WeAreChangeRotterdam interviewt advocate Adèle van der Plas over de zaak van haar cliënt Hüseyin Baybaşin en de kwestie Joris Demmink. Van der Plas licht toe wat volgens haar het verband is tussen Baybaşin en Demmink. Laatstgenoemde was 10 jaar lang de hoogste ambtenaar van het ministerie van Justitie, dat in 2010 werd omgevormd tot het ministerie van Veiligheid en Justitie. Een bericht in NRC spreekt van een angstcultuur op dat ministerie dat haaks stond op de openheid. Met klassenjustitie en wraakacties jegens klokkenluiders. Dat kan verklaren waarom de al sinds de jaren ’90 circulerende geruchten over het handelen van Demmink nooit grondig onderzocht werden of prominent in de publiciteit kwamen, en in de doofpot belandden.
Van der Plas ziet een rol voor de politiek om de kwestie Demmink tot op de bodem uit te zoeken omdat uit haar informatie die ze van Turkse autoriteiten heeft gekregen, blijkt dat Demmink chantabel was. Dat ziet ze als een ernstige inbreuk op de rechtsstaat. Vooral de kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Louis Bontes (GrBvK) hebben zich de afgelopen jaren in het dossier Demmink verdiept en zich verdienstelijk gemaakt.
De VVD krijgt volop kritiek in de kwestie over de Teevendeal. Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is al afgetreden en ook premier Mark Rutte ligt onder vuur. Afgelopen week verscheen het rapport van de onderzoekscommissie Oosting. Conclusie was dat de deal voor drugsbaron Cees H. onevenwichtig en niet in proportie was. Goede onderzoeksjournalistiek haalde boven water wat de politiek liet liggen. Nieuwsuur-redacteur Bas Haan zegt in het rapport: ‘Zeker na december 2014, als minister Opstelten zijn laatste brief over de kwestie aan de Kamer schrijft en de zaak definitief in de doofpot dreigt te verdwijnen, zijn enkele voor mij cruciale personen na talloze tevergeefse pogingen bereid met me te praten én documenten te laten zien.’
De overeenkomsten met de kwestie Demmink zijn groot. Ook daar betreft het een langlopende kwestie die op de lange baan geschoven wordt. Ook daar bestaat het vermoeden van een schimmige deal tussen politiek en onderwereld (Cees H.) of Turkije (Demmink) waarbij achteraf de vraag gesteld wordt hoe evenwichtig dat was. Ook daar zijn de hoofdpersonen VVD’ers die onder elkaar en met inzet van hun netwerk de kwestie in de doofpot proberen te stoppen. Ook daar wordt door het kabinet vanuit het ministerie van Justitie een oriënterend onderzoek als afleiding gebruikt om een grondig onderzoek uit de weg te gaan. Ook daar speelde voormalig officier van Justitie en oud-staatssecretaris Fred Teeven een scharnierfunctie en beroept hij zich op zijn zwijgrecht. Met Demmink heeft de onderzoekscommissie Oosting trouwens een formeel gesprek gevoerd.
Wat nu? Voor de levensvatbaarheid en het democratisch gehalte van de politiek is een afwisseling van politieke partijen gewenst. Het idee is dat door afwisseling zo ingesleten weeffouten kunnen worden hersteld. Alleen is het probleem van de Nederlandse politiek dat er geen geloofwaardige alternatieven en keuzes zijn. De middenpartijen (VVD, D66, CDA, PvdA) lijken programmatisch en mentaal teveel op elkaar en zijn inwisselbaar en de behoudende ‘tegenpartijen’ PVV en SP geven vooral aan wat ze niet willen zonder een constructieve bijdrage aan het publieke debat te leveren. De rest (CU, SGP, PvdD, GroenLinks en 50Plus) is te klein om een verschil te maken. Het kluitjesvoetbal van de Nederlandse politiek is de redding van de hevig falende VVD.
Foto: VVD Barendrecht: ‘We hopen weer op fantastisch weer bij het winterfeest. Bij de VVD stand kunt u uw politieke wensen in de wensboom hangen.’
Update 25 januari 2016: Vandaag dient het kort geding van Hüseyin Baybasin tegen het overhoop halen van zijn cel en ontvreemden van vertrouwelijke stukken op 17 november 2015. In een bericht zegt het AD dat uit de stukken blijkt dat Joris Demmink meer betrokken was bij deze zaak dan hij en achtereenvolgende ministers van Justitie wilden doen blijken. Baybasin probeert aan te tonen dat juist in deze stukken die uit zijn cel werden gestolen door de overheid, Demminks betrokkenheid wordt aangetoond. Het AD heeft kopieën.
Aldus journalist Koen Voskuil die de zaak Demmink nauwgezet volgt en er regelmatig over bericht in het AD. Het gaat om de Koerdisch-Turkse gedetineerde Hüseyin Baybasin wiens cel in PI Heerhugowaard, locatie Zuyder Bos op dinsdag 17 november werd geïnspecteerd. Hierbij werden ‘zeer geheime en vertrouwelijke processtukken van cliënts cel verwijderd’ volgens advocaat Judith Serrarens in een klachtenbrief aan de Raad van Toezicht van deze gevangenis in een feitenrelaas. Koen Voskuil memoreert dat het meenemen van de vertrouwelijke stukken gevoelig ligt. De inspectie is opvallend omdat de stukken volgens Baybasins advocaat Adèle van der Plas pas anderhalf week in de cel lagen: ‘Het gaat om supervertrouwelijke stukken over de politieke achtergrond van zijn zaak. Het lijkt dat de celinspectie doelbewust was om ze te bemachtigen.’
Justitie zegt de zaak te onderzoeken. Baybasin wordt met Demmink in verband gebracht omdat al jarenlang het vermoeden bestaat dat Babaysin in een uitruil tussen Turkije en Nederland werd geslachtofferd. Hij had een prominente rol in de Koerdische kwestie. Zo was hij medeoprichter van het in Nederland opgerichte Koerdische Parlement in ballingschap. Maar Baybasin bracht vanuit zijn expertise in 1989 ook naar buiten dat de Turkse regering betrokken was bij ‘grootschalige heroïnehandel (met een jaarlijkse omzet van tientallen miljarden dollars)’ zoals het feitenrelaas van de Bakker Schut Stichting zegt. Dat lijkt zwaarwegender.
De Turkse regering zou materiaal hebben dat bewijst dat Demmink in de jaren ’90 in Turkije minderjarige jongetjes misbruikt zou hebben. De deal zou zijn dat de Turken de bewijzen over Demmink in de doofpot stopten als Nederland zorgde dat Baybasin achter de tralies verdween. Er is ook een theorie dat Baybasin deze koppeling uit zijn duim zuigt om zijn zaak sterker te maken. Bewijzen over het kindermisbruik door Demmink in Turkije lijken aannemelijk. In zijn artikel noemt Voskuil ook Engeland dat betrokken zou zijn in de ruil tussen Nederland en Turkije. Baybasin zat tot 1989 in een Britse cel wegens handel in verdovende middelen.
Als Nederland een rechtsstaat is zoals het hoort, dan wordt dit tot op de bodem uitgezocht. Onaanvaardbaar is dat bij de inspectie in een gevangenis vol politiek implicaties rechten (artikel 37 PBW, artikel 39 lid 4 PWB) van een gedetineerde met politieke implicaties worden geschonden. Met welk doel is dit gebeurd en door wie is opdracht gegeven om geheime stukken uit de cel te verwijderen? Dit vraagt om diepgaand onafhankelijk onderzoek en een antwoord van minister Van der Steur van Justitie. Maar juist de kwestie Demmink waarin jarenlang een diepgaand onderzoek door de leiding van Justitie werd geblokkeerd geeft weinig vertrouwen dat de onderste steen boven komt. De schijn bestaat nog steeds dat de belangen daarvoor te groot zijn.
Louis Bontes heeft kamervragen gesteld aan minister Van der Steur (nog niet gepubliceerd):
Foto 1: Schermafbeelding van tweet van Koen Voskuil (AD), 20 november 2015.
Foto 2: Kamervragen van Louis Bontes via tweet Louis Bontes.
Wat We Are Change Rotterdam een week geleden al concludeerde werd gisteren bevestigd door de gevestigde Nederlandse media: het onderzoek door het OM naar de voormalige topambtenaar van Justitie Joris Demmink in Turkije is vastgelopen. NRC laat weten dat de Haagse onderzoeksrechter Yolande Wijnnobel de pogingen staakt om in Turkije getuigen te horen in het kader van het strafrechtelijk onderzoek naar Demmink. ‘Een woordvoerder van de Haagse rechter-commissaris zegt desgevraagd dat Turkije heeft laten weten “om juridische redenen” niet te kunnen meewerken” aan het onderzoek naar vermoedens van pedoseksuele activiteiten van Joris Demmink (67).’ Want volgens de Turkse autoriteiten zijn deze beschuldigingen al eens onderzocht en staat het beginsel ne bis in idem (‘niet tweemaal in hetzelfde’) nieuw onderzoek niet toe.
Daar staan we dan in een zaak die maar steeds niet grondig onderzocht werd en al op voorhand door de passieve houding van de Nederlandse autoriteiten in de doofpot belandde. Nu loopt zoveel jaren later een onderzoek van het OM dood. Met het vermoeden van klassenjustitie en manipulatie van de media, en een geheim akkoord tussen Nederland en Turkije waar Demmink zou zijn uitgeruild tegen de Koerdische Baybasin.
Wat nu? Er zijn twee opties om de zaak Demmink alsnog vlot te trekken. Onderzoek naar seksueel misbruik door Demmink dat zich heeft afgespeeld in Nederland. Ex-jongensprostituee Bart van Well neemt hierop vandaag een voorschot. Hij wil Teeven en Opstelten laten getuigen in een nieuwe Demmink-zaak, zo bericht De Telegraaf. Van Well zou in de jaren ’80 als 15-jarige tweemaal seksueel zijn misbruikt door Demmink. En mogelijk kan het onderzoek in Turkije losgetrokken worden door onderzoeksjournalistiek van Nederlandse en Turkse media die voor de gelegenheid samenwerken. Als een paal boven water staat dat gevestigde media een slechte beurt hebben gemaakt door zich veel te lang te laten afschrikken. Tekenend is dat het We Are Change Rotterdam was die de zaak een week geleden weer in de publiciteit bracht. Wordt deze kwestie ooit afgerond?
Een een-tweetje tussen CDA-kamerlid Pieter Omtzigt en het Katholiek Nieuwsblad. Over de ex-topambtenaar van Justitie Joris Demmink die in verband wordt gebracht met pedofilie, machtsmisbruik en obstructie van de rechtsgang. ‘Heeft de overheid pedofilie jarenlang gedoogd?’ vraagt het Katholiek Nieuwsblad. En vervolgt: ‘Op die eenvoudige vraag heeft de commissie Veiligheid & Justitie van de Tweede Kamer na drie maanden nog geen antwoord van minister Ard van der Steur. Pieter Omtzigt (CDA) vestigt daar met een tweet de aandacht op.’ Waarna Omtzigt weer naar het Katholiek Nieuwsblad verwijst dat verwijst naar Pieter Omtzigt. Het blijft opmerkelijk dat minister Van der Steur niet antwoordt op kamervragen over Demmink. De hoop was dat met het opstappen van Ivo Opstelten er vaart in dit dossier zou worden gemaakt. Waar is het wachten op?
De Echte Jannen (PowNed) praatten afgelopen zondagnacht 30 maart met advocate Adèle van der Plas. Zij staat de Koerdische Baybasin bij die volgens haar al 18 jaar onrechtmatig in de cel zit. Van der Plas roept de nieuwe minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur (VVD) op om schoon schip te maken met de kwestie Demmink. Als hij verstandig is zorgt hij niet meegesleept te worden in komende onthullingen over het machtsmisbruik in de top van justitie. Van der Plas doelt op een geheime deal tussen Nederland en Turkije waarbij Turkije zwijgt over misdragingen van Demmink in Turkije en Nederland Baybasin levenslang opsluit.
Is het realistisch dat oud-ministers Hirsch Ballin, Donner of Opstelten en andere autoriteiten die Demmink de hand boven het hoofd hebben gehouden ter verantwoording worden geroepen? De kwestie Demmink is niet alleen een testcase voor de nieuwe minister Van der Steur, maar ook voor Nederland. Hoe modern en open wil Nederland zijn? Is het openwrikken van de doofpot die 20 jaar dicht zat ook een generatieconflict? Durft een nieuwe generatie politici af te rekenen met een oude generatie? In een soort vadermoord. Het valt te hopen.
Tom-Jan Meeuws schetste in een voorpaginastuk van afgelopen maandag in de NRC de tragiek van Fred Teeven. De aftredende staatssecretaris die zichzelf zag als ‘de natuurlijk opvolger’ van minister Ivo Opstelten hoefde van de leiding van de VVD niet weg, maar kreeg van zijn partij evenmin zicht op een ministerschap. Nu niet, maar ook niet in een volgende periode. Het ministerschap van Justitie blijkt bij de klassebewuste VVD voorbehouden aan alumni van de Leidse studentenvereniging Minerva, zo suggereert Meeuws. Teeven is een gewone jongen uit het volk die met karakter door wilskracht en avondstudie hogerop is gekomen. Van ander allooi dan de ‘Leidse‘ VVD’ers Gijs van Aardenne, Hans van Baalen, Heleen Dupuis, Molly Geertsema, Rudolf de Korte, Chris van der Klaauw, Benk Korthals, Frits Korthals Altes, Ivo Opstelten, Ard van der Steur, Joost Taverne of Pieter Winsemius. En Joris Demmink. Ons kent ons in de VVD als het om politieke functies gaat.
Teeven past vanuit een idee van klassebewustzijn en uitsluiting dus niet in het plaatje van de VVD. Hij trad dan wel op namens de VVD – zo ferm dat het soms gênant werd- maar of de andere VVD’ers hem als echte VVD’er zien is de vraag. Er is in het geval Teeven echter nog een andere verklaring mogelijk, die tot nu toe in de publiciteit rond de bonnetjesaffaire en Cees H. in de publiciteit niet genoemd wordt: de kwestie Demmink.
Er is op dit moment wel degelijk zicht op corruptie binnen het overheidsapparaat. Op landelijk niveau. Ik praat over het beïnvloeden van politici. Tweede-Kamerleden onder anderen. Ik zeg dat het gebeurt, ja. En ik praat over het beïnvloeden van rechters. Dat gebeurt ook. Criminelen hebben geprobeerd rechters en politici te beïnvloeden. Dat is absoluut zo. Ik zeg het niet, omdat ik het denk, maar omdat die informatie er is.’ Aldus de toenmalige Amsterdamse officier van justitie Fred Teeven in 1999 in het juristenblad Mr., zo tekende Trouw in juni 1999 op. Teeven zei zich op informatie van de Criminele inlichtingendienst te baseren.
De zaak Demmink was volgens Teeven de reden om de politiek in te gaan, maar toen hij als staatssecretaris van Justitie aan de knoppen zat liet hij de zaak Demmink rusten. Da’s op z’n minst opvallend te noemen. Hoewel het niet bewezen kan worden, valt uit zijn handelen het beeld af te leiden dat hij door beïnvloeding zijn hoogstpersoonlijke missie om Joris Demmink te ontmaskeren heeft gestaakt. Arme Teeven die erbij wilde horen, en daartoe zijn persoonlijk missie tegen Demmink staakte, maar nu pas echt realiseert dat hij er nooit echt bijgehoord heeft. En met lege handen staat. Geen positie en geen ontmaskering van een in zijn ogen corrupte carrousel mensen. Wellicht voelt hij zich nu als ambteloos burger eindelijk vrij om te spreken?
In een actuele ontwikkeling meldt redacteur Jan Born van Een Vandaag op 10 maart 2015 dat in tegenspraak met het persbericht van 12 februari 2015 van het Landelijk Parket de Turkse regering wel meewerkt aan het strafrechtelijk onderzoek van het Nederlandse Openbaar Ministerie naar oud-secretaris-generaal van Justitie Joris Demmink. Een Vandaag: ‘Er is absoluut geen sprake van gebrek aan medewerking door de Turkse autoriteiten. De verklaring van de Turken strookt niet met de opmerkingen door de Nederlandse justitie waaruit een beeld naar voren komt dat Turkije weigerachtig is om mee te werken aan het onderzoek.’ Mocht Teeven van de VVD geen justitieminister worden vanwege een mogelijk harde opstelling in de zaak Demmink?
Vandaag hebben Omtzigt en Oskam de vragen opnieuw ingezonden. Hun toevoeging zegt: ‘ingezonden 10 januari 2013‘. Zoals gewoonlijk worden ze gesteld aan de ministers Opstelten van Veiligheid en Justitie en Timmermans van Buitenlandse Zaken. Juist omdat vanuit de VS de maatschappelijke druk van onder meer het Rebecca Project en de politieke druk door Republikeinse congresleden als Chris Smith toeneemt is het zaak voor de regering Rutte-Asscher om elk idee van obstructie van zowel de rechtsgang als het politieke proces weg te nemen. Kamervragen die pas na 15 dagen definitief geplaatst zijn voeden de complottheorieën. Het roept de vraag op wat er aan de hand is. Da’s een slechte zaak voor het aanzien van de Nederlandse politiek.
Een gewenst vervolg zou zijn om de bewindslieden uit het kabinet die het meest neutraal tegenover de zaak-Demmink staan dit als een soort projectministers verder te laten behandelen. Te denken valt aan vice-premier Lodewijk Asscher, minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans en voor de inbreng van de VVD minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert. Om elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen is het gewenst dat premier Mark Rutte en minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten op afstand worden gezet. Er dient snel een halt toegeroepen te worden aan het verder beschadigen vanuit het buitenland en de sociale media van het imago van Nederland. Dat vraagt niet om afwachten en ontkennen, maar om pro-actief handelen. Het wordt tijd om de zaak-Demmink te onderzoeken en de aandacht te geven die het verdient.
Het vervolgverhaal Joris Demmink kent weer een nieuw hoofdstuk. CDA-ers Pieter Omtzigt en Peter Oskam stelden vandaag kamervragen aan de ministers Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie en Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken. Beide kamerleden rapen en bundelen het oude nieuws van de afgelopen maand.
Aanleiding zijn de resolutie 838 van het Amerikaanse congreslid uit New Jersey Chris Smith die vol symboliek zijn minister van Buitenlandse Zaken oproept om vanwege de in zijn ogen slappe aanpak door Nederland van de affaire-Demmink de zetel van het Internationaal Hof van Justitie uit Nederland te verplaatsen. En in Turkije worden twee slachtoffers die Demmink bij het Gerechtshof in Den Haag hebben aangeklaagd door bedreiging en mishandeling geïntimideerd zich terug te trekken. Zodat van een ongestoorde rechtsgang geen sprake is.
Omtzigt en Oskam vragen onder meer om een reactie van beide ministers op zo’n 20 afzonderlijke punten in resolutie 838 die onder meer gaan over het verblijf tussen 1995 en 2000 van Demmink in Turkije. Eerder ontkende Opstelten dat, zodat opmerkelijk is dat dit opnieuw wordt gevraagd. De ministers zijn namelijk aan eerdere antwoorden gebonden. Uit de beantwoording van eerdere kamervragen van Omtzigt en Oskam door Timmermans en Opstelten bleek dat het ‘diepgaand onderzoek‘ naar Demmink nooit meer is geweest dan een ‘oriënterend feitenonderzoek‘. Bij die constatering is het sinds november 2012 gebleven. Omtzigt en Oskam doen nu een nieuwe poging om met name minister Timmermans tot concrete antwoorden te verleiden.
Nederland werkt zich door afwachtend handelen steeds meer in de nesten met de affaire-Demmink. De druk vanuit de VS wordt opgevoerd. Op 19 december heeft de Republikeinse afgevaardigde uit New Jersey Chris Smith een resolutie ingediend die de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken oproept om de zetel van het Internationaal Hof van Justitie uit Nederland te verplaatsen. Politiek een kansloze oproep, maar publicitair een tijdbom. De reputatie van Nederland wordt steeds meer beschadigd door de affaire-Demmink.
Vanuit het idee van normen en menswaardigheid is een opvallende samenwerking ontstaan tussen diverse partijen. Mensenrechtenadvocate Adèle van der Plas richtte de ‘Bakker Schut Foundation for Universal Rights Research‘ op omdat ze onregelmatigheden in de rechtsgang bespeurde. Oorzaak: ‘de ervaringen die advocaat Adèle van der Plas heeft opgedaan in de rechtszaak tegen haar cliënt Hüseyin Baybasin die door het Nederlandse Openbaar Ministerie willens en wetens op illegale gronden is vervolgd’. Van der Plas komt de eer toe de zaak-Demmink op de agenda te hebben gehouden en inhoudelijk body te hebben gegeven.
Publicist Micha Kat heeft afgelopen jaren eveneens aandacht aan de zaak-Demmink besteed. Eerst deed-ie verslag op klokkenluideronline.nl en toen dat wegens smaad op last van de rechter werd gesloten op klokkenluideronline.net. Zijn site bevat veel hoofdletters en suggesties. Vraag of Kat de behandeling van de zaak door zijn optreden bespoedigd of vertraagd heeft valt lastig te beantwoorden. Zijn reputatie die deuren sluit doet de zaak geen goed. Maar hij stond wel lange tijd als enige voor de deur te demonstreren.
De rol van Kat is vanaf dit jaar overgenomen door Henk Rijkers van het Katholiek Nieuwsblad die als enige journalist regelmatig kritische aandacht aan Demmink besteedt. In mindere mate doet Koen Voskuil van het AD hetzelfde. Hij meldde op 6 oktober dat Demmink regelmatig contact had met een pooier van minderjarige jongetjes. Demmink kondigde tegen het AD een bodemprocedure aan wegens ‘onjuiste berichtgeving‘. Een manier om de zaak op de lange baan te schuiven. Het komt overeen met de conclusie uit 2004 van toenmalig NOS-Journaal hoofdredacteur Hans Laroes dat Demmink alles via onderonsjes probeert te regelen (p.124).
Projectontwikkelaars vader en zoon Poot hebben een appeltje te schillen met de gevestigde klasse omdat ze zich miskend voelen bij de ontwikkeling van Chipshol. Nederland kent klassejustitie. Ze zijn de inspiratoren en financiers van de sites de demminkdoofpot.nl en arrestdemmink.com. Die laatste op de Amerikaanse publieke opinie gericht. Ze hebben met hun journalistieke sites de informatie op een rij gezet en de zaak-Demmink voor buitenstaanders inzichtelijk gemaakt. In zekere zin volgen de vragen van Chris Smith hieruit.
Tenslotte is er een christelijk geïnspireerde factie die zich bezighoudt met Demmink, kinderhandel en de obstructie van de rechtsgang. Omdat Demmink en betrokkenen als de ministers Opstelten, Rutte en staatssecretaris Teeven allen VVD-ers zijn heeft dit een partijpolitieke dimensie. Wellicht daarom zit CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt sinds kort dicht op de zaak. Samen met Peter Oskam heeft-ie kamervragen gesteld. De Italiaanse katholieke Europarlementariër Luca Volontè deed in de Raad voor Europa hetzelfde.
Tussen bovengenoemde betrokkenen lopen lijnen. Omtzigt en Volontè zijn lid van dezelfde christelijke politieke familie. Van der Plas getuigde in oktober voor Chris Smith in de Helsinki Commissie van het Amerikaanse congres. Smith baseert zich weer op de site arrestdemmink.com van Jan en Peter Poot. Evenals de mensenrechtenorganisatie Rebecca Project for Human Rights die net als Smith druk zet op de Amerikaanse publieke opinie. Daar kunnen burgers hun mening geven. De spreekwoordelijke PopVox. Het net om de verdedigers van Joris Demmink sluit zich. Knijp me, maar plaag ons niet, daarmee komen ze niet meer weg.
Foto: Schermafbeelding van het Amerikaanse popvox om de mening te geven over resolutie 838 door Chris Smith ingediend in verband met de zaak-Demmink.
George Knight 