Posts Tagged ‘Respect’
Het Achterhuis van Anne Frank als spel. Nieuw cultuurpatroon of oud cultuurgoed?
De oorlog, houdt het nooit op, ook niet na 70 jaar? Of is het: de oorlog houdt nooit op, ook niet bij de derde generatie? De 19-jarige Thijs Verberne uit het Brabantse Valkenswaard maakt Het Achterhuis van Anne Frank tot een spel. En een bedrijf. Bezoekers kunnen onderduiken in de escaperoom. Er kan in de boerderij nog een ander spel gespeeld worden: De Ondergrondse, waarin spelers tegen Duitsers kunnen vechten. Zogenaamd dus. De Anne Frank Stichting die het gedachtengoed en ook de naamsexploitatie van het ‘merk‘ Anne Frank bewaakt vindt wat Verberne doet van weinig respect getuigen, aldus een bericht in Het Parool. Verberne haalt de schouders erover op. Is het een strijd en een generatieconflict tussen de ene en andere uitbater van het gedachtengoed van Anne Frank? Ontstaat hier een cultuurpatroon of zinkt een oud cultuurgoed af? Dit soort berichten zorgt in Nederland voor opschudding waarbij altijd weer de woorden ‘respect’ en ‘kwetsen’ vallen.
Alkmaar: dansvoorstelling op begraafplaats afgeblazen na bedreigingen
Update: De dansvoorstellingen op de Algemene Begraafplaats zijn definitief afgelast omdat de organisatie zegt de veiligheid niet te kunnen garanderen, aldus een persbericht: ‘Karavaan Festival is met blijvende serieuze bedreigingen en vernielingen gedwongen de voorstelling Q61 Cemetery van choreografe Ann Van den Broek op de Algemene Begraafplaats in Alkmaar te annuleren. De politie kan de veiligheid van dansers, publiek en medewerkers niet garanderen.’ Dit roept de vraag op wat de bedreigingen precies zijn en waarom politie en gemeente de afweging hebben gemaakt dat de politie de veiligheid niet kan garanderen.
Dit zijn kritische reacties bij de aankondiging van een dansvoorstelling ‘Q61 Cemetery’ van de Belgische dansgroep WArd/waRD van choreografe Ann Van Den Broek op de Algemene Begraafplaats Westerweg in Alkmaar in het kader van het Theaterfestival Karavaan. Een festival met theater op locatie. De begraafplaats dateert uit de 19de eeuw en is ontworpen door Jan David Zocher. Op 22 mei zou de première plaatsvinden.
Maar het optreden is op advies van de politie geannuleerd na bedreigingen, aldus de NOS. Er was ook een kort geding door een man aangespannen wiens vrouw op de begraafplaats is begraven. De organisatie bekijkt nog of de andere geplande voorstellingen op 23, 24 en 25 mei wel doorgang kunnen vinden.
Getuigt de theatervoorstelling van respect of een gebrek aan respect voor de doden? In de publiciteit is duidelijk gemaakt dat er niet op graven, maar op de paden wordt gedanst. In augustus 2014 ging de voorstelling in Antwerpen in première en was toen te zien op verschillende begraafplaatsen. Voor augustus 2015 staat de voorstelling gepland voor het Theaterfestival Boulevard in Den Bosch, zo laat Van den Broek op de eigen website weten. Waarom de gemoederen juist in Alkmaar hoog oplopen is de vraag. Mogelijk komt het omdat de aansluiting bij de doodscultuur zoals katholieken die tijdens Allerzielen vieren en ervaren -en er een traditie mee hebben opgebouwd- niet tot stand komt. Of denk aan de reeks ‘De Uitvaart‘ van Dries Verhoeven in Utrecht die eindigden met een begrafenis op een instant begraafplaats naast de Stadsschouwburg. In Alkmaar resteert onbegrip. De werkelijkheid zat het doen-alsof wat theater nu eenmaal is teveel in de weg.
Foto 1: Schermafbeelding van reacties bij programmaonderdeel Q61 Cemetery op website Karavaan.
Foto 2: Promotiefoto van voorstelling Q61 Cemetery van dansgroep WArd/waRD.
Windesheim verwijdert afbeelding Mohammed en krijgt kritiek
‘Op de poster stond de laatste uitgave van Charlie Hebdo afgebeeld met de profeet Mohammed’, zegt Miranda van Dijk, hoofddocent journalistiek. ‘Dat kan confronterend zijn voor moslimstudenten op deze school. De locatiewisseling en het verwijderen van de posters is uit veiligheid gedaan’. Aldus mijnz.nl.
Hogeschool Windesheim zwicht voor druk of voor eigen angst en verwijderde posters van Mohammed. Maar ontkent dat vervolgens. Het zou het uit respect doen. Wie gelooft dat? Publicist Paul Scheffer in elk geval niet, hij meent dat ‘een school voor journalistiek ‘voorbeeld moet zijn van het vrije woord’. Daarom was hij niet aanwezig bij de CollegeTour Journalistiek naar aanleiding van Charlie Hebdo op Windesheim waarvoor hij was uitgenodigd. Scheffer heeft gelijk. Windesheim wijkt voor intimidatie en durft de confrontatie niet aan. De praatjes van Bas Mesters over framing, respect en veilige sfeer maken het er slechts hypocrieter op. Wordt hier de toekomstige journalistieke generatie van Nederland met ruggengraat en sterke knieën geschoold?
Joodse lobby vraagt sluiting ‘Poolse’ tentoonstelling in Ests Museum
The Jerusalem Post bericht dat het Simon Wiesenthal Centrum gisteren heeft opgeroepen de tentoonstelling ‘Polen. Over herinneren en vergeten’ in het Tartu Kunstimuuseum in Estland te sluiten omdat het meent dat deze ‘spot met de slachtoffers van de Holocaust en hun herinnering beledigt’. Het Kunstmuseum Tartu ontkent deze aantijging en zegt in een verklaring dat het weliswaar lastig is om te praten over de Holocaust, maar het toch mogelijk moet zijn om het bespreekbaar te maken. Ook omdat de geschiedenis inzicht kan bieden in extremisme, vreemdelingenhaat, de positie van minderheden en oorlogen.
De curator van het museum Rael Artel verklaart tegen AFP dat het Wiesenthal Centrum volledig de essentie gemist heeft en het niet om grappenmakerij gaat. Maar juist om een respectvolle basis voor debat. Op de achtergrond speelt een onder de oppervlakte sudderend ongenoegen bij met name Europese moslims -maar zij niet alleen- waarom meer dan 70 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog de nagedachtenis van de slachtoffers van die oorlog zo strikt moet worden afgeschermd. Het idee ontstaat hierdoor dat Joden extra beschermd worden in het publieke debat. Invloedrijke joodse belangenorganisaties als het Simon Wiesenthal Centrum voeden dit idee door intolerant te zijn voor wat ze als intolerantie zien. Zo botsten er werelden.
Aan de hand van de berichtgeving in de Jerusalem Post en de tentoonstellingcsatalogus blijken de gewraakte werken ‘Residents’ van de Poolse kunstenaar Zbigniew Libera en ‘Tikkertje’ (Berek) ui 1999 van de Poolse kunstenaar en filmregisseur Artur Zmijewski dat zich afspeelt in een gaskamer vol naakte mensen. Deze film werd in 2011 na protest van de Joodse gemeenschap verwijderd van de tentoonstelling ‘Side by Side. Poland – Germany. A 1000 Years of Art and History’ in de Berlijnse Martin-Gropius Bau. De onderdirecteur van het museum noemde dat toentertijd geen censuur of ingrijpen in de vrijheid van meningsuiting, maar een gebaar van respect jegens degenen die zich beledigd voelen. Zmijewski veroordeelde in 2012 in een verklaring de uitsluiting van zijn film van de tentoonstelling en meent dat dat een open debat in de weg staat.
Perceptie is de essentie. En macht. Want degene die mag vaststellen wat een belediging is en welke belediging geaccepteerd wordt als belediging heeft de macht om dat wat als ongewenst wordt ervaren uit te sluiten van de publieke ruimte. Berek stelt volgens Zmijewski aan de orde hoe we met de brute geschiedenis om kunnen gaan en we ons van de trauma’s ervan kunnen bevrijden. Men kan het daar mee oneens zijn, maar een oproep om deze film die vertoond wordt binnen een Ests museum uit te sluiten is een te eenzijdige perceptie van de geschiedenis die niet door een lobbygroep gedomineerd kan blijven worden. Debat gevraagd. Geen verbod.
Foto 1: Foto ‘Residents’ van de Poolse kunstenaar Zbigniew Libera. Onderdeel van de serie Positives dat iconische foto’s van belangrijke gebeurtenissen uit de 20ste eeuw reconstrueert.
Foto 2: Still uit Berek (1999) van Artur Zmijewski.
Na Charlie Hebdo: Religie verdient niet meer respect dan andere menselijke constructie, gedachtengoed of levensbeschouwing
Salman Rushdie wijst in een reactie op de site van de schrijversvereniging Engelse PEN de aanslag op het satirische tijdschrift Charlie Hebdo in Parijs af. Daarbij kwamen vanochtend tot nu toe tien medewerkers en twee politieagenten om het leven. Met grote waarschijnlijkheid lijkt het te gaan om een aanslag die door moslims in naam van de islam is gepleegd. Wat moet behalve de veroordeling van geweld de reactie zijn?
Relativeren kan door te wijzen op de vele doden die dagelijks in Pakistan, Afghanistan, Syrië of Irak vallen. In de meeste, maar niet alle gevallen door geweld tussen moslims onderling die de andere moslim niet altijd als moslim erkennen. Relativeren kan door met aannames, analogieën en projecties complottheorieën op te tuigen. Met als gevolg dat door het breed te maken de oorzaak voor het geweld van vandaag uit zicht verdwijnt. Maar in het aangezicht van de dagelijkse spiegel, de wereldse rechter of een hogere macht waarin iemand gelooft is het enkel en alleen de dader die verantwoording voor de eigen daad moet -en kan- geven.
Rushdie noemt religie een middeleeuwse vorm van onredelijkheid die in combinatie met moderne wapens een echte bedreiging voor onze vrijheden wordt. Hij ziet in wat vandaag in naam van de islam gebeurde een dodelijke mutatie in het hart van de islam. Met tragische gevolgen. Treffend is wat Rushdie zegt over ‘het respect voor religie’, dat zou zijn uitgegroeid tot en omgeslagen in ‘angst voor religie’. Religies verdienen echter als alle andere ideeën en menselijke constructies kritiek, satire en onverschrokken gebrek aan respect.
Onze reactie op een aanslag zoals die vandaag in Parijs plaatsvond moet niet het wegkijken voor de uitwassen van religie zijn, maar het mobiliseren van kracht ertegen. Redelijke gelovigen hoeven zich niet aangesproken te voelen in de veroordeling van dit geweld dat in naam van religie plaatsvindt. De reactie op religie moet evenmin het terugdringen ervan zijn, maar wel het bekritiseren ervan en het duidelijk maken aan gelovigen of pseudo-gelovigen die in naam van religie dit soort geweld plegen dat ze niet boven of buiten de wet staan. De juiste reactie op dit soort daden door radicale ‘gelovigen’ is een samenleving die eensgezind religie erkent als idee dat gelovigen inspireert, maar tegelijk religie niet als iets erkent dat vanuit een hoger beroep meer respect verdient dan willekeurig ieder andere menselijke constructie, gedachtengoed of levensbeschouwing.
Foto: Verklaring van Salman Rushdie op English Pen naar aanleiding van de aanslag op Charlie Hebdo, 7 januari 2015.
