevecht inferieur is aan het toestel dat het moet vervangen? Waarom trekt de Nederlandse politiek geen consequenties uit de tegenvallende prestaties van een toestel waarover het al geruime tijd weet dat het minder wendbaar (‘agile‘) is dan z’n voorganger en vele andere gebreken kent?
Robert Hannigan is de baas van de Britse evenknie van de NSA, de GCHQ. De overschatting van technologie gebruikt Hannigan om de positie van zijn dienst te versterken. Hij weet dat zijn oproep niet kan werken, maar doet deze toch. Niet zozeer om ISIS te bestrijden, maar om er als dienst beter van te worden. Het is de strijd om meer bevoegdheden en meer overheidsbudgetten. Politici die deze inzet onvolledig begrijpen gaan mee in de fantasie van geheime diensten. Ik herhaal over deze overschatting van techniek wat ik eind 2013 schreef:
(..) Die overschatting kan bestreden worden door beleidsmakers die de technici niet begrijpen (..) ervan te overtuigen dat het een waanidee betreft. Door de mythe van de almacht van techniek door te prikken kunnen samenlevingen zich ontworstelen aan de druk van geheime diensten en bedrijven. En aan die van overheden die dat wettigen.
In de NRC van afgelopen zaterdag beschrijft Evgeny Morozov in ‘Het data delirium‘ hoe beleidsmakers zich op een dwaalspoor laten brengen. Alsof met het internet nieuwe tijden aanbreken. Niet dus, want met technische verandering -stoommachine, telefoon, lopende band, radio, televisie, ruimtevaart- breken geen nieuwe tijden aan. Geschiedenis verandert, maar loopt altijd door. De computer en het internet brengen veranderingen. Maar geen overgang naar een nieuwe tijd. Dat dat zo zou zijn is een fabeltje. Of zo u wilt: een leugen.
Morozovs openingszinnen zeggen alles: ‘Het heeft verstand van techniek, maar weet nauwelijks iets te zeggen over de sociale, poltieke en economische gevolgen daarvan. Silicon Valley’. Precies daar gaan inlichtingen – en veiligheidsdiensten de fout in. Met techniek proberen ze te vangen wat niet te vangen is. De burgers zitten met de brokken. Hun vrijheid wordt verwoest vanwege een fout uitgangspunt. Maurits Martijn leidt het denken van Morozov in De Correspondent treffend in: ‘Zo zijn we slachtoffer van een zelf gecreëerd technologisch begrip van ‘vrijheid’ dat ons in werkelijkheid gevangen houdt.‘ Welke burgers doorbreken een waanidee?
Massaal bespioneren van militairen, journalisten, academici of willekeurige burgers via internet of telefoonlijn door geheime diensten is zo absurd dat het een waanidee is. Stof voor een roman met een doemscenario. Dat soort spionage is een overschatting van techniek die ontspoort in schijnoplossingen. Hoewel de rationaliteit is dat de bezitters van onze data ons bezitten. Dus er zit systeem in de gekte. Die overschatting kan bestreden worden door beleidsmakers die de technici niet begrijpen, en daarom ruim baan geven ervan te overtuigen dat het een waanidee betreft. Door de mythe van de almacht van techniek door te prikken kunnen samenlevingen zich ontworstelen aan de druk van geheime diensten en bedrijven. En aan die van overheden die dat wettigen.
In de NRC van afgelopen zaterdag beschrijft Evgeny Morozov in ‘Het data delirium‘ hoe beleidsmakers zich op een dwaalspoor laten brengen. Alsof met het internet nieuwe tijden aanbreken. Niet dus, want met technische verandering -stoommachine, telefoon, lopende band, radio, televisie, ruimtevaart- breken geen nieuwe tijden aan. Geschiedenis verandert, maar loopt altijd door. De computer en het internet brengen veranderingen. Maar geen overgang naar een nieuwe tijd. Dat dat zo zou zijn is een fabeltje. Of zo u wilt: een leugen.
Morozovs openingszinnen zeggen alles: ‘Het heeft verstand van techniek, maar weet nauwelijks iets te zeggen over de sociale, poltieke en economische gevolgen daarvan. Silicon Valley’. Precies daar gaan inlichtingen – en veiligheidsdiensten de fout in. Met techniek proberen ze te vangen wat niet te vangen is. De burgers zitten met de brokken. Hun vrijheid wordt verwoest vanwege een fout uitgangspunt. Maurits Martijn leidt het denken van Morozov in De Correspondent treffend in: ‘Zo zijn we slachtoffer van een zelf gecreëerd technologisch begrip van ‘vrijheid’ dat ons in werkelijkheid gevangen houdt.‘ Welke burgers doorbreken een waanidee?
Foto: Delicious Design League, ontwerp filmposter voor Film (1965) van Samuel Beckett en Alan Schneider met Buster Keaton.
Malou van Hintum verbaast zich in De Volkskrant over het verzet tegen de voorgenomen kabinetsmaatregelen. Omdat het vaak zo egoïstisch is. Volgens haar is veel inkomensverlies verlies van luxe. Ik deel haar mening. Het verzet gaat om een vakantie minder. Meer is het niet. Wie werkelijk onder het bestaansminimum komt heeft uiteraard redenen tot piepen. Maar die anderen lieten zich de afgelopen weken luid en verbolgen horen.
Zoals de VVD-er voor z’n open haard die ageert tegen nivellering via de zorgpremie. Zonder enige twijfel een oneigenlijke omweg zoals oud-minister Jan Pronk zegt omdat nivellering via de belastingen dient te lopen. Maar met de maatregel is weinig mis. Ik herinner dat een Duitse vriend me enkele jaren geleden vertelde ruim 900 euro zorgpremie per maand te betalen. Voor hem alleen, want z’n vrouw was elders verzekerd. Een erfenis van Gerhard Schröder. Ons rest een luxe discussie van ontevreden mensen die niet kunnen minderen.
Van Hintum heeft het mis met haar bewering dat over de bezuinigingen over kunsten en wetenschappen niet gemopperd is. Dan mist ze de essentie dat het kabinet Rutte I zich van alle kritiek door oppositie, betrokken burgers, kunstenaars en wetenschappers weinig aangetrokken heeft. Weliswaar zette het als wisselgeld de BTW op podiumkaartjes naar 21% niet door en kreeg de ruimtevaart 68 miljoen. Dat ging in beide gevallen echter om het terugdraaien van voorgestelde bezuinigingen. Het vernieuwende beleid werd het meest gekort. In de kunsten werden de gevestigde instellingen gespaard, terwijl de experimentele presentatie-instellingen en de talentontwikkeling werden weggesneden uit de basisinfrastructuur. Zelfs de gouvernementele Raad voor Cultuur had op dat laatste kritiek. Ook de PvdA draaide die kortingen niet terug in de onderhandelingen.
Focus op economie en koopkracht is een valkuil. Gevolg ervan is dat wordt afgebroken wat niet afgebroken zou moeten worden. Zoals de genoemde kunsten en wetenschappen, maar ook de natuur. Nodig is een quotum voor kunsten, wetenschappen en natuur. Zoals dat ook jarenlang voor ontwikkelingshulp gold. Zo kan de essentie overeind blijven van wat we belangrijk vinden voor een samenleving. Ofwel, het algemeen belang. Een prima tegengif voor burgers die klagen voor hun open haard zonder goed te beseffen hoe absurd ze zijn.
Geld besparen door geld uit te geven. Het is een fabeltje dat iedereen met gezond verstand niet voor eigen rekening wil nemen. Juist daarom is het zo favoriet in de politiek. Immers het domein waar nooit iemand persoonlijk de portemonnee trekt en steeds de ander betaalt. Maar inkomsten wel altijd in een specifieke portemonnee terechtkomen. Dan wordt het saldo van uitgaven en inkomsten ondergeschikt en gaat het om het omploegen van gemeenschapsgeld. De volksverlakkerij is in de politiek tot grote hoogte gestegen.
Dat toont het onderzoek Uitstapkosten Joint Strike Fighter aan. In opdracht van minister van Defensie Hans Hillen door de Algemene Rekenkamer verricht. De Rekenkamer tilt domme praat naar een hoger niveau door te stellen dat het goedkoper is om meer geld uit te geven. Dat beschadigt de Rekenkamer die zich voor het karretje van Hillen laat spannen. De Rekenkamer opereert binnen de kaders die zijn bepaald door Defensie: ‘Van een alternatief toestel ‘van de plank’ zijn de functionaliteiten maar gedeeltelijk bekend; ze zijn volgens Defensie in ieder geval minder dan die van de JSF. Als de minister van Defensie kiest voor een ander toestel dan de JSF, dan kan dit alleen als de luchtmacht de eisen voor de vervanger van de F-16 heroverweegt‘.
Niet alleen de uitgangspunten van het rapport zijn verkeerd, maar ook de conclusies die zijn gebaseerd op cirkelredeneringen. De JSF is niet de redding voor de krijgsmacht, maar de ondergang ervan. Krimpende defensiebudgetten hebben de JSF geleidelijk uit de markt geprijsd. Daar komen kostenoverschrijdingen en slechte projectplanning van de fabricant bovenop. De Nederlandse krijgsmacht kan zich de JSF niet langer veroorloven. Het is de Ferrari van een bijstandsgezin dat ooit in weelde bestellingen deed, maar niet tot zich laat doordringen dat dat voorbij is. Krampachtig vasthouden aan de auto zet het hele huishouden uit het lood.
Volgens SP-kamerlid Jasper van Dijk is het rapport van de Rekenkamer een truc van minister Hillen om het afblazen van de JSF te vertragen. Er is immers een aangenomen kamermotie die zegt dat Nederland definitief een streep door de JSF zet. Maar de regering negeert dat besluit. Deze obstructie van minister Hillen doet de democratie geen goed. Niet in het minst omdat-ie bewust de Algemene Rekenkamer corrumpeert. Van Dijk rekent er nog steeds op dat de motie uitgevoerd wordt. Maar de vertraging is geen goed teken. Niet alleen geldt voor de JSF dat goedkoop duurkoop is. Meer nog dat duurkoop afkoop is. Op kosten van de burger.
Foto: De van corruptie verdachte voormalige gedeputeerde voor de VVD in Noord-Holland Ton Hooijmaijers in een JSF-toestel
UPDATE: GroenLinks kamerlid Arjan El Fassed overweegt een motie van wantrouwen tegen minister Hillen. Volgens El Fassed schoffeert Hillen een kamermeerderheid die wil stoppen met de JSF. Hillen wil doorgaan ondanks een parlementaire meerderheid tegen het JSF-project. SP’er Jasper van Dijk ziet daar een belediging van de democratie in. Vraag is wat minister Hillen behelst om een kamermeerderheid naast zich neer te leggen. De opstelling van premier Mark Rutte roept vragen op als-ie Hillen niet snel tot de orde roept.
De opstelling van CDA-minister Hans Hillen van Defensie over de JSF is een extra reden om niet op het CDA te stemmen. Voor nu.nl stapelt-ie leugen op leugen over de noodzaak van aanschaf en compensatie. Wat-ie zegt is onaantoonbaar en bangmakerij, kortom een afleiding voor een debat over de JSF. De Nederlandse defensie-industrie NIFARP denkt een winst van 10 miljard euro te maken op de JSF als Nederland er 14,6 miljard euro instopt. Maar Hillen geeft toe dat deze compensatie niet gegarandeerd is en dat het uiteindelijk niet daarom, maar om het toestel gaat. Tegelijk snoeit Nederland 37 miljoen euro op ruimtevaart en brengt zo het positie van Nederland in het Noordwijkse ESA in gevaar. Een industrie die veel grotere uitdagingen en kansen kent.
Lobbyist NIFARP noemt het besluit dramatisch. Beoogde compensatie voor de Nederlandse defensie-industrie blinkt uit in vergezichten en verwachtingen. Maar als die defensie-industrie een tegenslag moest incasseren en bij moest dokken dan ging het piepen. Zoals PvdA-kamerlid Angelien Eijsink terecht opmerkt zijn er ‘géén onomkeerbare verplichtingen aangegaan voor de aanschaf van de JSF.’ Dus het staat de Tweede Kamer vrij om uit het project te stappen. Zonder besluit en met aanschaf van twee testtoestellen werd Nederland de laatste jaren het project ingetrokken. Op deze salamitactiek had de Algemene Rekenkamer al in 2011 kritiek.
Het is een verstandig besluit om te stoppen met een onbeheersbaar en slecht geleid project dat ook in de VS kritiek krijgt. De bestuurlijke onzorgvuldigheid om zonder besluit een project in te rommelen is ons land onwaardig. De argumenten van minister Hillen en de NIFARP kunnen omgedraaid worden. Tijdens de crisis kan Europa zorgen dat er geen miljarden naar de VS verdwijnen. Defensie moet niet verwaarloosd worden, maar de JSF is geen noodzaak. Nooit is aangetoond waarom Nederland het toestel moet aanschaffen. De overheid is geen verlengstuk of omwisselproject van het bedrijfsleven, maar een apparaat voor de burgers.
Foto: Majoor Mike Rountree, (midden) toont studenten een US Marine F-35B Joint Strike Fighter Jet tijdens een roll-out ceremonie op Eglin Air Force Base in Florida, 24 februari 2012.
George Knight 
